- Презентации
- «Әр адамның тиімді тәжірибелі жұмыс тәсілдері»
«Әр адамның тиімді тәжірибелі жұмыс тәсілдері»
Автор публикации: Шаменов Ш.У.
Дата публикации: 27.04.2016
Краткое описание:
1
« Әр адамның тиімді тәжірибелі жұмыс тәсілдері» ІІІ тур Инновациялық технология оқу-тәрбие процесінде
2
0
Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.
3
4
5
ХХ –ғасырдағы ең бір қанды қасырет қайсы десек, ол екінші жиһангерлік соғыс дер едік. Себебі, оған әлем халықтарының 80 пайызы қатысып, майдан баталиясына 61 мемлекет тартылды. 40 елдің жері соғыс өртіне шарпылып, 110 миллион адам қолына қару алды. Олардың арасында 1932 жылғы алапат ашаршылықтан қырылып, Ұлы Отан соғысы қарсаңында 3,2 миллионға әзер жеткен, соған қарамастан батысқа 500 мың боздағын аттандырған бейбақ Қазақ елі де бар еді. Демограф-ғалым Мақаш Тәтімовтың пайымдауларына қарағанда олардың 350 мыңы қаза тапты, хабарсыз кетті деген санатта майдан даласынан қайтпай қалған. Жеңіс туы тігілгеннен бері, міне, 66 жыл өтті. Бүгін сол сұрапыл соғыста Отаны үшін жан беріп, жан алған атам Ғизат жайлы әңгіме сөз қозғағалы отырмын.
6
7
Әліп Мұқашұлы ( 1880 – 1966 ж.ж.) Жұмажан Әліпқызы ( 1906 – 1998 ж.ж.) Ғизат Әліпұлы ( 1924 – 1986 ж.ж.) Бақыт Әліпқызы ( 1929 – 1991 ж.ж.) Қадиша Әліпқызы ( 1931 – 1992 ж.ж.)
8
1942 жылдың тамызында әскерге алынды. 1943 жылы сәуір айында әдейі әскери дайындықтан өткен Ғизат Әліпов алғаш рет соғыс алаңына Курск түбінде ІІ Украйна майданы құрамындағы 13 – ші гвардия дивизиясының атқыштар бөлімшесін басқарып, шабуылға шыққан неміс танкісіне тойтарыс берді. 1943 жылы қыркүйек айында Кременчук қаласына азат етуге қатысты. 1943 жылы қазан айында Днепрден өтіп, Украинаны азат етті. Осы екі ұрыста екі рет жеңіл жараланған.
9
Кривой Рок қаласын азат етуде ауыр жараланып Тбилиси қаласындағы әскери госпитальде 1944 жылдың сәуір айына дейін емделген. Осы қаланы азат етуде көрсеткен ерлігі үшін алғашқы жауынгерлік “Ерлігі үшін” медалімен марапатталды. Өтепберген Әлімгереевтің “Өтті ғой соғыс” кітабынан: «Жаралы бопсың, жаның да күйзеліп жүрген шығар. Өмір дейтін сол. Әркез асығың алшысынан түсе бермейді. Бірде асау арманның арқасынан аунап түссең, келесіде керімсал көктемнің самалы алдыңнан соғады. Абырой болғанда тірі қалыпсың. Бірақ есіңде болсын, сен қансырап орта жолда, керек десең туған түтініңнен аулақта қалу үшін емес, жауды өз ұясында жеңіп, жеңіс туын желбіретіп қайтуға кеткенсің. Ендеше тез арада қайтадан қолыңа қару ал, жеңіс таңын жақындат. Қашан да саған деген үлкен жүрекпен өзіңе үміттене қараушы асыл әкең - Әліп.»
10
1944 жыл сәуір айы. І Беларусь майданы 69 - шы армия 312 - ші атқыштар дивизиясы 599 – шы арнайы саперлер батальонының бөлімше командирі болған. 18 шілде 1944 жыл. Буг өзенінен өту кезінде ерлік көрсеткен. 21 – шілде 1944 жыл. Буг өзенінен өтер кездегі көрсеткен жанқиярлық ерлігі үшін сержант Әліпов Ғизат 3 – ші дәрежелі “Даңқ” (№ 90095) орденімен марапатталды.
11
14 қаңтар 1945 жыл. Польшаның Познан қаласын азат етуде Висла өзенінен өтіп плацдарм дайындауда орасан зор ерлік көрсеткен. 21 ақпан 1945 жыл. Польшаны азат етуде көрсеткен ерлігі үшін аға сержант Ғизат Әліпов 2 – ші дәрежелі «Даңқ» (№ 11195) орденімен марапатталды.
12
17 сәуір 1945 жыл. Одер өзенінен өтерде және 23 сәуір 1945 жылы Шпрее өзенінен өтіп, Берлинді аларда ерлік көрсетті. 15 мамыр 1946 жыл. ССРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының жарлығымен старишна Ғизат Әліпов 1 – ші дәрежелі “Даңқ” (№ 2663) орденімен марапатталды. Бірақ бұл орден иесін 22 жыл өткенде 1967 жылы наурыз айында тапқан еді. Талай бел, талай елден өтіп, Жеттік біз Берлингеде дүбірлетіп. Суына Шпренің түсті сонда Автомат көлеңкесі көлбең етіп.
13
1947 жылы Кеңес Армиясы қатарынан босатылып, елге келіп , еңбек майданына араласады. Ворошилов, Панфилов атындағы колхоздарда басқарма, партия комитетінің хатшысы лауазымдарын атқара жүріп 1958 жылы Орал қаласындағы ауылшаруашылық мамандарын даярлайтын мектепті агроном мамандығы бойынша бітіріп шығып, ұзақ жылдар Құрманғазы атындағы кеңшарда зоотехник, ферма басқарушысы жұмыстарын жасайды. 1974 жыл желтоқсан айы. Қарт Каспийдің буырқанған асау толқындарымен алыса жүріп, қарауындағы ферма малы мен адамдарын табиғат апатынан аман алып қалады. Осы және ауылшаруашылығына сіңірген зор еңбегі үшін 1975 жылы ҚССР Жоғарғы Советінің грамотасымен және “Республикаға еңбегі сіңген ауылшаруашылығы қызметкері” белгісімен марапатталды. Бейбіт өмір кезеңдері
14
Ниетбай ауылында Ғизат Әліпов атындағы мектеп ашылды. 1992 жыл
15
2010 жыл 5 – мамыр Ғизат Әліпов ауылының ашылу салтанаты
16
2011 жыл Облыстың құрметті азаматы.
17
Ардагермен кездесу , тарихқа үңілу Жасқайрат 8 жылдық мектебі
18
19
Ерліктің баспасөз беттерінде жариялануы.
20
21
22
23
24
25
Әке рухына тағызым Атырау 2008 ж. Жеңіс бағы
26
27
28
Түрі: Жаңа білімді меңгерту, кіріктірілген сабақ. Мақсаты : ҚРҚК әскери жарғыларын оқып-үйрену, әскери қызметшілердің жалпы міндетін түсіну, жауынгер, жазушы Бауыржан Момышұлының азаматтық биік тұлғасын таныту, жауынгер бейнесі арқылы, жастарды адами қасиеттер мен батырлыққа тәрбиелеу. Дамытушылығы : ҚРҚК Жарғылары арқылы болашақ Отан Қорғаушылар бойына ұлттық және Қазақстандық Отансүйгіштік қасиеттерді ұғындыру, сана-сезімдік қағидаларды қалыптастыру. Тәрбиелілігі : Ұлтжандылыққа, толеранттылыққа, Отансүйгіштікке, нысанды тәрбие жұмыстарын жүргізуге, достық пен адалдыққа тәрбиелеу. Әдісі: Сұрақ-жауап, ой қозғау, баяндау, суреттеу, СТО көрнекілігі. Көрнекілігі: Мультимедия, карточка, тест сұрақтары, кітап көрмесі.
29
І. Ұйымдастыру. Сапқа тұрғызу, сәлемдесу, түгендеу. Сап ережелеріне жаттығу. Сыныпқа кіргізу, отырғызу. ІІ. Қызығушылықты ояту. Әдептілер Топқа бөлу ізеттілер ІІІ. Ой қозғау. ҚРҚК ішкі қызмет жарғысы ҚРҚК тәртіптік жарғысы Г және Қ қызмет жарғысы ҚР саптық жарғысы
30
1 ҚР Үкіметінің “Алғашқы әскери дайындық туралы” №1340 қаулысы қашан қабылданды? А) 24.01.1996 ж. Б) 27.11.1998 ж. В) 01.11.1996 ж. 2 ҚР әскери қауіпсіздігінің негізгі стратегиялық бағдарын белгілеп, бекітетін қандай құжат? А) ҚР әскери доктринасы Б) ҚР Президентінің «ҚР Қарулы Күштерін құру туралы» Жарғысы В) ҚР «ҚР қорғанысы және Қарулы күштері туралы» Заңы 3 ҚР Президентінің “ҚР Қарулы Күштерінің құрылымын одан әрі жетілдіру» туралы жарлығы бойынша ҚР қарулы Күштері қашан және қалай өзгерді? А) 07.05.1992, жалпы мақсаттағы күштер, Әке қорғанысы күштері, Шекара қызметі әскерлері Б) 07.05.2003, құрлық әскерлері, Әуе қорғанысы күштері, Әскери Теңіз күштері В) 27.11.1998, Жалпы мақсаттағы күштер, Әуе қорғанысы күштері, Мобильдік күштер 4 ҚР «Жалпыға бірдей әскери міндеттілік және әскери қызмет туралы» Заңы қашан қабылданды? А) 20.01.1993 ж. Б) 19.01.1993 ж. В) 10.03.1993 ж. 5 Әскери ант және оны қабылдау тәртібі кімнің жарлығымен, қашан қабылданды? А) ҚР Президентінің Жарлығы, 25.08.1992 ж. Б) ҚР Президентінің Қаулысы , 25.08.1992 ж. В) ҚР Жоғарғы Кеңесінің шешімі, 25.08.1992 ж.
31
6 ҚР Қарулы Күштерінің Жарғыларын кім, қашан бекіткен? А) ҚР Үкіметінің қаулысы, 01.11.1996 ж. Б) ҚР Қорғаныс Министрінің бұйрығы, 24.11.1996 ж. В) ҚР Президентінің Жарлығы, 27.11.1998 ж. 7 ҚР «Азаматтық қорғаныс туралы» Заңы қашан күшіне енді? А) 07.05.1997 ж. Б) 05.07.19996 ж. В) 07.05.1992 ж. 8 ҚР ҚК-ң нышандары ҚР президентінің қашанғы жарлығымен бекітілген? А) 24.01.1996 ж. Б) 18.07.1996 ж. В) 27.11.1998 ж. 9 ҚР соңғы доктринасы қашан қабылданды? А) 10.02.1993 ж. Б) 05.03.2003 ж. В) 10.02.2000 ж. 10 ҚР «Келісім шарт бойынша әскери қызмет туралы» Заңы қашаннан бастап күшіне енді? А) 07.05.1992 ж. Б) 20.03.2001 ж. В) 07.05.2003 ж.
32
Әскери тәртіп әрбір әскери қызметшіні : Әскери тәртіп дегеніміз - әскери қызметшілердің заңдармен, жалпыәскери жарғылармен, басқа да нормативтік (құжаттар) құқықтық актілермен және командирлердің (бастықтардың) бұйрықтарымен белгіленген ережелерді қатаң және нақты сақтауы. 3) Әскери қызметтің қиындылықтарын табандылықпен өтеуге, 1) ҚР Конституциясы мен заңдарын қатаң сақтауға , IV. Мағынаны ашу. 2) Әскери анттың, жалпыәскери жарғылардың командирлер бұйрықтарының талаптарын нақты орындауға, 4) Қырағы болуға, мемлекеттік құпияларды қатаң сақтауға, 5) Командирлерге (бастықтарға) және бір-біріне құрмет көрсетуге, әскери сәлемдесу мен әскери сыпайылық ережелерін сақтауға, 6) Әділ болуға, әскери істі адал зерделеуге және сеніп тапсырылған қару - жарақты, әскери және басқа техниканы әскери мүлікті сақтауға, 7) Өзін абыроймен ұстауға, өзі лайықсыз қылық жасамауға және басқалардың оны жасауына жол бермеуге азаматтардың ар-намысы мен қадір - қасиетін қорғауға жәрдемдесуге міндетті ,
33
Ішкі тәртіп дегеніміз - әскери қызметшілердің әскери бөлімде (бөлімшеде) әскери жарғыларда орналасу, күнделікті қызмет пен тұрмыс ережелерін қатаң сақтауы. Ішкі тәртіпке 2. Саналы және дәл орындауымен, 4. Күн тәртібінің және қызметтік уақыт регламентінің дәл орындалуымен, 6. Командирдің (бастықтың) жоғары талапшылдығын бағыныстылар туралы ұдайы қамқорлығымен және олардың денсаулығын сақтауды үйлестіруімен, 1. Барлық әскери қызметшілердің заңдар және әскер жарғылармен айқындалған міндеттерін терең білумен, түсінумен 5. Нысанды тәрбие жұмыстарымен, 10. Орналасқан орындарында күнделікті қызметі, өмірі мен тұрмысы үшін жағдайлар жасауға, 3. Әскерлердің қызметін жіті ұйымдастырумен және тәуліктік нарядтың қызметті үлгілі атқаруымен, 7. Өрт қауіпсіздігінің талаптарын сақтаумен, 9. Жауынгерлік даярлықпен, қару-жарақ, әскери техниканы пайдалану ережелерін сақтаумен, 8. Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шаралармен,
34
Егер заңдылық барлық мемлекеттік органдардың, қоғамдық ұйымдар-дың лауазымдық тұлғалар мен азаматтардың қызметтерінің конститу-циялық принциптері болып табылса ,әскери тәртіп –тек әскери басқару органдары қызметінің ғана принциптері. Заңдылықтан әскери тәртіптің айырмашылығы ол тек заң нормаларын орындауды ғана емес , сонымен қатар техникалық нормалар мен ережелерді, оның ішінде, заңдық сипаты бар ережелер мен нормаларды орындауды талап етеді. Мемлекеттік тәртіптің бір түрі ретінде әскери тәртіпке жалпы қасиеттер тән.Сонымен қатар әскери ұйым мен әскери қарым-қатынас ерекшеліктерін ескере отырып әскери тәртіп төмендегідей ерекшеліктерге ие:
35
Біріншіден: Әскери тәртіптің басқа мемлекеттік тәртіптен айырмашылығы – әскери қызметшілерге қойылатын бұйрықты беру мен орындау тәртібімен байланысты қатынастар,әскери сыпайылық ережелерін белгілеу және сақтау,заң бұзудың алдын алу шараларын қабылдау сияқ- ты талаптарды реттей отырып,әскери тәртіп әскери қызметшіге қойылатын талаптарды барынша толық белгілейді.
36
Екіншіден: әскери тәртіп ережелері қызметтен тыс ортада да таратылады,ал еңбек тәртібінің ережелері жұмысшылар мен қызметкерлер- дің жұмыс уақытында өз міндеттерін орын- дау үшін ғана қажет.
37
Үшіншіден: әскери тәртіп басқа тәртіптерге қарағанда орындаушыларға неғұрлым жоғары талаптар қояды.Мысалы,әскери қызмет қиындықтарын шыдамдылықпен алып жүру , әскери борышты өтеуде тәртіпті де батыл болу, командирлерге мүлтіксіз бағыну мен оларды ұрыста қорғау және басқалары.
38
Төртіншіден: командирлер мен бастықтардың тәртіптік құқығының көлемі басқа лауазымды тұлғаларға қарағанда кең. Бұл жекелеген жағдайларда тәртіптік жарғыда қарастырылғандай, бағынбайтындарға төтенше жайттарда қару қолдану өкілеттілігін бөлгенде көрінеді.
39
Бесіншіден: әскери тәртіп талаптарын бұзғаны үшін, тәртіптің басқа түрлерімен салыстырғанда,заң алдында қатаң жауапқа тартылу белгіленген. Осылайша,әскери қызметшілер бағынбағаны үшін,бұйрықты орындамағаны үшін,бөлімді өз бетінше тастап кеткені үшін қылмыстық жауапқа тартылады. Осылайша, әскери тәртіп ерекшеліктері оның талаптарының мазмұны мен әрекет ету аумағынан ғана емес,оны бұзудың сипаты мен жауапкершілігі дәрежесінен де көрінеді. Әскери тәртіптің заңдық негізін заңдар мен шағын заң актілері құрайды.Оларға: ҚР-ның Конститутцисы,заң шығарушы актілер,әскери ант,әскери жарғылар, Президент жарлығы мен Үкімет қаулысы, Қорғаныс министірінің,басқа да әскери басқару органдары мен олардың лауазымдық тұлғаларының бұйрықтары мен заң актілері жатады.Олар әскери тәртіп талаптарын,оны ұстану жолдарын осы жолдарды қолдану тәртібін белгілейді.
40
Ендігі кезекте сабағымызды жауынгер, жазушы, ұлттық рух пен патриотизмнің қайнар көзі, ұлт мақтанышы, абырой-ары, Кеңес Одағының Батыры Б. Момышұлының шығармаларын арқау ету арқылы пайымдасақ “ Офицер күнделігі” “ Бір түннің тарихы” “ Біздің семья” “ Москва үшін шайқас” “Жауынгердің тұлғасы” “Майдан” “Майдандағы кездесулер” “ Генерал Панфилов” “ Төлеген Тоқтаров” “ Куба әсерлері” “Ел басына күн туса” “ Ұшқан ұя” “ Адам қайраты” Б. Момышұлының 30 томдығы
41
Әскери тәртіпті Б.Момышұлы былай түсіндіреді. “Тәртіп қарамағындағылардың барлық күш-қуатын ортақ парыз негізінде біріктіру: “Солдат болу оңай емес, басқаның еркіне мойын ұсыну жеңіл емес, бірақ сен бұйрықты, командыны сөзсіз орындауға тиіссің,тіпті бұйрық саған ұнамай тұрған күннің өзінде де сен сөзге келмей орындауың керек”- деп жарғыдағы бұйрықтың талқыланбай орындалуын ескертеді. Ал,күш-қайрат ұғымы Б.Момышұлы сөзімен айтқанда: “ Қажыр-қайраттың,ерік жігердің тас түйіндей түйелуі, алға қойған міндеттерді орындап шығу үшін ақыл-ой, жүйке, бұлшық ет күштерін жұмылдыру.” “Ерлік-табиғат сыйы емес, ең алды мен өзіңнің ар-намысыңды және азаматтық абыройыңды ұятқа қалу, опасыздық пен масқара болу сезімінен қорғай отырып, адамның ең ұлы сезімін, азаматтық парызын орындау үшін осындай адамгершілік теңдікте өзіңмен сайысқа түсе отырып, тұтас коллектив өмірінің игілігін ғана емес, қауіп-қатеріңді бөлісіп, жауды барынша жою, жанға –жан, қанға –қан,аяусыз деп кек алу жолымен жеке басыңды және отандастарыңды қауіпсіз етуге ұмтылу, саналы түрде қауіп –қатерге бас тігу”
42
“Бауыржан Батырдың Тәбәрік” Армия- мемлекетті сыртқы және ішкі жаулардын қорғауға арналған ұйымдасқан, тәртіпті мемлекеттің Қарулы Күші,армияда адамның рухани күші мен қажыр қайраты, қалыпты әрі жоспарлы жұмыс жүргізу үшін,қатаң тәртіпке бағынады. Армия дегеніміз-ең саналы әрі парасатты адамдар тобы екенін түсіну керек.Әскерге жоғары,асқақ сезім,жалпы табанды ерік-жігер,тамаща ұйымшылдық,жоғары мінез –құлық тән. Ерік- өз бетінше дұрыс та,парасатты шешім жасауға әрі оны өмірде жүзеге асыруға қабілеттілік,яғни ақыл-ойдың сезімімен үйлесімді жұмысы,сезімнің ақыл-ойға бағынуы. Назар- ерік-жігердің алаңдаушылық күйі.Өзінің барлық болмысымен құбылысты тану,қабылдау және міндеттерді айқындау мақсатымен мида қорытуға көңіл аудару. Ынтасыздық-әр түрлі себептермен ерік жігердің босаңсуы,жинақсыздығы тұрақсыздығы. Салақтық-істі аяғына жеткізуге дейін еріктің әлсіреуі,нашарлауы,божырауы. Күш,қайрат-қажыр-қайраттың,ерік жігердің тас түйіндей түйелуі,алға қойған міндеттерді орындап шығу үшін ақыл-ойға,жүйке,бұлшық ет күшін жұмылдыру.. Табандылық-барлық күш –қуаттың арту ширығу күйі,сәтсіздіктің тақсіретін басу,белгіленген мақсатқа қалайда жетуге ұмтылу. Өзін-өзі ұстай білу-ақыл-ойды,ерік-жігерді, құлшынысты, сезімді өз еркіне бағындыруға,адамның бұл қасиеттерін ұрыс жағдайына байланысты тең пайдалана білуге,сабырлы әрі парасатты шешім қабылдауға қабілеттілік. Инициатива,бастаманы қолға алу – әркімнің өз қалауына, еркіне қарай, жауапкер-шілікті өз мойнына алып,әрекет ету қабілеті.
43
Батылдық –қатаң түрде атқаратын қызметіне ,әскери атақ ,шеніне, міндеттерді орындау мақсаттарына сәйкес ұрыс даласында өзін алып жүру қабілеті. Әдетте, батылдық дегенде жүйке жүйесіқызметінің ерекше күшейе түсуін,қажыр –қайрат пен рухани күштің қанаттануын ұғынамыз,мақсатқа жету үшін айталық жеке басты өлімге тігіп жету барлық уақытта,барлық жерде дұрыс емес. Мұндай қимылдар көбінесе шешімділік ұғымына саяды.Ақыл-ой, ерік-жігер,күш-қуат,өзін-өзі ұстай білушілік,шешімталдық бұл қасиеттердің жиынтығы “ерлік” деген ұғымды береді. Қорқақтық-ерік-жігердің және өзін-өзі ұстай білудің жоқтығы,соның салдарынан әскери парызды,жеке басының абыройы тәрк етеді.Өзін-өзі сақтау инстинктің жағымсыз жағының көрінісі. Шешімсіздік- асып сасуға.абыржу мен әрекетсіздік күйге дейін жеткізетін ерік күштің толқуы.Устав ешқандай әрекетсіз отырғаннан әйтеуір бір шешім қабылдауды міндеттейді. Кінә жауды жоюға ұмтылып,мақсатына жете алмаған адамға емес, жауапкершіліктен қорқып,тайсақтап, іс-әрекетсіз қарай отырып,қалған қажетті сәтте жеңіске жету үшін барлық күш-қуат пен қаруды қолдана алмаған жанға артылады. Мінез- жеке адамның өзіндік ұқсағандардан айырмашылығы,қабілеттілігі-оның қызметінің көрнісі. Мінессіздік - ойлаудың айқын еместігі.Оқушылар берілген тақырып материалымен танысып,ой елегінен өткізіп болғаннан кейін ортаға шығып,өз ой-пікірін білдіреді,өзіне ерекше әсер еткен анықтамаға тоқталады және жазушы, батыр,қолбасшы атасынан қандай тәлім-тәрбие алғанын айтады.
44
Ой толғау Адалдық Қадір – қасиет Қырағылық Абыройлылық Тазалық Әскери жарғылар талаптары Ұқыптылық Құпиялылық Ерлік Қорғау Сүйіспеншілік Патриот Достық Тәртіп Ержүрек Әдепті Шебер Білікті Білімді Байыпты Байсалды Бағынышты
45
V. Ой түрткі Ердің сыншысы - Ашу – дұшпан, ақыл - ... - бала қорғаны Досы көпті ... алмайды Көз - ... айнасы Адамды асырайтын ... Ерлік түбі- ... ... қылыштан да өткір Елек ішінде ... тұрмайды Дау жоқта ... көп
46
Бауыржан Момышұлының қанатты сөздері 1.Өз ұлтын сыйламау,оны мақтаныш етпеу-сатқындықтың белгісі. 2.Ел дегенде еміреніп,жұрт дегенде жүгініп қызмет еткін! 3.Отан үшін отқа түс-күймейсің. 4.Опасызда Отан жоқ. 5.Елсіз ер болмайды,жұртсыз жігіт болмайды 6.Өтіріктің балын жалап тірі жүргенше, Шындықтың уын ішіп өлген артық! 7.Ерлік-табиғат сыйы емес,саналы әскери тәрбиенің жемісі, Отан алдындағы қасиетті парызыңды орындау үшін адамзаттың ең асыл сезімімен жігерленіп,өзіңді саналы түрде қауіп- қатерге бас тігуге мәжбүр етудің нәтижесі
47
Бауыржан Момышұлының дәйексөздері. Бақаның бағынан сұңқардың соры артық Ана үшін аянба-ант ұрады, Бала үшін аянба-бетің күйеді. Ел үшін аянба-ерлігіңе сын, Жұрт үшін аянба-жігіттігіңе сын. Қайратыңа әдісіңді жолдас ет, Әдісіңе ақылыңды жолдас ет. Қырағының өзі де,көзі де батыр. Ел дегенде езіліп,жұрт дегенде жұмылып қызмет ет. Жерге тер төгіп,халыққа кан төгіп қызмет ет. Сабырлық алдында дұшпан сасады, Сабырсыздан береке қашады. Сын- ерді шыңдайды, Қорқақты қинайды. 1 2 3 5 666 7 8 4
48
Б а у ы р ж а н М о м ы ш ұ л ы Найзадан қол босаса қалам алдым, Толғанып оқиғаны көп ойландым. Сыздаған у шиқандай көп қатамды, Именбей ,жалтақтамай ащық жаздым. Ажал тұр аңдып арбап мүлде жақын, Атадым шала-шарпы ерлер атын. Ат жалында істелген адал еңбек, Ақ ниетпен ұсындым саған, халқым. Төселген жазушы емес менің затым, Көркемді жұмыр емес жазған хатым. “Сергек ой - ер серігі” дейді қазақ, Салмақтап ел танысын ерлер атын.
49
VI. Қорытындылау Тәртіп дегеніміз не ? Әскери тәртіпті орындауда әскери қызметшілерден нелер талап етіледі? Қазақстандық батырлардан кімдерді білесіңдер ? VII. Үйге тапсырма VIII. Б а ғ а л а у § 2, 75-79 беттер, реферат “Ерлік- батырлық негізі.”
50
Білімдік мақсаты: жауынгер, жазушы Б. Момышұлының өмірі мен шығармашылығын жас ұрпаққа таныстыру, жазушының азаматтық, биік тұлғасын таныту, ерлігін мақтан тұта отырып үлгі ету, Дамыту мақсаты: оқушылардың ой-өрісі, ойлау қабілетін дамыту. Өз бетінше ізденуге дағдыландыру, Тәрбиелік мақсаты: оқушылардың бойына патриоттық сезім қалыптастыру, ерлікке, елжандылыққа баулу. Жобалау, өз бетінше іздену, зерттеу.
51
Б. Момышұлы Б. Момышұлы-ның өмірі, өскен ортасы Бауыржанның айтқандары Б. Момышұлы гвардия полковнигі Б. Момышұлы Әскери қатарда Бауыржан туралы ақындар жыр жазады Б. Момышұлы-ның ерлік істері Б. Момышұлы Ұлы Отан соғысында Б. Момышұлы туралы естеліктер Б. Момышұлы-ның жазған еңбектері
52
1910 – 24-желтоқсанда Жамбыл облысы, Жуалы ауданы, Мыңбұлақ ауылында дүниеге келген. 1921 - Әулиеатадағы Аса интернатына оқуға келеді. 1924 – Үшінші сыныпта Шымкенттің жеті жылдық мектебіне ауыстырылады 1928 – мектепті үздік бағамен бітіріп, Орынборға келеді. Бірақ әлеуметтік жағдайына байланысты кері қайтады 1928 – 1930 – бастауыш мектепте мұғалім болады. 1932 – Қызыл Армия қатарына шақыртылады. Қызметін өтеп қайтқан соң, Шымкент, Алматы өнеркәсіп банкілерінде жұмыс істейді. 1936 – Ленинград финанс академиясы жанындағы курсты бітіреді. 1936 – Қызыл Армия қатарына қайта алынып, взвод, рота командирі, полк штабы бастығының көмекшісі болады
53
Қатардағы жауынгерден Гвардия полковнигі дәрежесіне дейін өсті
54
1939 - әкесі Момыш қайтыс болады. 1941 – Қазақ әскери комиссиариатының нұсқаушысы қызметін атқарады. 1941 – соғыс басталғанда 316 – атқаштар дивизиясының жасақталуына белсене атсалысып, сол дивизия құрамында майданға аттанады. Осы жылы Мәскеу түбінде ұрыстар жүргізіп ерлігімен көзге түседі.
55
1941-26 қарашада маршал Роскоссовский полк командирі етіп тағайындайды. 1941-1945 – Панфилов атындағы 8-гвардиялық дивизияның батальон, полк командирі болады. Соғыстың соңғы жылдары осы дивизияны басқарады. 1942 – Бауыржан Момышұлының жауынгерлері мамыр айында Калинин майданында жауға ойсырата соққы береді. 1942 – 6 маусымда «Қызыл Жұлдыз» орденімен марапатталады. 1944 – ауырғаына байланысты Алматы госпиталіне жіберіледі. 1945 – 16 қаңтарда Алматыға келген Бауыржанды ғалымдар соғыс туралы әңгіме-лекциясын тыңдауға шақыртып, кездесу өткізеді.
56
1946-1948 – Ворошилов атындағы әскери академияның тындаушысы болады. 1948-1950 – 49-атқыштар бригадасы командирінің орынбасары қызметін атқарады. 1952 – Кеңес Армиясы Бас Штабының жанындағы Жоғары әскери академияны бітіреді.
57
Бауыржан Момышұлы офицер ретінде қазақ халқының жауынгерлік қасиетке тәрбиелейтін дәстүрлерін жоғары бағалады. Б. Момышұлы 1941 жылы Мәскеу түбінде 27 рет сәтті шайқас жүргізді. Батыр 207 рет ұрысқа қатысып, 5 рет өлімнің құрсауында қалады, 2 рет ауыр жараланды. Баукең Ұлы Отан соғысында 11 ай қызыләскер, 14 ай взвод командирі, 9 ай атқыштар полкі штабының орынбасары, 6 ай республикалық әскери комиссияның аға нұсқаушысы, 5 ай батальон орынбасары, 8 ай атқыштар полкінің командирі, 3 ай дивизия командирі, 5 жыл әскери академияда әскери профессор болады. 1955 жылы қарулы қаламға айырбастап, азаматтық өмірге ауысқанда әдеби шығармаларымен өз биігіне котерілді.
58
1955 - әскери қызметтен босатылды. 1952-1956 – «Офийердің күнделігі», «Бір түннің тарихы», «Біздің семья» деген алғашқы кітаптары жарық көреді. 1962 – Федель Кастро батырды Куба жерінде көргісі келіп, арнайы шақырту жібереді. 1963 – күзде Куба үкіметінен қайта-қайта шақырту келе бергендіктен, 10 күндік сапармен барып қайтады. 1956-1966 – “Москва үшін шайқас”, “Жауынгердің тұлғасы”, “Майдан”, “Майдандағы кездесулер”, “Генерал Панфилов”, “Төлеген Тоқтаров”, “Куба әсерлері” сияқты кітаптары жарыққа шығады. 1970-1975 – «Ел басына күн туса», «Ұшқан ұя» кітаптары жарық көреді. 1981 – «Адам қайраты» еңбегі дүнйеге келеді. 1982 – 10-маусымда Алматыда дүнйеден өтті. 1990 – Кеңес Одағының Батыры деген атақ беріледі.
59
Бауыржан Момышұлының дәйексөздері. 1. Бақаның бағынан сұңқардың соры артық 2. Ана үшін аянба-ант ұрады, Бала үшін аянба-бетің күйеді. Ел үшін аянба-ерлігіңе сын, Жұрт үшін аянба-жігіттігіңе сын. 3. Қайратыңа әдісіңді жолдас ет, Әдісіңе ақылыңды жолдас ет. 4. Қырағының өзі де, көзі де батыр. 5. Ел дегенде езіліп, жұрт дегенде жұмылып қызмет ет. 6. Жерге тер төгіп, халыққа қан төгіп қызмет ет. 7. Сабырлық алдында дұшпан сасады, Сабырсыздан береке қашады. 8. Сын-ерді шыңдайды, Қорқақты қинайды.
60
Бауыржан Момышұлының қанатты сөздері Өз ұлтын сыйламау, оны мақтаныш етпеу-сатқындықтың белгісі. Ел дегенде еміреніп, жұрт дегенде жүгініп қызмет еткен! Отан үшін отқа түс-күймейсің. Опасызда Отан жоқ. Елсіз ер болмайды, жұртсыз жігіт болмайды.
61
62
63