Презентация по казахскому языку на тему Тұйық етістіктің емлесі (6 класс)

Т Е І С Т І К

ЕТІС ЕСІМШЕ КӨСЕМШЕ ТҰЙЫҚ ЕТІСТІК Е Т І С Т І К

Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.

Тұйық етістіктің емлесі (жасалуы) Бар + у, қайт + у, ойна + у, сөйле+ у Тасы+ у=тасу, оқы + у =оқу, кемі +у =кему, ері +у = еру 3. Кеп + у =кебу, тап + у =табу, ақ+у =ағу, үк+у =үгу 4. Той +у =тою, қой +у =қою

“Даналар сөзі” Сөз- ұлы құдірет, ұлылығы - сөзбен адамдарды табыстыруға болады. Л. Толстой. Тіл тазалығы мағына дәлдігі үшін, тіл өткірлігі үшін күресу – мәдениет құралы үшін күресу. Ә.Хасенов. Ана тілін құрметтемеу –анаңды да сыйламау деген сөз. Ғ.Мүсірепов.

Адасқан есімше ОРЫЛҒАН ҚҰС ШАБЫЛҒАН СӨЗ ЖҮГІРГЕН АҢ ҰШҚАН ПІСКЕН ЖОБА ЕГІН АС ШЫРҚАЛҒАН АЙТАР ШӨП АДАМ ҮЙ ОҚЫҒАН ӘН САЛЫНАТЫН ЖАСАЛЫНАТЫН (ОРЫЛҒАН ЕГІН, ҰШҚАН ҚҰС, ШАБЫЛҒАН ШӨП, ЖҮГІРГЕН АҢ, ПІСКЕН АС, ШЫРҚАЛҒАН ӘН, ОҚЫҒАН АДАМ, САЛЫНАТЫН ҮЙ, ЖАСАЛЫНАТЫН ЖОБА)

Семантикалық кесте Мысалдар Өздік етіс Өзгелік етіс Ырықсыз етіс Ортақ етіс Киінді Жаздыр Жазысты Алынды Оқысты Жасат Таранды Бөлісті Шабылды Сөйлесті Хабарласты

Айтыс 1) Зат есім, өнер түрі 2) дискуссия,екі адамның айтысы, етістік Барыс Ойыс Табыс

Мақал –мәтелдер: “Айласыз батыр алдырар” “Нан қадірін білмеген, жан қадірін білмейді” “Ерінбеген емер, қажымаған жеңер” “Өнер –таусылмас азық, жыртылмас байлық”

INSERT Білемін Білдім Не білгім келеді?

Анықтамалық құрал Қазақ тілі

ЛЕКСИКА Лексикология – сөз байлығын тексеретін ғылым Семасиология – сөз мағынасын тексереді Этимология – сөздердің шығуын тексереді Фразеология – сөздердің құрамын тексереді Лексикография – сөздердің дұрыс жазылуын тексереді.

ТУРА МАҒЫНАЛЫ СӨЗ СӨЗДІҢ АУЫСПАЛЫ МАҒЫНАСЫ Айтушы мен тыңдаушыға ортақ ұғымды білдіреді. Мал, шөп, жеті, ертең, кел, ақ т.б. Тура мағынадан дамып, келіп қосылған мағына Қол бастаған батыр, ақ көбейді, таудың етегі, үйдің қабырғасы, бір тұяқ қалмапты. аң – жыртқыш аң – ашулы, қайратты аң – тағы, долы

ТҰРАҚТЫ СӨЗ ТІРКЕСТЕРІ СӨЗДІҢ КӨП МАҒЫНАСЫ Даяр қалпында қолданылады, біртұтас мағына береді Ит өлген жер – алыс, жүрек жүтқан – батыр, қырғи қабақ – араз. Мағынасына, қызметіне қарай 2-ге бөлінеді Фразеологиялық тіркес. Сүттен ақ, ақылға сыймау, тіс жармау. Идиома - әбден жымдасқан, бөлуге болмайды. Жағына пышақ жанығандай, иегінен тағалы ат тайып жығылғандай – көсе деген ұғым. Тура мағына негізінде түрлі мағынаны білдіру Үйді ақтау, Адамды жаладан ақтау, Тарыны ақтау. Жайықтың жар қабағы, Аспан қабағы, Қабағын ашпай Жылқы жалы, жалдың астындағы май, көк жүзі жүзі жылы кіші жүз, орта жүз

Ұғымға берілген атау Заттық ұғым – Гүл Сындық ұғым – Сары Сандық ұғым – екі Қимылдық ұғым - өсті сөз құрамы ДАРА СӨЗ Бір сөзбен болады. НЕГІЗГІ СӨЗ Бір түбірден құралған сөздер бала, ақ, бір, мен, кел, ерте, әрі, дүрс, паһ ТУЫНДЫ СӨЗ Жұрнақты сөз Көл + шік, ақ+шыл, дүрс+іл, су+сын К Ү Р Д Е Л І СӨЗ Бірнеше сөзден болады ҚОС СӨЗ Қайталанып, қосарланып келетін сөздер Ата-ана, бала-шаға, біп-биік, он-он бес БІРІККЕН СӨЗ Бір ұғым беретін, бірнеше түбірдің бірігуінен тұратын сөздер Ақтау, Алтынай, Ақсүйек, Қарақат ТІРКЕСКЕН СӨЗ Бір ұғымға берілген, бірнеше сөздің тіркесінен тұратын күрделі атаулар Абай Құнанбаев, М.Әуезов, атындағы орта мектеп ҚЫСҚАРҒАН СӨЗ Күрделі атаулардың ықшамдалған түрі ҚазМУ, ТМД, кг.