Презентация по североведению Индигирим кытылыгар туьулгэ5э мусталлара (2 класс)

Индигирим кытылыгар түhүлгэ5э түмсэллэрэ Үлэни толордо Майыар орто оскуолатын 2 – с кылааhын үѳрэнээччитэ Рязанский Айхал Салайааччыта: Яковлева Я.С

Сыала: Эбээн норуотун үйэттэн үйэ5э илдьэ кэлбит таба бырааhынньыгын туhунан элбэ5и билии. Соруктара:1.Таба бырааhынньыга дьыл ханнык кэмигэр буоларын ыйыталаhыы. 2. Бырааhынньыкка ханнык күрэхтэhиилэр буолалларын билии. 3. Хаартыскалары хомуйуу.

Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.

Мин тѳрѳѳбүт дойдум , Абый улууhун а5ыйах ахсааннаах норуоттар – эбээннэр түѳлбэлээн олорор Кэбэргэнэ бѳҺүѳлэгэ.

Эбээн норуотун сүрүн дьарыга былыр – былыргыттан таба иитиитэ буолар. Эhэм, эбэм, ийэм, а5ам, убайдарым удьуор табаhыттар. Үс сааспыттан ийэлээх а5абын кытта ыстаада5а сылдьыhабын. Ийэм ыстаада биригэдьиирэ. Билигин биhиги ыстаадабытыгар 616 табалаахпыт.

Урут Кэбэргэнэ5э 4 ыстаада баар эбит. 1-кы ыстаада - Бурунааска, 2-ис ыстаада - Кыыллахха, 3-с ыстаада- Сакындьа5а, 4-с ыстаада Ѳндѳрѳй Тааhыгар. Таба ахсаана 7000-5а тиийэ сылдьыбыта үҺү.

Бу 4 ыстаада дьоно cаас, муус устар ыйга, бѳҺүѳлэккэ мустан эбээн норуотун национальнай бырааhынньыгын - таба бырааhынньыгын тэрийэллэрэ . Биhиги ѳбүгэлэрбит урут уруккуттан тыйыс кыhыммытын этэңңэ туораан, саас кэлбитин уруйдуур бырааhынньыкпыт эбит.

Таба бырааhынньыга 2 хонук устата буолара үhү. Маңнайгы күн табаhыттар мунньахтара. Мунньахха сыллаа5ы үлэлэрин түмүгүн кэпсэтэллэрэ, үчүгэй үлэhиттэри чиэстииллэрэ, бочуоттууллара

Сарсыңңы күнүгэр Индигир кытылыгар 4 ыстаада табаhыттара сыар5алаах табаннан, ууча5ынан сүүрдүүгэ, туут хайыhарынан сүүрүүгэ, маамыкта быра5ыыга куоталаhаллара. Күрэхтэhии комбинированнай эстафетанан түмүктэнэрэ.

Күрэхтэhиини кѳрѳѳрү улуус кииниттэн, нэhилиэктэртэн элбэх киhи мустара. Онноо5ор Дьокуускай куораттан артыыстар кытта кэлэллэрэ үhү.

Билигин биҺиэхэ табабыт а5ыйа5ыттан таба бырааhынньыга буолбат. Бүтэhигин 1993 сыллаахха буолбут эбит. Мин таба бырааhынньыгын аан бастаан 2012 сыллаахха, Муома улууҺугар кѳрбүтүм. .

БиҺиги дьиэ кэргэн «Кочевая семья» диэн конкурска кыттыбыппыт. «Хозяйка рукодельница» номинация5а тиксибиппит.

Бу конкурска Абыйтан, Чокурдаахтан, Улахан Чыыстайтан уонна Орто Халыматтан кэлэн кыттыбыттара.

Онно ийэм, а5ам уонна убайым сыар5алаах табаннан, ууча5ынан сүүрдүбүттэрэ.

Маамыкта быра5ыытыгар күрэхтэспиттэрэ.

Түмүк. Мин урут таба бырааhынньыгын туҺунан дьонум кэпсээннэриттэн истэрим. Муома5а бырааҺынньыгы кѳрѳн баран миэхэ боппуруос үѳскээбитэ. Кэбэргэнэ5э таба бырааҺынньыгын хайдах ыыталлар этэй диэн? Саастаах дьонтон элбэ5и ыйыталастым, хаартыскалары хомуйдум, элбэ5и биллим. Урукку хаартыскалар боростуойдар эбиттэр. Ол са5анааа5ы фотоаппараттар ыраа5ы сатаан түҺэрбэт буоланнар күрэхтэҺии түгэннэрэ а5ыйахтар, дьон үксэ таба таҺыгар түҺэллэр эбит. БиҺиги о5олор үгэҺи сал5ааччылар буолабыт. Мин ба5арабын: биҺиэхэ табабыт элбээн сотору кэминэн Индигирим кытылыгар табаҺыт бырааҺынньыга буолуо5ун, һээдьэ эбээн үҥкүүтэ дьону түмэ туруоҕун!