Түркі халықтарының үрмелі және ұрмалы музыкалық аспаптары

Сабақтың тақырыбы: Түркі халықтарының үрмелі және ұрмалы музыкалық аспаптары  Сабақтың мақсаты: Саз өнері туралы әңгімелеу,бауырлас халықтардың аспаптарымен таныстыру.  Білімділік мәні: Бауырлас халықтардың музыкалық аспаптарын тану, талдау, ажырата білу.  Дамытушылығы:Аспаптардың құрылымын,топтарын,айырмашылығын насихаттау, тану, дамыту.  Тәрбиелік мәні:Оқушыларға сахна мәдениетін бойына сіңіру,әнге,күйге баулу.

Ой қозғау Өткен сабақта танысқан аспаптарды еске түсіру, Ұрмалы аспаптар Үрмелі аспаптар

Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.

Даңғыра аспабының бір жағы ғана теріме қапталып жасалады. Ал, аспаптың ішкі жағына темірден дөгелетіп жасаған түрлі салпыншақтарды айналдыра тағып қоятын болған. Даңғыра аспабын бақсылар зікір салғанда пайдаланған. Түркі халықтары мұндай аспаптарды жәй қарапайым күнделікті өмірде пайдаланбаған. Өзбек және тәжік халықтарының ең сүйікті ұрмалы аспабы – дойра.Әзербайжандар мен иран халқы бұл аспапты дәф деп атайды.

Ұрмалы аспаптар Шыңдауыл және дауылпаз аспаптары Дабыл аспабының екі жағы терімен қапталып жасалады. Көлемі ерекше үлкен етіп жасалған дабыл аспабын хабар беруші аспап ретін қолданған.

Әзербайжан халқының ұрмалы аспабы нагара деп аталады. Нагараның екі түрі бар: голтук яғни қолтық нагара және гоша яғни қос нағара.

Бұғышақ деп аталады. Бұл аспаптың дыбысы маралдың дауысына өте ұқсас болып келеді. Аңшылар киік, марал немесе тау текелерін ұстау үшін осы аспапты ойнап, оларды жан-жағына жинап қолға түсіретін болған. Ежелгі үрмелі аспап. Мүйіз сырнай - ескі үрмелі мүйізді аспап. Ол үш тесікті мүйізден жасалады. Сырнай-сыңсымалы дыбыспен ерекшеленеді және жол сапарларда хабар беруші аспап ретінде қолданылған.

Барлық түркі халықтарына ортақ керней немесе карнай деп аталатын үрмелі аспап. Дауысы қте зор болып келеді. Ұлттық аспап Сазсырнай және Үскірік үрмелі аспаптары. Бұл аспап саздан жасалынады, дауысы үнді, қоңыр.

“Балбұлжан” Абай Құдайбергенов

Сергіту сәті: Мына суретте қанша музыкалық аспаптар бейнеленген

Үй тапсырмасы 1-топқа Өзбек халқының музыкалық аспаптарымен таныстыру,  2-топқа Түрікмен халықтарының музыкалық аспаптарымен таныстыру,  3-топқа Қырғыз музыкалық аспаптарымен таныстыру,

* Дауыс жаттығуын жасау: до, ре, ми, фа, соль, ля, си, до дыбыс қатарымен

Кім тапқыр: Ноталардың дұрыс орналасу ретін тап

«Келді, міне, Жаңа жыл!» Әні мен сөзі: Бота Бейсенованікі 1.Келді, міне, Жаңа жыл! 2. Жаңа жауған ақ ұлпа, Шаттық сыйлап әр үйге! Қар жамылды даламыз. Жаңа бақыт, жаңа нұр, Балаларды сағынта, Үлкен, кіші, сәбиге. 2рет Келді Аяз атамыз. 2рет 3.Айдай ару Ақшақар, Көмекшісі сол екен. Аяз ата – ақсақал, Сыйлықтары мол екен! 2рет 4.Қандай сұлу шыршамыз, Ортамызда тұр жайнап! Жаңа жылда баршамыз, Шаттанайық, кел, ойнап! 2рет

Қорытындылау.  Домбыра тектес аспаптарды ата? Курай аспабын қалай жасаған? Арфа тектес апаптар қалай аталады? 4. Не себепті қобыз аспабын қасиетті де киелі санаған? 5. Ерте замандарда ұрмалы аспаптарды не үшін пайдаланған? 6. Ең алғаш үрмелі аспаптар қалай пайда болады? Үйге тапсырма: қайталау