Қазақтың ұлттық ою-өрнектері (3 сынып)

Сәндік қолданба-лы өнер

Сайыс кезеңдері: 1.Тапқырлар. 2.Кім жылдам? 3.Қағаздан бұйым жасау. 4.Қорытынды.

Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.

Сәндік қолданбалы өнер деп тек қана практикалық жағынан емес,эстетикалық мәні жағынан да маңызды дайындалған және көркем жасалған өндірістік немесе қолөнер арқылы өмірге келген көркем туынды жасауды айтады.Сәндік қолданбалы өнер заттары көбіне ұлттық сызбалармен көзге түседі.Осы арқылы біз халқымыздың ерекшелігін көре аламыз.Әрбір зат тек әшекей ретінде ғана қолданылмайды.Сондай-ақ шебер өзінің дүниетанымын,өмірдегі құбылыстар туралы көзқарасын білдіріп,эстетикалық талғамы мен шеберлігін көрсете алады. Сәндік қолданбалы өнер түрлері

Сәндік қолданбалы өнердің мынадай түрлері бар:

Ұлттық ою-өрнек түрлері.Қазақтың ою-өрнегі шығу тегіне қарай екі топқа бөлінеді.Біріншісі- қазақ халқының өзіне тән,ертеден келе жатқан ұлттық оюлары.Екіншісі- басқа халықтардан ауысқан жаңа,интернационалдық ою-өрнектер.

Сәндік қолданбалы өнерді әзірлеу үшін мынадай материалдарды қолданады:ағаш,сүйек,тас,шыны,табиғи немесе жасанды заттар(пластмассалар,гипс,жүн, мақта,балшық,т.б.).Кейбір материалдар өңдеуді талап етеді.Мысалы:алтынмен, күміспен қаптау,ағашты лакпен бояу және т.б. жұмыстар.

Қазақ ою-өрнегі дамып,өзгеріске ұшырады,жетілді.Қазір оның 200-ден астам түрлері бар. Өрнек атауларын мағынасына қарай мынадай топтарға жіктеуге болады:

1.Космогониялық(Ай,Күн,жұлдыздарды бейнелейтін өрнектер).Оған «ай»,«айшық»,«жұлдызша», «күн нұры»,«күн көзі»,«күн сәулесі»,«айгүл»,«жұлдыз» және т.б. Ою түрлері жатады. 2.Зооморфты(аң,мал атаулары мен олардың дене мүшелеріне байланысты туған өрнектер): «қошқармүйіз»,«түйе өркеш»,«түйетабан»,«аша тұйақ»,«түйе мойын»,«арқар мүйіз»,«ала құрт»,«жылан»,«жылан бас»,«құмырсқа»,«көбелек»,«құс қанаты»,«қаз аяқ»,«қаз мойын»,«құс мойын»,«құс тұмсық». 3.Өсімдік бейнелі өрнектер:«қызғалдақ гүлі»,«райхан гүлі»,«гүл»,«жеті гүл». 4. Геометриялық фигураларға ұқсас өрнектер:шаршы,ромб,төртбұрыш,үшбұрыш,«аралық гүл»(үшбұрышты фигура),«қос тұмарша»(екі үшбұрыш). 5. Қару-жарақтар мен тұрмыстық керк-жарақтарға байланысты туған өрнектер:«балта»,«түйме»,«ожау»,«қайнар»,«қос тұмарша»,«балдақ»,«сыңар өкше»,«ирек»,«тарақ».

Назарларыңызға рахмет!