Металдардың адам өміріндегі маңызы

“Металдардың адам өміріндегі маңызы” Химия және биология пәнінің мұғалімі Б. Қ. Сабденбекова Тақырыбы

Мақсаты: а) Металдар олардың тіршіліктегі маңызы,адам ағсында кездесетін металдар олардың атқара-тын қызметі туралы түсінік беру. ә) Оқушылардың ізденімпаздығын,іскерлігін, нақтылығын,танымдық ойлау қабілетін дамыту. в) Ұқыптылыққа, жылдамдыққа тәрбиелеу, кәсіби бағдар беру. Әдісі: СТО, тірек-сызбалар,топтастыру, таным-дық ойындар. Көрнекілігі: Интербелсенді тақта, слайдтар, ме-талдар үлгілерінің топтамасы

Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.

Барысы: 1.Ұйымдастыру кезеңі. 2.Үй тапсырмасын сүрау. 3.Жаңа сабақ. 4.Бекіту. 5.Бағалау. 6.Қорытындылау.

Үй жұмысы: 1. Құйма дегеніміз не? “Бәйге” І топ 2.Ең үлкен Домна пеші қайда орналасқан? 5.Тұрмыста қолданылатын қатты ыдыс-аяқтар қандай құймадан жасалған? 3. Құймалар қайда қолданылады? 4.Шойын мен болаттан басқа қандай құймалар бар?

ІІ- топ 1. Шойын мен болаттың айырмашылығы неде? 2.Металдардың жемірілуі деген не? 3.Жемірілуден қорғау әдістері. 4.Металдарды өңдеудің қанша әдісі бар? 5.Судың кермектілігі деген не? Қаншаға бөлінеді?

ІІІ-топ 1.Металдардың периодтық таблицадағы ор-ны. 2.Металдардың физикалық қасиеттері қандай? 3.Металлургия деген не ? Қаншаға бөлінеді? 4.Металдар неге тотықсыздандырғыштар ? 5.Қазақстандағы қара металлургияның ең маңызды кәсіпорындарын ата.

Химиялық эстафета І. Ca CaO CaCl2 Ca(OH)2 CaCO3 ІІ.Zn ZnCl2 Zn(OH)2 ZnSO4 ZnO Zn(NO3)2 ІІІ. FeO + ? = Fe + H2O Fe2O3 + ? = ? = Al2O3 FeO + ? = FeSO4 + ?

Білгір химик

Жер бетінде металдарды пайдалану осыдан 10 мыңға жуық жыл бұрын басталған. Қазіргі кезде 80-ге жуық металл табылып зерттелген. Қазір металл тұрмыста да, шаруашылықта да кеңінен қолданылады. Балалардың ойыншығы, оқушыларға қаже құралдар сяқты ұсақ-түйек заттардан бастап ғарыш кемелеріне дейін металдан жасалады. Металдар табиғатта көп кездесетіндіктен адамдар оларды күнделікті тіршілігінде көп пайдаланады.

Кейбір металдар ерте кезден ақ белгілі болған. Ерте замандағы адамдар оларды қолданып, әшекей бұйымдар жасап керегіне жаратқан. Ерте кезде белгілі болған металдарға мына 7 металл жатады: алтын, күміс, мыс, темір, сынап, қалайы, қорғасын.

Неміс философы Карл Маркс “Адамзат ашқан ең алғашқы металл – алтын” Алтын адамзат тіршілігінде маңызды рөл атқарған және осы күнге дейін өзінің маңызын жоғалтпаған.

Металдар мен олардың қосылыстары болмағанда автоматика, телемеханика, электронды және ядролы техника, телевизия, тірі организмдердің өсіп жетілуі қазіргі дәрежесіне жетпеген болар еді. Сонымен, қазіргі адам тіршілігі металдарды қолданумен тығыз байланысты.

Тірі организмдер үшін металдар мен қосылыстарының маңызы ерекше. Өсімдіктер, жан-жануарлар, адамдар дың ағзаларында металл қосылыстары болмаса оларда тіршілік болмайды. Тірі организмде ең кем дегенде металдың болатыны анықталған. Бұларды “тіршілік металдары” деп атайды. темір марганец мырыш молибден натрий калий мыс магний кобальт кальций

Тір организмдер үшін металдардың маңыздылығы

Адам ағзасында қан түзеу үрдісіне қатысады. Қанның қызыл түйіршігі – эритроциттер темірсіз түзілмейді. Қан құрамындағы гемоглабинің гем- темірі бар қосылыс, глобин-белоктан тұрады және оттекті тасымалдайтын қан құрамындағы темір екені белгілі.

Егерде ағзаға темір жетіспесе қан аздық яғни анемия ауруына шалдығады. Сонымен қатар темір алмада, сиыр, жылқы, қой еттерінде көп кездеседі.

Нерв жүйелерінің қалыпты жұмыс істеуіне қажетті металл. Ол негізінен ағзаға жеген картоп, банан, құрма тағы басқа көкөністерде болады.

Сонымен қатар калийдің қосылыстарын ауыл шаруашылығында минералды тыңайтқыш ретінде қоланады. Ол өсімдіктің өсуін жылдамдатып, қурап қалудан сақтайды.

Кальций сүйектің жақсы өсіп-жетілуіне, қатаюына қажетті металл. Сүт пен сүт өнімдерінің құрамында кальций көп болады. Сондықтан оны сәбилерге көп береді.

Адам денесінен тер арқылы көптеген кальций бөлініп шығып отырады. Ыстық цехтарда жұмыс істейтін адамдар көп терлеп кальцийді көп жоғалтады. Кальций азайған ағза аппақ болып, азып кетеді. Сондықтан да оларға құрамында кальций көп тағамдар жеп жүруі керек.

Нәрестелердің өлімге душар болуы Безеу, қайызғақ Аталық жыныс гармондарының құрамында болады Мырыш

Жылдам жауап Мыстың ағзада атқаратын қызметі қандай? Калий қандай тағамдардың құрамында болады? Мырыштың жетіспеуінен қандай өзгеріс болады Ағзадағы кальцидің маңызы Меккедегі қара тас темірден тұрады. Оның қалқып тұруы неге байланысты.