Жылу берілудің түрлері. Жылуөткізгіштік, конвекция, сәуле шығару.

. Ақтөбе қаласы.Благодар орта мектебі Коянбаева Асылгул Жайылхановна Жылу берілудің түрлері. Жылуөткізгіштік, конвекция, сәуле шығару.

Жылу берілудің түрлері.Жылуөткізгіштік, конвекция, сәуле шығару. Сабақ мақсаты: Жылу берілу, жылу өткізгіштік, оның мәнісі, конвекция және сәулелену оның жылу өткізгіштен айырмашылығы туралы түсінік беру. Оқушылардың өз бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасауға дағдыландыру. Ой-өрісін қалыптастыру. Жауапкершілікке, еңбекқорлыққа тәрбиелеу. Сабақ түрі: аралас Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап Құрал-жабдықтар: компьютер, видеопроектор, жылу өткізгіштік пен конвекция құбылыстарын демонстрациялауға арналған аспаптар.

Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.

Сабақ барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. ІІ. Оқушылардың үй тапсырмасын қалай меңгергендерін тексеру. 1.Дененің ішкі энергиясы дегеніміз не? 2.Оны өзгерту тәсілдері қандай? 3.Дененің ішкі энергиясы температураға қалай байланысты? 4.Жылу алмасу дегеніміз не? 5.Жүйенің ішкі энергиясын өзгертудің неше тәсілі бар?

ІІІ. Жаңа сабақ. Жылу берілудің үш түрі бар: жылуөткізгіштік,конвекция, сәулелену Ішкі энергияның дененің көбірек қыздырылған бөлігінен дененің басқа азырақ қыздырылған бөлігіне тікелей байланыс арқылы немесе аралық денелер арқылы көбірек қыздырылған денеден азырақ қыздырылған денеге берілу құбылысы жылуөткізгіштік деп аталады. Зат орын ауыстырмайды,тек энергия беріледі

Түрлі (қатты,сұйық,газ тәрізді) заттардың ішкі құрлысына қарай олардың жылу өткізгіштігі де түрліше болады Әр түрлі материалдардың алуан түрлі жылуөткізгішін тәжірибелер арқылы байқауға болады. Балауыз шегелер жапсырылған мыс және темір таяқшалардың ұштарын шамның жалыныны қыздырсақ,темірге қарағанда,мыс шегелердің тез түсіп қалатынын байқаймыз

Жылуөткігіштіктің механизмі Кристалдық тордың А нүктесіндегі атомдардың тербеліс амплитудасы, қарағанда В нүктесіндегіге қарағанда аз. Атомдардың өзара әрекеттесуі кезінде В нүктесінің айналасындағы атомдардың тербеліс амплитудасы артады.

Сұйықтар жылуды нашар өткізеді Егер суды сынауықтың жоғары бөлігінде ысытса,онда су тез қайнайды.Бірақ сынауықтың түбіндегі мұз еру үшін ұзақ уақыт керек.Бұл судың да,шынының да жылуөткізгіштігі аз екенін, жылуды нашар өткізетінін көрсетеді.

Газдардың жылу өткізгіштігі нашар Сынауықтың ауызын саусағыңа кигізіп түбін шамның жалынына ұстасақ. Біздің саусағымыз жылуды сезбейді,Себебі сынауықтың ішінде ауа бар,оның жылуөткізгіштігі нашар

Заттардың жылуөткізгіштігі Металдар Жылуды жақсы өткізеді Сұйықтар орташа өкізеді Газдар нашар өткізеді

Металдардың жылуды жақсы өткізгіштігінің тұрмыста пайдасы зор Мыстың жылуөткізгіштігі темірден 600 есе, судан 7200 есе, тығыннан 9000 есе, мақтадан 18000 есе, ауадан 18000 есе көп

Жануарларды,аң-құстарды қыста аяздан, жазда ыстықтан жүндері қорғайды, себебі жүн жылуды нашар өткізеді

Қар қыстық егінді үсіп кетуден сақтайды

Жылуөткізгіштігі нашар заттар тұрмыста кең қолданылады.

Конвекция дегеніміз-сұйықтың немесе газдың ағысы арқылы энергияның тасымалдануы барысында жылу алмасу процесі

КОНВЕКЦИЯ Қызған электр шамының үстіндегі ауа ағыны, өзімен бірге энергия тасмалдай, отырып жоғары көтеріледі.

КОНВЕКЦИЯ Газдар мен сұйықтардағы жылудың берілуі Конвекция қатты денелер мен вакуумде жүрмейді

Газдардағы конвекцияның таралуы Жылы ауаның тығыздығы аз болғандықтан, салқын ауа тарапынан вертикаль жоғары бағытталған Архимед күші әрекет етеді

Сұйықтардағы конвекцияның таралуы А – қызған сұйықтың тығыздығы кемиді де ,жоғары көтеріледі В – қызған сұйық жоғары шығады С – жоғары көтерілген сұйықтың орнына, салқын сұйық келеді де ,процесс қайта басталады

КОНВЕКЦИЯ Конвекцияның әсерінен Атмосферада жел пайда болады. Теңіз жағасында күндізгі, түнгі бриз деп аталады

КОНВЕКЦИЯ Космос кораблінің сыртқы қабаты салқындайды Іштен жану двигательдері су арқылы салқындатылады

Сәулелену (сәулелік жылу алмасу) деп электромагниттік толқындар көмеіемен бір денеден екінші денеге энергияның берілу процесін айтамыз

Сәулелену жылу алмасудың, энергия жарық сәулелері арқылы берілетін түрі

Сәуле шығарудың таралуы Қызған денелер әртүрлі диапазондағы электромагниттік толқындар шығады Сәулелену вакуумде де жүреді

Техникада қолданылуы Материалдардарды кептіру,қыздыру түнгі бақылау құралдары ( биноклдер, оптикалық көздеу құралдары), ракеталар мен снарядтарды өздігінен нысананы табуға бағдарлайтын жүйелер жасау

Сәуле шығару Қара түсті денелер энергияны жақсы Жұтады,сондықтан тез қызады Қара түсті денелер тез суиды

ІV.Қорытындылау. Суреттегі балалардың қайсысы дұрыс киінген? дұрыс киінген

Қай шәйнектегі су тез суиды?Неге?

Ұшақтарды неге күміс түспен бояйды?

Тұрмыста электр қыздырғыштар кеңінен қолданылады. Олардан жылу қалай таралады?

Суреттегі оттың жалынына ішіндегі тамақ пісе ме?

Күн Жерді,мұхиттар мен теңіздерді қыздырады. Бұл процесс жылуөткізгіштікке де, конвекцияғада жатпайды. Себебі неде?

Батареяны қайда және неге солай орналастыру керек?

Сурет бойынша тәжірибе ойлап, қандай құбылысты бақылап отырғаныңды түсіндір

Қоршаған ортадағы жылуөткізгіштік Неліктен аязда металл ағаштан салқындау, ал қыздырғанда ыссылау болып келеді? Қай шәйнекте су тез қайнайды: жаңа әлде ескі, қабырғасында қағы бар? (Шәйнектер бірдей)

Үйге тапсырма: §5,6,7. 2-3-жаттығулар. Өзін-өзі тексеру сұрақтарына жауап беру Бағалау: Шығу парағын толтыру -Бүгінгі сабақтан не білдіңіз?   -Пікіріңіз.   -Кімге рахмет айтамыз?

Сабақ аяқталды Сау болыңдар