Презентация по казахской литературе 5 класс Ыбырай Алтынсарин Өзен өлеңі

Қзақ әдебиеті Ашық сабақ 5-сынып Пән мұғалімі: Мусабаева Эльмира Хасенқызы Қостанай облысы Амангелді ауданы Амантоғай жалпы білім беретін орта мектебі

Сабақтың мақсаты: Өзеннің адам өміріндегі маңызы. Табиғат туралы білімдерін кеңейту.Оқушыны өзін ортада еркін ұстап, ойын ашық айтып, жолдастарының ойын тыңдай білуге үйрету. Өлеңдегі негізгі ойды түсіну. Міндеттері: І. Барлық оқушы: 1. Өлеңді мәнерлеп оқи алады. 2. Өтілген материал бойынша сұрақтарға жауап бере алады. ІІ. Оқушылардың көпшілігі: 1. Өз ой-пікірін жеткізе алады. 2. Өлең құрылысына талдау жасай алады. ІІІ. Кейбір оқушы: 1. Ойын дәлелді пікірмен жеткізе алады. Күтілетіннәтиже: Тақырыпжайлыұғым,білімніңалғашқынегізінқалау. Жаңабілімдіөмірдебайланыстырапайдаланудыңмүмкіндіктерінбілужәнепәнгедегенқызығушылықтарынарттыру.

Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.

Сабақ кезеңдері: І. Ұйымдастыру. ІІ: “Ой ашар” Үй тапсырмасын пысықтау. ІІІ “Қызығушылықты ояту” жаңа тақырыпты ашу. ІV. “Мағынаны тану” жаңа сабақ. V. “Ой дамыту” “Алтын қақпа” ойыны. VІ. “Ой түйіндеу”. VІІ. Рефлексия “Аралдар” әдісі. VІІІ. Бағалау. ІХ. Үйге тапсырма.

КӨҢІЛ КҮЙІҢ ҚАНДАЙ? Психологиялық дайындық І. Ұйымдастыру кезеңі. Көңіл-күйді анықтау. «Жетістіктер ағашы» Жасыл жапырақ –мен бүгінгі сбақта жетістікке жетемін. Қызыл жапырақ -мен бүгін өз пікірімді айтамын. Сары жапырақ -мен бүгінгі сабақта белсенділік танытамын.

ІІ. “Ой ашар” үй тапсырмасы “Қағаздағы диалог” әдісі Махамбет Өтемісұлы «Қызғыш құс» өлеңі

“Жұмбақ шешу” әдісі ІІІ. Қызығушылықты ояту. Ақ жылан аяғы жоқ, көзі де жоқ, Сөйлеген не бір ауыз сөзі де жоқ. Тоқтамай қысы-жазы кезе берер, Үстінде бір жапырақ бөзі де жоқ. (Өзен)

Ыбырай Алтынсарин «Өзен» өлеңі

Ыбырай Алтынсарин (1841-1889) ІҮ. Мағынаны тану.

Ыбырай Алтынсарин –қазақ балалар әдебиетінің атасы, ұлы ұстаз. Ыбырай Алтынсарин 1841 жылы Қостанай облысында дүниеге келген. Өз әкесі Алтынсары Ыбырайдың 4 жасар кезінде қайтыс болды да, Ыбырай атасы Балғожа бидің тәрбиесінде өседі. 1844 жылы Орынборда қазақ балаларына арналған жеті жылдық мектеп ашу туралы патша ережесі бекітіледі. Балғожа би осы ашылмақ мектепке 1846 жылы бес жасар немересі Ыбырайды жазғызып қояды. 1850 жылы 23 тамызда орыс-қазақ мектебі ашылып, қазақтан 30 бала алынады, солардың бірі Ыбырай Алтынсарин болады. Жеті жылда Ыбырай мектептен жақсы білім алып шығады. Ендігі жерде өзі алдған білім нұрын халқына шашқысы келіп, мектеп ашуды армандайды. Көп жылдар аңсап, өз өмірінің арманы болған мектебі тек 1864 жылы ашылады. Бала оқытқанына қатты қуанған Ыбырай: «Он төрт бала оқытамын. Бала оқытуға қойға тиген аш қасқырдай тиістім. Балалар да менің айызымды қандырып, оқуды тез меңгеріп алды» деп жазған екен бір хатында. Ыбырай Алтынсарин –халқына білім беріп, мәдениетті ел қатарына жеткізуді армандап, өзінің бар өмірін сол жолға арнаған адам. Сонымен қатар ол балаларға арнап әртүрлі тақырыпта көптеген өлең, шағын әңгімелер жазды. Орыс әдебиетінен балаларға лайық көркем шығармаларды аударды. Сол көркем шығармалардың бәрінде де ол балаларға білім, тәрбие, үлгі-өнеге беру мақсатын көздеді.

Ыбырай Алтынсариннің шығармашылығы Өлеңдері «Бұл кім?», «Әй, достарым!», «Әй, жігіттер!», «Жаз», «Өзен», «Ананың сүйюі» және т.б. өлеңдері бар. Оқулықтары «Қазақ  хрестоматиясы», «Қазақтарға орыс тілін үйретудің бастауыш құралы» Әңгімелері Өрмекші, құмырсқа, қарлығаш , «Екі жолдас», «Бір уыс мақта», «Қисық ағаш», «Таза бұлақ», «Шеше мен бала», «Ақымақ дос», «Тазша бала», «Қыпшақ Сейтқұл», «Киіз үй мен ағаш үй», «Талаптың пайдасы», «Бақша ағаштары», «Асыл шөп», «Байұлы», «Мейірімді бала», «Дүние қалай етсең табылады», «Жиренше шешен», «Бай мен жарлы баласы», «Әке мен бала», «Мақта қыз бен мысық» және т.б. әңгімелері бар. Ыбырай Алтынсариннің шығармашылығы

Мәнерлеп оқу Өзен Таулардан өзен ағар сарқыраған, Айнадай сәуле беріп жарқыраған. Жел соқса, ыстық соқса бір қалыпта, Аралап тау мен тасты арқыраған. Көңілің суын ішсең ашылады, Денеңде бар дертінді қашырады. Өксіген оттай жанып жануарлар Өзеннен рақат тауып басылады. Қынарда тілсіз тұрған тоғайлар да Шуылдап желмен бірге бас ұрады... Он мың мал айдап өтсең лай қалмайды, Тасыса су бармаған сай қалмайды. Тасыған өзен судың қуатымен Көк шығып шөп бітпеген жай қалмайды. Ел қыстап күн көреді жаныбында, Дәм болар алуан - алуан балығында... Тас таста, алтын таста сынамаққа, Сонда да аққан өзен қалыбында.

Сөздік жұмысы Өксіген –шөлдеген мағынасында. Қынарда –жағасында, маңында. Жай –орын (жер), қоныс. Жанабында –жанында, маңында.

«Ой дамыту» “Алтын қақпа” ойыны.

1. «Тас қақпа» сұрағы. Ыбырай Алтынсарин кім? Қай жылы, қай жерде дүниеге келген? Кімнің тәрбиесінде болған?

2. «Темір қақпа» сұрағы. Өзеннің адам өміріндегі маңызы қандай? Адамдар неліктен суды құрметтейді?

3. «Күміс қақпа» сұрағы. Өлеңді талдау: «Өзен» Өлең неше шумақ? (4 шумақ) Неше жол? (18 жол) Неше буын бірінші жолы? (11 буын) Неше бунақ? (3 бунақ) Ұйқас түрі: сарқыраған, жарқыраған, арқырған. (а, а, б, а) Қара өлең.

4. «Алтын қақпа» сұрағы. «Пікірлер кестесі» әдісі. Пікірлер Неліктен“ИЯ” Неліктен“ЖОҚ” Сусызтіршілікжоқ.     Табиғаттаеңкөптаралғанзат–су. Онмыңмалайдапөтсеңлайқалмайды. Желсоқса,ыстықсоқсабірқалыпта.

5. Алтын сандық Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың халыққа жолдаған “Қазақстан - 2050” жолдауы болашағымыздың бағдары. Жолдаудың негізгі бағыттарының бірі экологияға арналып отыр. Қоршаған ортаны ластауға, экологиялық қалыпты жағдайды бүлдіруге жол бермеуге зор көңіл бөлінген «Табиғат әзілді сүймейді, ол әрқашан әділдікті қорғайды, ол қатал, оныкі ақиқат, оныкі дұрыс. Қателік пен адасу адамнан шығады» (Гете)

VІІІ. Рефлексия “Үш арал” Жаңалықтар аралы Қуаныш аралы Зерігу аралы

Х. Бағалау Тапсырмалар. Толықтай жеттім Жартылай жеттім Талпындым Мәнерлеп оқу 2 1 0 Тасқақпатапсырмалары 2 1 0 Темір қақпа тапсырмалары 2 1 0 Күміс қақпа тапсырмасы 2 1 0 Алтын қақпа тапсырмасы 2 1 0

Үйге тапсырма: . «Өзен» өлеңін жаттау. «Жер - Анаға» хат жазу

Сабағыма қатысқандарыңызға рахмет! Сау болыңыздар!!!