Презентация по казахскому языку на тему Зат есім (6 класс)

КГУ «Средняя общеобразовательная школа-комплекс №3» Учитель казахского языка и литературы Карменова Галина Нураждаровна Тема: «Зат есімнен өткенді қайталау» 6 класс

Сабақтың тақырыбы: Зат есімнен өткенді қайталау Сабақтың мақсаты: Зат есімнен алған білімдерін нақтылау 1. Білімділік: Зат есімнен алған білімдерін жинақтау, зат есімнің құрамын, жасалу жолын қайталау, оқушылардың алған білімдерін жаттығу, тест жұмыстары арқылы бекіту. 2. Тәрбиелік: Оқушылардың қазақ тіліне деген қызығушылықтарын арттыру, ана тілінің қадір – қасиетін жете түсінуге, ойларын еркін жеткізе білуге тәрбиелеу. 3. Дамытушылық: Өтілген тақырыпты жүйелі түрде, ғылыми негізде меңгере білу дағдыларын жетілдіру, тапсырмалар арқылы оқушылардың білімдерін практикалық дағдымен ұштастыру. Сабақтың типі: өтілген тақырыптарды пысықтау. Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, ой қозғау, топпен жұмыс, т.б. Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, карточкалар, тест парағы, слайдтар. Пәнаралық байланыс: қазақ әдебиеті, математика, тіл дамыту т.б.

Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.

І топ. Сөз таптарын топтастырып, ережесін айту ІІ топ. Зат есімді топтастырып, ережесін айтып, мысал келтіру. ІІІ топ. Зат есімнің құрамын, мағыналық ерекшелігін топтастырып, мысал келтіру. І. Топтастыру «Кері байланыс кезеңі»

ІІ. Топпен жұмыс І топ. Мамандыққа, кәсіпке байланысты қолданылатын сөздер қатарын анықтап, сәйкес бағанға жаз. Ине, қайшы, балға, төс, айыр, күрек, жүген, құрық, бор, тақта, дәптер, тырма, орақ, қайрақ, қалып, жіп, шылбыр, ер, мата, мектеп, пышақ, шеге,оқушы, білім, үзеңгі, дәріс, сабақ, оймақ, тыс, жаға, мақта, астар, біз, қоңырау, үзіліс, кетпен, шалғы, соқа Егіншаруашылығы Ұстакәсібіне Тігінші кәсібіне Жылқыкәсібіне Ұстазмамандығы

ІІ топ. Берілген сөздерді қажетті бағанға орналастыр. Ақбілек, аспан, нағашы, күзет, бақташы, демалыс, үй, бала, өнерпаз, некен-саяқ, ұрыншақ, ой, тәлім –тәрбие,астан-кестен, Жезқазған, ашудас, жаздыгүні, биыл, әлдекім, құлагер, Айғыз, қала. Дара, түбір сөз Туындысөз Қос сөз Біріккен сөз

ІІІ топ. Семантикалық картаны толтыр. Берілген зат есімдерді лайықты бағанға белгіле. Зат есім Туынды зат есім Деректі зат есім, Дерексіз зат есім Жалпы есім Жалқы есім Күрделі зат есім Бауыржан   +      +  +  Аспан             Кісі             Белбеу             Күйші             Сезім             Ақыл             Ағаш             Қайың             Ауыл-аймақ             Сапарлас             Арал теңізі

Сынып тапсырмасы. Ана тілінің күші мен құдіретін танытатын мақал –мәтелдерді анықтап, жатқа оқы. «...., тас жармаса, бас жарады», «Түгел сөздің түбі бір, түп атасы- ...», «... тобықтай түйіні бар», «Аңдамай сөйлеген ...», «Ердің құнын ... сөзбен бітірген».

Оқулықпен жұмыс. 126 - жаттығу. Туынды зат есімдерді қатыстырып, сөйлем құрап, тақтаға жаз, синтаксистік талдау жаса. Тапсырма. Сөздерге сатылай кешенді математикалық талдау жасау. Азамат, елім. Ребус шешу. Анықталған сөздерді септеу, жіктеу, тәуелдеу. Сөздерге марфологиялық талдау жаса. Дәріхана, күйші, Көкшетау. Тест тапсырмасын орындау.

Сөзжұмбақты шеш. Анықталған зат есімді септе.

Анықталған сөзге жіктік жалғауын жалғап айт.

Анықталған сөзге көптік жалғауын жалғап, септе.

1.Ауызша тілдің көрініс беретін қатарын көрсет. а) Оқулықтар, ғылыми еңбектер в) Көркем шығармалар, кітаптар с) Диалог, мұғалімнің сабақ түсіндіруі 2. Түбірлес сөздерді көрсет. а) Жолдас, жолдар, жолсерік в) Сусыз, сула, суландыру с) Балалар, балаға, балапан 3. Сөйлемде белгілі бір ұғымның атауы болатын сөзді қалай атайды, көрсет. а) Дара сөз в) Түбір сөз с) Атауыш сөз. 4. Қосарлама қос сөздер қатарын қатарын көрсет. а) Ауыл-аймақ, алыс-жақын в) Жалт-жұлт, қып-қызыл с) Ет-мет, шай-пай. 5. Сөз аралығында ілгерінді ықпал байқалатын сөйлемді көрсет. а) Ер намысы – ел намысы. в) Ер қанаты – ат. с) Атаның өнері – балаға мұра. 6. Сөздің бастапқы мағыналы бөлшегі қалай аталады, белгіле. а) Жұрнақ в) Жалғау с) түбір 7. Жаңа сөздердің жасалу жолын белгіле. а) Сөздердің қосарлануы арқылы в) Сөздерге жалғау жалғану арқылы с) Сөздерді өзгерту арқылы 8. Туынды сөз қатысқан сөйлемді көрсет. а) Ақыл-көпке жеткізер. в) Оқу – білім азығы с) Гүл – дала көркі. 9. Сөз құрамы жағынан қалай бөлінеді, белгіле. а) Жұрнақ, жалғау в) Түбір, қосымша с) Дара, күрделі 10. Кіріккен сөзі бар сөйлемді көрсет. а) Биыл егін бітік шықты. в) Сәуленің арманы – дәрігер болу. с) Ол кітапханаға бара жатыр. 1.Қосымшалы сөзді көрсет. а) Ақтау в) Ертіс с) Асхана 2. Тұрақты тіркес қатысқан сөйлемді белгіле. а) Қартқожа ешкімге тіл қатпады. в) Қазақ тілі – менің ана тілім. с) Тіл- қатынас құралы. 3. Қосымшасы дұрыс жалғанған сөзді тап. а) БҰҰ-ның в) БҰҰ-нің с) БҰҰ-ге 4. Қосымшалы сөз қатысқан тіркесті белгіле. а) Қараңғы түн в) Түн іші с) Түнгі оқиға 5. «Көп» деген ұғымды білдіретін қос сөзді көрсет. а) Ұшан-теңіз в) Некен-саяқ с) Оқта-текте 6. Әдеп-ғұрыпқа байланысты біріккен сөздерді белгіле. а) Екібастұз, Ақтөбе в) Тұсаукесер, тоқымқағар с) Оқжетпес, Сарыөзек 7. Жалғаулы сөздер қатарын тап. а) Еңбекқор, балажан в) Еңбекші, балықшы с) Еңбекті, балалар 8. Күрделі сөз қатысқан сөйлемді көрсет. а) Ата-анадай елжірер күннің көзі. в) Жер – халықтың сарқылмас ырысы с) Айтыс-қазақтың сөз өнері. 9. Тілдің басты құралы не, көрсет а) Әріп в) Дыбыс с) Сөз 10.Синонимдес сөздер қатарын көрсет. а) Егістік, шабындық в) Жомарт, сараң с) Қайырымды, төзімді І нұсқа ІІ нұсқа

І нұсқа 1. С 2. А 3. А 4. С 5. А 6. В 7. С 8. А 9. С 10.А II нұсқа 1. С 2. В 3. С 4. А 5. В 6. С 7. А 8. А 9. С 10.А Тест жауаптары

Бағалау «5» - 10 «4» - 8 - 9 «3» - 5 - 6 - 7 «2» - 1 - 2 - 3 - 4

1. Мақалды сөйлем мүшесіне талда. 2. Анықталған сөзге тәуелдік жалғауын жалғап айт.

Азамат, елім сөздеріне сатылай кешенді математикалық талдау жасау. Берілгені: Азамат І - 6 Ә - 6 - 3 - 3 ІІ. ДД -3 т.қ.қ жуан (а 3 ) жіңішке Ø ДД- 3 ж.қ.қ ашық ( а 3 ) қысаң Ø ДД-3 е.е.қ.қ . еріндік ( а 3 ) езулік Ø ІІІ. Д/сыз - 3 қатаң ( т 1) Ұяң (з 1) + үнді (м 1) ІҮ. Буын. А а.б - за а.б -мат б.б Ү. Тасымал. 1 жағдайда тасымалданады. аза–мат, ҮІ. Екпін. азама/т (сөз екпіні- бір сөздің ішіндегі бір буынның көтеріңкі айтылуы) ҮІІ.Үндестік заңы. 1. Буын үдестігі бар. азамат+ тың. 2. Дыбыс үндестігі бар. Ілгерінді ықпал. Сөздің соңғы дыбысы (т)қатаң дауыссыз дыбыс қосымша қатаң дауыссыз дыбыстан басталады.

Берілгені: Елім - 4 Ә - 4 -2 ІІ. 2 ДД - т.қ.қ жуан Ø жіңішке(е1+ і1) 2 ДД- ж.қ.қ ашық (е1) қысаң( і1 ) 2 ДД-е.е.қ.қ . еріндік ( е1 ) езулік ( і1 ) ІІІ. 2 Д/сыз қатаң Ø Ұяң Ø үнді (л 1+м 1) ІҮ. Буын. Е а.б - лім б.б Ү. Тасымал. Бір буынды сөз тасымалданбайды. ҮІ. Екпін. елі/м (сөз екпіні- бір сөздің ішіндегі бір буынның көтеріңкі айтылуы) ҮІІ.Үндестік заңы. 1. Буын үдестігі бар. елім+ нің. 2. Дыбыс үндестігі бар. Ілгерінді ықпал.(көрші дыбыстардың алғашқысы соңғысын өзіне ұқсата әсер етуін айтамыз.) Сөздің соңғы дыбысы дауысты, не үнді дауыссыз дыбыс болса, қосымша ұяң не үнді дауыссыз дыбыстан басталады.

Көкшетау 2 құрамды сөз: Көкше-тау Тұлғасына қарай – біріккен сөз Құрамына қарай – күрделі сөз Мағынасына қарай – жалқы, деректі Дәріхана 2 құрамды сөз: Дәрі-хана Тұлғасына қарай – туынды сөз Құрамына қарай – дара сөз Мағынасына қарай – жалпы, деректі Күйші 2 құрамды сөз: Күй-ші Тұлғасына қарай – туынды сөз Құрамына қарай –дара сөз Мағынасына қарай – жалпы, деректі

Зат есімнің рең мәнін тудыратын жұрнақтар мысал келтіру -й, -еке, -тай, -жан, - қан,- кен, -шақ, -шек, -шық, -шілік, - ша, -ше, -лық, -лік, -тық, -тік,- ым,-ім, - ма,- ме,- ба, -бе, -қы, -кі, - ғы, - гі, -ыс, -іс, -к, -қ, -ік.

ІV. Сабақты бекіту. Тест алу V. Үй тапсырмасы: Шығармашылық жұмыс. «Білім - таусылмас байлық» VI. Оқушылардың жауаптарын бағалау. VII. Сабақтың аяқталуы.