Антон Уержаа Аякта хээлер кичээл-чанчыл

Тема: Антон Үержаа «Аякта хээлер» (кичээл-чанчыл)

Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.

Тываның комсомол шаңналыныӊ лауреады, Россияның Чогаалчылар эвилелиниӊ кежигүнү, ховар дээн салым-чаяанныг шүлүкчү Антон Үержаа 1957 чылдың декабрь 2-де Барыын-Хемчик кожууннуӊ Хѳнделең сумузунга малчын ѳг-бүлеге тѳрүттүнген

Аалчы – гость Аалчыны хүндүлеп хүлээп алыры - гостеприимство Аалчыга аъш-чемни делгээри – хлебосольство

Аякта хээлер 1. Аякта шай бусталып тур – Амыдырал тыныжы-дыр. Чүү кончуг изиг шай боор диве, аалчым: Чүрээм оду хайындырып каан суксун чүве. 2. Аалын кайдал, кандыг омак кижи сен деп Айтырбас мен, эргим ѳннүк. Аяамда шай ижип орар болганында, Аалчым-дыр сен – хүндүткээйн. 3. Аштап-суксаан кым-даа кижи ак ѳг кѳргеш, Аяк ишти шайны сактып, кирип келир. Чазык чаагай, хүндүлээчел ээлерни Шак ол аалчы чоруптарда, бодап үнер.

4. Каяа четпээн, кымгы душпаан, Кандыг суксун ишпээн деп мен. Авамнын ак шай ышкаш Амданныг чем амзаваан мен. 5. Хүндус-даа бол, дүне-даа бол, Күжүр эжин ѳѳн ойба. Сенээ кудар агы ышкаш Сеткили ак үрен чүве. 6. Аалчым, ѳрү дѳрже моорла, нарыыдавайн, Аяк шайны иже каавыт. Эки азы багай медээ Эккелдин бе – оон соонда чугаалаар сен.

Ажы-тѳлүн Ак орукче Ава кижи Ак аяктан Акты чажып, Алгап үдээр.

Словарь-биле ажыл Хээлер - угулзалар Аалчы - бажыӊга келген кижи Кудар агы – шайы азы сүдү Омак – аймак-сѳѳк Өӊнүк – эш Суксун – ижер чүүл Үрен – тѳл Нарыыдавайн – адыыргавайн.

ак ѳг аяк шай орук сеткил Агы азы сүдү

Эпитеттер: Эргим ѳӊнүк Ак ѳг Ак шай Ак орук Сеткили ак үрен

Онаалга. 1.Шүлүкту шээжилээр. Бѳгүн дыӊнаан аяк, шай , аалчы дугайында үлегер домактардан, тывызыктардан аӊгы немей дилеп тып алыр силер. Ырыларны доктаадып алгаш, ырлап чоруӊар. 2. Антон Үержааныӊ номнарын библиотекадан бижидип номчуңар.

Дыӊнааныңар дээш четтирдим!