Презентация по крымскотатарскому языку Существительое

10 сыныф Исимлернинъ мана чешитлери. Исимлерде сайы категориясы.

Текрарлав Сёз чешитлери недир? Кърт. тилинде насыл сёз чешитлери бар? Там маналы ве ярдымджы сёз чешитлери. Исим недир? Насыл категориялары бар?

Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.

Исимлер мана ве грамматик хусусиетлерине коре эки эсас группагъа болюнелер:

Къаиде Бир джыныстан олгъан айры бир предмет я да адиселернинъ бирисини анълаткъан исимлерге хас исим дейлер. Хас исим айры бир адам я да предметнинъ махсус адыдыр. Бир джыныстаки предметлернинъ адиселернинъ умимийлештириджи адына джыныс исим дейлер.

Сабыр Севги Достлукъ Бахт

Китап,къалем, чечек, дефтер Чыкъ-чыкъ балабан бакъа

Ифаделеген тюшюндженинъ хусусиетлерине коре джыныс исимлер конкрет Инсан Учакъ Балыкъ Кунеш абстракт Зевкъ Сефа Сабыр Къуванч -лар, -лер ялгъамалары къошулмай.

Джыныс исимлернинъ теклик шекли бир предметни я да чокъ предметлерни ифаделеви мумкюн. тек Адам Къалпакъ Къашыкъ байракъ джыйма Халкъ Орду Сюрю Джемиет

Мешгъулиет 1. 1. Джумлелерде джыныс ве хас, конкрет ве абстракт исимлерни тапынъыз, оларнынъ манасыны анълатып, кочюрип язынъыз. 1.Молла, къасап Мураткъа япкъаны киби, Сеит Умерге де юмругъыны саллады. 2.Бугунь де онъа Симферополь дейлер, лякин мен кене эвелькиси киби Акъмесджит дейджегим. 3.Лякин Къызылташкъа баарьнинъ кельмесине ич кимсе кедер этип оламады. 4.Балалыгъымда Сувукъсу ёлунынъ таш исары устюнде бир инджир тереги бар эди. 5.Онынъ ичюн Акъяргъа баргъандан сонъра энъ биринджи ишимиз бу олсун. 6.Кунеш уфукътан котерильгендже Кореиз, Алупка, Симеиз тарафлары агъыр юкъугъа далгъан киби корюне. 7.Сабалары Ай-Петриден кунеш догъгъаныны сейир этмек пек меракълы. 8.Къырымда балабан ве кичик: Акъмесджит, Акъяр, Керчь, Кезлев, Кефе, Багъчасарай киби шеэрлер бар. 9.Онынъ «Чакъырыджы», «Шомпол» киби къырымтатар йырларыны йырлагъаныны эшиткен олсанъыз! 10.Бираздан олар «Достлыкъ» кафесине келип чыкътылар. 11. Чайдан сонъ о, манъа «Акъшам» ве «Танъ» деген эки къысымдан ибарет «Ялтада» серлевалы шиирни окъуды.

Исимлерде сайы категориясы Исимлерни теклик ве чокълукъ шекиллерде къулланувына грамматикада сайы категориясы дейлер. Адам, балта, тахта, халкъ, сюрю. Исимлерде грамматик чокълукъ –лар, -лер ялгъамаларынен ифаделене: балалар, тереклер, япракълар.

Грамматик чокълукъны ифаделеген –лар, лер ялгъамалары, чокълукътан гъайры, даа бойле маналарны ифаделеви мумкюн: 1. Данелеп сайылмагъан шейлеринъ адларына –лар, -лер къошулгъанда, оларнынъ чокълугъыны дегиль де. Тюрлю чешитлери я да сойлары анълашылалар: сувла, ягълар.

2. Мананы къуветлендире : 1. Халкъымыз беляларгъа къалды. 2. Тиллеринъиз тутулсын (бир адам акъкъында айткъанда).

3. Сой-соплукъ ифаделеген исимлерге мулькиет ялгъамасындан сонъ къошулгъан –лар, -лер ялгъамалары урьмет манасыны анълаталар. Бабамлар да о вакъиада иштирак эттилер.

Мешгъулиет 2.

Мешгъулиет 2. Ашагъыда берильген сёзлерни къырымтатар тилине чевирип, дефтеринъизге язынъыз. Исимлерде чокълукъны бильдирген ялгъамаларны къайд этинъиз ве сёз бирикмелерни тизинъиз. Цветы, дожди, тетради, книги, улицы, губы, глаза, волосы, деревья, поля, дома, яблоки, листья, учителя, рабочие, игрушки, дороги, голоса, слова, звуки, мечты, руки.

Эвге вазифе Къаиделерни бильмек, меш. 92. Сагълыкънен къалынъыз.