Қ.Әбдіқадыровтың Мың бір түн ертегісі ғылыми жоба

Ғылыми жобаның толық нұсқасын talshin.ukoz.net сайты арқылы ала аласыз!

Қазақ мәдениетінің үш қанатының бірі болып табылатын Шығыс әдебиетінің жауһар мұрасы, бүкіл әлемге танылған классикалық туынды - “Мың бір түн” ертегілерінің шығу төркінін, шет елдер мен қазақ тіліне аударылуын анықтау. Белгілі аудармашы, жерлесіміз Қ.Әбдіқадыровтың “Мың бір түн” аудармаларының көркемдік ерекшеліктерін таныту, екі ел шығармаларындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтарды айқындау

Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.

Орта Азия халықтарының әдебиеті фольклор дәстүрінде дамып, сақталып келген болса, жазба мәдениеті де Шығыс елдерімен байланыста жетіліп отырған. Шығыстағы Үндістан, Иран, Арабстан секілді елдерден тараған қымбат та ойлы кітаптардың басы – «Мың бір түн», «Рамаяна», «Тотынама», «Шахнама» сюжеттері болған.

“Мың бір түн” сюжеттері қазіргі біз білетін жүйеге түскенше, ХҮ ғасырға дейін бірнеше қалыптасу кезеңнен өткенін айта отырып, - осы шығарманы зерттеуші М.Герхардт оның жинақталу кезеңдері былай бөліп көрсетеді: - Үнді сюжеттерінің элементі айқын көрінетін парсының “Мың ертегісінің” негізінде - Х ғасырдың маңайында түзіле бастауы. - Х-ХІІ ғасырларда Бағдат төңірегінде тараған әңгімелердің жинақталуы. - ХІ-ғасырдан бастап, ХІІІ-ХІҮ ғасырларға дейін Мысырда шығарылған әңгімелермен, ХҮ-ХҮІІІ ғасырларда толық нұсқасының қалыптасуы. Осы уақыттар арасында ертегінің сюжетін мың бірге толықтыру мақсатында көптеген әңгімелер қосылған. “Мың бір түн” – мың жылға жуық уақытта түзілген ғаламат шығарма (Х-ХҮІІІ ғ.ғ.)

Қызылорда облысы, Шиелі ауданына қарасты Сырдария совхозында 1903 жылы дүниеге келген. Руы – қыпшақ ішінде алтыбас. Атақты Сыр сүлейлерінің бірі Бұдабай Қабылұлының туған жиені. Қ.Әбдіқадыров аударған “Мың бір түннің” бірінші кітабы 1949 жылы, екінші кітабы 1950 жылы, үшінші кітабы 1954 жылы, төртінші кітабы 1955 жылы жарық көреді. Қалмақан Әбдіқадыров

“Мың бір түннің” арабша нұсқасы