Жарықшақты қол грнаталары 11 сынып

ЖАРЫҚШАҚТЫ ҚОЛ ГРАНАТАЛАРЫ АТЫС ДАЙЫНДЫҒЫ № 141 К. Сәбиров атындағы орта мектебінің АӘД ұйымдастырушысы-оқытушысы Ерназаров Азамат 2015 жыл

Анар (граната) жемісінен шыққан өйткені бұрынғы гранаталар жеміске ұқсатылып жасалған жеміс қатты пісіп жетілгенде ұрығы жан-жаққа шашыраған.Граната да оқдәрінің күшімен жарылып, жарықшақтары жан-жаққа шашырайды.

Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.

Қол гранаталарының алғашқы үлгілері сазбалшықтан жасалды,ішіне жарылатын қоспалар салынып ІХ ғасырда пайдаланылды. Алғашқы гранаталар көбіне сазбалшықтан жасалды сондықтан сол кездегі гранаталардың қарсыласқа шығын келтіруі көп жағдайда күмән туғызды.

Гранаталардың сол кездегі тиімділігі қарсыласты абыржытып,састырып тастайтын өйткені ұрысқа, шабуылға шыққанда бір-біріне жақын сапқа тұрып шабуылдайтын қарсыласқа граната лақтырғанда граната жарылып сап бұзылып жауынгерлер жан-жаққа ыдырап сасқандарынан бір-бірін басып,жаншып ұрысқа деген қабілеттері жойылатын.

1405 жылы Конрад Кайзер фон Айхштадт қол гранаталарын шойыннан жасауды ұсынды.

Ұрыс даласында қол гранаталары ХҮІІ ғасырда кеңінен қолданыла бастады. 1667 жылы ағылшын әскерлерінде арнайы жасақталған граната лақтыратын сарбаздар ( ротада 4 адамнан) болды.Бұл сарбаздарды “гренадерлер” деп атады. Олардың қатарына дене дайындығы мығым,бойы ұзын, қарулы сарбаздарды алды. Өйткені олар гранатаны алысқа лақтыра алатын.. Ағылшындардан кейін бұл қару барлық мемлекеттерде кеңінен пайдаланыла бастады.

Германия бірінші болып бұл қаруды жаппай шығара бастады. І дүние жүзілік соғыс алдында атақты Ф-1- лимонканы француздар 1914 жылы шығарды (ойлап тапқан Лемон).

1915-1916 жылдары соғысқа қатысушы елдер гранатаны көптеп шығара бастады. Гранатаның шабуылдық және қорғаныстық болып бөлінуі І және ІІ дүние жүзілік Соғыс аралығында пайда болды

Жарықшақты қол гранаталарының арналуы және ұрыстық қасиеттері.

ҚРҚК-гі жарықшақты қол гранаталарының құрылысы.

УЗРГМ және УДЗ құрылысы.

келесі тәсілдермен жүргізіледі: лақтыру үшін оңтайлану (гранатаны жарақтау және орналасу) және гранатаны лақтыру. Жаттығу сабақтарында ұрыстық гранаталарды лақтыру кезінде болат дулыға киіледі. Гранатаны жарақтау: «Гранаталарды дайында!» пәрмені бойынша, ал ұрыста өздігінен жүргізіледі. Жарақтау үшін гранатаны сол қолмен сөмкеден шығарып, оң қолмен металл қалпақшасын алады немесе тығынды корпус түтігінен бұрап шығарады. Содан кейін сол қолмен гранатаны ұстап тұрып, оң қолмен сөмкенің ұясындағы тұтандырғыш алынады. Тұтандырғышты орталық түтікке қойып, шегіне дейін бұрап енгізеді- граната лақтыруға дайын. Жарықшақты қол гранаталарын лақтыру түрлі жағдайларда жүргізіледі: түрегеліп тұру, тізерлеп тұрып, жатқан қалпында, сондай-ақ ЖҰМ-нан, БТР және жаяу реттегі қозғалыста (тек шабуыл гранаталары). Гранатаны лақтыру кезінде оның ұшу жолында ағаш бұтақтары, қалың өскен шөп, сым темір және т.б. кедергілер болмайтындай жер таңдалады. Гранатаны лақтыру: «Гранатамен- ат!» пәрмені бойынша, ал ұрыста өзбетінше жүргізіледі.

Бір орында тұрып гранатаны лақтыру кезінде нысанаға тура қарап,гранатаны оң қолда, ал қаруды сол қолда ұстап тұрып,оң аяқты тізеден бүгіп,денені оңға бұрып,қол төменге және артқа доға бойынша гранатамен сермеу жүргізіледі,оң аяқты дереу түзетіп,денені нысанаға бұрып гранатаны лақтырады. Лақтыру кезінде дененің салмағын сол аяққа түсіріп,қаруды артқа ұстайды.

Жатқан қалпында гранатаны лақтыру кезінде қаруды жерге қойып, гранатаны оң қолға алады. Сол қолмен сақтандырғыш мұрындықты жұлып алады да, қолдарымен жерді тіреп, одан күш алып қозғалады. Оң аяқты біраз артқа беріп, сол аяқпен тізерлеп тұрады да, гранатаны құлаштап лақтырады. Оң аяқты түзете, нысанаға қарай кеудені бұра алға беріп, гранатаны лақтырады, қаруды алып, атысқа оңтайланады. Тізерлеп тұрып гранатаны лақтыруда гранатаны оң қолда, қаруды сол қолда ұстап тұрып, сақтандырғыш мұрындықты жұлып алады. Денені артқа бере және оны оңға бұрып, гранатаны құлаштап, көтеріңкірей отырып, иықтың үстінен лақтырады да, қимыл соңында дереу сол аяққа еңкейеді. Гранатаны ордан немесе оқпанадан лақтыру үшін қаруды топырақ қалқаға қойып, гранатаны оң қолға алып,

сақтандырғыш мұрындықты жұлып алады, оң аяқты (мүмкін болғанша) артқа қояды, шалқайып, екі аяқты да сәл бүгіп, граната ұстаған қолды шегіне дейін кері қояды, сол қолға сүйеніп, еңсені күрт жазып гранатаны нысанаға лақтырады да, ізінше орға (оқпанаға) жасырынады. ЖҰМ-нан, танкіден, БТР-ден лақтыру кезінде ағытқыш иінтіректі граната корпусына қысып ұстап тұрып, екінші қолмен сақтандырғыш мұрындықтың ұштарын қысады (түзейді), ағытқыш иінтіректі қысылған қалпында ұстап тұрып шығыршықтан сақтандырғыш мұрындықты жұлып алады, қаруы бар сол қолмен борттан ұстап, көтеріле бере гранатаны лақтырады да БТР бортына жасырынады

Мұрындықты жұлып алғаннан соң, тұтандырғыш бөлшек орны өзгермейді, соққыш қайырма жағдайда соққыш механизм түтігі жалғастырудан босатылып, бірақ оған саусақтармен қыса ұсталынып, ағытқыш иінтірекпен ұсталынып тұрылады. Гранатаны лақтыру кезінде ағытқыш иінтірек гранатадан бөлініп, соққышты босатады. Соққыш ұрыстық серіппе әсерінен капсюль-оталғышқа соққы беріп, оны тұтандырады. От жалыны капсюль –оталғыштан баяулатқышты тұтандырады, одан өтіп капсюль – детонаторға беріледі. Капсюль – детонатор жарылып, гранатаның зарядын жарады. Граната корпусы жарылады да, корпус және тұтандырғыш жарықшақтары жан – жаққа шашырайды.

Гранаталар әскери бөлімдерге ағаш жәшіктерге салынып, жеткізіледі.

Жәшікке гранаталар,ал тұтқалар, тұтандырғыштар жеке металл қораптарға салынады. Қорапты ашу үшін арнайы пышақтар болады. Жәшіктің қақпағы мен қабырғаларында таңбалар болады. Онда:гранаталар саны, массасы, гранаталар мен тұтандырғыштар атауы, зауыт нөмірі, гранаталар кезегінің нөмірі, дайындалған жылы көрсетіледі.

Жауынгерлер гранаталарды арнайы сөмкелерде тасымалдайды.

Тұтандырғыштар гранатадан бөлек орналасады,олар қағазға немесе таза шүберекке оралуы тиіс.Гранаталар мен тұтандырғыштарды гранатаға арналған сөмкеге салар алдында және жарақтау алдында қарап алу керек. Қараған кезде гранатаның корпусында терең майысулар және тоттанған тұстар болмауы тиіс. Тұтандырғыш түтігі және тұтандырғыш таза, майыспаған, тот баспаған болуы керек, сақтандырғыш мұрындықтың ұштары ажыратылған қалпында, иілмелерінде жарықшақ болмауы тиіс. Жарықшағы бар және жасыл қақ тұрған тұтандырғыштарды пайдалануға болмайды. Алып жүру кезінде гранаталарды соқтығудан, итерілуден, оттан, балшық пен ылғалдан сақтау керек. Ылғалданған және ластанған гранаталар мен тұтандырғыштарды командирдің бақылауымен сүртіп кептіреді. Оларды оттың маңында кептіруге болмайды. Гранаталар мен тұтандырғыштар мезгіл-мезгіл қаралады. Гранатаны тек лақтыру алдында ғана жарақтауға (тұтандырғышты салуға) рұқсат етіледі. Ұрыстық гранаталарды бөлшектеуге, олардың ақауларын жөндеуге, гранаталарды сөмкеге салмай алып жүруге, сондай-ақ жарылмаған гранаталарға тиісуге тыйым салынады. Граната құрылысын, оларды лақтыру ережелері мен тәсілін оқу үшін оқу-еліктегіш гранаталар мен плакаттар пайдаланылады.

Гранаталармен жұмыс істеген кездегі қауіпсіздік ережелері: Үйренуші болат дулыға кию керек. Гранаталармен тұтандырғыштарды оқтау алдында тексеру керек, ақаулықтар байқалса командирге хабарлау керек. Бірнеше гранаталар лақтыру кезінде алдыңғы граната жарылған соң кемінде 5 секунд өткеннен кейін лақтыру керек. Қол гранаталар лақтыру аумағын кемінде 300 м жерді қоршау керек. Гранатаны лақтыруға арналған бастапқы орында ақ жалау, атыс шебінде қызыл жалау болуы тиіс. Қорғаныстағы және танкіге қарсы гранаталарды лақтыру офицердің жетекшілігімен бой тасалардан, оқпаналардан жүргізіледі. Егер лақтырылмаған граната болса онда оны командирдің тікелей бақылауымен және тек пәрмен бойынша оқсыздандыруға болады. Жарылмаған гранаталар есебін жүргізіп, олардың орнын қызыл жалаумен белгілеу керек. Гранатаны лақтырумен айналыспаған жеке құрамды атыс шебінен қауіпсіз жерге немесе бой тасаларға апару керек (300 м). Гранаталар мен тұтандырғыштар беру пунктін бастапқы орнынан кемінде 25 м қашықтыққа жабдықтау керек.

Г Р А Н А Т А

Сөзжұмбақ сұрақтары 1.Шабуылда қолданылатын жарықшақты қол гранатасы 2.ҚРҚК-нің Жоғарғы Бас Қолбасшысы 3.ҚРҚК-нің негізгі жарғыларының бірі 4.Кіші офицерлік құрамындағы әскери шен 5.Ұрыстың түрі 6.Автоматтың (пулеметтің) негізгі бөліктерінің бірі 7.Шынжыр табанды әскери техника

Үйге тапсырма:  Қол гранаталары және олардың құрылысы туралы түсінігін айтып беру (реферат дайындау).