Презентация по чувашской литературе Михаил Сеспель

Урок теми: «Çеçпĕл Мишши пултарулăхĕ. Çырăттăм чăваш наци культуришĕн ырă ĕç туса хăварăттăм»

Çеçпĕл Мишшин лирикине тишкерсе тухасси Çеçпĕл Мишши чǎнах та чǎваш поэзийĕн классикĕ пулнине çирĕплетесси. Ачасен чунĕнче наци мăнаçлăхне вăратасси

Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.

Мишша çамрăклах амăшне тĕрлĕрен ĕçре пулăшма тăрăшать : кĕпе çăвать, кил таврашне тасатать, ака тăвать, кĕтÿ кĕтет. Вăл ÿкерме , юрлама, тĕрлеме те пĕлнĕ,уйрăмах вулама килĕштернĕ.

(1917 çулхи августчен) Шăхасанта вӗреннӗ ҫулсенче Мишша сӑвӑсем хайлама пуҫлать,М.Лермонтовӑн «Горные вершины» ҫеммине ҫывӑх йӗркесем шӑрҫалать. Ҫав ҫулсенче вӑл вырӑсла ҫырнӑ «Правила стихосложения» кӗнекене тишкерет, сӑвӑсем ҫырма вӗренет.

Чăваш Республикинчи Канаш хутлăхĕнчи Касаккасси ялĕ. Кунта (Çеçпĕл ачалăхĕ иртнĕ). 1957. 1969 çулта Касаккаси Шĕкĕр ялне Çеçпĕл ятне панă. Çав ял ячĕпе кану пахчи тунă, палăк лартнă.

(1917 çулхи сентябрь – 1919 çулхи май) Çак тапхăр поэтăмăршăн тĕнче культурин алăкне уçса янă вăхăт. Ку тĕлĕшре ăна пулăшакан учительсен семинарийĕнче вĕрентекен В. Никифоров пулнă. Ун тăрăшăвне пула Çеçпĕл антика литературине пĕлсе çитет, вырăс романтизмĕпе классицизмне тĕшмĕртет.

(1919 çулхи май – 1920 çулхи август) В.Брюсовӑн «Краткий курс науки о стихе» кĕнекине тишкерет. «Ака ҫинче» «Дорогая...» сӑввисене ҫырать.

(1920 çулхи сентябрь – 1921 çулхи май ) Çеçпĕлĕн илемлĕх концепцийĕ çак тапхăрта çирĕпленсе,малалла аталантарса пырать. Поэт çĕнĕ жанрсем, ăслайсем шырать, çĕнĕ тропсем усă курма пуçлать. Çакă вара ăна çĕнĕ стильпе поэтика йĕркелеме май парать.

(1921 çулхи июнь – август) Ҫак тапхӑрта поэт литература классикине кӗрсе юлмалли ултӑ сӑвӑ хайлать: «Инҫе ҫинҫе уйра уяр...», «Катаран каҫ килсен...», «Шӑршлӑ каҫ йывӑрри...», «Чӑваш! Чӑваш!..», «Ҫӗн Кун аки» тата «Тинӗсе».

(1921 çулхи сентябрь – 1922 çулхи февраль) Ҫак тапхăр пуҫламăшĕнче ҫырнӑ «Хурҫă шанчăк» сӑварӑ Çӗҫпĕлĕн оптимизмӗ чылай. Тепӗр уйӑхран чӑваш сӑвӑҫи «Выҫ псалом» хайлать, унта Ҫӗршыва пӑталани ҫинчен малтанхи пек иртнӗ вӑхӑтпа мар, хальхи вӑхӑтпа ҫыхӑнтарса каланӑ. «Ҫӗршывӑм вилсе выртнӑ вӑхӑтра эпӗ аякра Украина улӑхӗсем тӑрӑх ҫухалса ҫӳретӗп, — тесе шутлать.

(1922 çулхи март – июнь) Есенин пултарулӑхӗпе Ҫеҫпӗл Шупашкар тапхӑрӗнче тӗплӗн паллашнӑ, унӑн сӑнар системине ҫывӑх сӑнар тытӑмӗ йӗркеленӗ. Ҫапла майпа пирӗн поэзие Ҫеҫпӗл урлӑ сылтӑм имажинизм юхӑмӗ кӗрсе пынӑ.

Чăваш поэчĕсенчен чи хĕÿлли, янăравлă та вăйлă сасăлли Çеçпĕл пулчĕ. Унăн вут-хĕмлĕ хĕрÿ сăввисем ĕмĕрхи тĕттĕмлĕхе пĕтерекен,çĕр çине çутă пурнăç кÿрекен, чăваш халăхне чуралăхпа мăшкăлтан хăтаракан çĕнĕ пурнăçа мухтаççĕ. Çемен Элкер

Çеçпĕл… Тăван поэт «Кăвар чĕреллĕ» чăваш ачисене çырулăх çулĕ çине ĕçлеме чун-чĕререн йыхăракан çамрăк, чăваш çырулăхĕшĕн хăй чĕрине хумхантаракан поэт. Никифор Ваçанкка

Çеçпĕл Мишши пĕр хăйĕн чапĕшĕн хыпса çунакан поэт пулман. Поэзи ăна ĕмĕр-ĕмĕр пусмăрпа асапра пурăннă тăван халăха, унăн çĕнĕ саманари пĕтĕм культурине çĕклесе яма кирлĕ пулнă. Александр Алка

1. Хайлава çырнин историйĕ 2. Жанр 3. Лирикăлла произведени тĕсĕ 4. Тема 5. Тĕп шухăшĕ 6. Композици уйрăмлăхĕсем 7. Лирика геройĕ 8. Сăвă чĕлхин уйрăмлăхĕсем 9. Ытти хайлавсемпе танлаштарни. 10. Пĕтĕмлетÿсем туни.

Килти ĕç: «Çеçпĕл Мишшин пĕр сăввине пăхмасăр вĕренме.