Презентация по крымскотатарскому языку Хаберлик ялгъамалары (3 класс)

Чанъ къакъылды, дерс башланды. Селям алейкум, сайгъылы талебелерим!

Мевзу: Исимлерде хаберлик ялгъамалары Макъсат: Талебелернен кечкен исимлерни текрарлап, пекитмек, исимлерде хаберлик ялгъамаларынынъ къуллангъаны акъкъында малюмат бермек, ана тилимизге севги дуйгъуларыны ашлатмакъ. Дерс донатылувы: джедвеллер, карточкалар, дерслик, конспект.

Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.

Дерснинъ кетишаты: Тешкилий къысым - Бугунь афтанынъ насыл куню? - Бугунь насыл айнынъ насыл саны? Даа насыл йыл мевсими девам эте? Бугуньки ава акъкъында не айта билесинъиз? Ярдымджылар: къыш, сувукъ, ягъмурлы, январьнинъ, базарэртеси, он секизи.

Къыш мевсими насыл?

Эпиграф: «Окъувсыз бильги ёкъ, бильгисиз кунюнъ ёкъ» Эр шейни огренеджем, Эр ишни беджереджем, Къуваныр анам, бабам, Макътар мени къартанам!

Дефтерлерни ачынъыз, Бугуньки санны язынъыз. Янъы мевзу кечирип, Чокъ шей огренирсинъиз. Январьнинъ он секизи Сыныф иши Мевзу: Хаберлик ялгъамалары

Кечкен мевзуларыны текрарлав ве пекитюв 1.Насыл суальге исим джевап бере? -Ким? Не? я да Насыл? я да Не япа? 2.Исимлерни тап ве суаллерни къой: Антер, сары, къокъла, бала, юкълай, адам, 2. Чокълукъ исимлерни тап: -къарлар, къыш, аязлар, боран, къар данечиклер, сувукълар. 3. Тахтада джыныс ве хас исимлерни догъру язып, анълатмакъ: -къыз, Алие, огълан, Керим, шеэр, Ялта, кой, Къалай, денъиз Къара, копек, Мухтар.

Иджадий иш 1. Нокъталар ерине берильген сёзлерни къойынъыз: Талебелерни (ким?).........окъута. Пенджерелерни (не?).......бузлата. Къышта (не?) ........ягъа. Чаналарда (ким?).......тая. (Аяз, балалар, оджа, къар) 2. Кой сёзюне текликте ве чокълукъта мулькиет ялгъамаларыны язынъыз: Меним ко.... Бизим кою....... Сенинъ ко..... Сизинъ кою..... Онынъ ко..... Оларнынъ кой......

Иджадий ишнинъ девамы 3. Исимлерде келиш ялгъамаларны къошмакъ: Б. к. (ким?) Къар баба (не?) аяз ель С.к. (кимнинъ?) Къар баба…. (ненинъ?) аяз… ель…. Д.к. (кимге?) Къар баба…. (неге?) аяз…. ель…. Т.к. (кимни?) Къар баба…. (нени?) аяз…. ель…. Е.к. (кимде?) Къар баба…. (неде?) аяз…. ель…. Ч.к. (кимден?) Къар баба…. (неден?) аяз…. ель…. 4. Догъру тизильген джумлени тапмакъ. Мектебимизнинъ азбарында, къардан ясалгъан къаркъыз тура. Азбарында мектебимизнинъ, къардан къаркъыз ясалгъан тура. Къаркъыз ясалгъан къардан, тура мектебимизнинъ азбарында.

Беден дакъкъасы «Мына меним сагъ къолум, Мына меним сол къолум. Мен ойнайым хайтарма, Сен де ойна утанма.»

Мевзуны анълатув Бу джумлелерде насыл фаркъ бар? Меним къар данем - Моя снежинка. (мулькиет ялгъама - суффикс принадлежности). Мен къар данем – Я снежинка. (хаберлик ялгъама -суффикс сказуемости). Сенинъ агъанъ – Твой брат. Сен агъасынъ- Ты брат. Онынъ къар адамы – Его снеговик. О къар адам – Я снеговик.

Къаиде Сёзлернинъ сонъларына къошулып, хабер ве шахыс анълаткъан ялгъамаларгъа хаберлик ялгъамалары дейлер. Меселя. Мен къаркъызым. Сен талебесинъ. О досттыр. Биз оджамыз. Сиз аляджысынъыз. Олар сойдыр.

Тахтада дерсликнен чалышув 223-нджи иш. Нокъталар ерине тюшип къалгъан хаберлик ялгъамаларыны къойып, джумлелер язынъыз. 1.Бугунь джумаэртеси… . 2. Якъуп агъа меним эништем…, о, нам къазангъан курешчи…. . 3. Мен талебе…, агъам исе къуруджыдыр. 4. Мен айдавджы…, артист…., шаир…., инженер… . 5. О, ишчи…, сынъырджы…, аркъадаш…. .

Мевзунынъ пекитюви: Карточка иле вазифе: Берильген джумлелерде хаберлик ялгъамаларыны къойып, бельгиленъиз. 1. Энди кузь дегиль, къыштыр. 2.Мен Аяз дедем, яныма кельменъиз бузлатырым. 3.Битам айтты: «Сен къаркъызсынъ, чюнки тенинъ ап-акъ». 4.Янъы йыл байрамында Айдер ве мен айдутлармыз.

Дерснинъ сонъунда пейда олгъан дуйгъуларынъызны ифаделенъиз. Кунешчик (шень) Булутчыкъ (орта къарар) Йылдырым (кедерли) Бугунь ….., …., талебелери «__» баа алалар. Машалла! ,эр кес яхшы чалышты.

Эвге вазифе 225-нджи – иш, къаидени эзберлемек

Дикъкъатынъыз ичюн чокъ сагъ олунъыз! Сагълыкънен къалынъыз!