Биологиядан Қанайналым мүшесі тақырыбында презентация 8 сынып

Қанайналым жүйесі. Жүректің құрылысы Махамбет ауданы Ақтоғай орта мектебі

Үй тапсырмасы тірек - сызба арқылы сұралады: Қан плазмасы Қан жасушалары 1) Қан құрамын айту Қан құрамы Үй тапсырмасының жауабы. Қанның құрамы Қан жасушалары Мин. тұз Су Қан плазмасы Орг. заттар Нәруыз Май Глюкоза Эритроцит Лейкоцит Тромбоцит Альбуминдер, Глобулин, Фибриноген

Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.

Сәйкестігін табу тест Әр топқа 10 сұрақтан тұратын тест беріледі. 1-топтың сұрақтары: 1. ішкі ортаға не жатады: : а) 4,5-5 л 2. қанның мөлшері қанша : ә) қан, ұлпа сұйықтығы, лимфа 3. қан пластинкасы қалай аталады: б )3 4. гемоглобин деген не: в )Мечников 5. эритроциттің диаметрі: г) бөгде бөлшектерді сіңіру, қорыту 6. плазма нәруызы қаншаға бөлінеді: ғ) тромбоцит 7. оксигемоглабин деген не: д фибриногеннің фибринге айналуы 8. фагоцитоз қандай процесс: е) 7,5 мкм: 9. лейкоцит қызметін ашқан ғалым: ж) қанның қызыл пигменті 10. протромбин деген не: з) оттекті гемоглобин 2-топтың сұрақтары: 1. АИВ: а) 4-5 мин 2. қанның түссіз жасушалары: ә) жасанды 3. қанды қабылдайтын адам: б)адам иммунитет тапшылығы вирусы 4. егу арқылы қабылданатын иммунитет: в) фагоцитоз 5. қан ұйымайтын ауру: г) реципиент 6. қан ұю ұзақтығы: ғ) гемофилия 7. қанның қызыл пигменті: д) лейкоцит 8. қан ұюына қатысатын жасуша: е) табиғи 9. бөгде бөлшектерді сіңіру процесі: ж) гемоглобин 10. тұқымқуалайтын иммунитет: з) тромбоцит

Тест жауаптары І-топ 1 - ә 2 - а 3 - ғ 4 - ж 5 - е 6 - б 7 - з 8 - г 9 - в 10- д ІІ-топ 1- б 2- д 3- г 4- ә 5- ғ 6- а 7- ж 8- з 9- в 10- е

Сауалнама 1. ИТИС-пен ауыратын адамды құшақтау қауіпті Дұрыс Қате 2. Жұртшылық пайдаланатын дәретханада ИТИС жұқтырып алуға болады. Дұрыс Қате 3. Күре тамырына дәрілік препараттар қабылдайтын адамдар басқалардың инесін пайдаланбауға тиісті Дұрыс Қате 4. ИТИС-пен ауырған адаммен бір стаканнан су ішсең вирусын жұқтыру мүмкін емес Дұрыс Қате 5. Егер біреу жарақат алып одан қан кетсе, қанды қолмен тоқтату керек. Дұрыс Қате 6. Егер сырқат саған қарай жөтелсе немесе түшкірсе, ИТИС-ті жұқтыруға болады. Дұрыс Қате 7. Жыныстық қатынас, есірткі және ИТИС-ті мектепте талқылау – дұрыс мәселе Дұрыс Қате 8. ИТИС вирус арқылы жұғады. Дұрыс Қате 9.ИТИС қызыл қан түйіршектерін зақымдайды. Дұрыс Қате 10. ИТИС бунақденелілер шаққанда жұғады. Дұрыс Қате 11. ИТИС-пен ауырған адаммен қол алысуға болмайды. Дұрыс Қате 12. ИТИС негізгі 4 түрлі жолмен беріледі: жыныстық қатынас арқылы, ортақ инені пайдаланғанда, ИТИС жұққан анадан сәбиге құрсағында даму кезінде, вирусы бар қан құю арқылы Дұрыс Қате 13. ИТИС-тің көптеген белгілері басқа аурулардың белгісіне ұқсас. Дұрыс Қате 14. ИТИТ-ке байланысты проблемалардың бірі – жұқтыру мен аурудың біліну мезетінің аралығында бірнеше жыл өтуі мүмкін. Дұрыс Қате 15. Дүние жүзілік СПИД – пен күрес күні – 1 желтоқсан. Дұрыс Қате

1. ИТИС-пен ауыратын адамды құшақтау қауіпті Қате 2. Жұртшылық пайдаланатын дәретханада ИТИС жұқтырып алуға болады. Қате 3. Күре тамырына дәрілік препараттар қабылдайтын адамдар басқалардың инесін пайдаланбауға тиісті Дұрыс 4. ИТИС-пен ауырған адаммен бір стаканнан су ішсең ИТИС вирусын жұқтыру мүмкін емес. Дұрыс 5. Егер біреу жарақат алып одан қан кетсе, қанды қолмен тоқтату керек. Қате 6. Егер сырқат саған қарай жөтелсе немесе түшкірсе, ИТИС жұқтыруға болады. Қате 7. Жыныстық қатынас, есірткі және ИТИС-ті мектепте талқылау – дұрыс мәселе. Дұрыс 8. ИТИС вирус арқылы жұғады. Дұрыс 9. ИТИС қызыл қан түйіршектерін зақымдайды. Қате 10.ИТИС бунақденелілер шаққанда жұғады. Қате 11.ИТИС-пен ауырған адаммен қол алысуға болмайды . Қате 12.ИТИС негізгі берілу жолдары: жыныстық қатынас арқылы , ортақ инені пайдаланғанда, анадан сәбиге құрсағында даму кезінде, қан құю арқылы Дұрыс 13.ИТИС-тің көптеген белгілері басқа аурулардың белгісіне ұқсас. Дұрыс 14.ИТИС-ке байланысты проблемалардың бірі – жұқтыру мен аурудың біліну мезетінің аралығында бірнеше жыл өтуі мүмкін. Дұрыс 15.Дүние жүзілік СПИД – пен күрес күні – 1 желтоқсан. Дұрыс

Қанайналым жүйесі. Жүректің құрылысы, жұмысы, реттелуі Жаңа сабақ

М а қ с а т ы : Саласы: Түрі: Көрнекілігі: Жаңа сабақты меңгерту Әдісі: Аралас сабақ Баяндау,сұрақ-жауап, жеке топтық жұмыстар кесте,сурет, слайд , муляж Білімділігі: Қанайналым жүйесі мүшелерімен танысу, оның ішінде қантамырлар, жүректің құрылысы, жұмысы және оның реттелуімен танысу. Жаңа материалды қабылдай отырып, оқушылардың өз бетімен білімін толықтырып, дағдыларын, ойлау қабілеттерін дамыту. Оқушыларды өз бетімен ізденуге, білімділікке, еңбексүйгіштікке, өз ойын айта отырып, өзгені де тыңдай білуге, алған білімін өмірге қолдана білуге тәрбиелеу Дамытушылығы: Тәрбиелігі:

Қанайналым мүшелері Қантамырлар бойымен қанның үздіксіз ағуы- қанайналым Жүрек Қантамырлар Қанайналым шеңбері Артерия Вена Қылтамыр Үлкен Кіші У. Гарвей

Қантамырлар түрлері, қызметі Қантамырлар Сипаттама Артерия Қан жүректен барлық мүшелер мен ұлпаларға ағатынтамырлар.Еңірісі-қолқа (аорта). Қабырғасы қалың, иілгіш, серпімді. Бірыңғай салалы бұлшықеттен тұрады. 100 мкм шамасындағы артериолаға айналады. Адам шашынан 50 есе жіңішке. Вена Қан мүшелер мен ұлпалардан жүрекке ағатын ірі тамырлар. Қабырғасы жұқа. Ішкі қабырғасында қалқа тәрізді қақпақшаларбар.Бұлшықет,созылғыш талшықтары аз. Капиллярдың вена ұшы бірігіп, венула түзеді, ол венаға айналады. Қылтамыр Ең жіңішкеқантамырлар. Дененің барлық мүшелеріне еніп тармақталған тор түзеді. Арнасы 4-20 мкм.қабырғасы жалпақ жасушалардың бір қабатынан тұрады. Ұлпаның 1ммквадратында 200-денаса капилляр бар. Жалпы саны- 2 млрд.

Жалпақ бөлігі- негізі, сүйірлеу бөлігі- ұшы Кеуденің сол жақ жартысында 3 қабаттан тұрады: Эпикард, миокард, эндокард Ересек адамда 250-300 г. Сипаттамасы Құрылысы Жүрек тұтас қалқа арқылы оң және сол жақ бөлікке бөлінеді. Төрт қуысты: екі жүрекше мен екі қарынша Жүрекшелер мен қарыншалар жақтаулы қақпақшамен байланысады Қақпақша жақтауы мен қарынша қабырғасына бекіген сіңір жіпшелері Жүректі зерттейтін ғылым- кардиология Жүрек ауруларын емдейтін дәрігер-кардиолог Іші қуысты бұлшықетті мүше Бесінші қабырға деңгейінде Жүрек қабы -перикард 3 қабаттан тұрады: Эпикард, миокард, эндокард Жүрек тұтас қалқа арқылы оң және сол жақ бөлікке бөлінеді. Төрт қуысты: екі жүрекше мен екі қарынша Жүрекшелер мен қарыншалар жақтаулы қақпақшамен байланысады Қақпақша жақтауы мен қарынша қабырғасына бекіген сіңір жіпшелері Жүректі зерттейтін ғылым- кардиология Жүрек ауруларын емдейтін дәрігер-кардиолог

Жүректің көлденең кесіндісі: 1.Сол жақ жүрекше 2.Жүректің емізік тәрізді бұлшықеті 3.Үш жақтаулы қақпақша 4.Сіңір жіпшелері 5.Қос жақтаулы қақпақша 6.Сол жақ қарынша 7.Қарынша аралық қалқа 8.Оң жақ қарынша 9.Оң жақ қарынша миокарды 10.Өкпе вена өзегі 11.Оң жақ жүрекше 12. Қолқа 13.Жоғары қуыс вена 14.Өкпе артериясы 15. Өкпе венасы

Жүрек жиырылуы Қанайналым Минутына 60-70 рет 1 минутта – 4-5 л Тәулігіне-100 000 рет 1 сағатта- 300 л 80 жаста – 25 млрд Тәулігіне – 10 000 л   Жүректің жұмысы

Балалар мен ересектер жүрегінің жиырылу ырғағы Жаскезеңдері Жүректіңжиырылу жиілігі (минут) Нәресте Бастауышмектеп оқушысы Ересекадам 120-140 85-90 70-75

Жүрек жұмысының кезеңдері   Жүрекшелер жиырылуы Қарыншалар жиырылуы (систола) (систола) Жүрекшелер мен қарыншалар босаңсуы (диастола)

Жүректің соғу кезеңдері Жүрекшелердің бір жиырылуынан екінші жиырылуына дейінгі кезең жүрек циклі деп аталады . Кезең Жүрекше Қарынша 1с-тағы кезең ұзақтығы I Жиырылу Босаңсу 0,1 секунд II Босаңсу Жиырылу 0,3 секунд III Босаңсу Босаңсу 0,4 секунд

* Жүректің минуттық көлемі дегеніміз – жүректің өкпе өзегі мен аортаға(қолқаға) 1 минутта ығыстырып шығаратын қанның мөлшері. * Жүрек тондары - жұмыс жасап тұрған жүректе пайда болатын дыбыстық құбылыстар. Тонның екі түрі бар: систолалық және диастолалық * Жүрек автоматизмі дегеніміз- жүректің өзінде пайда болатын импульс (серпін) әсерінен жиырылу қабілеті. * Жүрек бүкіл денеге таратын әлсіз биоэлектрлік сигнал шығаратын ерекше қабілетке ие.Осы сигналды денеден жазып алу арқылы жүрек жұмысының ырғағын тіркейді. Тері, қол, аяқ, кеуде қуысының бетінен электрокардиография көмегімен жазып алады. Жүректің бүкіл әрекетін көрсететін алынған қисық сызық электрокардиограмма деп аталады.

Жүрек жұмысының реттелуі Жүйкелік Гуморальдық Симпатикалық Парасимпатикалық Жүрек жұмысын күшейтеді: Вазопрессин, тироксин, адреналин гормондары кальций ионы Жүрек жұмысын әлсіретеді: Ацетилхолин гормоны Калий ионы

“Ой толғау” кезеңі Биологиялық диктант 1. ..... ..... деп, құлақша мен қарынша аралығында ашылып-жабылып тұратын арнайы бөлімді айтады. 2. Алкоголь қанға тез өтеді және бүкіл организмге ..... арқылы таралады. 3 . Ең үлкен қантамыр ....деп аталады. 4. Ересек адамның жүрегі минутына ... рет жиырылады 5. Жүректің жалпақ бөлігі.-.., сүйірлеу бөлігі- ... деп аталады. 6. Жүрекшелердің жиырылуы- ... секунд, қарыншалардың жиырылуы- ... секунд , жүректің босаңсуы-... секунд болады. 7. Жүректе болатын қозу толқынына ... ретінде ... арқылы ырғақты ... құбылысын жүрек ... деп атайды 8. Жүрек жұмысы ... және ... жолмен реттеледі.

Дидактикалық парақшалар арқылы топпен жұмыс І-топқа ІІ-топқа

Сөзжұмбақ шешу 1.Адам организмінің ішкі ортасы 2.Ең жіңішке қан тамыр 3.Қанайналым шеңберінің бірі 4.Оттегіне қаныққан қан ағатын қантамыр 5.Қанның қантамырлар бойымен қозғалуы 6.қабырғасында қақпақша болатын қантамыр 7.Жүрекше мен қарынша арасында болады 8.Ең ірі артерия 9.Жүректің бөлігі 10.Қан қысымын өлшейтін құрал Қ а н   к А п и л л я р ү л к е Н   А р т е р и я қ а н а Й н а л ы м   в е Н а   қ А қ п а қ ш а қ о Л қ а   қ а р Ы н ш а   т о н о М е т р

«Ой түйіндеу» Тест сұрақтары: 1.Қанның құрамына қандай жасушалар кіреді? а) эритроциттер, лейкоциттер, ә) нейрондар, б) дендрит, в) остеоциттер, 2.Қандай қан вена қаны деп аталады? а) глюкоза мен пептидтерге қаныққан қан, ә) мочевинаға қаныққан қан, б) оттекке қаныққан қан, в) көміртекке қаныққан қан, 3.Қандай қан артерия қаны деп аталады? а) глюкоза мен пептидтерге қаныққан қан, ә) мочевинаға қаныққан қан, б) оттекке қаныққан қан, в) көміртекке қаныққан қан 4.Адамның жүрегі неше бөлімді? а) 3 ә) 4 б) 2 в) 6 5.Жүрек қабырғасының қабаттары: а) эпикард, миокард, эндокард, ә) эпикард, эндокард, б) миокард, эндакард, в) эпикард,миокард, 6. Жүректі зерттейтін ғылым: а) цитология б) кардиология ә) биология в) ортопедия

Тест жауаптары Сұрақ 1 2 3 4 5 Жауап а в б ә а

«Жүректен жүрекке» Адам ағзасында жүректің құрылысын, қызметінің маңызын білдік. Адам өмірінде осы жүрегіміздің ерекшелігі өзінің айналасындағы адамдармен қарым-қатынасына байланысты. Әр адамның жүрегі мейірімділік пен махаббатқа толы болсын. Мектептің оқу бағдарламасына енгізілген «Өзін-өзі тану» пәні оқушылардың жүрегіне адамгершілік қасиеттерін себуде маңызы зор. “Өзін-өзі тану” пәнінің «Жүректен жүрекке» әдісімен оқушылар ортаға шеңбер құрып бір-бірімізге жүректен шыққан ізгі тілектерімізді жолдайық.

Үйге тапсырма 1. § 36 Қанайналым мүшесі. Жүректің құрылысы 2. «Жүректің құрылысы» реферат жазу

Зейін қойып тындағандарыңызға рахмет