Презентация. Жұлдызды аспан картасы 9 сынып

Сабақтың тақырыбы: Жұлдызды аспан

Сабақтың мақсаты: Білімділік: Оқушыларға жұлдызды аспан, шоқжұлдыздар туралы түсінік беру және картамен жұмыс жасауды үйрету Дамытушылық: аспан әлемі жайында білімдерін жетілдіру Тәрбиелік: Сүіспеншілікке, ұжымшылдыққа, еңбек тәрбиесіне баулу

Благодаря этой рекламе сайт может продолжать свое существование, спасибо за просмотр.

Сабақтың түрі: дәстүрлі емес-интерактивті сабақ . Сабақтың типі: жаңа білім беру сабағы. Пәнаралық байланыс: математика, география.

Үй жұмысын тексеру: 1- нұсқа 1. Толқын ұзындығы 1. λ=υ*T  2. λ=υ/T 3.  λ=υ+T  4. λ=υ-T  2. Толқын жылдамдығы 1. υ=λ *T= λ*ν  2. υ=λ / T= λ*ν  3. υ=λ / T= λ/ν  4. υ=λ * T= λ/ν  3. Электромагниттік толқынның таралу жылдамдығы 1.υ=c*n  2. υ=c+n 3. υ=c-n   4. υ=c/n  4. Электромагниттік толқынның вакуммдағы толқын ұзындығы 1. λ=c/T=c/ν 2. λ=c*T=c/ν  3.. λ=c*T=c*ν  4. λ=c/T=c*ν  5. Дауыстын қашықтықтығы 1. S=υ*t*2 2.S=(υ*t)/2  3. S=υ/t/2  4.S=υ/t*2  6. 340 м/с жылдамдықпен тарайтын, 200 Гц жиіліктегі дыбыс толқынының ұзындығын тап? 1. 1,7 м 2. 3 м 3. 7 м 4. 1 м 7. Егер дыбыс көзі суда периоды 0,02 с тербеліс әсерінен ұзындығы 2,9 м толқындар қозғалатын болса, судағы дыбыстың жылдамдығы қандай? 1. 140 м/с 2. 150 м/с 3. 145 м/с 4. 135 м/с 8. Бөлшектердің тербеліс периоды 2 с, ал көрші жалдардың ара қашықтығы 6 м болса, толқындардың таралу жылдамдығын табыңдар. 1. 3 м/с 2. 2 м/с 3. 0,3 м/с 4. 0 9. Судағы дыбыс толқынының ұзындығын анықтандар. Оның жылдамдығы 1480 м/с, ал жиілігі 740 Гц.  1. 1 м 2. 2 м 3. 3 м 4. 4 м 10. Вакуумдегі толқын ұзындығы 3 м болғандағы периодын табыңыз? 1. 1*108 с 2. 1*10-8с 3. 10000с 4. 0,00001с   2- нұсқа 1. Толқын жылдамдығы 1. υ=λ *T= λ*ν  2. υ=λ / T= λ*ν  3. υ=λ / T= λ/ν  4. υ=λ * T= λ/ν  2. Дауыстын қашықтықтығы 1. S=υ*t*2   2.S=(υ*t)/2  3. S=υ/t/2  4.S=υ/t*2  3. Электромагниттік толқынның вакуммдағы толқын ұзындығы 1. . λ=c/T=c/ν 2. λ=c*T=c/ν  3. λ=c*T=c*ν  4. λ=c/T=c*ν  4. Толқын ұзындығы 1. λ=υ*T  2. λ=υ/T 3.  λ=υ+T  4. λ=υ-T  5. 340 м/с жылдамдықпен тарайтын, 200 Гц жиіліктегі дыбыс толқынының ұзындығын тап? 1. 1,7 м 2. 3 м 3. 7 м 4. 1 м 6. Вакуумдегі толқын ұзындығы 3 м болғандағы периодын табыңыз? 1. 1*108 с 2. 1*10-8с 3. 10000с 4. 0,00001с 7. Егер дыбыс көзі суда периоды 0,02 с тербеліс әсерінен ұзындығы 2,9 м толқындар қозғалатын болса, судағы дыбыстың жылдамдығы қандай? 1. 140 м/с 2. 150 м/с 3. 145 м/с 4. 135 м/с 8. Судағы дыбыс толқынының ұзындығын анықтандар. Оның жылдамдығы 1480 м/с, ал жиілігі 740 Гц.  1. 1 м 2. 2 м 3. 3 м 4. 4 м 9. Электромагниттік толқынның таралу жылдамдығы 1.υ=c*n  2. υ=c+n 3. υ=c-n   4. υ=c/n  10. Бөлшектердің тербеліс периоды 2 с, ал көрші жалдардың ара қашықтығы 6 м болса, толқындардың таралу жылдамдығын табыңдар. 1. 3 м/с 2. 2 м/с 3. 0,3 м/с 4. 0

№ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1-н 1 2 4 2 2 1 3 1 2 2 2-н 2 2 2 1 1 2 3 2 4 1

Бағалау критерийі Дұрыс жауап Ұпай 9-10 – “5” 7-8 – “4” 5-6 - “3”

Жаңа сабақ: Шоқ Жұлдыздардың астрономияда осы күндері қолданып жүрген атауларының 48–і өте ертеден, ежелгі Египет (Мысыр), Вавилон және Грекия замандарынан белгілі. Ежелгі грек астрономдары Глппарх (б. д. д. 180 не 190–125 жж.), Птолемей (90–160 жж.) шоқ Жұлдыз атауларын бір жүйеге келтіріп, олардағы жұлдыздардың алғашқы тізімдерін, суреттемесін жасаған. Шоқжұлдыз дегеніміз – аспанның нақты шекарасы анықталған белгілі бір бөлігі.

Аспанда барлығы 88 шоқ Жұлдыз белгіленген. Халықаралық деңгейде шоқжұлдыз атаулары латын тілінде қолданылады. Ұлт тілдерінде олар латын тілінен тікелей аударылып қолданылады.

XIX ғасырдың ортасында ағылшын астрономы Норман Погсон жұлдыздық шамасның осы заманғы шкаласын ұсынды. Бұл шкалада 5 Жұлдыздық шама (ж. ш.) Жұлдыз жарықтылығының 100 есе өзгеруін көрсетеді. Демек, бір ж. ш. айырмашылығы Жұлдыз жарықтылығының ~ 2,512 есе өзгеруіне сәйкес болады. Көрінерлік ж. ш. m (латыннын – magnitude шама сөзінен) әрпімен таңбаланады. Астрономияда жұлдыз жалтырлығы (жылтырауы) деген ұғым қолданылады.

Жарық өлшегіш аспап – фотометрді пайдаланып жүргізілген өте дәл өлшеулер Жұлдыз жалтырлығының әрқилы болатындығын көрсетті. Жұлдыздардың шын мәніндегі жарықтылығын анықтау абсолют жұлдыздың шама түсінігі қолданылады.

Жұлдыз атауы Қысқаша белгіленуі Көтерілуі, α Еңістігі, δ Көрінердік жұлдыздың шамасы,m Абсолют жұлдыздық шама Сирнус а СМа 6 сағ 45 мин –1в43 –1.58 +1,41 Артур а Воо 14 сағ 16 мин +1911 –0,05 –0,2 Вега а Ьуг 18 сағ 37 мин +38 47 0,03 +0,5 Капелла а Аиг 5 сағ 17 мин +46° 00 0,08 –0,6 Ригедь Р Огі 5 сағ 15 мин –8– 12 0,12 –7,0 Процион а СШ 7 сағ ЗӨ мин +5 14 0,37 +2.65 Бетельгейзе а Огі 5 сағ 52 мин +Г 24 0,42 –6,0 Алътаир а Акі 19сағ 51 мин +8 52 0,77 +2,3 Алъдебаран а Таи 4 сағ 36 мин +16°31 0,85 –0.7 Альголь Р Рег 3 сағ 08 мин +40 57 1,12 –0,3 Регул а Ьео 10 сағ 08 мин +11°58 1,35 –0.6 Кастор а Сет 7 сағ 35 мин –26 19 1,58 +0.85 Темірқазық(Полюс жүлдызы) а ХІШ 1 сағ 49 мин +89°02 2,02 –4.6

Тақырыпты деңгейлік тапсырмалар орындаумен бекітеміз. 1-деңгей Тапсырма: Берілген жұлдыздарды ең жарығынан солғындығына қарай жазу. Тапсырма: Жұлдыздарды картадан тауып қай жерде орналасқанын жазып бір жұлдыздың сұлбасын түсіру.

Жұлдызды аспан картасы:

2-деңгей ЖАЖК-ты бақылау орындалатын күні 0 сағ, 6 сағ, 12 сағ және 18 сағ уақыттарына келтіріп, осы кездерде төмендегі шоқжұлдыздардың Темірқазықтың қай тұсында (шығыс, батыс, оңтүстік, солтүстік) орналасқандарын анықтап, кестені толтырыңыздар. Жұлдызды аспан көрінісінің өзгеру себебі жөнінде тұжырым жасаңдар.

Жұлдызды аспанның жылжымалы картасы (ЖАЖК):

Сен білесің бе? Астрономиялық оқиғалар 1. 2009 жыл – ХАЖ (Халықаралық астрономия жылы. ) 2. Қазақстандағы алғашқы планетарийге – 43 жыл. Ақтөбе қаласы “Үркер” үйірмесі. 3. В.Г.Фесенков атындағы астрофизика институты. Алматы қаласы 4. Алматы обсерваториясы. Ай тұтылуы – 2010 жыл, 00 сағ 50 мин. 5. “Үркер, Үшарқар – Таразы және Сүмбіле үш айда туып, бір айда батар” жұлдыз ережесі Топ басшылары саяхатымыздың негізгі бөлігінің ұпайларын хабарлайды.

Үйге тапсырма: § 38 оқу, астрономияның негізгі жетістіктері туралы қосымша мәлімет

Шабадан, еттартқыш, себет Не маңызды, нені аласыз? Нені әлі оқу керек? Не қажет емес, себетке саласыз?