ЖАСТАР ҚЫЛМЫСҚА ЖОЛ БЕРМЕЙМІЗ!

</ ЖАСТАР ҚЫЛМЫСҚА ЖОЛ БЕРМЕЙМІЗ!

Ертасова Гүлдана Ерболатқызы

Топ кураторы

Қазалы аграрлы - техникалық колледжі

Әдісі - тәсілдер: баяндау, сұрақ - жауап, түсіндіру, әңгімелесу т.б.

Күтілетін нәтиже: Заң, құқық туралы толық мәліметтермен танысу, қоғамда болып жатқан түрлі оқиғалардан өзін - өзі ақтап алу, жауап беру т.б. оқиғаларда құқықтарын қорғай алуы.

Мақсаты: студенттердің құқықтық білімдерін тексере отырып заң алдындағы жауапкершілікті арттыру, жасөспірімдердің қылмыстылығының қылмыстық сипаттамасын беру, қылмыстық жауапкершіліктің түрлерімен таныстыру. Конституцияны т. б. құқықтық нормативтік актілерді орындап, құрметтей білуге үйрету, адамгершілікке, ұлтжандылыққа, құқықтық сауаттылыққа тәрбиелеу; ойлау, тыңдау, сөйлеу мәдениетін дамыту, қабілеттерін шыңдау.

Адасқан әріптер(арқылы тақырыпты анықтап алу)

1. Біреуге ор қазба ... (өзің түсесің) - егубреі ро қбаза ңізө ссңіетү

2. Заңның құрығы ... (бәрінен ұзын) - аңзнңы ыығрұғ әбннеір нзыұ

3. Өш алғаннан гөрі ... (кешірген жөн) - шө ғаннаалн генірекш өнж

Топ жетекшісінің кіріспе сөзі.

Оқушылар! Мемлекетіміздің ата Заңының 1 - бабында Қазақстан Республикасы өзін демократиялық, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырылды. «Оның басты қазынасы - адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары» деген қастерлі сөзді кіргізген. Бүгінгі құқықтық мемлекет құрамыз деген заманда әрбір адам өз құқықтарын жете біліп, жалпы заң білімі саласынан мағлұмат алғаны дұрыс. Заңды аттамай, тура жолмен жүріп, еліне адал қызмет еткен азамат қана мұратына жетеді. Сондықтан заңды білу - заман талабы.Бүгінгі іс-шарамызда біз жасы кәмелетке толмаған жасөспірімдердің арасында жиі кездесетін қылмыс түрлері мен жазалар туралы сөз қозғаймыз.

I. Сабағымыздың бірінші бөлімінде құқық туралы жалпы түсінік беріледі.

Қоғамда өмір сүретін адамдардың өздерін ұстау ережелерінің жиынтығын әлеуметтік нормалар дейміз. Әлеуметтік норма құқық пен мораль деген ұғымдар кіреді.

Әлеуметтік нормалардың мемлекеттің пәрменімен заңдастырылған бөлігі құқықты, ал мемлекеттің пәрменімен заңдастырылмаған бөлігі моральды құрайды.

Құқық дегеніміз - мемлекет тарапынан заңдастырылған және қорғалатын, жалпыға бірдей міндетті нормалар жүйесі.

Құқықтың ерекшелігі - оның нормалары бұзылған жағдайда кінәлінің заңды жауапқа тартылатындығын да. Моральдық тәртіпті бұзғаны үшін адам заңды жауапкершілікке тартылмайды, бірақ көпшіліктің назарына ілігеді, айналасына жағымсыз пікір туғызады.

Құқықтық нормалар тек қана заңдардан тұрмайды, басқа да нормативтік құқықтық актілерде де көрсетілген. Президент - нормативтік жарлықтар, Үкімет - нормативтік қаулылар, министрліктер - нормативтік бұйрықтар, жергілікті мемлекеттік органдар - нормативтік шешімдер қабылдайды.

1948 жылы 10 желтоқсанда Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы Адам құқықтарының жалпыға ортақ декларациясын қабылдады. Ол бойынша адам құқығы 3 топқа бөлінеді: табиғи құқық, азаматтық құқық, экономикалық-әлеуметтік, мәдени құқық.

Біздің елімізде адам құқықтары Ата Заңымыз - Қазақстан Республикасының Конституциясында көрініс тапқан. Ол 9 бөлім, 98 баптан тұрады. Оның екінші бөлімінің 30 бабы құқыққа арналған.

Сабағымыздың екінші бөлімі«Сенің құқығың!»

Әрбір білім алушы өзінің құқығы мен қоғамдағы алатын орны туралы заңдармен таныстыру

1. Заң мен сот алдында жұрттың бәрі тең.

2. Тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүлiктiк жағдайына, жынысына, нәсiлiне, ұлтына, тiлiне, дінге көзқарасына, нанымына, тұрғылықты жеріне байланысты немесе кез келген өзге жағдаяттар бойынша ешкiмдi ешқандай кемсітуге болмайды.

15-бап 1. Әркiмнiң өмір сүруге құқығы бар.

2. Ешкімнің өз бетінше адам өмірін қиюға хақысы жоқ. Өлім жазасы адамдардың қаза болуымен байланысты террористік қылмыстар жасағаны үшін, сондай-ақ соғыс уақытында ерекше ауыр қылмыстар жасағаны үшін ең ауыр жаза ретінде заңмен белгіленеді, ондай жазаға кесілген адамның кешірім жасау туралы өтініш ету хақы бар.

16-бап 1. Әркім өзiнiң жеке басының бостандығына құқығы бар.

2. Заңда көзделген реттерде ғана және тек қана соттың санкциясымен тұтқындауға және қамауда ұстауға болады, тұтқындалған адамға шағымдану құқығы берiледi. Соттың санкциясынсыз адамды жетпіс екі сағаттан аспайтын мерзімге ұстауға болады.

3. Ұсталған, тұтқындалған, қылмыс жасады деп айып тағылған әрбір адам сол ұсталған, тұтқындалған немесе айып тағылған кезден бастап адвокаттың (қорғаушының) көмегін пайдалануға құқылы.

17-бап

1. Адамның қадір-қасиетіне қол сұғылмайды.

2. Ешкiмдi азаптауға, оған зорлық-зомбылық жасауға, басқадай қатыгездік немесе адамдық қадiр-қасиетiн қорлайтындай жәбір көрсетуге не жазалауға болмайды.

19-бап

1. Әркім өзiнiң қай ұлтқа, қай партияға және қай дінге жататынын өзі анықтауға және оны көрсету - көрсетпеуге хақылы.

2. Әркiмнiң ана тiлi мен төл мәдениетін пайдалануға, қарым - қатынас, тәрбие, оқу және шығармашылық тiлiн еркін таңдап алуға құқығы бар.

Мысалы, кәмелетке толмаған Мейрамбек жаяу жолаушылар жолымен келе жатып, 16-ші мөлтек ауданындағы үйіне бара жатқан Ермекті жолықтырып, оны тоқтатқан. Омар Расулдың қалтасындағы ұялы телефонын көріп, одан телефон шалу үшін сұрады. Ермек бұған көңіл бөлмей, әрі қарай жүре берді. Мейрамбек артынан ілесіп, жанар-жағармай станциясының жанында күш қолдану арқылы Ермектен ұялы телефонды тартып алған. Осы ұрлықты жасағаны үшін кінәлі деп танылған Мейрамбек шартты түрде 2 жылға бас бостандығынан айырылды.

Ситуациялық жағдайларды шешу.

Көшедегі көрініс

Асқар: Шыңғыс бүгін Камалдың баласының тойы ғой, білесің бе?

Шыңғыс: Ия, ия, айтпақшы Дамирлер бүгін жиналайық, той қызықтаймыз деген. Саған хабарласқан жоқ па?

Асқар: Жүр, ендеше солай қарай барайық, бар қызықтан құр қалармыз.

Шыңғыс: Кеттік, жолшыбай Ердосқа соға кетейік, ол да барар мүмкін.

Асқар: Ердос, біз той болып жатқан жерге бара жатырмыз. Балалар да сол жақта жүр, бізбен бірге жүрсеңші.

Ердос: Жоқ, мен әуелі ата - анама ескертуім керек, әйтпесе алаңдайтын шығар.

Асқар: Ту, ата - анаңа ескертіп не істейсің, біз секілді айтпай кетіп қалмайсың ба, сұрансаң, жібермей қалады.

Ердос: Жоқ, балалар, мені жібермейді, бара алмаймын. Ол жақтан ішімдік ішкен адамдар кездесіп, бір нәрсеге душар болармыз.

Асқар: Онда өзің біл, ертең «көп қызықтан қалдым» - деп өкініп жүр ме!

Шыңғыс: Осы кезден бастап көшеге үйрене бермейсің бе?

б/ «Кәмелетке толмағандардың қылмыстық жауаптылығы»

Сот: Қылмыстық Кодексінің 39 бабында қарастырылған он екі жазаның ішінде кәмелетке толмағандарға мына жаза түрлері ғана тағайындалады: Айыппұл 79-шы баптың 2-ші тарауына сәйкес кәмелетке толмай сотталған адамның дербес табысы немесе өндіріп алуға жарайтын мүлкі болған жағдайда 10-нан 500 айлық есеп көрсеткіші мөлшерінде тағайындалады.Қорытындылау.

Сөзжұмбақ

1. Қолыңмен істегенді ... (мойныңмен көтер)

2. Ұрлық түбі ... (қорлық)

3. Заңды сыйлаған ... (еркін жүреді).

4. Жазасын тартпайтын ... (жамандық жоқ)

5. Тәрбие ... (отбасынан басталады)

6. Әділ істің...(арты игі)

Әрбір студенттерге өз ой - пікірлерін айтқызу.

Сабақ аяқталды, сау болыңыздар!!!