7


  • Учителю
  • Открытый урок на тему 'Жұмсақ ойыншық тігу'

Открытый урок на тему 'Жұмсақ ойыншық тігу'

Автор публикации:
Дата публикации:
Краткое описание:
предварительный просмотр материала

Сабақтын тақырыбы: Жұмсақ ойыншық тігу

Кіріктірілген сабақ:технология,бейнелеу өнері.

Бағдарламаның бөлімі:

Сәндік қолданбалы өнер.

Сабақтың мақсаты:

а) білімділік; «Төрт түліктің төресі - түйе», түйеге байланысты айтылатын ырым - жоралар жөнінде түсінік беру, сый кәде - түйені әшекейлеу әдістерін үйрету;

ә) дамытушылық: оқушылырдың пәнге деген қызығушылығын, ой өрісін, шеберлігін дамыту;

б) тәрбиелік: оқушыларды еңбексүйгіштікке, тазалыққа, шыдамдылыққа, эстетикалық талғаммен жұмыс істеуге тәрбелиеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ.

Сабақтың әдісі: баяндау, түсіндіру, көрсету,, сарамандық жұмыс, бақылау, бағалау.

Пәнаралық байланыс: тарих, бейнелеу өнері, әдебиет.

Сабақтың көрнекілігі: компьютер, проектор, экран, төрт түлік малдың суреті, дайын түйе үлгісі.

Сабақтың жоспары:

  1. Ұйымдастыру бөлімі

  2. Үй тапсырмасы

  3. Оқушылардың білімін жан-жақты тексеру.

  4. Мақсатын қою.

  5. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

а) Түйе. Ел түсінігіндегі түйеге байланысты айтылатын ырым-жоралар.

ә) Қауіпсіздік техникалық ережелерін қайталау.

б) Технологиялық нұсқау карта, көрнекі құралдарымен жұмыс.

6. Сарамандық жұмыс.

Технологиялық нұсқау картаның көмегімен сый кәде - түйені әшекейлеу.

7. Қорытынды бөлім.

а) Үйге тапсырма беру.

ә) Оқушыларды бағалау.

б) Сабақты қортындылау.

в) Жұмыс орнын жинау.









Өнерді таудың бұлағынан

Қойдың құлағынан

Апамның киізінен,

Ешкінің мүйізінен үйрендім

Ә.Қастеев

Тұрмысымызда сәндік қолданбалы өнер өте көп қолданылады. Оған киіз үйіміздің құрылысы мен жиһаздары ыдыс- аяқтарымыз, киім -кешектеріміз, ою- өрнектеріміздің барлығы жатады.

Басты түрлері: киіз басу, кілем тоқу, алаша тоқу, ағаш өңдеу, ер- тұрман жасау, зергерлік өнер, былғары өңдеу өнері.

Халық қолөнер бұйымдарын өрнектеу үшін бейнелеу өнерінің маңызы зор әрбір бұйымдар мен заттардың ұнасымдылығы жеке дәлдігі, олардың жарасымды болуы суретшілік көзбен қаралуы тиіс.


Қазақ ертеден мал баққан, малмен сырмінез халық. Халқымыз төрт түлік малдың өзінің пірі - атасы бар деп білген.

-Әр төрт түлік малдың атасын кім атап береді?

- Жылқы атасы - қамбар, түйе атасы - ойсылқара, сиыр атасы - зеңгі баба, қой, ешкі атасы - шопан ата деп санаған.

- Қазақ бұрынғы уақытта төрт түлік малдың әрқайсысын өздерінің мінез қасиеттеріне қарай қандай арнаулы сөздерімен шақырған, тыйған, жекірген?

-Жылқыны «құру-құру», «мөһ-мөһ» деп шақырған, «тәк-тәк» деп тыйған, жамандықтар деп жекірген; түйені «кәуіс-кәуіс» деп шақырған, «шөк-шөк» деп тыйған. «сарып болғыр» деп жекірген, сиырды «ауқау-ауқау» деп шақырған, «өк-өк» деп айдаған, «қарасан-келгір» деп жекіген, ешкіні «шөре-шөре» деп шақырған, «жік-жік» деп қайтарған.

-Түйені өркешіне қарай жалғыз өркешті түйені қалай атаған?

- Жалғыз өркешті түйені нар, қос өркешті түйені айыр түйе деп атаған.

- Нардың төлі қалай аталады?

- Нардың жаңадан туылған төлін нарбота, бір жастан асқанын нартайлық деп атайды.

-Айыр түйенің төлін қалай атайды?

-Айыр түйенің жаңадан туылған төлін бота, бір жастан асқаның тайлақ деп атайды.

- Ал ботаны еркелеткенде калай атайды?

Жаңа сабақ.

Түйе - жер бетіндегі шөлге және аштыққа төзімді жануардың бірі. Сонымен қатар, ол мінсе, жүк артса және жексе күш көлік; сойса - ет; сауса - сүт, шұбат; жүнін қырқып, қажетіне жаратса киім-кешек, көрпе-жастық. Міне осындай қасиеттерін бағалаған ата-бабамыз иір-мойын, өркеші ойсылқараны айрықша қадірлеп, кие тұтқан.

Түйекеш түйе ел түсінігінде бірқатар ырым-жораларға арқау болған.

Түйе - киелі жануар. Тіліміздегі «Түйелі бай - киелі бай» немесе «Түйелі жолаушы - киелі жолаушы» деген сөз орамдары осының айғағы.

Қазақ түйе малын кие тұтып ерекше қадірлегені сонша жаңа туған ботаны тіл-көзден сақтау үшін екі жеті бойы киіз үйдін ішінде немесе жай ық қорада ұстап, бұйдасына үкі таққан. Егер бөтен біреу кездейсоқ көріп қойса, онда оған сол арада « тіл-көзім тасқа» деген сөзді айтқыза отырып, үш рет түкірткізетін болған. Қазақтар сондай - ақ ересек түйелерге де ішінде 7 қара тасы бар үшбұрышты болып келген киіз тұмарлар таққан.

Түйе ерекше құрбандық малы. Түйе халық ұқымында «киелі» саналып, ерекше құрмет көрсетілгендіктен құрбандыққа өте сирек шалынатын түлік. Атап айтсақ олар: қауіпті жорық-сапаларға кеткендер алыс жолдардан аман - есен оралғанда; отбасында көптен күткен мұрагер дүниеге келгенде және басқа да қуанышты жағдайларда құрбандыққа шалынған.

Түйені үйде ұстау үшін мынадай жабдықтар қолданылады: түйе жабу, бұйда, мұрындақ, ноқта, тұмар, т.б.

Түйнің мұрындағы сүйектен немесе ағаштан жасалады, ал бұйдасы үшін ала арқанды қолданады.

Халқымыз асау түйелер үшін міндетті түрде ноқта қолданады, ал жуас түйелерге бұйданың өзін де тағады.

Бүгін біз сабағымызда түйені тігіп, әшекейлеу әдісін үйренеміз.


  • Бұндай әдемі сый кәде - түйені қайда қоямыз, кімге беруге лайықты?

Иә ата-анамызға, достарымызға, т.б. сыйлық ретінде ұсынуға болады. Түйе киелі де қасиетті мал болғандықтан, әр шаңырақтың төрінде осындай әдемі түйелерді жинап қойса, «Түйе - байлық» деген жақсы ырым бар, сондай - ақ бөлмеге көрік берері де сөзсіз.

Түйені әшекейлеу.

Қажетті құрал-жабдықтар: бұйым түйе жабу және түйенің құлағы мен көзінің үлгісі, мата, тесьма, қайшы, бор немесе сабын алқыны, ширатылған ала жіп, шашақ, желім, қыл қалам, үстел үстіне төселетін қағаз, моншақтар, жүн, ине, жіп.

Технологиялық нұсқау картамен жұмыс.

  1. Түйенің шекесіне ,тамағының астына,өркештерінің ұшына жүн желімдеу.

  2. Түйе жабу үлгісін матаға бастыру, қиып алу.

  3. Түйе жабудың жиектерін тесьмамен әшекейлеу.

  4. Былғары немесе драп матасына түйе құлағы мен көзінің үлгісін бастырып, қиып алу.

  5. Түйенің табанын тесьмамен әшекейлеу.

  6. Белгіленген жеріне құлақ пен көзді желімдеу.

  7. Мұрның тұсын бізбен тесіп ширатылған ала жіптен жасалған бұйданы өткізу, өркешін орай отырып түйені әшекейлеу.

Тазалық қауіпсіздік ережелерін қайталау.

  • Қайшымен жұмыс жасау ережелері

  • Инемен жұмыс жасау ережесі.

  • Желіммен жұмыс жасау ережелері т.с.с

Сарамандық жүмыс.

Жұмысқа қойылатын талаптар:

а) Жұмысты технологиялық нұсқау картаның көмегімен орындау.

ә) Жұмысты таза, ұқыпты орындау.

б) Жұмыс барысында қауіпсіздік ережелерін естен шығармау.

Қорытынды бөлім.

  • Бүгінгі өткен сабағымыздық тақырыбы

«Түйені әшекейлеу». Сіздер сый кәде - түйе жасауды үйрендіңіздер.

  1. Бүгінгі сабақта нені үйрендім?

  2. Болашақта осы үйренгенімді қалай қолданамын?

Өтілген тақырып бойынша түсінбеген жерлеріңіз болса, сұраңыздар.

Бағалау.

Үйге тапсырма: әшекейлеу жұмыстарын толықтай аяқтау.




 
 
X

Чтобы скачать данный файл, порекомендуйте его своим друзьям в любой соц. сети.

После этого кнопка ЗАГРУЗКИ станет активной!

Кнопки рекомендации:

загрузить материал