Урок по технологий 'Тамақтану физиологиясы' (5 кл)

Сабақтың тақырыбы: Тамақтану физиологиясы. Тамақтанудағы

көкөністердің рөлі. Қазақстанның ресурстары.

Сабақтың мақсаты: ♦ Оқушыларға тамақтану физиологиясы, мәде-

ниеті және көкөністердің тағамдағы орны

туралы мағлұмат беру.

♦ Оқушылардың жалпы дүниетанымын, ойлау

әрекетін қалыптастыру.

♦ Еңбексүйгіштікке, талғампаздыққа, ұқыпты-

лыққа баулу.

Сабақтың түрі: жаңа сабақ

Сабақтың әдісі: баяндау, әңгімелеу, көрнекілік

Сабақтың жабдықталуы: суретті плакаттар, альбом жинағы,

буклеттер

Пән аралық байланыс: биология, әдебиет, экономика.

Сабақтың құрылысы: Ұйымдастыру бөлімі;

Өткен сабаққа шолу;

Жаңа сабақты хабарлау;

Жаңа сабақты меңгеру;

Қорытындылау.

1.Ұйымдастыру бөлімі: Оқушыларды түгелдеу, сабаққа дайындығын, құрал-жабдығын тексеру.

2. Өткен сабаққа шолу; Санитарлық-гигиеналық талаптар мен еңбектің қауіпсіздік ережесі туралы сұрау.

3.Жаңа сабақты хабарлап мақсат-міндетін қою.

4. Сабақ барысы: Оқушылардың назарына көрнекіліктер ұсыну. Тақырыпқа байланысты сұрақтар қою:

- Тамақтану және тамақтану мәдениетін қалай түсінесің?

- Көкөністердің адам ағзасына қандай пайдасы бар?

Жаңа сабақты меңгерту;

-Тамақтану дегеніміз- организмнің тіршілігін, денсаулығын және еңбекке қабілеттілігін сақтау үшін қажетті қоректік заттарды сіңіру процесі.

Адам ағзасы тамақпен бірге тіршілік әрекетіне қажет нәруыздар, майлар, көмірсуларды, сондай-ақ, биологиялық белсенді заттар-дәрумендер мен минералды тұздарды алады.

Адам өмірінде дұрыс және тиімді тамақтану маңызды рөл атқарады. Тамақ алуан түрлі болуы керек: еттен және балықтан, жасалған тағамдар, сүт тағамдары, көкөністер мен жеміс-жидектер, өсімдіктекті және жануартекті майлар.

Тамақтану мәдениеті дегеніміз - бір қалыпты тамақтану, тағамдардың әр түрлі болуы, мөлшермен тамақтану. Көкөністердің қазіргі кезде адам ағзасы үшін зор пайдасы бар екеніне ешкім күманданбайды. Біздің елімізде көкөністің көптеген түрлері өсіріледі.

Көкөніс азықтарында бәрінен де углеводтар көп болады, аздаған мөлшерде белок пен май бар.

Көкөніс дәрумендердің қайнар көзі, әсіресе аскорбин қышқылына бай.

Сонымен қоса, оның құрамында минералдық заттар бар. Көкөністер өздігінше тағам ретінде, сонымен қатар, майлы етке, балыққа гарнир түрінде

ұсынылады. Көкөністер мен олардан жасалған салат, тағамының тез қорытылуын қамтамасыз етеді. Оқушылар дәптерлеріне қажетті мағлұматтарды жазып алады.

Материалды бекіту;

Пысықтауға арналған сұрақтар:

- Күнделікті адам тағамында қандай азықтар болу керек?

- Мөлшерден тыс тамақтану неге әкеп соғады?

- Көкөністерден қандай тағам түрлерін дайындауға болады?

Сабақты қорытындылау. Үйге тапсырма: Көкөністердің адам ағзасына пайдасы. (мәнжазба) «Сенің сүйікті асың» (көкөніс қосылған тағам түрі)

Экономика бөлімі: Қазақстанның экономикалық әлеуеті өте жоғары. Бұл қажетті ресурстардың барлық түрлерінің болуына, экономикалық жетістіктердің даму болашағына, еліміздің бәсекелестікке қабілетінің негізін нығайтуға, өндіріс пен тұтынуды қамтамасыз етуге дәлелді міндеттер қоюға мүмкіндік береді.

Кез-келген елдің, оның ішінде Қазақстанның да табиғи ортасы табиғат жағдайы мен табиғат ресурстарынан тұрады.

Табиғат жағдайы дегеніміз- табиғат күштері мен нысандары, оның сапасы. Табиғат жағдайына белгілі бір жердің шаруашылыққа әсер ету тұрғысынан алып жатқан аумағы, материктегі орны және көлемі, климаты мен су режімі, топырақ жамылғысы жатады.

Табиғат ресурстары− бұл шаруашылықтың дамуына қажетті табиғи қор. Табиғат ресурстары шаруашылықты дамытуда тікелей қолданылады. Пайдалы қазбалар, жер, су ауа, жел, топырақ, өсімдіктер әлемі және жануарлар дүнисі табиғат ресурстарын құрайды.

Табиғат ресурстары қоғамдық өндірістің энергетикалық және шикізат базасы болып табылады.

Табиғат ресурстарының сарқылатын және сарқылмайтын түрлері болады.

Сарқылатын : қалпына келетін, қалпына келмейтін минералды ресурстар болып бөлінеді.

Қалпына келетін ресурстарға: су ресурстары, жер және биологиялық ресурстар жатады.

Қалпына келмейтін ресурстарға: энергетикалық (көмір, мұнай, газ, жанғыш тақтатас), металдық (темір, марганец, түсті метелдар), химиялық (фосфор, калий тұзы).

Сарқылмайтын: күн энергиясы, климаттық қор, жел, теңіздің толысу және қайту, су ағыны энергиясы.

Өндірістік факторлар- тауар мен қызмет көрсету өндірісі үшін қажетті ресурстар. Олар дәстүрлі түрде мынадай бөліктерге бөлінеді:

• Еңбек ресурстары немесе еңбек;

• Инвестициялық ресурстар немесе капитал;

• Жер ресурстары немесе жер;

• Кәсіпкерлік талап немесе кәсіпкерлік қабілет;

• Ақпарат немесе технология.

Өндіріс - бұл тұтыну үшін табиғат ресурстарын өңдеу процесі. Міне, барлық ресурстар адам, мемлекет өмірімен тығыз байланысты болады. Яғни, ресурстар- мемлекеттің, адамның игілігі.