'Оқушылардың зейінін дамытуға арналған психологиялық тренинг' тренинг жоспары

Оқушылардың зейінін дамытуға арналған

психологиялық тренинг

Мақсаты: Адамгершілік қасиеттерге тәрбиелеу, оны күнделікті қолдануды әдетке айналдыру.

Міндеттер:

• Мұғалім мен оқушылар арасында жылы қатынас тудыру;

• Оқушыларды әртүрлі адамгаршілік қасиеттермен таныстыру;

• Оқушыларға мейірімділік пен қатыгездікті айыра білукге, жақсы қылықтарды үйренуге, жаман қылықтардан аулақ болуға үйрету.

Интерактивті стратегиялар: пікірталас, шағын топтармен жұмыс, әңгіме, ойын

"мен және айна", "Құпия сурет".

Жетекші топ мүшелеріне арнап сұрақ даярлайды. Топқа аяқталмаған сөйлем әдістемесі бойынша сөйлемді аяқтау тапсырылады. Топтың әрбір мүшесі ортадағы жәшіктен қағазды кезектесіп алады, онда жазылған ойды аяқтау керек.

"Жақсы қасиет" деп ------------------------------?

"Жаман қасиет деп"-------------------------------?

Адамдардың бойындағы қасиеттер------------?

Ақылсыз болу деп ---------------------------------?

Ақылды болу үшін не істеу керек--------------?

Түйін. Оқушылар өз ойын айтуға дағдыланды, ой-пікірі қалыптасты. Тез ойлап, шешім шығара білуге, шын көңілден жауап беруге үйренді.

"Бала тәрбиесі" тесті

Анықтама: Сіздің назарыңызға әр баланың күнделікті тұрмыс-тіршілігінде кездесуі мүмкін 10 жағдай берілген. Ата-ана ретінде сіздің бұл жағдайларға көзқарасыңыз қандай? Яғни әрбір сұрақтан кейін берілген жауап нұсқауларыңыз сіздің тәрбиелеу әдістеріңізге сәйкес келгенін белгілеңіз. Іске сәт!

1. Сіздің балаңыз өте бұзық және төбелесқұмар делік. Күн сайын үйге киімі

жыртылып немесе бет-аузы көгеріп келеді. Сіз:

а) не болғанын сұрап, киімдерін тігіп, жуып, жараларының күтімін жасайсыз;

ә) балаңызға көмек бересіз, бірақ бұзақылықтарының жақсылық әкелмейтіндігі, бір күні соның азабын көретіндігі туралы қайта-қайта айтып, балаға ұрсасыз;

б) оған тіпті қарамайсыз, өзінің мәселелерін өзі шешу керек.

2. Балаңыздың жақын достары бар, бірақ олар жақсы тәрбие көрмеген, бұзық балалар. Сіз:

а) олардың ата-аналарымен сөйлесесіз;

ә) балаларды үйге шақырып, оларды ықпал етуге шақырасыз;

б) балаңызға достарының жаман жақтарын түсіндіріп, өзіне жаман үлгі болғандығын айтасыз.

3. Балаңыз ойын ойнағанды жақсы көреді, бірақ ешқашан ұтылғысы келмейді. Сіз:

а) еш нәрсе жасамайсыз, ойнауды білетін болса жеңілуді де білуі тиіс деп ойлайсыз.

ә) жеңілуді үйренгенше онымен ойнамайтыныңызды айтасыз.

б) балаңыздың жеңілуді ұнату үшін әдейі ерекше жағдайлар жасайсыз.

4. Балаңыздың белсенділігі соншама, күніне 24 сағат ойнап жүгіріп жүре береді. Ұйқтауы керек болсада жатқысы келмейді. Сіз:

а) оған ұйқының маңыздылығын түсіндіресіз;

ә) қалаған уақытында жатуына рұқсат бересіз, бірақ таңертең белгіленген уақытта тұруын тексеріп тұрасыз;

б) ұйықтайтын уақыт келгенде баланы жатуға зорлап, мұны ереже қылуға тырысасыз.

5. Балаңыз өзіне қатысты болсын, болмасын күнін азаннан кешке дейін теледидар қараумен өткізеді. Сіз:

а) ол үшін кейбір бағдарламаны таңдап, тек қана соларды қарауын ғана талап етесіз;

ә) теледидар қарау үшін белгілі уақыт бөлесіз, бірақ не қараса да бала өзі таңдайды; б) теледидарды өшіріп тастайсыз.

6. Балаңыз жеткілікті дәрежеде дөрекі, сөзге әуес делік. Тіпті мұндай құлқымен айналасындағы адамдардың мазасын алады. Сіз:

а) оған мұндай мінез-құлықтың жақсы болмағандығын түсіндіріп, дөрекі болмауын керек екенін айтасыз;

ә) дөрекі іс-әрекет жасауына тыйым салып, бұзақылығына жаза бересіз;

б) жақсы іс-әрекеттерін қайталау үшін мақтап, мәпелейсіз;

7. Балаңыздың жасы әлі кішкентай болса да қыздарға /ұлдарға/ қырындауын бастаған. Сіз:

а) еш нәрсені қозғамай, болған күйінде тастайсыз;

ә) мұның тек балалық махаббат болғандығын ойлап, қарсы шығасыз;

б) балаңызға махаббат түсінігін айқындап түсіндіріп, әйел мен ер адам арасындағы қарым-қатынастардың қандай болуы керек екендігін жақсылап түсіндіріп бересіз.

8. Басқа балалар сіздің балаңыздың артынан қалмайды: оны ұрады. Мазақтайды т.б. делік. Сіз:

а) балаңызға қарсылық беру жолдарын үйретесіз;

ә) бұл балалардың ата-аналарымен кездесіп сөйлесесіз;

б) балаңыздың мұндай балалармен кездеспеуі үшін мүмкіндік жасайсыз.

9. Сіз үлкен қызыңызға немесе ұлыңызға барлық мүмкіндіктерді жасайсыз. Бірақ ол соған қарамастан еш нәрсенің қадірін білмей, кішкентай бауырларына айқайлайды. Сіз:

а) оны ақылды болуға, саналы әрекет жасауға шақырасыз, бірақ мұның барлығын кішкентай бауырларының да естуін қамтамасыз етесіз;

ә) балаңызға одан әрі көп көңіл бөлуге тырысасыз;

б) тіпті араласпайсыз.

10. Егер балаңыз дөрекі іс-әрекет жасап, басқаларды түсінбей, бөтен балаларға тиісетін болса, Сіз:

а) өзінің қатесін түсінуі үшін оған қарсы да тап солай әрекет етуді бастайсыз;

ә) оған көбірек көңіл аударып, проблемаларын түсінуге тырысасыз;

б) күш пен зорлықты тақырып еткен киноларды қарауына тыйым саласыз.

Рахмет

Ұпайлар:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

А 3 2 0 3 3 5 3 5 5 0

Ә 0 5 3 5 5 0 0 3 3 5

Б 5 0 5 0 0 3 5 0 1 2

Нәтижесінде:

Ұпайларды қосқаннан кейін төменде берілген тұжырымдамаларды пайдаланып, ата-ананың қандай тәрбие беретіндігін көруге болады.

0-18 ұпай аралығында: Сіз балаңызды өзіңіздің өміріңізге, тұрмыс жағдайыңызға қарай "көзіңізді жұмып" тәрбиелейсіз. Оның жаңа өскелең ұрпақ өкілі екенін ескермейсіз. Сіздің ойыңызша тұйық болу және үлкендерді сыйлау адам үшін ең әдемі де әдепті ерекшеліктер. Бірақ сіз үшінші мыңжыддықта адамдардың өздеріне деген сенімінің, шығармашыл ерекшеліктерінің және өзінше іс-әрекет жасауының маңызды болатындығын ұмытып кеткенсіз. Сіздің балаңызға бұл ерекшеліктер керек болады, бірақ сіз балаңызда оларды жетілдіруге тырыспайсыз, өмірдің өзгергендігін және алға кетіп бара жатқандығын көргіңіз келмейді.

19-35 ұпай аралығында: Сіз балаңыздың келешекте қандай жағдайда өмір сүретіндігін ойламаған болсаңыз керек. Алайда сіздің дұрыс жасайтын жақтарыңызды да айта кетсек артық болмайды: сіз бүгінгі өмірге сай әрекет етіп, бала тәрбиесінде қалыптасып кеткен тәсілдердің орнына қазіргі тәсілдерді қолдануға тырысасыз, баланың өз мәселелерін өзінің ойлауы керек болғаныны ең дұрыс шешім деп табасыз, балаңыздың еркін іс-әрекет жасауына рұқсат бересіз, оның беделіне нұсқан келтірудің керегі жоқ деп ойлайсыз. Бірақ мұның бәріне қарамастан, балаңыздың өмірге әзір екенін айту қиын. Сіз онда ойлау еркіндігін, өзіне сенім сезімін жеткілікті түрде жетілдірмейсіз. Сіз балаңыздың әр нәрседе тек қана сізді тыңдауын қаламасаңыз да оның өз ойларына жеткілікті түрде сенбейтініңізді айтуға болады.

36-50 ұпай аралығында: Сіз балаңыздың әділет және мейірімділік басымды болатын, менменшіліктің сыналатын, ақыл, еркін, ой, сананың сыйлы болатын бір қоғамда өмір сүретіндігіне шын жүректен сенеді екенсіз. Бұны жақсылап ойлап көріңіз.

Құрметті әріптес!

Бұл тесті ата-аналар жиналысы алдында өткізіп, нәтижелері бойынша пікір-талас өткізуге де болады. Немесе алдын ала тестіні өткізіп, зерттеу нәтижелеріне байланысты бірнеше педагогикалық жағдаяттарды сахналық қойылым ретінде даярлап, ата-аналармен біріге отырып шешіп, өзіндік қарапайым ата-аналар ережесін жасауға болады.

Тест. Сіз білесіз бе?

Мына 16 сиволға мұқият қарап алыңыз. Олар 4 топқа шұоғырланған.Әр топтан сіздің қазіргі жағдайыңызды дәл бейнелейтін бір-бір символдан таңдап алыңыз; қозғалыс, байыптылық, сенімділік, сенімсіздік. Сыныппен жұмыс істеу үшін, әрбір топ символдары альбом қағазына салып алып, оқушыларға көрсетуге болады. Оқушыларға өздерінің күйіне сәйкес келетін символды бір парақ қағазға белгілеп алады.

А Б А Б

В Г В Г

Қозғалыс Байыптылық

А Б А Б

В Г В Г

Сенімділік Сенімсіздік

Енді нәтижені шығарыңыздар

Қозғалыс

Байыптылық

Сенімділік

Сенімсіздік

А - 4

Б - 8

В - 2

Г - 10

А - 10

Б - 8

В - 2

Г - 4

А - 10

Б - 8

В - 6

Г - 4

А - 10

Б - 8

В - 2

Г - 6

0 ден - 13 ұпайға дейін

Сіздің мінез-құлқыңыз ең алдымен айналаңыздағы адамдарға байланысты. Сіздің ұнжырғаңыз тез түсіп, тез жігерленіп, шабыттанасыз, ұнамайтын жұмысты қиналып, әзер істейсіз. Сізге айналаңыздағы жағдай өте күшті әсер етеді. Сондықтан, сізді өз шешімдеріңіздің айту қиын. Сіз эмоцияға өте беріліп кетесіз, өз көңіл-күйіңізге тәуелдісіз.

14 тен - 20 ұпайға дейін

Сіз адамға бағынып, қалып жүзсеңіз де, өзіндік стиль табуға талпынасыз. Сізге сыншылдық, талдау тон, сондықтан басқа адамдардың сендірерлік дәлелі болмаса, сізге ықпал жасай алмайды. Егер сіздің осы уақытқа дейін ұстанып келген позицияңыз өзіңізге зиянға шығатынына көзіңіз жетсе, сіз одан бас тарта алмайсыз.

21 ден - 27 ұпайға дейін

Сіз өзіңізді ешқашанда қателеспейтін адам деп санайсыз. Дегенмен, сіз сыртқы ықпалға бейімсіз. Сіз өз көзқарасыңыз, сенімдеріңізбен, алдыңызға қойып отырған өмір шындығының қақ ортасын іздеуге тырысасыз. Сізге көмек беруші - сіздің сезіктілігіңіз (сезімталдығыңыз) сол арқылы сіз дұрыс жол тауып жүрсіз.

28 ден - 34 ұпайға дейін

Сізге өз көзқарасыңыздан, принциптеріңізден бас тарту өте қиын. Сізге біреу неғұрлым ықпал жасағысы келсе, сіз соған соғұрлым қарсылық білдіруге тырысасыз. Бірақ, шын мәнінде, сіздің табандалығыңыз түбінде өзіңізге сенушіліктен гөрі, қолайсыз жағдайдатүсіп қаламын ба деген қауіп.

35 ден - 40 ұпайға дейін

Егер сізге бір ой келсе, онда сізді ешкім де тоқтата алмайды. Сіз өз мақсатыңызға мүдірмей жетуге тырысасыз. Бірақ сізді жақсы білетін адам, сіздің осы қылықтарыңызды алдын-ала божай отырып, сіздің іс-әрекетіңізді байқаусыз және өте шебер бағыттап отыруңы мүмкін. Сондықтан, сіз орынсыз тірескеннен гөрі, тез түсінгіштік білдірсеңіз жақсы болар еді.

"Қыздар ма, ұлдар ма?" тесті

(балаларды танисыз ба?)

Психологтар қыз және ер балалардың тәрбиесіне байланысты қалыптасып қалған ойларды зерттеп, мынадай тест жасаған. Төменде қыз және ер балалардың тәрбиесіне байланысты ойды айқындайтын 20 сөйлем берілген. Бұларды мұқият түрде оқып, сөйлемді дұрыс деп тапсаңыз "иә", қате деп тапсаңыз "жоқ" түрінде , ешқандай айырмашылық көрмесеңіз "бәрібір" деген түрде жауап беріңіз. Барлық сұрақтарға жауап берілгені дұрыс. Сәттілік тілейміз!

1. Қыздар ербалаларға қарағанда тұйық және бағынғыш.

2. Табиғатты қыздар көбірек аялайды.

3. Ер балалар қиын жағдайда жақсырақ бағаланып, қисындырақ ойлай алады.

4. Ер балалар қыздардан гөрі өздерін көрсеткісі келеді.

5. Қыздарға қарағанда ер балалар математиканы жақсырақ түсінеді.

6. Қыздар ер балалара қарағанда сезімтал, қайғы мен мұңды басынан ауыр өткізеді.

7. Қыздар ойларын толығырақ, жақсырақ түсіндере алады.

8. Ер балалардың көру арқылы есте сақтауы, ал қыздардың есту арқылы есте сақтауы мықты.

9. Ер балалардың кеңістік жайын білу, жөн табу қабілеті қыздарға қарағанда жақсырақ дамыған.

10. Ер балалар дөрекілеу болады, адамдарға тиіскенді жақсы көреді.

11. Қыз балалардың белсенділігі төмен.

12. Қыз балалар қарым-қатынас құруға жақынырақ болады, достар аясының кеңірек болуын қалайды.

13. Қыз балалар нәзігірек , жұмсағырақ.

14. Қыз балалар басқа адамдардың ықпалына көбірек мән береді.

15. Ер балалар қыздарға қарағанда бастама көтергіш болады.

16. Қыз балалар ұлдарға қарағанда қорқақ.

17. Қыздардың қысылып-қымсынуы басым.

18. Қыздар өз араларында азырақ бәсекелеседі.

19. Ер балалар үшін өзінің қабілетін, өзін көрсету маңызды.

20. Ер балалар шығармашыл жұмысқа бейімделген, қыз балалар біркелкі жұмыстармен шұғылдануға бейім.

Тесті талдау

Берілген жауаптардың дұрыс немесе бұрыстығын төменде берілген жауаптармен салыстырып білген жөн. жауаптардың жартысынан көбі дұрыс болса, ата-ананың баласын дұрыс бағытта тәрбиелегенін айтуға болады. Жартысынан аз дұрыс жауап болса ата- ананың бала психологиясына аса түсінбейтіндігі. Тестен соң дұрыс жауаптар ата-аналарға оқылып, өздерінің жауаптарымен салыстыруларына болады. Бәлкім, кейбір ата-аналар өздерінің тәжірибесінің дұрыс болғандығын айтып, мәселені талқылауға салуы мүмкін. Алайда, олардың көп жылдан бері жас жеткіншектердің психологиясын зерттейтін педагог-психолог мамандардың пікірлеріне жүгінгендері жөн. зерттеулер арқылы дұрыс деп табылған жауапта төмендегіше:

1.Бұл тұрғыда арада ешқандай айырмашылық жоқ. Бірінің шығармашылық қабілеттері көп болса, басқаларының қабілеттері аз болуы мүмкін. Бұл жерде жынысқа қатысты ештеңе жоқ.

1. Кішкентай кезінде қыздар расында да тұйық және бағынғыш болады.

2. Қыздардың табиғатқа жақынырақ болғанын дәлелдейтін маңызды мәліметтер жоқ.

3. Қыздар да қиын мәселелерді шеше алады.

4. 10-12 жасына дейін қыз балалар тезірек өседі, сондықтан құрдастары арасында ерекшеленуі үшін өзін көрсетісі келеді. Бірақ, уақыт өте келе қыздар ер балаларға қарағанда, мақсат қуалап, келешегін көбірек ойлайтын болады.

5. Ер балалардың математиканы жақсырақ түсетіндігі туралы пікірлер кең жайылғанмен, қыздар мен ұлдар бірдей дәрежеде қабілетті. Негізгі мәселе мұғалімдердің оларды қалай бағыттағанына байланысты. Қыз болсын мейлі, ұл болсын, балалардың бәріне математиктер шығуы заңды.

6. Керісінше, ер балаларға жүрген ортасы көбірек әсер етеді, сондықтан да ер балалар ат-анасынан бөлек қалғанда қаттырақ қиналады. Ер балалар қайғы мен мұңды ауыр қабылдайды. Олар ішкі сезімдерін сыртқа шығарғысы келмейді, өйткені кішкентай кездерінен оларға ер адамдар мықты болуы, жыламауы керектігі жөнінде көп айтылған.

7. 10-13 жасына дейін онша айырмашылық көрінбейді, бұл жастан соң, қыздар ауызша немесе жазбаша ойларын жақсы жеткізе бастайды.

8. зерттеулерге қарағанда қыздарда да, ұлдарда да бұл қабілет бірдей дәрежеде. Айырмашылықтар болса, тек жеке тұлғалық айырмашылықтар болады.

9. балиғат шағынан бұрын, ешқандай айырмашылық көрінбейді. Бұдан кейін ер балалардың расында да кеңістікте жол табуы оңай.

10. Ер балалар 2-3 жасынан бастап, тарпа бас салатын болады.

11. Ұлдар мен қыздардың белсенділігі арасында айтарлықтай айырмашылық жоқ. Тек кішкентай кезінде ер балалар белсенділігін көбірек көрсетеді, қыздар аз көрсеткенімен, көбінесе мақсатқа сай әрекет етеді.

12. Керісінше, қыздар бірді-екілі жақын досы болуын қалайды, ер балалар болса үлкендеу топтармен жиналғанды жақсы көреді. Соған байланысты ер балалар есейгеннен кейін де топпен жүргенді, ойнағанды тәуір көреді.

13. Белгілі жасқа дейін қыздар мен ұлдар арасында айырмашылық жоқ. Бірақ, ер балалар бір уақыттары көбірек көңіл бөлуді және мейірімділікті талап етеді.

14. Керісінше, ер балалар топтың немесе ұжымның ойымен санасқыш, бұл жәйт олардың тәрбиесінде ұмытылмауы керек. Қыздар болса, көбінесе өз ойларына сеніп, өзгелерді аз тыңдайды.

15. Бұл тұрғыда белгілі жасқа дейін екі жыныс арасында айырмашылық болмайды. Уақытымен қыздар одан әрі белсенді және саналы іс-әрекетке ұмтылады. Балиғат кезеңінде ер балалар белсенді болуға талпынады. Мүмкін, қыздар мұны саналы түрде жасайды.

16. Қыздар көбінесе нәзік болғанымен аса қорқақ емес. Шындығында, олар ер балалардан да батыл бола алады.

17. Ер балаларда бұл жағдай аса көп кездеспейді. Қыздар өмірдегі шиеленісті жағдаятарға түсіністікпен қарайды, тезірек үйренеді. Іс-әрекетте қыздар еркін.

18. Екі жыныс арасында ешқандай айырмашылық жоқ. Қыздар да, ұлдар да өз араларында көп бәсекелеседі.

19. Жоқ. Ер балалар беделділерге және өз топтарына бас иеді. Қыздар болса, өздерінің дегендерінде тұрады.