Математика пәнінен ережелер жинағы

Сызық түрлері

Сызықтар

түзу қисық

_________

Тұйықталған

Нүкте. Кесінді.

• • • •

• • • • бұлар - нүктелер

кесінді

Сәуле. Бұрыш

сәуле

бұрыш

Қосу. Азайту.

+ - = таңбалары.

1 + 1 = 2 теңдіктер 2 - 1 =1

1 + 1 өрнектер 2 - 1

2 өрнектердің мәні 1

Қосу амалындағы сандардың атаулары

3 1 4

қосылғыш + қосылғыш = қосындының мәні

қосынды

Қосылғыштардың орнын ауыстырғаннан қосындының мәні өзгермейді.

4 1 3

азайғыш - азайтқыш = айырманың мәні

айырма

Артық. Кем. Тең > < =

3 > 1

2 < 4

3 = 3

Теңдік. Теңсіздік.

3 = 3 3 = 4 - 1

3 > 2 2 < 2 + 2

Қосудың ауыстырымдылық қасиеті

3 + 2 =5

2 + 3 =5

Қосылғыштардың орнын ауыстырғаннан қосындының мәні өзгермейді

Қосу мен азайту - өзара кері амалдар

2 + 1 = 3

1 + 2 = 3

3 - 1 = 2

3 - 2 =1

Кесінділердің ұзындықтарының қосындысы мен айырмасы

5 см + 3 см = 8 см кесінділердің қосындысы

5 см - 3см = 2 см кесінділердің айырмасы

КЕСТЕЛІК ҚОСУ ЖӘНЕ АЗАЙТУ

Алдыңғы және кейінгі сан

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

4 - алдыңғы сан

6 - кейінгі сан

Есеп

Дананың қолында 5 шар бар еді. Ол Сараға 2 шар берді. Данада неше шар қалды?

Бұл - есеп.

Шарты: 5; 2 шар

Сұрағы: ? шар

Шешуі: 5 - 2 = 3

Жауабы: 3 шар

Арманда 4 машина бар. Ермекте 2 машина бар. Оларда барлығы неше шар бар?

Шарты - 4; 2 машина

Сұрағы - ? машина

Шешуі: 4 + 2 = 6 (м)

Жауабы: 6 машина

Есеп артық Есеп кем

Әріпті өрнектер

6 + 4 10 - 7

бұлар санды өрнектер

а + 7 9 - b

бұлар әріпті өрнектер

ОНДЫҚТАРМЕН САНАУ .ЖҮЗ.

Ондықтар. Жүз.

10 бірл. =1 онд.

10 онд. =100 бірл.

Дециметр. Метр.

1 дм =10 см сантиметр (см)

10 дм = 1 м дециметр (дм)

100см = 1м метр (м)

10 см немесе 1дм

Бір таңбалы және екі таңбалы сандар

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - сандар қатары

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 - бір таңбалы сандар

10 - екі таңбалы сан

Ондық. Натурал сандар.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 - бұлар бір таңбалы натурал сандар.

10 - екі таңбалы натурал сан.

Ондықтармен санау

Кесінділер ұзындықтарының қосындысы мен айырмасы

Теңдеу.

4 + х х + 5

b - 5 9 - c

4 + x =9 x + 5 = 9

b - 5 = 4 9 - c = 5

Белгісіз амал компоненті бар тура теңдік теңдеу деп аталады.

х + 3 =7

амалдың қандай компоненті белгісіз? Теңдік тура болатындай х - тің мәнін таңда. Бұл сан - 4. 4 - теңдеудің түбірі.

Теңдеу шешу.

4 + х =9 х + 5 =9

х = 9 - х =9 -

х =5 х=9

4 + =9 + 5 =9

9 = 9 9 = 9

Егер қосындының мәнінен қосылғыштардың бірін азайтса, онда екінші қосылғыш шығады.

а - 5 =3

а = 3 +

а=

-5 =3

3 = 3

Егер айырманың мініне азайтқышты қоссаң, онда азайғыш шығады.

НӨЛМЕН ҚОСУ ЖӘНЕ АЗАЙТУ

Егер қосылғыштардың біреуі 0 - ге тең болса, онда қосындының мәні екінші қосылғышқа тең болады.

4 + 0 = 4 а + 0 =а

0 + 4 = 4 0 + а =а

Егер кез келген саннан 0 - ді азайтсаң, онда сол санның өзі шығады.

4 - 0 = 4 а - 0 = а

Егер азайғыш азайтқышқа тең болса, онда айырманың мәні 0 - ге тең болады.

4 - 4 =0 а - а = 0

Анықтамалық материал

</<img src="/prepod/_bloks/pic/zqhklky-008.jpg" align="bottom" width="557" height="736" border="0" alt="Математика пәнінен ережелер жинағы">