7


  • Учителю
  • Рабочая программа по якутскому языку в 4 классе

Рабочая программа по якутскому языку в 4 классе

Автор публикации:
Дата публикации:
Краткое описание:
предварительный просмотр материала

Иһинээӄитэ

  1. Быһаарыы сурук.

  2. Үөрэх былааныгар үөрэх предметин миэстэтэ.

  3. Ытык өйдөбүллэри үөрэх предметин ис хоһоонугар киллэрии.

  4. Үөрэх предметин үөрэтии түмүгэ.

  5. Үөрэх предметин ис хоһооно.

  6. Календарнай тематическай былаан

  7. Үөрэх предметин материальнай-техническэй хааччыйыы.

Туһаныллыбыт литература


















I.Быһаарыы сурук

Саха тылыгар үлэлиир бырагыраамма начаалынай үөрэхтээһини сүрүннүүр уопсай үөрэхтээһин бырагыраамматыгар (Примерная основная общеобразовательная программа начального общего образования), федеральнай государственнай үөрэх стандартын (ФГҮӨС) ирдэбилигэр тирэӄирэн оҥоһулунна. «Саха тыла» 4 кылаас В.М.Анисимов биридимиэт учебнига федеральнай, региональнай үөрэх кинигэлэрин испииһэгэр киирбит:

  1. «Саха тыла» грамматика, таба суруйуу, тылы сайыннарыы: түөрт сыллаах нач. үөрэхтээһин 4 кылааһын учеб./ В.М.Анисимов, С.К.Колодезников, Е.С.Руфова, С.М.Тимофеева; - Дьокуускай: Бичик, 2013.

Төрөөбүт тыл - оӄоӄо тулалыыр эйгэтин кыра5ытык билэр-көрөр, чугас дьонун-сэргэтин кытта истиҥник бодоруһар, иэйиитэ уһуктар, өйө-санаата сайдар, өбүгэтин үөрэӄин утумнуур сүрүн эйгэтэ.

Билигин төрөөбүт тыл, федеральнай государственнай үөрэх стандартын (ФГҮӨС) ирдэбилинэн, уопсай үөрэхтээһин булгуччулаах чааһыгар киирэн, базиснай үөрэх былааныгар (федеральнай) миэстэтэ, үөрэтиллэр чааһа чопчу ыйыллан үөрэтиллэр таһыма үрдээтэ. Алын сүһүөх оскуола таһымыгар төрөөбүт тылы үөрэх предметин быһыытынан үөрэтиигэ түмүк ирдэбили эмиэ федеральнай государственнай үөрэх стандарта сүрүннүүр.

Үөрэх предметин сыала-соруга:

Төрөөбүт тылы үөрэтии предметэ атын үөрэх предметтэрин ортотугар үөрэнээччи тылын-өһүн уонна өйүн-санаатын сайыннарар, сүрүн үөрэнэр үөрүйэ5и иңэрэр кыа5ынан бас-көс балаһыанньаны ылар предмет буолар.

О5о начаалынай кылааска үөрэнэр сааһыгар билиитэ-көрүүтэ, тыла-өһө уонна өйө-санаата тэтимнээхтик сайдар, иэйиитэ уонна саныыр санаата судургутук олохсуйар буолан, төрөөбүт тылы бу кэмңэ кичэйэн үөрэтии олус суолталаах.

Төрөөбүт тылы уопсай үөрэхтээһин алын сүһүөх таһымыгар үөрэтии сыалын үс хайысхаӄа араарыахха сөп:

  1. Үөрэнээччигэ төрөөбүт тыл туһунан билиини аан дойду туһунан научнай билии быстыспат сорӄотун быһыытынан иңэрии, тыл үөрэӄин сүрүн балаһыанньаларын билиһиннэрии, онно олоӄуран, оӄо билэр-көрөр, толкуйдуур кыаӄын сайыннарыы;

  2. Үөрэнээччи дьону-сэргэни кытта төрөөбүт тылынан бодоруһар үөрүйэӄин, саңа (тыл) култуурата киһи уопсай култууратын быстыспат сорӄото буоларын туһунан өйдөбүлгэ тирэӄирэн, саңа (тыл) араас көрүңэр (кэпсэтии, суруйуу, ааӄыы, өйтөн айыы) үөрэтэн, салгыы сайыннарыы

  3. Үөрэнээччигэ төрөөбүт тыл норуот ытык өйдөбүллэриттэн биирдэстэрэ буоларын быһыытынан ураты харыстабыллаах сыһыаны иңэрии. Хас биирдии киһи ийэ тылын сайыннарар иэстээӄин өйдөтүү.

Сүрүн соруктар:

  • Дьону-сэргэни кытта бодоруһар саңа (тыл) сүрүн көрүңнэрин үөрэнээччигэ үөрэх дэгиттэр дьайыыларын инңэриини кытта бииргэ алтыһыннаран үөрэтии;

  • Тыл (саңа) - бодоруһуу сүрүн ньымата диэн тутаах өйдөбүлгэ тирэ5ирэн, үөрэнээччи кэпсэтэр уонна санаатын толору этэр (тыл этэр), суруйар үөрүйэ5ин сааһыгар сөп тчбэһиннэрэн сайыннарыы;

  • Тыл үөрэӄин билиитигэр, сурук-бичик култууратын төрүт өйдөбүллэригэр олоӄуран, үөрэнээччи төрөөбүт тылын литературнай нуорматын тутуһарын, алӄаһа суох саңарарын уонна суруйарын ситиһии;

  • Тыл үөрэ5ин сүрүн салааларын (лексика, фонетика,морфология, синтаксис, тиэкис) туһунан уопсай өйдөбүлү иңэриигэ тирэӄирэн, үөрэнээччи толкуйдуур дьоӄурун сайыннарыы, сааһыгар сөп түбэһиннэрэн, өй үлэтин дьайыыларын үөрэтии;

  • Төрөөбүт тылы билии, харыстааһын, сайыннарыы сүрүн ньымаларыгар үөрэтии.


II. Үөрэх былааныгар үөрэх предметин миэстэтэ.

Үөрэх федеральнай базиснай былаанын үһүс барыйааныгар оло5уран, төрөөбүт тылы үөрэтиигэ 4 кылааска - нэдиэлэ5э 3 чаас, сылга барыта 102 чаас бэриллэр.


III. Ытык өйдөбүллэри үөрэх предметин ис хоһоонугар киллэрии

Начаалынай кылааска саха тылын үөрэтии о5о5о ытык өйдөбүллэри (духуобунай сыаннастары) иңэриигэ улахан суолталаах. Киһи аймах үйэлэртэн өрө тутан кэлбит ытык өйдөбүллэрэ (духуобунай сыаннастара) төрөөбүт тыл эгэлгэтигэр, кэрэтигэр сөңөллөр. Ол курдук үөрэтии ис хоһоонугар тыл үөрэ5ин сүрүн хайысхаларын сэргэ уруок, кэпсэтии (бодоруһуу) тиэмэтин, үөрэтии матырыйаалын быһыытынан төрөөбүт дойду, ийэ дойду, төрөөбүт тыл, айыл5а, үлэ, төрүт дьарык, ыал, дьиэ кэргэн, айымньы уонна кэрэ эйгэтэ, көңүл, кырдьык, үтүө санаа, киһи аймах, аан дойду омуктарын тылларын уонна култууратын эгэлгэтин курдук ытык өйдөбүллэр (духуобунай сыаннастар) киириэхтээхтэр.

IV. Үөрэх предметин үөрэтии түмүгэ

Ытык өйдөбүллэри иңэрии түмүгэ (Личностные результаты)

Саха тылын оскуола5а үөрэтии кэмигэр о5о маннык ытык өйдөбүллэри иңэриннэ5инэ төрөөбүт тыла сайдарыгар бэриниилээх, эппиэтинэстээх, бэйэтин кыа5ын толору туһанарыгар эрэниэххэ сөп.

Төрөөбүт тыл - омугу сомо5олуур тыл буоларын өйдүүр.

Төрөөбүт тыл төрүт айылгыта, үйэлээх үгэһэ, этигэн кэрэтэ норуот тылынан уус-уран айымньытыгар уонна уус-уран литература5а сөңмүтүн билэр.

Төрөөбүт тылын сайыннарар, кэлэр көлүөнэ5э тириэрдэр ытык иэстээ5ин, ийэ тыл үйэлэргэ чөл туруктаах буоларыгар тус оруоллаа5ын өйдүүр.

Төрөөбүт тыл иитиллэр, үөрэнэр, айар-сайдар тыл буоларын итэ5эйэр.

Төрөөбүт тыл элбэх омук алтыһан бииргэ олорор кэмигэр, икки (элбэх) тылланыы усулуобуйатыгар хас биирдии киһиттэн харыстабыллаах сыһыаны эрэйэрин өйдүүр.


Үөрэх сатабылларын сайыннарыы түмүгэ

(метапредметные результаты)

Бэйэни салайынар-дьаһанар сатабыл.

Тылын сайыннарар сыалы-соругу таба туруорунар, сатаан былаанныыр, туох-ханнык түмүккэ кэлиэхтээ5ин быһа холоон билэр, тугу билэрин-билбэтин, тугу ситэри үөрэтиэхтээ5ин арааран өйдүүр. Сылга бииртэн итэ5эһэ суох төрөөбүт тылга аналаах бырайыактарга кыттан үлэлиир.

«Тылы сэрэйэр» дьо5уру сайыннарыы. Бэйэтин сааһыгар сөп түбэһэр тиэкискэ үөрэппит матырыйаалын сүнньүнэн тыл литературнай нуормата саңарар эбэтэр суруйар киһи тылыгар төһө сөпкө эбэтэр сыыһа туттулларын тута (сэрэйэн» билэр, итэ5эһин, ал5аһын быһаарар, көннөрөр, бэйэтин тылыгар-өһүгэр тыл нуорматын ирдэбилин тутуһарга дьулуһар.

Тылы сайыннарар ба5аны үөскэтии. Төрөөбүт тылын бар5а баайын сыаналыыр, тыл кэрэтигэр умсугуйар, этигэн тыл күүһүн, кыа5ын толору туһанарга, тылын-өһүн бэйэтэ сатаан чочуйан, тупсаран, санаатын сиһилии этэргэ, кэпсииргэ дьулуһар.

Хонтуруолланыы. Бэйэ саңатын өрүү кэтэнэр, көрүнэр, ал5аһа суох саңарарга, санаатын ыпсаран, хомо5ойдук этэргэ кыһаллар.

Билэр-көрөр сатабыл. Сүрүн үөрэнэр сатабыл.

Үлэ сыалын-соругун таба туруоруу. Төрөөбүт тылын үөрэтэригэр сыал-сорук туруорунан ыпсаран, хомо5ойдук этэргэ кыһаллар.

Билиини-көрүүнү кэңэтэр араас матырыйаалы туһаныы. Сахалыы үөрэх-наука литературатыттан (тылдьыттартан, энциклопедиялартан, араас кинигэттэн) туһааннаах информацияны, билиини дөбөңнүк булар, бэлиэтэнэр, түмэр, ситимниир араас ньыманы табыгастаахтык туһанар. Сахалыы тахсар о5о5о аналлаах республика хаһыаттарын-сурунаалларын («Кэскил», «Чуораанчык») тиһигин быспакка аа5ар, телевизорынан сахалыы биэриилэри сэргээн истэр-көрөр, үөрэтэр, чинчийэр, айар үлэтигэр көдьүүстээхтик туһанар.

Билиини сааһылааһын. Саңа билии ыларга баар билиитигэр тирэ5ирэр. Атын предметтэргэ ылбыт билиитин сатаан ситимниир.

Тобулук өйү сайыннарар үөрүйэхтэр. Төрөөбүт тыл оскуола5а о5ону сайыннарар үөрэх тутаах салааларыттан биирдэстэрэ. Онон үөрэнээччи саха тылын үөрэтэр кэмигэр үөрэнэргэ төрүт буолар өй үлэтин үөрүйэхтэрин баһылыыр.

Саха тылын лингвистическай матырыйаалыгар тирэ5ирэн, өй үлэтин араас дьайыыларын кэбэӄэстик толорор: тэңнээһин, ырытыы, холбооһун, түмүктээһин, ханыылатан сааһылааһын, майгыннатыы, сааһылаан ситимнээһин. Итини сэргэ араас тойоннуур ньыманы табыгастаахтык туһанан дьону итэӄэтэр, ылыннарар курдук санаатын этэр үөрүйэӄэ сайдар.

Рефлексия. Сыалы-соругу ситиһэр ньымаларын уонна усулуобуйаларын төһө сөпкө талбытын сыаналыыр. Үлэ хаамыытын хайдах салайан иһэрин кэтээн көрөр. Үлэ түмүгүн дьон интэриэһин, бол5омтотун тардар курдук сахалыы кэпсиир.

Бэлиэни-символы туһанар үөрүйэхтэр. Дорӄоон (буукуба), тыл, этии чилиэннэрин, тиэкис анал бэлиэлэрин сатаан туһанар. Анал бэлиэлэринэн тыл, этии, тиэкис моделын оңорор.

Бодоруһар сатабыл.

Бииргэ үлэлииргэ үөрүйэх. Дьону кытта бииргэ алтыһан үөрэнэр, үлэлиир араас ньыманы баһылыыр (пааранан, бөлө5үнэн, хамаанданан). Саастыылаахтарын, улахан дьону кытта айымньылаах алтыһыы туругар кэбэ5эстик киирэр, биир сыаллаах-соруктаах дьону кытта таһаарыылаахтык үлэлиир үөрүйэхтэнэр.

Кэпсэтэр үөрүйэх. Кэпсэтии уратыларын өйдүүр, табан кэпсэтэр. Кэпсэтэр киһитин убаастыыр, сэңээрэр, санаатын бол5ойон истэр, ылынар. Ханнык баӄарар эйгэ5э кэпсэтэригэр дьон болӄомтотун тардар, сэргэхситэр, сонурӄатар, көӄүлүүр сатабылы табан туһанар. Кэпсэтэр кэмңэ бэйэ көрбүтүн, истибитин, аахпытын сиһилии сэһэргиир.

Кэпсэтии сиэрин тутуһар үөрүйэх. Дьону кытта алтыһыыга кэпсэтии сиэрин тутуһар, туттан-хаптан бодоруһуу ньымаларын тоӄоостоохтук туттар.

Сахалыы дорооболоһор, билсиһэр, быраһаайдаһар, көрдөһөр, бырастыы гыннарар, буойар, телефонунан кэпсэтэр, күннээ5и олоӄор өрүү туттар.




Тустаах үөрэх предметин үөрэтии түмүгэ

(предметные результаты)

Саха тылын литературнай нуорматын (орфоэпическай, лексическай, грамматическай) тутуһар. Дорӄоону, буукубаны, тыл сүһүөӄүн, саңа чааһын, этии чилиэнин, судургу этиини булар, быһаара, наардыыр.

Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабылаларын тутуһар.

Тиэкис өйдөбүлүн, бэлиэтин билэр (тиэмэтэ, сүрүн санаата, аата, эпиграф, тутула, этиилэрин ситимэ).

Саныыр санаатын сааһылаан, дьонно өйдөнүмтүөтүк, тиийимтиэтик этэр, тиэкис тутулун тутуһан суруйары сатыыр.

Тиэкис тииптэрин сэһэргээьин, ойуулааһын, тойоннооһун диэн араарар.

Монолог (сэһэргиир, ойуулуур, тойоннуур) уонна диалог (кэпсэтии, санаа уллэстии, ыйыталаһыы) арааһын сатаан туһанар.

Бэйэ саңатын сатаан хонтуруолланар, тиэкиһин ис хоһоонун, тылын-өһүн сыаналанар, ал5астарын булар, чочуйар, тупсарар.


V. Үөрэх предметин ис хоһооно


Төрөөбүт тылы үөрэтии ис хоһоонун сүрүн хайысхалара үөрэтии түмүк ирдэбилин уонна сыалын-соругун ситиһэргэ аналлаах тутаах научнай балаһыанньалартан таңыллар. Ити ирдэбилгэ оло5уран маннык сүрүн научнай хайысхалар киирэллэр:

  1. Бодоруһуу культурата.

  2. Саңа көрүңэ: истии, саңарыы, аа5ыы, суруйуу.

  3. Тыл үөрэ5ин тутаах салааларын туһунан уопсай өйдөбүлэ: фонетика, лексика, морфология, синтаксис.

  4. Сурук-бичик култуурата: таба суруйуу уонна сурук бэлиэтэ.

  5. Ситимнээх саңаны сайыннарыы.

Бодоруһуу култуурата

Дьону кытта бодоруһуу араас көрүңэ: кэпсэтии, сэһэргэһии, сүбэлэһии, сөпсөһүү. Тылы бодоруһуу сүрүн ньыматын быһыытынан арыйыы: бодоруһууга саңа уонна туттуу-хаптыы суолтата. Саңарыы уонна истии култууратын, кэпсэтии сиэрин тутуһуу.

Саңа көрүңэ: истии, саңарыы, аа5ыы, суруйуу

Истии. Дьону кытта бодоруһууга истии култууратын тутуһуу. Кэпсэтии сыалын-соругун, дьон этэр санаатын, кэпсэтии ис хоһоонун өйдөөһүн. Сахалыы араас тиэкиһи истии, сүрүн ис хоһоонун, бол5ойуллуохтаах түгэннэрин истэн сиһилии ылыныы, истибиккэ оло5уран тус санааны үөскэтии,

аа5ыы. Сахалыы араас тиэкиһи сахалыы саңа интонациятын, төрүт дор5оон этиллиитин тутуһан, тэтимнээхтик аа5ыы. Тиэкиһи туох сыаллаах-соруктаах аа5артан көрөн, аа5ыы араас көрүңүн сатаан туһаныы (үөрэтэр аа5ыы, билсиһэр аа5ыы, сорудахтаах аа5ыы, о.д.а.) Аа5ыы кэмигэр тиэкис сүрүн ис санаатын өйдөөһүн, наадалаах, туһалаах информацияны араарыы, аа5ыллар тиэкистэн билбэт, өйдөөбөт саңа тыллары тылдьыттан булуу. Ааптар санаатын, иэйиитин биэрэригэр тиэкис тутулун, этии арааһын хайдах туһаммытын быһаарыы. Аа5ыыга тиэкис интонациятын, туонун сүрүн санаа5а сөп түбэһиннэрэн таба тайаныы.

Саңарыы (дор5оонноох саңа). Кэпсэтии сиэрин, саңарыы култууратын тутуһуу. Дьону кытта табан кэпсэтии. Кэпсэтиини то5оостоохтук са5алааһын, түмүктээһин. Саныыр санааны толору, сиһилии тириэрдэр инниттэн кэпсэтии сыалыгар-соругар, ис хоһоонугар сөп түбэһэр сахалыы тылы-өһү, ойуулуур-дьүһүннүүр ньымалары туһаныы, саңарыы кэмигэр туттуу-хаптыы бэлиэтин тоӄоостоохтук туттуу. Саҥа тиибин арааһын (ойуулааһын, сэһэргээһин, тойоннооһун) туттан тыл этии. Кэпсэтии. Тыл этии түгэниттэн дорӄоону күүһүрдэн-сымнатан, урдэтэн-намтатан, уьатан, куолас толбонун, эгэлгэтин туьанан истээччигэ тус сыьыаны, иэйиини тириэрдии. Этэр санааны сааһылаары эбэтэр тустаах өйдөбүлү истээччигэ тоһоӄолоон тиэрдээри тогоостоох миэстэӄэ анал тохтобуллары (паузаны) сатаан туһаныы. Түгэниттэн көрөн, саҥарыы тэтимин сөпкө талыы.

Суруйуу (суругунан саңа). Сурук-бичик култууратын тутуһуу. Тупса5ай буочарынан ыраастык суруйуу. Тиэкиһи устуу, истэн суруйуу (диктант). Саныыр санааны суругунан сиһилии тириэрдии. Дьиэ кэргэн, чугас до5ор, таптыыр дьарык, айыл5а, кыыллар тустарынан, ону таһынан айымньы, хартыына, киинэ ис хоһоонун, экскурсия5а сырыы туһунан тэттик тиэкистэри суруйуу. Тиэкис тутулун, сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабылатын тутуһуу.

Тыл үөрэ5э.

Төрөөбүт тылбыт - саха тыла. Саха омук үөскээбит, сайдыбыт историята. Саха тыла - түүр тыла. Төрөөбүт тыл киһи оло5ор суолтата.

Дорӄоон уонна таба саңарыы. Саҥа дорӄоонун өйдөбүлүн, сахалыы дорӄоон арааһын билии. Төрөөбүт тылын дорӄооннорун (уһун-кылгас аһа5ас уонна хоһуласпыт, сэргэстэспит, маарыннаһар бүтэй дорӄооннору. Дифтоннары, һ, нь, ӄ, дь, доргооннору арааран истии, чуолкайдык, таба саҥарыы нуорматын тутуһан санарыы. Саха тылыгар киирии тыллары үксүн сахатытан, аһаӄас дорӄооннор дьүөрэлэһиилэрин сокуонун тутуһан саҥарыы. Тылы дорӄоонун састаабынан ырытыы.

Лексика. Норуот тылын туһунан уопсай өйдөбүлү, төрүт уонна киирии тыл уратытын билии. Литературнай тыл суолтатын билии, нуорматын тутуһуу. Тыл лексическай суолтатын быьаарыы. Хомуур суолталаах, түөлбэ тыл, биир уонна элбэх суолталаах тыллар, көспут суолталаах тыллар, омоним, антоним, синоним (харыс тыллар, метафоралар, сомоӄо домох) өйдөбүллэрин билии, тиэкистэн булуу, саҥарар саҥаӄа сөпкө туттуу. Быһаарыылаах тылдьыт арааһын сатаан туһаныы, тыл суолтатын тылдьытын булан быһаарыы.

Графика. Сахалыы сурук-бичик сайдыытын историятын билии. Дор5оон буукубаларын билии, таба ааттааһын. Буукубалары суруллар ньымаларынан холбоон, ыраастык, тэтимнээхтик илиинэн суруйуу. Сурукка туттуллар атын бэлиэлэри, өйдөбүллэри (абзац, тылы көһөрүү бэлиэтэ, тыл икки арда (пробел) сөпкө туттуу, сахалыы алпаабыт бэрээдэгин билии. Сахалыы алпаабыт бэрээдэгин били. Араас тылдьытынан, ыйынньыгынан, каталогунан үлэлииргэ алпаабыты сөпкө туһаныы. Компьютерга сахалыы шрибинэн тиэкиһи тэтимнээхтик бэчээттээн суруйуу.

Морфология. Тыл састааба диэн өйдөбүлү, тыл уларыйар уонна үөскуур ньыматын билии. Саңа чааһын туһунан уопсай өйдөбүлү билии. Саҥа чаастарын бөлөӄө: ааттар (аат тыл, даӄааһын аат, ахсаан аат, солбуйар аат), туохтуурдар (аат туохтуур, сыһыат туохтуур, тус туохтуур), сыһыат, көмө саҥа чаастара, саҥа аллайыы. Тылы састаабынан ырытыы (тыл олоӄо, сыһыарыыта). Тыллары сүрүн бэлиэлэринэн (грамматическай халыыптарынан) бөлөхтөөһүн, ырытыы. Саҥарар саҥа5а тыл литературнай нуорматын тутуһуу.

Синтаксис. Этии уонна тыл ситимэ уратыларын, этии арааһын (сэһэн, ыйытыы, күүһүрдүү) билии. Тэнийбит уонна тэнийбэтэх этии, судургу уонна холбуу этии, сирэй саҥа, ойоӄос саҥа, диалог, туһулуу өйдөбүллэрин билии, этиигэ, тиэкискэ арааран булуу, бэйэ этиитин толкуйдааһын. Этиини таба интонациялаан ааӄыы, сурукка саҥа дэгэтэн сурук бэлиэтин араарыы. Этиини чилиэнинэн ырытыы.


Сурук-бичик култуурата

Таба суруйуу. Таба суруйуу сурук-бичик култуурата буоларын өйдөтүү. Уһун аһа5ас дорӄооннору, дифтону, хоһуласпыт, сэргэстэспит, маарыннаһар бүтэй дор5ооннору, саха тылыгар киирии дор5ооннору таба суруйуу. Сахалыы араастык этиллэр тыллар таба суруллулара тыл терут сокуоннарыттан тахсалларын, норуокка үөрүйэх, үгэс буолбут нуормаларыгар олоӄуралларын өйдөөһүн, харыстабыллаахтык сыһыаннаһыы. Киэҥник, элбэхтик туттуллар эбэтэр сахалыы этэргэ табыгастаах киирии тыллары сахатытан суруйуу. Тылбаастанар эбэтэр саха тыла бэриллэр кыахтаах нуучча тылларын сахалыы солбугунан биэрии. Олохторо нууччалыы суруллар киирии тыллар сыһыарыыларын таба суруйуу.

Сурук бэлиэтэ. Сурук бэлиэтэ - тыл култууратын сорӄото буоларын, киһи этэр санаатын чуолкайдыырга, иэйэр иэйиини сурукка биэрэргэ, суругу-бичиги тупсарарга биллэр-көстөр туһалааӄын өйдөөһүн. Тылын ордук тупсаӄай тутуллаах, этигэн, бэргэн буоларыгар сахалыы этии, сурук бэлиэтин арааһын (араарар, тоһоӄолоон бэлиэтиир) сатабыллаахтык туттуу.

Ситимнээх саңаны сайыннарыы

Туох сыаллаах-соруктаах саңарарын-суруйарын чуолкай өйдөөн (тиэмэ, сүрүн санаа), дьон өйүгэр-санаатыгар тиийимтиэтик санаатын сааһылаан, араас тиэкистэри холкутук саңарыы-суруйуу (истэн суруйуу, өйтөн суруйуу). Тиэкис сүрүн санаатыгар олоӄуран тиэкиһи таба ааттааһын. Тиэкис тиибиттэн көрөн (сэһэргээһин, ойуулааһын, тойоннооһун), тиэкис тутулун тутуһар (киириитэ, сүрүн чааһа, түмүгэ), былааны оҥорор (кылгас, тэнийбит), кэрчик тиэмэлэргэ бытарытыы. Тыл туттуллар уратытын, дэгэтэн учуоттаан, сахалыы тутуллаах этиилэри, ойуулуур-дьүһүннүүр ньымалары, тыл баайын сөпкө туттар.


















Cаха тылын уруогар календарнай-тематическай былаан.

Саха тыла (1-4) Анисимов В.М., 2013с.

Нэдиэлэ5э 3 чаас, сылга 102 чаас

Уруок темата

Чааһа

Уруок кэмигэр ылар билэр көрөр сатабыл

Үөрэх сатабылларын сайыннарыы түмүгэ

Хонтуруол көрүңэ

Күнэ

Туолла

Хос быьаарыы

Тиэкис - 6 ч

Тиэкис. Этии. Тыл. Дорӄоон.

1

Билиэхтээх:

дор5оону таба саңарыы, тылга кылгас уһун аһа5ас дор5ооннору, дифтонг арааһын, маарыннаһар, хоһуласпыт, сэргэстэспит бутэй дор5ооннору арааран истэр, тылы сатаан көһөрөр;

Сатыахтаах: тылы таба суруйар, дор5оонору сөпкө ырытар, этиини чилиэнинэн ырытар, киири тыл дор5оонун арааран истэр

Былааны тутуһан сөпкө үлэлиир, дьону кытты бииргэ алтыһан үөрэнэр (Р),

Төрөөбүт тылы үөрэтиигэ көдьүүстээхтик үлэлиир (Л),

Бэйэтин санаабыт, ба5атын сиэрдээхтик этэр (К)

Сахалыы таба суруйуу(П)

Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары сөпкө туһанар (П)

Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин.






Тиэкис бэлиэтэ. Тиэкис диэн тугуй?

1




Тиэкис арааһа.

1




Тиэкис чааһа.

1




Хатылааһын. Тиэкис

1




Саңаны сайыннарыы

1




Этии- 9 ч

    Этии. Тыл ситимэ

    1

    Билиэхтээх: этии уонна тыл ситимин уратылара,

    тыл ситимин этиигэ булуу, тиэкис тиибин, тутулун;

    Сатыахтаах:

    этиигэ тыл ситимин булар, сөптөөх ыйытыыны туруорар буолуохтаах, тыл ситимин онорор

    Үлэ хаамыытын хайдах салайан иhэрин кэтээн көрөр (Р),

    Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары сөпкө туһанар (П),

    Саңарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх (Л),

    Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин.






      Этии көрүҥэ

      1




      Этии чилиэнэ. Тэнийбит, тэнийбэтэх этии

      1




      Этии биир уустаах чилиэннэрэ

      1




        Этии биир уустаах чилиэннэрэ

        1




        Этии биир уустаах чилиэннэрэ

        1




        Хатылааһын.

        1




        Бэрэбиэркэлиир диктант.

        1

        Билиини бэрэбиэркэ

        Оңорбут үлэтин сыанатын сөпкө быhаарар(Р);

        Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр (Р).

        Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар (П

        Төһөнү билбиттэрин суругунан бэрэбиэркэлээһин.






          Сыыьа5а улэ

          1

          Билиэхтээх:

          үлэ5э туhэрбит сыыhаларын быраабылатын билэр буолуохтаах;

          Сатыахтаах:

          Таба суруйуу уонна сурук бэлиэтин суолтатын быhаарар, сурукка түhэрбит сыыhаларын бэрэбиэркэлэнэ үөрэниэхтээх

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр (Р).

          Бэйэни өрүү кэтэнэр, көрүнэр, ал5аhа суох саңарарга кыhаллар (Л)

          Итэ5эhин, ал5аhын быhаарар, көннөрөр (Л).




          Тыл олоӄо уонна сыһыарыыта- 11ч

          Тыл олоӄо уонна сыһыарыыта

          1

          Билиэхтээх: нууччалыы суруллар тыллар быраабылатын;

          Сатыахтаах:

          Нууччалыы суруллар тыллары сыьыарыыны

          Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары сөпкө туhанар (П);

          Саңарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх (Л);

          Араас тугэннэ кэпсэтиини сатаан са5алыыр, түмүктүүр (К).

          Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин.




          Сыһыарыы арааһа

          1




          Сыһыарыы аһаӄас дорӄоонунан уларыйыыта

          1




          Сыһыарыы аһаӄас дорӄоонунан уларыйыыта

          1




          Нууччалыы суруллар тыл сыһыарыыта

          1




          Нууччалыы суруллар тыл сыһыарыыта

          1




          Нууччалыы суруллар тыл сыһыарыыта

          1




          Хатылааһын.

          1

          Сатыахтаах: тыл оло5ун сыьыарыытын сепке быьаарар, ханнык сыьыарыытын ыйар

          нууччалыы суруллар тыллар сыьыарыыларын сепке туруорар, быраабылатын хатылыыр

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр (Р);

          Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары, таблицаны сөпкө туhанар (П);

          Саңарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх (Л)

          Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин.





          Хатылааһын.

          1




          Хонтуруолунай диктант

          1

          Билиини бэрэбиэркэ

          Оңорбут үлэтин сыанатын сөпкө быhаарар(Р);

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр (Р).

          Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар (П

          Төһөнү билбиттэрин суругунан бэрэбиэркэлээһин.






          Сыыьа5а улэ

          1

          Билиэхтээх:

          үлэ5э туhэрбит сыыhаларын быраабылатын билэр буолуохтаах;

          Сатыахтаах:

          Таба суруйуу уонна сурук бэлиэтин суолтатын быhаарар, сурукка түhэрбит сыыhаларын бэрэбиэркэлэнэ үөрэниэхтээх

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр (Р).

          Бэйэни өрүү кэтэнэр, көрүнэр, ал5аhа суох саңарарга кыhаллар (Л)

          Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар (П





          Аат тыл - 21ч

          Аат тыл ахсаана. Паараласпыт аат

          1

          Билиэхтээх:

          Аат тыл өйдөбүлэ, аат тыл суолталарынан уонна грамматическай халыыптарынан бөлөхтөөhүн, аат тыл атын сана чаастартан араарар, аат тылы састаабынан ырытар

          Сатыахтаах:

          Аат тылы туохтууртан үөскээhинин сатыахтаах, саңа чаастарынан бөлөхтүүр, тылы үөскэтэр сыhыарыыны быhаарар


          Былааны тутуһан сөпкө үлэлиир, дьону кытты бииргэ алтыһан үөрэнэр (Р),

          Тугу билэрин-билбэтин, тугу ситэри үөрэтиэхтээ5ин арааран өйдүүр(Л);

          Мунаарбыт боппуруоhун быhаарсар (К)

          Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары сөпкө туhанар (П)

          Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар (П

          Төһөнү билбиттэрин суругунан бэрэбиэркэлээһин.





          Аат тыл суолтата

          1




          Аат тыл үөскээһинэ

          1




          Тардыылаах аат

          1

          Билиэхтээх: саңа чаастары билэр; тардыылаах аат тыл суруллуутун билиэхтээх;

          Сатыахтаах: араас тылы суолталарынан, саңа чаастарынан бөлөхтүүр, халыыбы тутуhан аат тылы ырытар.

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир (Р),

          Араас түгэннэ кэпсэтиини сатаан са5алыыр, түмуктүүр (К),

          Бэйэ саңатын (тылынан, суругунан) сатаан хонтуруолланар, тылын-өhүн сыаналанар, ал5астарын булунар, тупсарар (П).

          Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин.





          Аат тыл падеһынан уларыйыыта

          1

          Билиэхтээх: аат тыл түhүктэринэн уларыйыытын билиэхтээх;

          Сатыахтаах:

          Аат тылы сөпкө түhүктэринэн уларытар, ыйытыытын сөпкө туруорар буолуохтаах, көмө тылларынан туhанан тылы сөпкө түhүктүүр үөрэниэхтээх.

          Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары сөпкө туhанар (П);

          Араас тугэннэ кэпсэтиини сатаан са5алыыр, түмүктүүр (К);

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, бэйэтин кэтэнэн көрүнүөхтээх (Р);

          Саңарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх (Л)

          Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин.





          Төрүт уонна араарыы падеж

          1




          Сыһыарыы падеж: Кимиэхэ? Туохха?

          1




          Туохтуу падеж: Кими? Тугу?

          1




          Таһаарыы падеж: Кимтэн? Туохтан?

          1




          Туттуу падеж: Киминэн? Тугунан?

          1




          Холбуу падеж: Кимниин? Туохтуун? Тэңнии падеж: кимнээӄэр? Туохтааӄар?

          1




          Сананы сайыннарыы

          1




          Бэрэбиэркэлиир үлэ

          1




          Хатылааһын

          1




          Нууччалыы суруллар тыл падеһынан уларыйыыта

          1

          Билиэхтээх: нууччалыы суруллар тыллар быраабылатын;

          Сатыахтаах:

          Нууччалыы суруллар тыллары түһүктэринэн уларыйыытын сатыахтаах

          Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары сөпкө туhанар (П);

          Саңарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх (Л);

          Араас тугэннэ кэпсэтиини сатаан са5алыыр, түмүктүүр (К).

          Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин.




          Нууччалыы суруллар тыл падеһынан уларыйыыта

          1




          Аат тыл элбэх ахсааҥҥа падеһынан уларыйыыта.

          1

          Билиэхтээх: аат тыл ахсаанынан түһүктэнэн уларыйыытын;

          Сатыахтаах: аат тылы ахсаанынан сыыhата суох түһүктүү үөрэниэхтээх

          Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары, таблицаны сөпкө туhанар (П);

          Таблицаны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр, бэйэтин кэтэнэн көрүнүөхтээх (Р);

          Санарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх (Л)

          Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин.





          Аат тыл элбэх ахсааҥҥа падеһынан уларыйыыта.

          1




          Хатылааһын

          1

          Сатыахтаах: нууччалыы суруллар аат тыллыры сөпкө түһүктэринэн уларыйыытын сатыахтаах

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр (Р);

          Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары, таблицаны сөпкө туhанар (П);

          Саңарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх (Л)

          Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин.





          Хонтуруолунай диктант

          1

          Билиини бэрэбиэркэ

          Оңорбут үлэтин сыанатын сөпкө быhаарар(Р);

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр (Р).

          Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар (П

          Төһөнү билбиттэрин суругунан бэрэбиэркэлээһин.




          Сыыьа5а улэ

          1

          Билиэхтээх:

          үлэ5э туhэрбит сыыhаларын быраабылатын билэр буолуохтаах;

          Сатыахтаах:

          Таба суруйуу уонна сурук бэлиэтин суолтатын быhаарар, сурукка түhэрбит сыыhаларын бэрэбиэркэлэнэ үөрэниэхтээх

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр (Р).

          Бэйэни өрүү кэтэнэр, көрүнэр, ал5аhа суох саңарарга кыhаллар (Л)

          Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар (П





          Солбуйар аат- 7 ч

          Солбуйар аат.

          1

          Билиэхтээх: Солбуйар аат өйдөбүлэ, солбуйар саңа чаастарынан бөлөхтөөһүур, тылы састаабынан ырытар,

          ыйар уонна ыйытар солбуйар аат коруннэрин аараарар, солбуйар аат арааһа, уларыйыыта.

          Сатыахтаах:

          Солбуйар аат өйдөбүлэ, солбуйар аатары суолталарынан бөлөхтөөһүн, аналларын быһаарыы, солбуйар аат арааһа, уларыйыыта.

          Былааны тутуьан сопко улэлиир, бэйэтин кэтэнэн корунуохтээх (Р);

          Мунаарбыт боппуруоьун быьаарсар (К)

          Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары сопко туьанар (П)

          Бэйэтин санаатын, ба5атын сиэрдээхтик этэр (К);

          Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар (П)

          Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин




          Солбуйар аат сирэйинэн, ахсаанынан уларыйыыта

          1




          Солбуйар аат падеж ыйытыытынан уларыйыыта

          1




          Солбуйар аат падеж ыйытыытынан уларыйыыта

          1




          Хатылааһын.

          1




          Бэрэбиэркэлиир диктант.

          1

          Билиини бэрэбиэркэ

          Оӊорбут үлэтин сыанатын сөпкө быhаарар(Р);

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр (Р).

          Төһөнү билбиттэрин суругунан бэрэбиэркэлээһин.




          Сананы сайыннарыы.

          1

          Билиэхтээх:

          үлэ5э туhэрбит сыыhаларын быраабылатын билэр буолуохтаах;

          Сатыахтаах:

          Таба суруйуу уонна сурук бэлиэтин суолтатын быhаарар, сурукка түhэрбит сыыhаларын бэрэбиэркэлэнэ үөрэниэхтээх

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр (Р).

          Бэйэни өрүү кэтэнэр, көрүнэр, ал5аhа суох саӊарарга кыhаллар (Л)





          Туохтуур - 23ч

          Туохтуур өйдөбүлэ

          1

          Билиэхтээх:

          Туохтуур аат өйдөбүлэ, туохтуур аат кэминэн уларыйарын, туохтууру атын сана чаастартан араарар, тылы састаабынан ырытар

          Сатыахтаах:

          Туохтуур аат өйдөбүлэ, туохтуурдары этиигэ оруолунан наардааһын, грамматическай халыыптарынан бөлөхтөөһүн, аналларын быһаарар, үс кэминэн уларыйарын, паараласпыт уонна көмө туохтуурдары араар буолуохтаах

          Бэйэтин кэтэнэн корунуохтээх, сыыһата суох саңарар (Р);

          Мунаарбыт боппуруоһун быһаарсар (К)

          Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары сопко туьанар (П)

          Тылдьыты туьананары сатыыр (П);

          Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар (П);

          Санарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх (Л)

          Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин.




          Туохтуур бириэмэнэн, сирэйинэн, ахсаанынан уларыйыыта.

          1




          Туохтуур өйдөбүлүн кэҥэтии.

          1




          Туохтуур солбуйар ааты кытта ситимнэһиитэ

          1




          Туохтуур соруйар киэбэ

          1




          Буолар, буолбат хайааһыны көрдөрөр туохтуур

          1




          Туохтуур билиҥҥи бириэмэтэ

          1




          Туохтуур билиҥҥи бириэмэӄэ сирэйинэн, ахсаанынан уларыйыыта

          1




          Туохтуур кэлэр бириэмэтэ

          1




          Туохтуур кэлэр бириэмэӄэ сирэйинэн, ахсаанынан уларыйыыта

          1




          Туохтуур ааспыт бириэмэтэ

          1




          Туохтуур ааспыт бириэмэӄэ сирэйинэн, ахсаанынан уларыйыыта

          1




          Бэрэбиэркэлиир диктант.

          1




          Паараласпыт туохтуурдар

          1




          Көмө туохтуур

          1




          Хайааһыны дьүһүннүүр туохтуур

          1

          Билиэхтээх: хайааһыны көрдөрөр тылы дьүһүннүүр туохтуур өйдөбүлэ.

          Сатыахтаах: туохтууру буолар уонна буолбат халыыбынан уларытар

          Былааны тутуһан сөпкө үлэлиир, дьону кытты бииргэ алтыһан үөрэнэр (Р),

          Саңарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх (Л)

          Санарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх (Л)

          Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин.





          Туохтуур хаһан? ханна? Хайдах? диэн ыйытыыга хоруйдуур тылыкытта ситимнэһиитэ

          1




          Туохтуур хаһан? ханна? Хайдах? диэн ыйытыыга хоруйдуур тылыкытта ситимнэһиитэ

          1




          Хатылааһын.

          1

          Сатыахтаах: барбыт тематын быраабыларын сатаан ырытар буолуохтаах

          Былааны тутуьан сопко улэлиир, сыыьаларын коннорор (Р);

          Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары сопко туьанар (П);

          Санарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх (Л)

          Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин.





          Хатылааһын.

          1




          Хатылааһын.

          1




          Хонтуруолунай диктант

          1

          Билиини бэрэбиэркэ

          Оңорбут үлэтин сыанатын сөпкө быhаарар(Р);

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр (Р).

          Төһөнү билбиттэрин суругунан бэрэбиэркэлээһин.




          Сыыьа5а улэ

          1

          Билиэхтээх:

          үлэ5э туhэрбит сыыhаларын быраабылатын билэр буолуохтаах;

          Сатыахтаах:

          Таба суруйуу уонна сурук бэлиэтин суолтатын быhаарар, сурукка түhэрбит сыыhаларын бэрэбиэркэлэнэ үөрэниэхтээх,

          тыл грамматическай халыыбыгар тахсыбыт ал5аһы булар

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр (Р).

          Бэйэни өрүү кэтэнэр, көрүнэр, ал5аhа суох саңарарга кыhаллар (Л);




          Даӄааһын аат - 25 ч

          Даӄааһын аат

          1

          Билиэхтээх:

          Да5ааhын аат өйдөбүлэ, да5ааhын аат тыл суолталарынан уонна грамматическай халыыптарынан бөлөхтөөhүн, да5ааhын аат тыл атын саңа чаастартан араарар, да5ааhын аат тылы састаабынан ырытар

          Сатыахтаах:

          Да5ааhын аат тылы саңа чаастарынан бөлөхтүүр, да5ааhын аат тылы састаабынан ырытар

          Былааны тутуһан сөпкө үлэлиир, дьону кытты бииргэ алтыһан үөрэнэр (Р),

          Тугу билэрин-билбэтин, тугу ситэри үөрэтиэхтээ5ин арааран өйдүүр(Л);

          Мунаарбыт боппуруоhун быhаарсар (К)

          Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар (П;

          Төрөөбүт тылы үөрэтиигэ көдьүүстээхтик үлэлиир (Л)


          Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин.





          Даӄааһын аат

          1




          Даӄааһын аат

          1




          Сананы сайыннарыы.

          1




          Даӄааһын аат

          1




          Аат тылы даӄааһын аат суолтатыгар туттуу

          1

          Билиэхтээх:

          Да5ааьын аат тыл суолтатыгар тутуллуутун; тылы састаабынан ырытар

          Сатыахтаах:

          Этиигэ да5ааьын аат ситимин булан көрдөрөр, саңа чааhын бөлө5үнэн наардыыр, да5ааhын аат этии чилиэнинэн ырытыы

          Былааны тутуһан сөпкө үлэлиир, дьону кытты бииргэ алтыһан үөрэнэр (Р),

          Тугу билэрин-билбэтин, тугу ситэри үөрэтиэхтээ5ин арааран өйдүүр(Л);

          Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар (П;

          Бэйэни өрүү кэтэнэр, көрүнэр, ал5аhа суох саңарарга кыhаллар (Л)

          Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин.





          Даӄааһын аат аат тыл суолтатыгар туттуу

          1




          Нууччалыы суруллар даӄааһын ааттар

          1

          Билиэхтээх: нууччалыы суруллар тыллар быраабылатын;

          Сатыахтаах:

          Нууччалыы суруллар да5ааhын тыллары сөпкө суруйар буолуохтаах

          Былааны тутуһан сөпкө үлэлиир, дьону кытты бииргэ алтыһан үөрэнэр (Р),

          Саңарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх (Л)

          Араас тугэннэ кэпсэтиини сатаан са5алыыр, түмүктүүр (К)

          Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин.





          Нууччалыы суруллар даӄааһын ааттар

          1




          Аат тыл уонна даӄааһын аат кэпсиирэ буолуута

          1




          Хатылааьын

          1

          Сатыахтаах: барбыт тематын быраабыларын сатаан ырытар буолуохтаах,, да5ааһын этиигэ оруолунан наардааһын, грамматическай халыыптарынан наардааһын.

          Былааны тутуһан сөпкө үлэлиир, дьону кытты бииргэ алтыһан үөрэнэр (Р),

          Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар (П

          Санарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх (Л)

          Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин.





          Бэрэбиэркэлиир диктант.

          1

          Билиини бэрэбиэркэ

          Оңорбут үлэтин сыанатын сөпкө быhаарар(Р);

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр (Р).

          Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар (П

          Төһөнү билбиттэрин суругунан бэрэбиэркэлээһи






          Сыыьа5а улэ

          1

          Билиэхтээх:

          үлэ5э туhэрбит сыыhаларын быраабылатын билэр буолуохтаах;

          Сатыахтаах:

          Таба суруйуу уонна сурук бэлиэтин суолтатын быhаарар, сурукка түhэрбит сыыhаларын бэрэбиэркэлэнэ үөрэниэхтээх

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр (Р).

          Бэйэни өрүү кэтэнэр, көрүнэр, ал5аhа суох саңарарга кыhаллар (Л)





          Хатылааһын. Түмүктүүр уруоктар

          1

          Сатыахтаах: барбыт тематын быраабыларын сатаан ырытар буолуохтаах

          Былааны тутуьан сопко улэлиир, сыыьаларын коннорор (Р);

          Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары сопко туьанар (П);

          Санарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх (Л)

          Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин




          Хатылааһын. Түмүктүүр уруоктар

          1




          Хатылааһын. Түмүктүүр уруоктар

          1




          Хатылааһын. Түмүктүүр уруоктар

          1




          Хатылааһын. Түмүктүүр уруоктар

          1




          Хатылааһын. Түмүктүүр уруоктар

          1




          Хатылааһын. Түмүктүүр уруоктар

          1




          Хатылааһын. Түмүктүүр уруоктар

          1




          Хатылааһын. Түмүктүүр уруоктар

          1




          Хонтуруолунай диктант.

          1

          Билиини бэрэбиэркэ

          Оӊорбут үлэтин сыанатын сөпкө быhаарар(Р);

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр (Р).

          Төһөнү билбиттэрин суругунан бэрэбиэркэлээһин.






          Сыыьа5а улэ

          1

          Билиэхтээх:

          үлэ5э туhэрбит сыыhаларын быраабылатын билэр буолуохтаах;

          Сатыахтаах:

          Таба суруйуу уонна сурук бэлиэтин суолтатын быhаарар, сурукка түhэрбит сыыhаларын бэрэбиэркэлэнэ үөрэниэхтээх

          Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр (Р).

          Бэйэни өрүү кэтэнэр, көрүнэр, ал5аhа суох саӊарарга кыhаллар (Л)





          Айар уруок

          1





          Барыта:

          102ч.


          VII. Үөрэх предметин материальнай-техническэй хааччыйыы

          Библиотека пуондата:

          1. Саха тылын 1 -4 кылааска үөрэтиини сүрүннүүр бырагыраама.

          2. «Саха тыла» предмети 4 кылааска үөрэтэр учебник.

          3. «Саха тыла» предмети 4 кылааска үөрэтии туһунан учууталга аналлаах методическай босуобуйа.

          4. Уус-уран кинигэлэр.

          Үөрэх цифровой ресурсалара:

          1. «Саха тыла» предмет УМК-н мультимедийнэй, электроннай сыһыарыылара

          2. Электроннай информационнай ыйынньык

          Бэчээтинэй босуобуйалар

          1. Сахалыы алпаабыт.

          2. Ытык өйдөбүллэр тиэмэлэринэн уонна бодоруһуу түгэннэрин тиэмэлэринэн оӄо кэпсииригэр. Ааӄарыгар аналлаах хартыыналар.

          Көрдөрөр-иһитиннэрэр босуобуйалар:

          1. Презентациялар.

          Туһаныллыбыт литература

          1. Федеральнай государственнай үөрэх стандарта саха оскуолатыгар : (начаалынай уопсай үөрэхтээһин) - Н.Н.Ситникова, С.С.Семенова, Н.Н.Васильева; Саха Респ. Үөрэӄин м-бэтэ, Саха Респ. Нац. Оскуолаларын чинчийэр науч. Ин-т; - Дьокуускай : Бичик, 2011.

          2. Саха тылын 1 - 4 кылааска үөрэтиини сүрүннүүр бырагараама. - Дьокуускай : Бичик, 2011.
















           
           
          X

          Чтобы скачать данный файл, порекомендуйте его своим друзьям в любой соц. сети.

          После этого кнопка ЗАГРУЗКИ станет активной!

          Кнопки рекомендации:

          загрузить материал