Классный час Золотая осень пришла

Класс шагы «Алдын кус»

Сорулгазы:

- уругларнын дыл-домаан сайзырадыр;

- долгандыр турар бойдусту хайгаарап, оон куску уеде канчаар оскерлип, кандыг-кандыг онзагай демдектерлиг апаарын эскереринге болгаш дидим, сагынгыр болурунга чанчыктырып, ооредир;

-бойдусту камнаарынга,анаа ынак болурунга кижизидер.

Херек чуулдери: музыкальный центр, кус дугайында чуруктар, плакаттар, самбырада «Дужуткур алдын кус» деп бижик, призтер, бурулер.

Организастыг кезээ.

2 ангы болукке чаргаш, моорей эрттиреринге белеткеп алыр.

Байыр чедириишкини, кыска беседа.

1. Чарыш-моорей:

Салгын хатка салбараннаан

Сарыг буру тоглап, дужер

Арга-эзим шаараш апаар

Алаак-шыктар оъду онар

Хемненрнин суу чоорту сыыгап

Кезек-кезек дошталы бээр

Чернин кыры ол-шык, хирлиг

Сериин уе алдын кус ол.

Уруглар, оолдар ийи ангы командага чарлып алыылынар (уруглар боттары командаларынга аттар чогаадып алыр). Ийи команда аразынга бичии кыска моорейден эртириптээлинер.

1-ги тур: Айтырыгларга харыы.

Ам мен силерге кезек айтырыглардан салгылаптайн, харыылап корунерем уруглар!

1.Ооргазы-биле чуу яблоктар, моогулер чыырыл? (чараа-чечен)

2.Чуу деп амытан моогулерни ыяш будуунга кургадырыл? (Диин)

3.Чартык чыл ишти чуу деп дириг амытан чем чивейн чурттаптарыл? (адыг)

4. Кандыг каттын ону кызыл, кара, ногаан болурул? (инек-караа)

5.Кайы кушкаш тоорук казыырынга ынагыл? (Кээрген)

6.Кузун чылыг чурттарже эн-не мурнай ужар куштар?(дуруяалар, хек?????)

7.Арганын эмчизи кымыл? (торга)

8.Ногаа аймаандан адап корунерем?

9. Чылдын уелерин адап корунерем? (кус, кыш, час, чай)

10.Каттар аттарындан адап корунерем? (кызыл-кат, честек-кат, кок-кат, киш-кулаа, малина)

2-ги тур: Шулук моорейи

Уруглар, ам дараазында шулук моорейи болур. Шулукту аянныг, ыыткыр, тода, чараш кылдыр чугаалаар силер.

3-ку тур: Буру чыыры

Шынаа, тайга чингир сарыг

Чычыы тонун берзенипкен

Сывырылган сарыг буру

Чыдын дилеп сылдырады.

Онзагай тур . Командаларга кандыг-даа арганы ажыглап тургаш 2 минутанын дургузунда эн-не хой буру кезип кылыр. Чуге дээрге кус-эн-не хой буру дужуушкунунун уези болгай.

4 тур:Чурукчулар

Команда бурузу «Алдын кус» деп чурук чуруур.

Шагнын чаагай эргилдези

Кайгамчык кус эргип келди.

Тодуг-догаа алдын куске

Доозавыс амыраар бис?

Тывызык-биле ажыл

Чеди чузун ногаавысты

Чергелештир хээп тургаш,

Орус чоннун янзы буру

Онза чемин кылып чиир бис.

Ногааларны эки чинер,

Норма чокка эки чинер!

Кус: Хадыннарда, теректерде

Халбан сарыг бурулерни

Хадымырлап силгиирге

Хииктелип бадып-тур.

Чечек-чимис козулбес

Чернин кырын бурулер.

Чымчак сарыг чоорган-биле

Чылытканзыг шуглады.

- Чылдын кандыг уези-дир, уруглар? (Кус).

1.Донгур ак-ногаан инектерим

Догерези чыда семирди

Каът-каът эдир чуга чагларлыг

Кадар оът чивес, суксун ижер. Чуу-дур,уруглар? (капуста).

2. Хорзунувус орген ышкаш

Хону шымнып кире берген.

Даштын ногаан кудуруу

Таваар чалгып тургулаар.

Алыс боду кызыл сарыг

Амданы оон - чигирзиг.Чуу-дур.уруглар? (морковь).

3. Хорзун ишти чыдынныг

Ковей.ковей карактарлыг.

Даштында адыр сыптарлыг

Талдар ышкаш бурулерлиг.

Ажаап, казып алырынын

Алыс демдээн коргузерде,

Шала кускээр бурулери

Саргартыр онгулай бээр,

Кайгамчык чаагай чем чуу-дур? (картошка).

4. Чытталып кээр, айдызап кээр

Чодул какыл грипптерни

Чидириптер шыннарлыг мен.Чуу-дур мен? (Согуна).

5.Алыс чуртум Африка

Амданныг чаагай мен.

Коксумээр оннуг, иштинде сооктуг

Кайгамчыктыг эки чимис , чуу-дур мен.(слива)

Алдын кустун байырында

Адаан морей,маргылдаалыг

Оорушку хог, оюн тоглаа

Ооскуп-ле-тур, чалгып-ла-тур!

6. Буурекке домей,

Будуу, будуу карактарлыг. (картошка).

7. Ногаа чимис бышпайын турда

Хамык унуш мурнай озер.

Улуг эвес мага боттуг,

Кускении дег кудуруктуг

Бугу боду кызыл оннуг

Аъш чемге амдан киирер

Аажок чаагай ногаа аймаа.(редиска)

8.Хемнер кыдыы сайыр алаак

Хенме эът дег,кызыл сарыг.

Харлыг кыжын,куску соокта

Кактаптарга догдур-догдур.

Эм-даа болур, чем-даа болур,

Эки чаагай чуу-дур чээ? (чыжыргана).

9.Амылыг-ла чувелерге

Амыдыраар унуш-дужут.

Кышты оттур уужелеп чиир

Алдын кустун байырлалы

Ачылыг-ла,тодуг догаа!

10.Кара ногаан оннуг, кайгамчык узун

Доораарга эптиг, доозавыс тодар.

Дузап-даа чиир, анаа-даа чиир.

Суксунга ынак , чуу-дур мен? (огурец).

Кадыкшылдын ундезинни

Чемде дээрзин уннеленер.

Кандыг-даа чем хемчээлдиг боор,

Шеглиг боорун боданынар!

«Кайгамчык кус».

Арга-арыг саргарды

Алаак шыктар ээнзирээн.

Хамык куштар чанган

Кайгамчык кус душкен

Хову, шолдер оннери

Хорагай дег чаражын

Алдын кустун магалыын

Ам - даа ур - ле турзунам!

Туннел

-Уруглар, алдын кус байырлалында силер шупту эки кириштинер, ойнадынар, эр - хейлер !Ынчангаш ам шупту кады алдын кустун дужудун бйырлап шайлаашкынче чалап тур бис уруглар !