Ашық сабақ әдебиетті к оқу Ф.Оңғарсынова Әже

Сабақтың тақырыбы: «Әже». Ф. Оңғарсынова

Сабақтың мақсаты:1.Оқушыларды Ф. Оңғарсынова өмірімен, шығармашылығымен таныстыруды жалғастыру. «Ана» туралы өлеңді пысықтап, «Әже» өлеңімен таныстыру.

2. Әжелерге деген құрметін, сезімдерін сөз арқылы жеткізе білуге, әжені сыйлай білуге баулу Тіл байлығын, ой - өрісін, шығармашылығын қаблеттерін дамыту.

3.Әженің еңбегін қадірлеуге, адамгершілікке, кішіпейілділікке тәрбиелеу.

Сабақ түрі: Аралас сабақ

Әдіс - тәсілі: Қызығушылығын ояту, проблемалық ізденіс, ситуациялық талдау.

Көрнекілігі: Ф. Оңғарсынованың суреті, әженің суреті, сөзжұмбақ, Венн диаграммасы, топтық тапсырмалар, шығармашылық тапсырмалар.

Пәнаралық байланыс: музыка

Сабақ жоспары:

1. Ұйымдастыру бөлімі;

Психологиялық сәт:

Біз бақытты баламыз, Мақсатымыз -білім алу, Сыныбымыз тап-таза

Биікке қанат қағамыз. Міндетіміз -еңбектену. Бор да дайын тақта да.

Болашаққа талпынып , Еңбектену арқылы, Ойымызды жинақтап

Оттай лаулап жанамыз. Мақсатқа қол жеткізу. Отырайық партаға.

- Қазір балалар, бізге қай сабақ?

- Ана тілі

- Балалар, алдымен екі топқа бөлініп алайық.

Шырша тобы. Аққала тобы.

Тікен, тікен , Ауыл алды ақша қар,

Тұр пісте. Ақша қарда балалар.

Қысы жазы, Соғып жатыр,

Бір түсте. Аққала.

Балалар, қазір жылдың қай мезгілі?

- Қыс мезгілі

- Қыс мезгілінен кейін қай мезгіл келеді?..Көктем............

- Көктемнің алғашқы күндерінде қандай мейрамды қарсы аламыз?.

8 наурыз..............

Иә, балалар, алдымызда аналар мейрамы келе жатыр екен.

Ендеше біз бүгінгі сабағымызды әр адамға ең қымбат адам - Аналарға арнаймыз.

Олай болса, балалар, сабағымызды бастамас бұрын ең алдымен сұрақтарға жауап берейік

- Ана тілі пәнінен қазір өтіліп жатқан тараудың аты қандай?

- Осы тараудағы мәтіндердің негізгі ойы қандай?

- Үлкенді сыйлауға баулиды. Адамгершілік қасиеттерді сіңіреді.

- Фариза Оңғарсынова кім? Ол кісі туралы не білесің?

Ф. Оңғарсынова Қазақстанның халық жазушысы Қ. Р. парламент мәжілісінің депутаты. 1939 жылы 25 желтоқсан Бұрынғы Гуреев обл Атырау облысы, Монаш ауылында дүниеге келген.1961 жылы Гуреев обл Педогогикалық истетутынының филологиялық факултетін бітірген. Ең бірінші еңбек жолын сол Гуреев облысындағы ауылдық мектепте ұстаз болудан бастаған. Кейн сол мектепке мектеп директоры болған. 1966 жылға дейн мектапте қызмет еткен. 1966 жылы Гуреев обл «Коммунистік еңбек» газетіне меншікті тілші ретінде шақырылады. Ол сонымен қатар сол кездегі «Лениншіл жас» газетіне Ақтобе, Орал ,Гуреев обл меншікті тілшісі болып қызмет атқарады. Фаризаның өлеңге деген қызығушылығы жас бала кезінен байқалады.Сол өлеңге ұқыбы бар Фаризаны жергілікті газет байқап тілші болуға жұмысқа шақырады.

1970-1977 жылдар аралығында «Қазақстан пионері» газетіне редактор болады. 1978 жылы «Пионер» газетіне редактор болады.Ең бірінші өлеңдер жинағы 1977 жылы «Бұлбұл» деген атпен шығады. Содан соң 1976 жылы «Кәмшат» атты повесті «жазушы баспасында жарық кореді.Содан бері қаншама өлеңдер жазды. Әрбір өлеңі тұнып тұрған шежіренің өзі дерсің. Фариза Онгарсынова 2014 жылы 23 қаңтарда 74 жаста өмірден озды. Бірақ оның өзі олседе өлеңі мәнгі өлмейді. Қазақтың белгілі ақыны Мұқағалии Мақатаеев атамз Фаризаға арнап «Фариза қыз» деген өлеңін жазған.Ол өлеңді ақын тірі кезде Белгілі ақын әнші Роза Әлхожа орындап оған Фариза апамыз оң бағасын берген. Қазақта ақын көп бірақ Фариза жалғыз. Оның өлеңдері мәңгі мен Қазақпын дейтін ұрпақтың жадынды мәңгі қалады.

2. Үй тапсырмасын тексеру;

Балалар мен сендерден үй жұмысын сұрамас бұрын мынадай тапсырма беремін.Әр топ әр кезеңде өзінің тобының атына байланысты. Шырша шаршасын, Аққала аққаласын құрастырады.Олай болса балалар бізге үйге қандай тапсырма берілді.

Жылу Ф. Оңғарсынова екі топтан 3 - 4 оқушыдан жатқа сұрау.

Оқушыларға сұрақтар қою арқылы бекіту;

- Ақын ананы не үшін күнге ұқсатады? 1топ

- Ана мейірімі туралы не дейсің? 2 топ

- Ана сүті туралы ше? 1-топ

- Ананың алақаны қандай? 2-топ

- Жақсы, балалар, ана баласын жақсы көргенде қандай сөздер айтады?

- Құлыным, ботам, 1-топ

-Еркетайым, қозым2-топ

- Ананың қалауы қандай? 1-топ 2-топ

- Балам жақсы болып өссе дейді

- Рахмет, балалар! Сұрақтарға жауап алу арқылы өтілген сабақты толық түсінгендеріңді аңғардым.

Дүниеде адамға ең қымбат - ана екен. Ананы

ешқашан ренжітпеу керек. Өмір бақи аналарыңды сыйлаңдар. Аналарыңды арқалап Меккеге 3 көтеріп апарсаң да, ана қарызынан құтылмайсың деген сөз бар.

3. Жаңа сабақ

Оқулықпен жұмыс;

Мақалдың мағынасын ашу;

Күннің шуағы жылы,

Ананың құшағы - жылы.

Венн диаграммасы бойынша жұмыс.

Күн Ана

Күн жер бетін жылытады, ал ана үйді жылытады.

Ал анадан кейін, сендерді күтетін, еркеліктеріңе көнетін тағы кім қымбат? Оны білу үшін мына сөз жұмбақты шешіп көрейік.

Батыр, алғыр баламыз,

Оқып білім аламыз.

Сөзжұмбақтар шешеміз,

Жетілсін деп санамыз.

Сөзжұмбақ шешіледі.С

ә

у

л

е

Ж

ы

л

ы

Ә

к

е

1 «Қуаты» деген сөзді басқаша қалай атаймыз?

2.Ананың құшағы қандай?

3.-----асқар тау?

- Балалар, бүгінгі сабақта Әже атты өлеңмен танысамыз. Бұл өлеңді де жазған Фариза Оңғарсынова апамыз екен.

Өмірі мен шығармашылығы туралы

Фариза Оңғарсынова - Халық жазушысы. 1939 жылдың 25 - желтоқсанында Гурьев (қазіргі Атырау) облысы, Новобогат ауданына қарасты Манаш ауылында туған. 1961 жылы Гуреев обл Педогогикалық истетутынының филологиялық факултетін бітірген. Ең бірінші еңбек жолын сол Гуреев облысындағы ауылдық мектепте ұстаз болудан бастаған. , Балықшы ауданының Еркіндала, Октябрьдің 40 жылдығы атындағы қазақ мектебінде ұстаздық еткен. Кейн сол мектепке мектеп директоры болған. 1966 жылға дейн мектапте қызмет еткен. 1966 жылы Гуреев обл «Коммунистік еңбек» газетіне меншікті тілші ретінде шақырылады. Ол сонымен қатар сол кездегі «Лениншіл жас» газетіне Ақтобе, Орал ,Гуреев обл меншікті тілшісі болып қызмет атқарады. Фаризаның өлеңге деген қызығушылығы жас бала кезінен байқалады.Сол өлеңге ұқыбы бар Фаризаны жергілікті газет байқап тілші болуға жұмысқа шақырады.

1970-1977 жылдар аралығында «Қазақстан пионері» газетіне редактор болады. 1978 жылы «Пионер» газетіне редактор болады.Ең бірінші өлеңдер жинағы 1977 жылы «Бұлбұл» деген атпен шығады. Содан соң 1976 жылы «Кәмшат» атты повесті «жазушы баспасында жарық кореді.Содан бері қаншама өлеңдер жазды. Әрбір өлеңі тұнып тұрған шежіренің өзі дерсің. Фариза Онгарсынова 2014 жылы 23 қаңтарда 74 жаста өмірден озды. Бірақ оның өзі олседе өлеңі мәнгі өлмейді. Қазақтың белгілі ақыны Мұқағалии Мақатаеев атамз Фаризаға арнап «Фариза қыз» деген өлеңін жазған.Ол өлеңді ақын тірі кезде Белгілі ақын әнші Роза Әлхожа орындап оған Фариза апамыз оң бағасын берген. Қазақта ақын көп бірақ Фариза жалғыз. Оның өлеңдері мәңгі мен Қазақпын дейтін ұрпақтың жадынды мәңгі қалады.

Замандастар көзімен

«Фариза апамыз поэзияға қанат қағып алғаш қосылған кезден бастап, бүгінгі қазақ поэзиясының падишасына айналып, бүкіл өмірін шығармашылыққа арнады»

Нұрсұлтан Назарбаев.

«Фаризада халықтық рух бар, ол - елімен бірге, қазағынан бөлінбейтін ақын. Оның тілі жүйрік, өткірлігі мен тапқырлығы, қанағаттығы бәрімізді де қызықтыратын, қуантатын ақын. Абай бастаған ұлы ақындары бар елде қыздан шыққан Фаризасы болу да қазақ елі үшін керемет жарасым. Мен осы жарасымды көргеніме бақыттымын»

Әбділда Тәжібаев.

«Фариза - поэзияның іші мен тысын ойлай алатын ақын»

</<font face="Calibri, serif">Балалар, әже деген сөзді естігенде сендердің ойларыңа не келеді?

- Әже қандай адам?

- Әжеңнің есімі кім?

- Нағашы әжеңнің есімі кім?

- Ол қайда тұрады?

- Әжеңді соңғы рет қашан көрдің?

- Сен көргенде әжең қандай көңіл күйде еді?

- Әжең саған қандай ақыл айтты?

- Әжең сені еркелеткенде қалай атайды?

Ананың махаббатына, ананың тілегіне еш нәрсе жетпейді. Шырылдап жерге түскеннен - ақ сенің ең бір жақының, ең бір досың, ең бір ұстазың бар. Ол - ана! Ол саған бәрінен қымбат. Сондықтан да сен бір - ақ жанды білесің. Ол - ана!

Міне анаға деген махаббат туған күніңнен - ақ басталады. Ана деген ардақты ат. Ананы құрметтеп, сыйлай біліңдер! Әже - әкенің шешесі. Ел іші, отбасының бүтіндігін ойлайтын - ел анасы. Қазақ халқының заңы бойынша әжені әрбір адам танысын, танымасын оған сәлем беріп, құрмет көрсетуге тиіс.

4. Оқулықтағы "Әже өлеңін" мәнерлеп оқып беру;

5. Балаларға іштей оқыту.

6. Балаларға тізбектей оқыту

7. Сергіту сәті.

Фаризаның өлеңдерін тыңдау.

8. Дәптермен жұмыс.

Ақын қолданған сөздерге назар аудару. Сызбаны толтыру.

Ақын қолданған көркем сөздер

Мағынасы:

Ашынып.. Ренжіп, ашуланып

Асырып Мақтап, шаттанып

9. Шығармашылық жұмыс.

1 - топ. «Әже» тақырыбында шығарма жазу.

2 - топ. «Әже» тақырыбына өлең шығару.

Мен ұйықтарда айтады

Ертегісін әндерін

Дүкенге барса мен ұшын,

Бәрін алып қайтады.

(Ұйқастарын пайдаланып бір шумақ өлең құрастыру)

10. Уақыт болып жатса, ситуациялық сұрақтар беремін, жауап аламын.

Сен мектепте тәртіпсіздік істедің, әжеңді мұғалім мектепке шақырды. Сенің әрекетің? (Бәрін мойындап кешірім сұрау)

11. Қорытындылау. Балалар кімнің өлеңін өттік? Өлең кім туралы айтылған? Кім әжесін жақсы көреді? Кім әжесіне қандай сыйлық сыйлайды? Әже еңбегін қалай ақтар едің?

12. Бағалау. Белсенді қатысқан топты мадақтау.

13. Үйге тапсырма беру: Ф. Оңғарсынованың «Әже» өлеңін жаттау.

Жамбыл Жабаев атындағы №26 орта мектеп.

Әдебиеттік оқу.

Сабақтың тақырыбы: «Әже»

Сынып жетекшісі: Ержанова.Г.Б