Урок по родной литературе на тему Т.Б. Шинжин Коночы

</

15.11.16

Класс:

3а

Ӱредӱчи:

Таранова Бэлла Владимировна

Предмет:

Литературалык кычырыш

УМК:

Школа России

Уроктыҥ темазы:

Т.Б. Шинжин «Коночы»

Уроктыҥ бӱдӱми:

Jаҥы билгилер алар урок (урок открытия новых знаний).

Уредӱчиниҥ ижиниҥ амадузы:

Литературный чӱмдемелди оҥдоп, Т.Б. Шинжин керегинде билип аларына айалга тӧзӧри.

Задачалар:

Текши ӱредӱле колболу: куучын кычырып, сурактар айынча иштеери.

Тазыктырар: кычырган чӱмдемелдиҥ содержаниязын учуры аайынча бӧлӱктерге бӧлӱп, план тургузып, ол аайынча кыскарта, талап эмезе бӱтӱлинге куучындар.

Таскадар: ӱренчиктерди кычырарына ϳилбиркедериле коштой, Тӧрӧлине, калыгына тузазын ϳетирерге амадаар кӱӱн - санаа таскадары.

Урокто јединетен турулталар:

Предмет аайынча турулталар анализ эдип предметтерди ле айалгаларды учуралдарды теҥдештирип бириктиреп билери.

Метапредметный турулталар:

јаҥы билгирлер алар: таныш эмес материалды ӱренерине кандый ӱзеери ϳетире керек болорын темдектери

бойын башкарынар: бӱдӱритен иштиҥ амадузыныҥ улам иштеер ϳерин бойы белитеп билери

колбу тудар: ӱредӱде ле ϳӱрӱмде учураган айалгаларда бойыныҥ санаа-шултезин осло до, бичип те айдары.

Ӱренчиктиҥ бойыныҥ турулталары: алдыны бойына ӱредӱ кандый учурлузын билери, билбези билерине, ӱредӱ аларына амаадаары.

Эп -сӱмелер ле эп-аргалар:

Куучын - эрмек тудары, ϳурукла иш.

Предметтер ортозында колбу:

Алтай тил

Ӱредӱ аларына болушту эдимдер:

Бичик « Литературалык кычырыш», Т.Б. Шинжиннин сӱр-јуругы

Уроктын технологиялык картазы

бӧлӱктери

(амаду)

Ӧй

Ӱредÿчиниҥ бÿдÿретен ижи

Ӱренеечилердиҥ бÿдÿретен ижи

Аjару, эп-арга, эп-сÿме

ТӰЭ

(текши ÿредÿ эдилге)

I. Орг. бöлÿк. Ӱренерине ууламjылаганы.

Амадузы: кажы ла ÿренеечи билгир аларына бойын белетеери

Јакшылар, балдар.

Бой-бойыгарга кӧрӱп кӱлӱмзиренип ийигер.

Јакшы отуралар.

- Ӱредӱчиле ϳакшылажар.

Бойы алдынаҥ иш.

Р.

Бойын бойы башкарыны. Кӱчсинген айалгалардыҥ чыгар эбин бедиреер

II. Билгирлерди эске алып, чокымдаары

Амадузы: ÿренчиктер бойыныҥ бÿдÿрген ижин бойы шиҥдеп, баалаары.

III.Ӱредӱ амаду тургузары

Амадузы: амадуга јединер ишти талдап, ишти бӱдӱрер эп-аргаларды талдаары.

Кайран Алтай,

Кару тала,

Калыкка кабай

Качангыдан ала.

Энем оскон

Эне Алтай!

Адам 1урген

Ада Алтай!

Бу менин

Байлык энчим

Бу менин

Баалу эр1инем

- Бу улгерде не керегинде айдылат?

- Бичиичи торолин кандый состорло коргусти?

- Улгерде кандый уйгаштырулар бар?

- Бу улгерди кем бичиген?

Санаанып кӧрӱгер, бӱгӱн бис кемнин чумдемелиле таныжарыс бу урокто?

Јакшы.

Бӱгӱн бис Таныспай Боксурович Шинжиннин «Коночы» деп чумдемелиле таныжарыс.

Бӱгӱн урокто нени билип алар кӱнигер бар.

Неге уренип аларар.

Бойыгарга амаду тургузып алар

Тургускан амадурга јединерге албаданыгар.

табылу угат

Т.Б. Шинжин керегиде

јакшы кылыкка

је

Орток куучын

Р.

Бойын башкарынар

К.

Колбу тудар

IV.Амаду ϳерине ишти темдектери

Амадузы:

Амадуга ϳединер ишти бӱдӱрер эп - аргаларды бталдаары.

Таныспай Боксурович Шинжин 1963 1ылда кичу изу айдын 29-чы кунинде Ондой аймактын Улегем

1уртында чыккан. Оскус артып, балдардын туразында 1урген. Туулу Алтайдын национальный школын божоткон кийнинде, пединститутта уренген. 1962 1ылдан бери Тархатыда, Ийинде, Хабаровкада школдын уредучизи болуп иштеген. Амыралтага чыкканча С.С. Суразаковтын адыла адалган алтаистика институдынын ишчизи болгон.

Таныспай Шинжин - коп тоолу бичиктердин авторы. Бичиктердин коп сабазы балдарга учурлалган. Олор ырысту бала тужы, Алтайдын байлыгы ла 1аражы, кижинин ле ар-буткеннин бузулбас колбузы керегинде.

Чумдемелдерде бичиичи 1аны озуп 1аткан 1аш уйенин 1уруми ада-энелердин ле 1ажы 1аанаган улустын салымыла бек колбуда болгонын база коргузет.

Таныспай Боксурович кайдын искусствозына уренип, оны шиндеерине, 1артап таскадарына 1аан а1ару эдет. Онын 1акшынак кайына республиканын, ороонын, гран да ары 1анынан улузы экпинду кол чабышкан.

Таныспай Боксурович Шинжин - бичиичи, кайчы, фольклорист.

Мен бажын баштап кычырарым, оноҥ ары слер илјирмелеп кычырарар.

Табылу угат

Илјирмелеп кычырат

Орток куучын

Р.

Бойын башкарынар

П.

Колбу тудар

V. Тургузылган амадуга jединери

Амадузы: ÿренчиктер билгирлерди бойлоры схемала иш бÿдÿрип аларына ууламjылаары

- Эҥ јакшы кычырып турган уренчиктер доского чыгып кычырат.

Јакшы.

Отуралар.

Кемниҥ кычырганы слерге јарады, кем суракка чын кару берди.

Кемге канча тургузарга јарар

Эмди отурып бойыгардыҥ алдына кычырып ийигер.

• Кычырарга кӱч болдыба

Эки ӱч уренчик кычырат

Јакшы кычырган баланы талдап јат

Ого темдек тургузат

Кычырып јат

Орток куучын

Р.

Бойын башкарынар

П.

Jаҥы билгирлер алар

VI.Jаҥы билгирди быжулаары

Амадузы: белен берилген памятка аайынча иш бÿдÿрери.

- Куучында не керегинде айдылган?

- Алтай албатыда кандый 1ан бар эмтир?

- Слер коночыны кордигер бе, оны кундуледеер бе?

- Коночы керегинде база кандый кеп куучын билеригер?

• Куучынга база кандый ат берерге јарар?

Коночы керегинде

Орток куучын

Р.

Бойын башкарынар

К.

Колбу тудар

VII. Таҥынаҥ иш бÿдÿрери:

Амадузы: ÿренчиктер ишти таҥынаҥ бÿдÿрип, бÿдÿргенин белен берилген кемjÿÿлер аайынча кемjиири. Кажы ла ÿренчикке иш jедимдÿ öтсин деп айалга тöзööри.

Амыралта

Амырап ийектер

Салкын согот, согот

Агаштар јайканыжат,

салкын араай, араай

Агаштар бийик-бийик.

Эки камандага бӧлӱнип маарган ӧткӱрип ийектер.

Куучынды учурыла бӧлӱктерге бӧлийле, план тургузып, куучындап беригер.

Јакшы.

Кандый команда белен, белеленин кӱн эдип кӧргӱзип јат.

Амырап јат

эки бӧлӱкке бӧлӱнет

План

Jурукла иш

Р.

Бойын башкарынар

VIII.

Билгирлерди бириктире катап кӧрӧри.

Амадузы: јаҥы алган билгирлерди бириктире кӧрӱп, кайда, канайда тузаланатанын темдектеери.

-Т.Б. Шинжин канча јылда чыккан?

-Кандый аймакта?

-Кандый куучыныла таныштыс?

-Слерге јарадыба?

-Коночы ол не?

• Айларда куучынга ϳурук ϳурап экелер.

1936 јылда

Оҥдой

Коночы

Р.

Бойын башкарынар

IXБÿдÿрген ишти, билгирлерди кемjиири ле чокымдаары

Амадузы: јаҥы материалды јартаарына болушту билгирлерди эске алып, ӱренчиктерди јаҥы темага белетеери

• Бӱгӱнги уроктоҥ учында слер кандый кӱн - саналу артыгар.

• Смайликтерле кӧргӱзип беригер.

- Бойлорорго кандый темдектер тургузарыгар. Смайликтердиҥ болужыла кӧргӱзип беригер

- Нениҥ учун слер бойыгарга андый темдек тургузыгандар?

Смайликтерле иш

Тӱп шӱӱлте

Р.

Бойын башкарынар

К.

Колбулу тудар