Учителю
Рабочая программа Саха тыла

Рабочая программа Саха тыла

Автор публикации: Афанасьева Е.М.

Дата публикации: 20.11.2015

Краткое описание:

предварительный просмотр материала

Муниципальное образовательное бюджетное учреждение

Средняя общеобразовательная школа №7

«Согласовано» «Утверждаю»

зам директора УВР директор МОБУ СОШ №7 ________ Н.Е.Егорова __________ С.Н. Федорова «___» __________ 2015 г. Приказ № ___________

« ___» ___________ 2015 г.

Рабочая программа по предмету «ЯКУТСКИЙ ЯЗЫК»

Автор Колесова А.П.

для 4 в класса

Составила: Афанасьева Е.М

2015 - 2016 учебный год

Уерэх лредметин уерэтии тумугэ. Ытык ейде6уллэри инэрии тумугэ

(личностные результаты)

Саха тылын оскуола5а уорэтии кэмигэр о5o маннык ытык ойдобуллэри (духуобунай сыаннастары) инэриннэ5инэ тopooбyт тыла сайдарыгар бэриниилээх, эппиэтинэстээх буоларыгар, бэйэтин кыа5ын толору туьанарыгар эрэниэххэ соп.

Тереобут тыл - омугу сомо5олyyр тыл буоларын ойдуур.

Тереебут тыл тopyт айылгыта, уйэлээх угэьи, этигэн кэрэтэ нopyoт тылынан уус-уран айымньытыгар yoннa уус-уран литература5а сонмутун билэр.

Тереебут тылын сайыннарар, кэлэр колуонэ5э тириэрдэр ытык иэстээ5ин, ийэ тыл уйэлэргэ чол туруктаах буоларыгар -тус оруоллаа5ын ойдуур.

Тереебут тыл иитиллэр, уорэнэр,айар-сайдар тыл буоларын итэ5эйэр.

Терее6ут тыл элбэх омук алтыьан бииргэ олорор кэмигэр, икки (элбэх) тылланыы усулуо6уйатыгар хас биирдии киьинэн харыстабыллаах сыьыаны эрэйэрин ойдyyр.

Уерэх сатабылларын сайыннарыы тумугэ (метапредметные результаты)

Бэйэни салайынар-дьаьанар сатабыл.Тылын сайыннарар сыалы-copyгу таба туруорунар,сатаан былаанныыр, туох-ханнык тумуккэ кэлиэхтээ5ин 6ыьа xoлooн билэр.Тугу билэрин-билбэтин,тугу ситэри уорэтиэхтээ5ин apaapaн ойдуур.Сылга биирдэ итэ5эьэ суох торообут тылга аналлаах бырайыактарга кыттан (тус 6ырайыага, коллективнай 6ырайыак) улэлиир.

«Тылы сэрэйэр» дьо5уру (языковое чутье,чувство языкa) сайыннарыы.Бэйэтин сааьыгар соп тубэьэр тиэкискэ уорэппит матырыйаалын сунньунэн тыл литературнай Hyopматa санарар эбэтэр суруйар киьи тылыгар тоьо conкo эбэтэр сыыьа туттулларын тута «сэрэйэн» силэр, итэ5эьин, ал5аьын 6ыьаарар, коннорор, бэйэтин тылыгар-оьугэр тыл нуорматын ирдэбилин тутуьарга дьулуьар.

Тылын сайыннарар ба5аны уоскэтии (потребность в совершенствовании собственной речи).Тереебут тылын бар5а 6аайын сыаналыыр, тыл кэрэтигэр умсугуйар, этигэн тыл кyуьун, кыа5ын толору туьанарга, тылын-оьун бэйэтэ сатаан чочуйан, тупсаран, санаатын сиьилии этэргэ, кэпсииргэ дьулуьар.

Хонтуруолланыы. Бэйэ санатын epyy кэтэнэр,корунэр, ал5аьа суох санарарга,санаатын ыпсаран,хомо5ойдук этэргэ кыьаллар.

Билэр-керер сатабыл. Сурун уерэнэр сатабыл.

Улэ сыалын-соругун таба туруоруу.Тереебут тылын уерэтэригэр сыал-сорук туруорунан кодьуустээхтик улэлиир.

Билиини-коруyну кэнэтэр араас матырыйаалы туьаныы.Сахалыы уорэх-наука литературатыпан (тылдьыттартан, ыйынньыктартан, энциклопедиялартан, араас кинигэнэн) туьааннаах информацияны, 6илиини дебеннук булар, бэлиэтэнэр,тумэр,ситимниир apaac ньыманы табыгастаахтык туьанар.Сахалыы тaxcap 0о5о5o аналлаах республика, улуус, оскyола хаьыаттарын-сурунаалларын («Кэскил», «Чуораанчык», о.д.а.) тиьигин быспакка aa5ap, араадьыйанан, телевизорынан сахалыы

биэриилэри сэргээн истэр-корор, уорэ5эр, чинчийэр, айар улэтигэр кодьуустээхтик туьанар.Сахалыы уорэ5и сайыннарар интернет-сайтартан туьалаах, наадалаах информацияны булан ,сопко наардаан туьанар; тиэкиьи компьютерга сахалыы шрибинэн бэйэтэ тэтимнээхтик бэчээпиир; интернет нонуо сахалыы ыытыллар apaac тэрээьиннэ торообут тыл литературнай нуорматын тутуьан, кохтоохтук кыттар.

Билиини сааьылааьын (структурирование знаний).

Сана билиини ыларга баар билиитигэр тирэ5ирэр. Атын предметтэргэ ылбыт 6ипиитин сатаан ситимниир (интеграция знаний).

Тобулук ейу сайыннарар уеруйэхтэр.

Торообут тыл оскуола5а о5ону сайыннарар уорэх тyтax салааларыттан (предметтэриттэн) биирдастэрэ. .Онон уорзнээччи caxa тылын уорэтэр кэмигэр уорэнэргэ торут ой улэтин сурун уоруйэхтэрин 6аьылыыр.

Caxa тыпын лингвистическэй матырыйаалыгар тирэ5ирэн, ой улэтин араас дьайыыларын кэбэ5эстик толорор: тэннээьин (сравнение), ырытыы (анализ), холбооьун (синтез), тумуктээьин (обобщение), ханыылатан сааьылааьын (классификация), майгыннатыы (аналогия), сааьылаан ситимнээьин (систематизация). Итини сэргэ араас тойоннуур ньыманы (индукция, дедукция)

табыгастаахтык туьанан дьону итэ5этэр, ылыннарар кyрдук санаатын сааьылаан этэр уоруйэ5э сайдар.

Рефлексия. Сыалы-copyry ситиьэр ньымаларын yoннa усулуобуйаларын теье cепке талбытын сыаналыыр. Улэ хаамыытын хайдах салайан иьэрин кэтээн корор.Улэ тумуryн дьон интэриэьин,бол5омтотун тардар кyрдук сахалыы кэпсиир.

Бэлиэни-символы туьанар уеруйэхтэр. Дор5оон (бyyку6а), тыл, этии чилиэннэрин, тиэкис анал бэлиэлэрин сатаан туьанар. Aнaл бэлиэлэринэн тыл,этии, тиэкис моделын онорор.Бэриллибит моделга тирэ5ирэн,тылы, этиини толкуйдуур,тиэкиьи айар. Этиини, тиэкиьи коннорорго анал корректорскай бэлиэлэри сатаан туьанар.лингвистическэй билиини apaac таблица, исхиэмэ, модель, диаграмма комотунэн кордорор. Таблицанан, исхиэмэнэн, моделынан, диаграмманан кордоруллубут лингвистическэй билиини ойдуур yoннa кэпсиир.

Бодоруьар сатабыл.

Бииргэ улэлииргэ уоруйэх. Дьону кытта 6ииргэ алтыьан уорэнэр, улэлиир араас ньыманы баьылыыр (пааранан, 6оло5унэн, хамаанданан, о.д.а.). Саастыылаахтарын, улахан дьону кытта айымньылаах алтыьыы туругар кэбэ5эстик киирэр (продуктивное взаимодействие), биир сыаллаах-соруктаах дьонун кытта таьаарыылаахтык, кодьуустээхтик улэлиир уоруйэхтэнэр (продуктивное сотрудничество).

Кэпсэтэр уоруйэх. Кэпсэтии уратыларын ойдуур, Taбан кэпсэтэр. Кэпсэтэр киьитин у6аастыыр, сэнээрэр, санаатын бол5ойон истэр, ыйынар.Ханнык ба5арар эйгэ5э кэпсэтэригэр дьон бол5омтотун тардар, сэргэхситэр, сонур5атар, ко5улуур сатабылы табан туьанар. Кэпсэтэр кэмнэ бэйэ корбyтун, истибитин, аахпытын сиьилии сэьэргиир. Сахалыы баай тыллаах буоларга дьулуьар Кэпсэтии сиэрин (речевой этикет) тутуьар уоруйэх. Дьону кытта алтыьыыга кэпсэтии сиэрин тутуьар, туттан-хаптан бодоруьуу ньымаларын то5оостоохтук туттар.

Сахалыы дорооболоьор, 6илсиьэр, быраьаайдаьар, кордоьор, бырастыы гыннарар, 6уойар,телефонунан кэпсэтэр,о.д.а.угэстэри инэриммит, куннээ5и оло5ор орyy туттар.

№ п/п

Уруок тиэмэлэрэ

Хонтуруол керунэ

уерэх сатабылларын сайыннарыы тумугэ

Уруок кэмигэр ылар билэр керер сатабыл

Уерэх сатабылларын сайыннарыы тумуггэ

1 чиэппэр 18ч Санарар санабыт араастаах дуо?

Саман сайын ахтыл5ана. Сэьэргэьии. Кэпсээн суруйарга бэлэмнэнии

Дьиэ5э сайынны сынньалан туьунан кэпсээн суруйан кэлии

Сайын Ким ханна сынньанна, тугу дьарыктанна. Ханнык улууска хайа нэьилиэккэ сайылаата. О5олор бэйэлэрин тылларынан кэпсээьиннэрэ.

Уерэнээччи тереебут Сахатын сирин араас улуустарынан киэн туттуулара. Тыа сирин оло5ун туьунан кэпсэтиьэн Ким хана хайдах сынньаммытын кэпсээьиннэрэ.

Уруокка активнайдык улэлээьин. Бэйэ санатын атын о5олорго ейденер гына санааны тиэрдии.

Диалог уонна монолог

Диалог уонна монолог тугунан уратылаьалларын быьааттарыы. Кэпсэтиигэ сирэй сананы таба суруйуу бэлиэлэрин билсии.

Ааспыт уерэх дьылыгар барбыт билиилэрин санатыьыы. Саха тыла баай ис хоьоонноо5ун ейдееьун. Уруокка тугу билэрин-билбэтин,тугу ситэри уорэтиэхтээ5ин apaapaн ойдуур

Реплика этиигэ киирэн суруллуутун быраабылалара

Диалог уонна монолог тугунан уратылаьалларын быьааттарыы. Кэпсэтиигэ сирэй сананы таба суруйуу бэлиэлэрин билсии. Репликаны этиигэ киллэрэн суруйуу.

Тереебут тылы билии, уерэтии суолтатын ейдееьун. Беле5унэн улэ уеруйэхтэригэр уерэнии

Быьаарыылаах диктант. Сайын

Диктант

Учуутал диктовкатын таба истэн сепке суруйуу.

Бэйэни сыаналаныы, бэйэ ал5аьын кеннеруу.

Туьулуу диэн тугуй?

Саха тыла-сылаас сыьыаммыт

Саха тыла-сылаас сыьыаммыт диэн тиэкиьи аа5ыы, ырытыы. Туьулууну, тардыы сыьыарыытын туьанан кэпсээн суруйарга холонуу.

Саха тыла баай ис хоьоонноо5ун ейдееьун. -copyгу таба туруорунар,сатаан былаанныыр, туох-ханнык тумуккэ кэлиэхтээ5ин 6ыьа xoлooн билэр буоларга уерэтии

Туьулууну туьанан быьаарыылаах диктант

Диктант. Туьулууга сурук бэлиэтин тутуьуу.

Учуутал диктовкатын таба истэн сепке суруйуу.

Бэйэни сыаналаныы, бэйэ ал5аьын кеннеруу.

Учуутал диктовкатын таба истии. Диктаны суруйарга искэ таба суьуехтээн суруйуу.

Кинигэ уонна кэпсэтии тыла - еье. Кэпсэтии диэн тугуй?.

Кинигэ уонна кэпсэтии тылын-еьун арааран билии.

Тугу билэрин-билбэтин, тугу ситэри үөрэтиэхтээ5ин арааран өйдүүр Былааны тутуһан сөпкө үлэлиир, дьону кытты бииргэ алтыһан үөрэнэр

Мунаарбыт боппуруоhун быhаарсар

Сурун тылы-еьу, уус уран тылы еьу туттуу уратылара

Тугу билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээьин

Сурун тылы-еьу, уус уран тылы еьу туттуу уратыларын быьааран ейдееьун уонна кэпсэтиигэ, аа5ыыга, суруйууга быьаарыы

Тугу билэрин-билбэтин, тугу ситэри үөрэтиэхтээ5ин арааран өйдүүр

Мунаарбыт боппуруоhун быhаарсар. Былааны тутуһан сөпкө үлэлиир, дьону кытты бииргэ алтыһан үөрэнэр

Аахпыттан суруйуу.

Изложение

Бол5омтолоохтук учуутал аа5арын истии. Этиилэри сепке сааьылаан таба суруйуу. Кэпсээн ис хоьоонун биэрии.

Бэйэ санаатын толлубакка санара, кэпсии уерэнии, суруйуу.

Изложение5а былаан онорон, ону тутуьан улэни тэринии.

Ох тыллары этиигэ туттуу.

Аа5ыы онтон истэн суруйуу.

Ес хоьооннорун, сомого домохторун элбэ5и билэр.

Бэйэтин кэтэнэн корунуохтээх Мунаарбыт боппуруоьун быьаарсар. Тылдьытынан улэлииргэ уерэтии.

Суругунан сана диэн тугуй?

Кэпсэтии уонна суругунан истииллэр араастарын быьаарсыы.

Саха тылын билии наадатын, суолтатын ейдуур.

Беле5унэн улэлээьин быраабылаларын тутуьар.

Аты келуйэр быа-туьах ейдебуллэрэ.

Ойуулаах, быьаарыылаах тылдьыттан тыллар лексическэй суолталарын быьаарыы

Мунаарбыт боппуруоьун быһаарсар. Былааны тутуһан сөпкө үлэлиир, дьону кытты бииргэ алтыһан үөрэнэр

Тиэкиьи кытта улэ. Сир-дойду иччилэрэ Стр 14. Эрч 13

Тиэкиьи ал5аьа суох устуу уонна хонтуруолланыы

Уьун аьа5ас уонна хоьуласпыт бутэй дор5оонноох тыллары таба суруйуу. Хайааьын ейдебуллээх тыл грамматическай суолтатын быьаарыы. Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар

Таба суруйарга ис иьиттэн ба5аран, кыьаллан улэлиир.

Бэйэ улэтин хонтуруолланар, ал5аьын кеннерунэр.

Тыл диэн тугуй?

Тыл суолтатын быьаарыы. Улуу суруйааччылар тыл туьунан этиилэрин устуу

Мунаарбыт боппуруоьун быьаарсар. Былааны тутуьан сопко улэлиир, бэйэтин кэтэнэн корунуохтээх . Үлэ хаамыытын хайдах салайан иhэрин кэтээн көрөр (Р),

Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары сөпкө туһанар (П),

Саңарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх (Л),

Тойоннооьун тиэкис

Тылы сайыннарар уруок. Тиэкиьи ситэрии.

Тиэкистэри тэннээн коруу

Санарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх. Былааны тутуьан сопко улэлиир, сыыьаларын коннорор

Ситимнээх тиэкис диэн тугуй? Стр 20-21

Сэьэргээьин, ойуулааьын, тойоннооьун ньымалары билии

Бэйэ5э эрэллээх буолуу. Бэйэ санаатын толору этэ уерэнии. Беле5унэн куолаан уерэнии ньымаларын били. Уругу былааннаныы

Айымньы тиэмэтэ, сурун санаата, ньымата

Бэлэм тиэкистэри аа5ан тиэкис тутулун, ньыматын быьаарыы

Бэйэни өрүү кэтэнэр, көрүнэр, ал5аhа суох саңарарга, суруйарга кыhаллар Үлэ хаамыытын хайдах салайан иhэрин кэтээн көрөр (Р),

Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары сөпкө туһанар (П),

Саңарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх (Л),

Хонтуруолунай диктант 1 чиэппэр тумугэ

Диктант

Тиэкис сиьилиир ньыматын быьаарыы, тыллары сана чааьынан ырытыы, тылдьытынан улэлээьин

Саха тылын билии наадатын, суолтатын ейдуур. Тылдьытынан улэлииргэ уерэтии

Сирэй сана, ойогос сана ейдебуллэрэ. Стр 25

Сирэй сана, ойогос сана ейдебуллэрин эрчиллииттэн ырытан булуу. Сурук бэлиэлэрэ турууларын уерэтии. Схема5а кердеруу

Бэйэ5э эрэллээх буолуу. Бэйэ санаатын толору этэ уерэнии. Былааны тутуьан сопко улэлиир, сыыьаларын коннорор

2 чиэппэр 14ч

Сирэй сана, ойогос сана ейдебуллэригэр эрчиллии. 27-28

чинэтии

Таба суруйарга ис иьиттэн ба5аран, кыьаллан улэлиир. Суруйбутун, санарбытын себун дакаастыыр, ылыннарар.

Ойуулааьын текиьи оноро уерэнии.

Айан суруйуу уруога

Ойуулааьын тиэкис диэн тугун быьаарыы. Ойуулааьын тиэкиьи оноруу.

Таба суруйарга ис иьиттэн ба5аран, кыьаллан улэлиир.

Суруйбутун, санарбытын себун дакаастыыр, ылыннарар.

Ал5аьы кеннеруу

О5олор суруйбут ойуулааьын тиэкистэрин о5олорго аа5ан иьитиннэрии. Тылын-еьун ырытыы, этии тутулун чочуйуу

Таба суруйарга ис иьиттэн ба5аран, кыьаллан улэлиир.

Суруйбутун, санарбытын себун дакаастыыр, ылыннарар.

Мин, эн, кини. Стр 29

О5олор ылбыт билиилэрин таьымын керуу. Сирэй солбуйар аат кэпсэтиигэ туттуллуута.

Манны билэбин, манны билбэппин диэн бэйэтин билиитин сыаналанар. Кыьаллан бол5омтолоохтук улэлиир. Бэриллибит сорудах ис хоьоонун ейдуур.Суругунан эппиэт ирдэбилин билэр.

Сирэй уонна ойогос сана. Стр 30

Барбыты хатылааьын

О5олор ылбыт билиилэрин таьымын керуу. Төһөнү билбиттэрин тылынан, суругунан бэрэбиэркэлээһин

Манны билэбин, манны билбэппин диэн бэйэтин билиитин сыаналанар

Сирэй уонна ойогос сана5а сурук бэлиэтин туттуу Сирэй уонна ойогос сана

О5олор ылбыт билиилэрин таьымын керуу. Сирэй уонна ойогос сана5а сурук бэлиэтин сепке туттуу.

Маны билэбин, манны билбэппин диэн бэйэтин билиитин сыаналанар. Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары сөпкө туhанар

Саха Сирин чыычаахтара. Стр32, 33

Дьиэ5э 1 чыычаах туьунан кэпсээннэ айан суруйан кэлин

Саха Сирин чыычаахтарын билии. Тылдьытынан улэлииргэ уерэнии.

Бэйэ5э эрэллээх буолуу. Бэйэ санаатын толору этэ уерэнии.

Манны билиэхтээхпин диэн бэйэ5э сорук туруорунуу

Сиьилии тиэкис ньымата. Кырдьыксыт о5о. стр 33

Тиэкис сиьилиир ньыматын быьаарыы. Тойонноон бэйэ санаатын суруйуу

Араас тугэннэ кэпсэтиини сатаан са5алыыр, түмүктүүр .

Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, бэйэтин кэтэнэн көрүнүөхтээх .

Саңарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх .

Сана хаар. Стр 35. тиэкиьи устуу, салгыы айан суруйуу

Устуу, салгыы айан суруйуу

Тиэкис сиьилиир ньыматын быьаарыы. Тойонноон бэйэ санаатын суруйуу

Бэйэ керуутун, санаатын толору этии.

Алаас, сайылык, бала5ан, урун ас тиэмэлэргэ улэлээьин. Стр 37-38.

Проектнай уруок

Алаас, сайылык, бала5ан, урун ас тиэмэлэргэ сыьыаннаах тыллары булуу, тылдьытынан улэлээьин, тиэкис суруйуу, уруьуйдааьын

Маны билиэхтээхпин диэн бэйэ5э сорук туруорунуу.

Беле5унэн улэлээьин быраабылаларын тутуьар. Улэтин кылаас иннигэр кемускуур

Хонтуруолунай диктант. 2 чиэппэр тумугэ.

Диктант

Учуутал диктовкатын таба истэн сепке суруйуу.

Бэйэни сыаналаныы, бэйэ ал5аьын кеннеруу. Учуутал диктовкатын таба истии. Диктаны суруйарга искэ таба суьуехтээн суруйуу.

Тыл ситимэ диэн тугуй?

Этииттэн тыл ситимнэрин булла уерэнии. Баьылыыр ситим уонна хардарыта ситим ейдебуллэрин быьаарыы

Былааны тутуьан сопко улэлиир, сыыьаларын коннорор. Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары, таблицаны сөпкө туhанар .

Таблицаны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр, бэйэтин кэтэнэн көрүнүөхтээх .

Санарбыт уонна суруйбут тылларыгар эппиэтинэстээх.

Биир уустаах тыллар. Тэннэ холбуур ситим

Биир уустаах тыллар. Тэннэ холбуур ситимнэ тыллар интонация, ситим тыл эбэтэр уескэтэр сыьыарыы кеметунэн ситимнэьиилэрин дакаастааьын.

Пааранан алтыьан улэлиир уепуйэхтэри баьылыыр. Бэриллибит моделга тирэ5ирэн,тылы, этиини толкуйдуур

Баьылыыр ситим диэн тугуй?

Тыл ситимэ - баьылыыр сыьыаны бэлиэтиир синтаксическай холобур буоларын чинчийии . Баьылыыр тылы тыл ситимиттэн таба буларга эрчийии

Тереебут тыл иитиллэр, уорэнэр,айар-сайдар тыл буоларын итэ5эйэр. Былааны тутуьан сопко улэлиир, сыыьаларын коннорор

Синтаксическай ситим уескээьинэ. Стр 46-47

Синтаксическай ситим уескээьинин кэтээн керуу, чинчийии.

Тереобут тыл - омугу сомо5олyyр тыл буоларын ойдуур. Пааранан алтыьан улэлиир уепуйэхтэри баьылыыр. Бэриллибит моделга тирэ5ирэн,тылы, этиини толкуйдуур

Айан суруйуу.

сочинение

Ойуулааьын тиэкис диэн тугун быьаарыы. Ойуулааьын тиэкиьи оноруу.

Таба суруйарга ис иьиттэн ба5аран, кыьаллан улэлиир. Суруйбутун, санарбытын себун дакаастыыр, ылыннарар.

Тыл ситимэ - баьылыыр сыьыаны бэлиэтиир синтаксическай холобур буоларын чинчийии Стр 48

Тыл ситимэ - баьылыыр сыьыаны бэлиэтиир синтаксическай холобур буоларын чинчийии . Баьылыыр тылы тыл ситимиттэн таба буларга эрчийии. Синтаксическай ситим булуу

Дьону кытта 6ииргэ алтыьан уорэнэр, улэлиир араас ньыманы баьылыыр (пааранан, 6оло5унэн, хамаанданан

Чинэтэр эрчиллиилэр.Стр 49

Паара тылтан биирдэстэрин уларытан тыл ситимин уескэтии.

Тардыы сыьыарыылаах тыл ситимин оноруу.Тыл грамматическай ситимин дакаастаан.

Таба суруйарга ис иьиттэн ба5аран, кыьаллан улэлиир

Сорудахтаах диктант

Диктант

Тыллар ситимнэрин булуу. Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар

Суруйбутун, санарбытын себун дакаастыыр, ылыннарар. Оңорбут үлэтин сыанатын сөпкө быhаарарБылааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр

Сомо5о домох диэн тугуй? 52-53

Сомо5о домохторго тыл ситимин тутулун ырытыы

Саха тыла баай ис хоьоонноо5ун ейдееьун. Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр . Тылы сайыннарар сыалы-соругу таба туруорунуу

Холбуу тыл диэн тугуй? 56 стр

Холбуу тыл сомо5о домохтон уратытын быьаарыы

Саха тыла баай ис хоьоонноо5ун ейдееьун. Бэйэ санаатын толору этии. Бодоруьууга киирии. Тиэкистэн уруок сыалын, соругун быьаарыы

Аахпыттан суруйуу.

Изложение

Бол5омтолоохтук учуутал аа5арын истии. Этиилэри сепке сааьылаан таба суруйуу. Кэпсээн ис хоьоонун биэрии.

Бэйэ санаатын толлубакка санара, кэпсии уерэнии, суруйуу.

Изложение5а былаан онорон, ону тутуьан улэни тэринии. Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр

Ал5аьы кеннеруу

О5олор суруйбут ойуулааьын тиэкистэрин о5олорго аа5ан иьитиннэрии. Тылын-еьун ырытыы, этии тутулун чочуйуу

Таба суруйарга ис иьиттэн ба5аран, кыьаллан улэлиир.

Суруйбутун, санарбытын себун дакаастыыр, ылыннарар.

Кенул уонна холбуу ситимнэр уратылара. Стр 59.

Кенул ситим араарыллар, холбуу тыл араарыллыбат суолталарын булуу

Сахалар сиэрдэрин тутуьуу, омук уратытын быьаарыы

Туруйа ункуутэ. Стр 58.

Диктант

Тылы таба суруйуу. Ьэлиэтэммит тыллар то5о маннык суруллалларын дакаастыы уерэнии.

Бэйэ5э эрэллээх буолуу. Бэйэ санаатын толору этэ уерэнии. Былааны тутуьан сопко улэлиир, сыыьаларын коннорор

Тыл ситимигэр чинэтэр эрчиллиилэр. Стр 60.

Тыл ситимэ тугу ааттыырын быьаарын. Этиигэ толоруу, сиьилии буоларын быьаарын

Таба суруйарга ис иьиттэн ба5аран, кыьаллан улэлиир. Бэйэ санаатын толору этэр, сааьылыыр Суруйбутун, санарбытын себун дакаастыыр, ылыннарар.

Ес хоьоонноругар ологуран остуоруйаны аа5ан баран тойонноон суруйарга холонуу Стр 61

Коллективнай айан суруйуу

Ес хоьоонноругар ологуран остуоруйаны аа5ан баран тойонноон суруйарга холонуу

Бэйэ5э эрэллээх буолуу. Бэйэ санаатын толору этэ уерэнии.

Тыл ситимигэр синонимнары туттуу

Синонимнартан этиигэ биир ордук суолталаа5ын тала уерэнии

Сахалыы тылы сайыннарыы. Caxa тыпын лингвистическэй матырыйаалыгар тирэ5ирэн, ой улэтин араас дьайыыларын кэбэ5эстик толорор:

Тиэкиьи кытта улэ. Саха быьа5а Стр 62.

Тиэкис ханнык сиьилиир ньыма5а чугаьын быьаарыы. Бэлиэтэммин тыл суолталарын тылдьыт кеметунэн быьаарыы

Тереебут тыл иитиллэр, уорэнэр,айар-сайдар тыл буоларын итэ5эйэр. Улэ хаамыытын хайдах салайан иьэрин кэтээн корор.Улэ тумуryн дьон интэриэьин,бол5омтотун тардар кyрдук сахалыы кэпсии

Этии онорууга сурун суолталаах тыл ситимин быьаарыы Стр 64.

Хардарыта сибээьинэн ситимнэьэр тыллар этии онорууга сурун суолталаахтарын чинчийэн билии

тэннээьин (сравнение), ырытыы (анализ), холбооьун (синтез), тумуктээьин (обобщение) улэлэрин уруокка туттуу.

Хонтуруолунай диктант. 3 чиэппэр тумугэ

Диктант

Тыллар ситимнэрин булуу. Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар

Ал5аьы кеннеруу

О5олор суруйбут ойуулааьын тиэкистэрин о5олорго аа5ан иьитиннэрии. Тылын-еьун ырытыы, этии тутулун чочуйуу, суруйуу

Таба суруйарга ис иьиттэн ба5аран, кыьаллан улэлиир.

Суруйбутун, санарбытын себун дакаастыыр, ылыннарар.

Тыл ситимигэр чопчулуур тылы киллэрии. Стр 65

Тыл ситимигэр чопчулуур тылы киллэрэн этии ис хоьоонун байытыы. Тыл ситимин чуолкайдык булуу.

4 чиэппэр 16ч

Тыл ситимигэр чинэтэр эрчиллиилэр.

Тыл ситимин ырытыы алгоритмын олохтооьун. Ханнык сана чааьынан бэриллибитин, ханнык этии чилиэнэ буоларын быьаарыы

Бэйэ санаатын толору этэ уерэнии. Алтыьааччытыгар бол5омтону тардыы. Чинчийэн уерэтии ньымаларыгар уерэтии. Беле5унэн улэ уеруйэхтэригэр сайыннарыы.

Сылгы уерэ. Стр 66 №66.

Устуу.

Бэлиэтэммин 3 этиини тыл ситиминэн ырытын

Сахалыы тылы сайыннарыы Caxa тыпын лингвистическэй матырыйаалыгар тирэ5ирэн, ой улэтин араас дьайыыларын кэбэ5эстик толорор: тэннээьин (сравнение), ырытыы (анализ), холбооьун (синтез), тумуктээьин (обобщение),

Этии грамматическай суолтата. 67-68

Этии грамматическай суолтатын биир этии араас уларыйыытыгар керен, халыыбын уерэтии

Сахалыы тылы сайыннарыы. Бэйэ санаатын толору этэ уерэнии. Алтыьааччытыгар бол5омтону тардыы. Чинчийэн уерэтии ньымаларыгар уерэтии. Беле5унэн улэ уеруйэхтэригэр сайыннарыы

Туьаан, кэпсиирэ . Предикативнай ситим диэн тугуй?

Этии грамматическай суолтатын ыйар чилиэн кэпсиирэ, кэпсиирэ грамматическай еттунэн сеп тубэьэр тыла туьаан буолар

Таба суруйарга ис иьиттэн ба5аран, кыьаллан улэлиир. Бэйэ санаатын толору этэр, сааьылыыр

Диктант

Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар

Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр

Туьаан уонна кэпсиирэ Стр 70.

Этиигэ туьааны уонна кэпсиирэни булуу

Сахалыы тылы сайыннарыы. Болдьох бэлиэлэри, араас схемалары сөпкө туһанар

Бэйэ саңатын өрүү кэтэнэр, көрүнэр, ал5аһа суох саңарага, санаатын ыпсаран, хомо5ойдук этэргэ кыһаллар (

Сахалыы таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабыларын тутуһар

Аахпыттан суруйуу.

Изложение

Бол5омтолоохтук учуутал аа5арын истии. Этиилэри сепке сааьылаан таба суруйуу. Кэпсээн ис хоьоонун биэрии.

Бэйэ санаатын толлубакка санара, кэпсии уерэнии, суруйуу.

Изложение5а былаан онорон, ону тутуьан улэни тэринии. Былааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр

Хатылыыр эрчиллиилэр. Стр 71 №70

Этии араас грамматическай халыыбын уескэтэн суруйун

Таба суруйарга ис иьиттэн ба5аран, кыьаллан улэлиир. Бэйэ санаатын толору этэр, сааьылыыр

Кэпсиирэ. Стр 72.

Этии тутулун дьин тирэ5э кэпсиирэ буоларын дакаастааьын.

Тылы сайыннарар сыалы-соругу таба туруорунуу. Оңорбут үлэтин сыанатын сөпкө быhаарарБылааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр

Хомуур суолталаах тыллар. Стр 74

Хомуур суолталаах тыллары араастык этии.

Оңорбут үлэтин сыанатын сөпкө быhаарарБылааны тутуhан сөпкө үлэлиир, сыыhаларын көннөрөр

Этии хас арааьа баарый?

Тэнийбит уонна тэнийбэтэх этиилэр

Тэнийбит уонна тэнийбэтэх этиилэр уратыларын билии.

Манны билэбин, манны билбэппин диэн бэйэтин билиитин сыаналанар

Этии икки тиипкэ арахсар. Стр 77

Тутах чилиэн иккиэннэрэ уонна биирдэрэ баар этиилэрэ

Бэйэ5э эрэллээх буолуу. Бэйэ санаатын толору этэ уерэнии. Маны билиэхтээхпин диэн бэйэ5э сорук туруорунуу

Булумньу. Изложение суруйуу

изложение

Аахпытыттан тугу ейдеебутун сааьылаан, ситимнээн суруйуу. Дэгэт тыллары, тыл ситимнэрин туьаныы

Бэйэ санаатын толору этэр, быьаарар. Себун, сыыьатын дакаастыыр. Уруокка сыал-сорук туруорар. Ону ситиьэргэ улэлиир.

Этиини ырытыы. Этии грамматическай олого. Стр 82

Этиини ырытыы алгоритмын тутуьан этиини ырытыы. Этии грамматическай ологун булуу. Ойогос чилиэннэрин ырытыы, быьаарыыны, толорууну, сиьилии ни аннынан тардан бэлиэтээьин.

Бэйэни сыаналаныы, бэйэ ал5аьын кеннеруу. Былааны тутуьан сопко улэлиир, бэйэтин кэтэнэн корунуохтээх

Этии тутах чилиэннэрэ. Этии ойогос чилиэннэрэ

Барбыт билиини олоххо туьаныы, билиини чинэтии

Сахалыы тылы сайыннарыы

Хонтуруоллуур улэ сыллаагы.

Диктант

Сана чаастарын, этии чилиэннэрин билии

Бол5омтолоохтук толкуйдаан улэлээьин

⇧

⇩

скачать материал