КТП Родной язык

№

Уруок тиэмэта

Уруок көрүнэ

Тиэмэни үөрэтии сүрүн ис хоьооно

Билии таһымын ирдэбиллэрэ

Хонту-руол көрүнэ

Үөрэх сатабылларын сайыннарыы түмүгэ

Күнэ

б

ф

билэр-көрөр сатабыл

салайы-нар сатабыл

бодору-һар сатабыл

тус

туһаайыылаах

1

Киирии уруок

(нэһилиэккэ үүнэр мастары көрүү)

оонньуу

Оҕолор тыл - өс өттунэн сайдыыларын бэрэбиэркэлээһин.

Дорҕоону тылтан араарыы

кэпсээ-һин

кинигэнэн үлэлииргэ үөрэнии

үлэлиир миэстэҕэ бэрээдэги тутуһуу

боппуруос-тарга сөптөөх эппиэтии биэрии

бэйэ бэйэҕэ ытыктабыллаах сыһыаны үөскэтии

2

Дорҕоон туһунан өйдөбүл

(Саха сирин үүнээйилэрэ-хартыына)

сана тиэмэны быһаа-рыы

Дорҕоон өйдөбүлүн билиһиннэрии. Тылтан дорҕоон арааран истэр дьоҕуру сайыннарыы

Дорҕоону тылтан араарыы

кэпсээ-һин

кэпсэтии сиэрин таба туһанарга эрчиллэр

саҥарар кэмигэр куолаһын интона-циятын сөпкө биэрэргэ кыһаллар. Бэйэтин хонтуруол-ланар

араас ньыманы туһанан биир сыаллаах-соруктаах тапсан бииргэ үөрэнэргэ, үлэлииргэ эрчиллэр

бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор

3

Тыл уонна предмет

экскур-сия

Предмет уонна тыл өйдөбүллэрин билиһиннэрии. Тылы уонна предмети араара үөрэнии

Тылы уонна предмети араарыы

ааҕыы

сахалыы кэпсэтии уратылара.

истибитин кэпсииргэ эрчиллии

дьону кытта өйдөһөргө, уопсай тыл буларга дьулуһар

бэйэ үлэтиттэн астыныы, үлэ түмүгүн көрүү

4-5

этиигэ тыл миэстэтэ

(Хамсыыр -харамайдар-хоһоон)

саҥа тиэмэны быһаа-рыы

Бэлиэлэр көмөлөрүнэн этиини сөпкө оҥорорго үөрэтии. Боппуруос туруоран суруйар үөруйэҕи сайыннарыы.

Этии тыллартан турарын өйдөөһүн

ааҕыы

ааҕыыга , суруйууга эрчиллии

үөрэх дьарыгын, сорудаҕы толоруу хаамыытын истэн тэринэр

дьон саҥатын болҕойон истэргэ, учуоттуур-га эрчиллэр

тыл үөскүүр ньыматын ырытар, быһаарар

6

бүтэй уонна аһаҕас доҕ5ооннор

( дьиэ кыылларын туһунан остуоруйа)

саҥа тиэмэны быһаа-рыы

Бутэй, аьаҕас дорҕооннору бэлиэнэн сатаан истэн суруйарга үөрэнии. Тылы истэн дорҕооннору сөпкө суруйары сайыннарыы. Дорҕоон бэлиэлэрин тэтэрээккэ сөпкө суруйары ситиһии.

Бутэй, аһаҕас дорҕооннору сатаан истэн суруйуу

ааҕыы

тылга һьаҕас, бутэй дорҕоон-нору таба суруйар

аһаҕас уонна бутэй дорҕоон-нору үөскүүр ньымаларыырытар, быһаарар

араас ньыманы туһанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ үөрэнэргэ, үлэлииргэ эрчиллии

тылы буукуба-тын састаабы-нан ырытар

7-10

кылгас, уһун аһаҕас уонна бүтэй дорҕооннор

( дьиэ үүнээйилэрэ-хартыыналар)

саҥа тиэмэни быһаа-рыы

Бүтэй, аһаҕас дорҕооннору бэлиэнэн сатаан истэн суруйарга үөрэнии. Тылы истэн дорҕооннору сөпкө суруйары сайыннарыы. Дорҕоон бэлиэлэрин тэтэрээккэ сөпкө суруйары ситиһии.

Бүтэй, аһаҕас дорҕооннору сатаан истэн суруйуу

суругу-нан үлэ

дорҕоону таба истэн, буукуба-тын сөпкө быһаарар

ыйытыыны сөпкө биэрэргэ, санаа үллэстэргэ, истибитин сиһилии кэпсииргэ эрчиллэр

истэр дьон санаатын сэҥээрэргэ сэргииргэ учуоттуур-га ыйытыы-ларга чопчу хоруйдуур-га эрчиллэр

бэйэ үлэтиттэн астыныы, үлэ түмүгүн көрүү

11-13

кылгас, уһун аһаҕас , дифтонг уонна бутэй дор5ооннор

саҥа тиэмэны быһаа-рыы

дифтонг бэлиэтин үөрэтии. Дифтоннары саҥаран истэри сайыннарыы. Фишканан тыллары тэтэрээккэ сөпкө суруйары ситиһии

Дифтоннары сөпкө туттуу, саҥарыы

ааҕыы

доҕ5оону таба истэн, буукуба-тын сөпкө быһаарар

үөрэх дьарыгын, сорудаҕы толоруу хаамыытын истэн тэринэр

дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыһаллар

билии оруолун ылыныы

14

чиҥэтиигэ эрчиллиилэр

хатылааһын

Барбыт билиилэрин чиҥэтии

Таба ааҕа, суруйа үөрэнии

ааҕыы, суруйуу

тылы буукубала-рын тута холбуу көрөн быһааран, тэтимнээх-тик ааҕарга эрчиллэр

ыйытыыны сөпкө биэрэргэ, саҥа үллэстэргэ, истибитин сиһилии кэпсииргэ эрчиллэр

араас ньыманы туһанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ үөрэнэргэ, үлэлииргэ эрчиллии

бэйэ санаатын толоруу уонна сөпкө этии

15-16

аһаҕас дорҕооннор- а,ы.

Бутэй дорҕооннор-с,т.

саҥа тиэмэны быһаа-рыы

А,Ы дорҕоон буукубаларын суруйарга үөрэтии. Тылга а,ы буукубалары суруйары сайыннарыы

Аһаҕас дорҕоон буукубаларын

билии, истии суруйуу

суругу-нан үлэ

буукуба бэчээтинэ-йин уонна суруллуу-тун араарар

үлэлиир миэстэҕэ бэрээдэги тутуһуу

дьон саҥатын болҕойон истэргэ, учуоттуур-га эрчиллэр

биир санааҕа кэлии

17

Дифтонг -ыа

саҥа тиэманы быһаа-рыы

Оҕо толкуйдуур, саҥарар, ааҕар дьоҕурун сайыннарыы. ыа буукубалары тылга сатаан истэн суруйары сайыннарыы.

Аһаҕас дорҕоон буукубаларын

билии, истии суруйуу

суругу-нан үлэ

буукубаны сөпкө ааттыыр

истибитин кэпсииргэ эрчиллии

кэпсэтии сахалыы үгэстэрин күннээҕи олороҕор дьону кытта бодоруһуу-га туһанарга дьулуһар

бэйэ

үлэтиттэн астыныы

Үлэ түмүгүн көрүү

18-19

Аьа5ас до5ооннор-у,о. Бутэй дор5ооннор- л,м.

()

сана теманы быьаарыы

О5о толкуйдуур , дор5ооннору сатаан санарар дьо5урун сайыннарыы . уу-у, оо-о буукубалары холбоон тылга суруйа уорэнии

Аьа5ас дор5оон буукубаларын

билии, истии суруйуу

суругунан улэ

дор5оон нор буукубаларын тэннээн, уратыларын быьаарар

ыйытыыны сопко биэрэргэ, сана уллэстэргэ, истибитин сиьилии кэпсииргэ эрчиллэр

араас ньыманы туьанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ уорэнэргэ, улэлииргэ эрчиллии

Биир санаа5а кэлии

20

Дифтонг-уо

сана теманы быьаарыы

О5о толкуйдуур, санарар, аа5ар дьо5урун сайыннарыы. уобуукубалары тылга сатаан истэн суруйары сайыннарыы

Аьа5ас дор5оон буукубаларын

билии, истии суруйуу

суругунан улэ

буукубаны сопко ааттыыр

улэлиир миэстэ5э бэрээдэги тутуьуу

дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыьаллар

бэйэ санаатын таьынан атын киьи санаатын истэр, убаастыыр

21

Бутэй дор5оон-б

сана теманы быьаарыы

О5о дор5ооннору истэн, барбыт буукубалары сопко суруйарын сайыннарыы. Бб буукуба суруллууларын, аа5ыыларын уорэтии.

Бутэй дор5оон буукубаларын

билии, истии суруйуу

суругунан улэ

тылга бутэй дор5оону таба суруйуу, аа5ыы

уорэх дьарыгын, соруда5ы толоруу хаамыытын истэн тэринэр

дьон санатын бол5ойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр

аа5ыы суолтатын ойдуур

22

Бутэй дор5оон- р

сана теманы быьаарыы

О5о дор5ооннору истэн, барбыт буукубалары сопко суруйарын сайыннарыы. Ррбуукуба суруллууларын, аа5ыыларын уорэтии.

Бутэй дор5оон буукубаларын

билии, истии суруйуу

суругунан улэ

тылга бутэй дор5оону таба суруйуу, аа5ыы

истибитин кэпсииргэ эрчиллии

истэр дьон санаатын сэнээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр

бэйэ санаатынэ тэр, уллэстэр.Атын дьон санаатын истэр

23

Чинэтиигэ эрчиллии

сана теманы быьаарыы

Барбыт билиилэрин чинэтии

Таба аа5а, суруйа уорэнии

суругунн улэ

тылы буукуаларын тута холбуу корон быьааран, тэтимнээхтик аа5арга эрчиллэр

ыйытыыны сопко биэрэргэ, сана уллэстэргэ, истибитин сиьилии кэпсииргэ эрчиллэр

араас ньыманы туьанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ уорэнэргэ, улэлииргэ эрчиллии

бэйэ санаатын таьынан атын киьи санаатынистэр.

24-25

Аьа5а с дор5ооннор-и,э.Бутэй дор5ооннор-н,к

(Тэллэй -хоьоон)

сана теманы быьаарыы

и,э дор5оонору тылга буукубаларынан сатаан суруйарга уорэтии. и,э буукубалары тылга истэн сопко суруйары сайыннарыы.

Аьа5ас дор5оон буукубаларын

билии, истии суруйуу

доргуччу аа5ыы

дор5оон нор буукубаларын тэннээн, уратыларын быьаарар

уорэх дьарыгын, соруда5ы толоруу хаамыытын истэн тэринэр

кэпсэтии сахалыы угэстэрин куннээ5и олоро5ор дьону кытта бодоруьууга туьанарга дьулуьар

улэни хонтуруоллааьын. Биир санаа5а кэлии

26

Дифтонг-иэ

( Сылгы,биэ, ат- бэсиэдэ)

сана теманы быьаарыы

О5о толкуйдуур, санарар, аа5ар дьо5урун сайыннарыы. Иэ буукубалары тылга сатаан истэн суруйары сайыннарыы.

Аьа5ас дор5оон буукубаларын

билии, истии суруйуу

аа5ыы

аа5ыыга , суруйууга эрчиллии

ыйытыыны сопко биэрэргэ, сана уллэстэргэ, истибитин сиьилии кэпсииргэ эрчиллэр

дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыьаллар

билиини сааьылааьын

27

Бутэй дор5оон-н

сана теманы быьаарыы

О5о дор5ооннору истэн, барбыт буукубалары сопко суруйарын сайыннарыы. Нн буукуба суруллууларын, аа5ыыларын уорэтии.

Бутэй дор5оон буукубаларын

билии, истии суруйуу

ыйытыыга эппиэт

тылга бутэй дор5оону таба суруйуу, аа5ыы

бодоруьууга истии култууратын тутуьар

дьон санатын бол5ойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр

аа5ыы суолтатын ойдуур

28

Бутэй дор5оон-к

сана теманы быьаарыы

О5о дор5ооннору истэн, барбыт буукубалары сопко суруйарын сайыннарыы. Кк буукуба суруллууларын, аа5ыыларын уорэтии.

Бутэй дор5оон буукубаларын

билии, истии суруйуу

суругунн улэ

тылга бутэй дор5оону таба суруйуу, аа5ыы

уорэх дьарыгын, соруда5ы толоруу хаамыытын истэн тэринэр

араас ньыманы туьанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ уорэнэргэ, улэлииргэ эрчиллии

бэйэ санаатын этэр, уллэстэр

29-30

Аьа5ас дор5ооннор-у.о. Бутэй дор5оон-х.

сана теманы быьаарыы

у,о дор5оонору тылга буукубаларынан сатаан суруйарга уорэтии. и,э буукубалары тылга истэн сопко суруйары сайыннарыы.

Аьа5ас дор5оон буукубаларын

билии, истии суруйуу

ыйытыыга эппиэт

дор5оону таба санарыы ойдобулун, суолтатын быьаарар

истибитин кэпсииргэ эрчиллии

истэр дьон санаатын сэнээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр

били оруолун ылыныы

31

Дифтонг-уо. Бутэй дор5оон-й

сана теманы быьаарыы

О5о толкуйдуур, санарар, аа5ар дьо5урун сайыннарыы. Уо буукубалары тылга сатаан истэн суруйары сайыннарыы.

Аьа5ас дор5оон буукубаларын

билии, истии суруйуу

суругунн улэ

дор5оону таба истэн, буукубатын сопко быьаарар

ыйытыыны сопко биэрэргэ, сана уллэстэргэ, истибитин сиьилии кэпсииргэ эрчиллэр

дьон санатын бол5ойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэ

бэйэ санаатын таьынан атын киьи санаатын истэр

32-33

Чинэтиигэ эрчиллии

уруккуттан уорэппити хатылааьын

Дор5оону таба истэр, тыллары таба суруйар дьо5уру салгыы сайыннарыы

Аьа5ас, бутэй дор5ооннор буукубаларын

билии, истии суруйуу

суругунн улэ

тылы буукубаларын тута холбуу корон быьааран, тэтимнээхтик аа5арга эрчиллэр

уорэх дьарыгын, соруда5ы толоруу хаамыытын истэн тэринэр

дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыьаллар

улэни хонтуруоллааьын. Биир санаа5а кэлии

34

Бутэй дор5оон-х

(хатын-хартыына)

сана теманы быьаарыы

х буукуба суруллуутун уорэтии. Буукубалары холбоон тылы суруйарга уорэтии

Бутэй дор5оон буукубаларын билии, истии, суруйуу

доргуччу аа5ыы

тылга бутэй дор5оону таба суруйуу, аа5ыы

ыйытыыны сопко биэрэргэ, сана уллэстэргэ, истибитин сиьилии кэпсииргэ эрчиллэр

кэпсэтии сахалыы угэстэрин куннээ5и олоро5ор дьону кытта бодоруьууга туьанарга дьулуьар

бэйэ улэтиттэн астыныы, улэ тумугун коруу

35

Бутэй дор5ооннор

сана теманы быьаарыы

Бутэй дор5ооннору бэлиэнэн сатаан истэн суруйарга уорэнии. Тылы истэн дор5ооннору сопко суруйары сайыннарыы. Дор5оон бэлиэлэрин тэтэрээккэ српко суруйары ситиьии.

Бутэй дор5ооннору сатаан истэн суруйуу

ыйытыыга эппиэт

дор5оону таба санарыы ойдобулун, суолтатын быьаарар

уорэх дьарыгын, соруда5ы толоруу хаамыытын истэн тэринэр

дьон санатын бол5ойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэ

бэйэ санаатын сааьылаан этэргэ холонор

36

Тт хоьулаьыыта-тт

сана теманы быьаарыы

т- хоьулаьарын, д - хоьуласпатын ойдотуу, тылга т хоьулаьыытын сопко санарарга уорэтии. Тылга т хоьулаьыытын сопко суруйарга уорэтии.

Бутэй дор5оон буукубаларын билии, истии, суруйуу

доргуччу аа5ыы

хоьуласпыт бутэй дор5оонноох тылы суьуоххэ араарар, коьорор,суруйар

истибитин кэпсииргэ эрчиллии.

Хоьуласпыт уонна сэргэстэспит бутэй дор5ооннору тэннэ уратыларын булар

истэр дьон санаатын сэнээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр

бэйэ санаатын сааьылаан этэргэ холонор

37

Лл хоьулаьыыта-лл

сана теманы быьаарыы

л- хоьулаьарын, ойдотуу, тылга л хоьулаьыытын сопко санарарга уорэтии. Тылга л хоьулаьыытын сопко суруйарга уорэтии.

Бутэй дор5оон буукубаларын билии, истии, суруйуу

доргуччу аа5ыы

хоьуласпыт бутэй дор5оонноох тылы суьуоххэ араарар, коьорор,суруйар

хоьуласпыт уонна сэргэстэспит бутэй дор5ооннору тэннэ уратыларын булар

араас ньыманы туьанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ уорэнэргэ, улэлииргэ эрчиллии

улэни хонтуруоллааьын. Биир санаа5а кэлии

38

Бутэй дор5оон-й

сана теманы быьаарыы

Й буукуба суруллуутун, аа5ыллыытын уорэтии

Й буукуба аа5ыллыытын, суруллуутун билии

ыйытыыга эппиэт

тылга бутэй дор5оону таба суруйуу, аа5ыы

ыйытыыны сопко биэрэргэ, сана уллэстэргэ, истибитин сиьилии кэпсииргэ эрчиллэр

дьон санатын бол5ойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэ

бэйэ улэтиттэн астыныы, улэ тумугун коруу

39

Нн хоьулаьыыта-нн

сана теманы быьаарыы

Н- хоьулаьарын, ойдотуу, тылга н хоьулаьыытын сопко санарарга уорэтии. Тылга н хоьулаьыытын сопко суруйарга уорэтии.

Хоьулаьыыны сепке суруйуу, аа5ыы, суьуеххэ араарыы

доргуччу аа5ыы

хоьуласпыт бутэй дор5оонноох тылы суьуоххэ араарар, коьорор,суруйар

хоьуласпыт уонна сэргэстэспит бутэй дор5ооннору тэннэ уратыларын булар

дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыьаллар

бэйэ санаатын сааьылаан этэргэ холонор

40

Кк хоьулаьыыта-кк

сана теманы быьаарыы

к хоьулаьарын, г хоьуласпатын уорэтии, ойдотуу. Тылга к хоьулаьыытын сатаан истэри сайыннарыы. кк хоьулаьыытын сопко суруйарга уорэтии.

Хоьулаьыыны сепке суруйуу, аа5ыы, суьуеххэ араарыы

доргуччу аа5ыы

хоьуласпыт бутэй дор5оонноох тылы суьуоххэ араарар, коьорор,суруйар

хоьуласпыт уонна сэргэстэспит бутэй дор5ооннору тэннэ уратыларын булар

истэр дьон санаатын сэнээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр

улэни хонтуруоллааьын. Биир санаа5а кэлии

41

Хх-хоьулаьыыта-хх

сана теманы быьаарыы

х хоьулаьыытын сопко суруйарга, аа5арга уорэтии. Тылы суруйарга буукубаларын холбоон суруйары сайыннарыы.

Хоьулаьыыны сепке суруйуу, аа5ыы, суьуеххэ араарыы

доргуччу аа5ыы

хоьуласпыт бутэй дор5оонноох тылы суьуоххэ араарар, коьорор,суруйар

хоьуласпыт уонна сэргэстэспит бутэй дор5ооннору тэннэ уратыларын булар

дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыьаллар

бэйэ санаатын сааьылаан этэргэ холонор

42-43

Бутэй дор5оон-д

(Дьэдьэн кэпсээн)

сана теманы быьаарыы

Д буукуба суруллуутун, аа5ыллыытын уорэтии

Д буукуба аа5ыллыытын, суруллуутун билии

доргуччу аа5ыы

тылга бутэй дор5оону таба суруйуу, аа5ыы

ыйытыыны сопко биэрэргэ, сана уллэстэргэ, истибитин сиьилии кэпсииргэ эрчиллэр

дьон санатын бол5ойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр

бэйэ санаатын толору уонна сопко этии

44

Бутэй дор5оон-ч

сана теманы быьаарыы

Ч буукуба суруллуутун, аа5ыллыытын уорэтии

Ч буукуба аа5ыллыытын, суруллуутун билии

доргуччу аа5ыы

тылга бутэй дор5оону таба суруйуу, аа5ыы

истибитин кэпсииргэ эрчиллии

истэр дьон санаатын сэнээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр

улэни хонтуруоллааьын. Биир санаа5а кэлии

45

Чч хоьулаьыыта-чч

сана теманы быьаарыы

О5о аа5ар, суруйар дьо5урун сайыннарыы. Ч хоьулаьыытын уорэтии. Киьи аата, улуустар, дэриэбинэ уо.д.а улахан буукубаттан суруллууларын билиьиннэрии, уорэтии

Хоьулаьыыны сепке суруйуу, аа5ыы, суьуеххэ араарыы

ыйытыыга эппиэт

хоьуласпыт бутэй дор5оонноох тылы суьуоххэ араарар, коьорор,суруйар

хоьуласпыт уонна сэргэстэспит бутэй дор5ооннору тэннэ уратыларын булар

араас ньыманы туьанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ уорэнэргэ, улэлииргэ эрчиллии

бэйэ улэтиттэн астыныы, улэ тумугун коруу

46

Бутэй дор5оон-п

сана теманы быьаарыы

О5о толкуйдуур, истэр, аа5ар дьо5урун сайыннарыы. Б дор5оон буукубаларын сопко аа5ылларын, сурулларын уорэтии

сепке суруйуу, аа5ыы, суьуеххэ араарыы

доргуччу аа5ыы

тылга бутэй дор5оону таба суруйуу, аа5ыы

ыйытыыны сопко биэрэргэ, сана уллэстэргэ, истибитин сиьилии кэпсииргэ эрчиллэр

дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыьаллар

бэйэ санаатын сааьылаан этэргэ холонор

47

Пп хоьулаьыыта-пп

сана теманы быьаарыы

пп хоьулаьарын , б хоьуласпатын ойдотуу, уорэтии. П хоьулаьыытын сопко суруйары, истэри сайыннарыы.

Хоьулаьыыны сепке суруйуу, аа5ыы, суьуеххэ араарыы

доргуччу аа5ыы

хоьуласпыт бутэй дор5оонноох тылы суьуоххэ араарар, коьорор,суруйар

хоьуласпыт уонна сэргэстэспит бутэй дор5ооннору тэннэ уратыларын булар

дьон санатын бол5ойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр

улэни хонтуруоллааьын. Биир санаа5а кэлии

48

Т-Д, П-Б

сана теманы быьаарыы

Паараласпыт бутэй дор5ооннору араара уорэнии. Аа5ыы хаачыстыбатын тупсарыы.

сепке суруйуу, аа5ыы, суьуеххэ араарыы

доргуччу аа5ыы

дор5оон нор буукубаларын тэннээн, уратыларын быьаарар

уорэх дьарыгын, соруда5ы толоруу хаамыытын истэн тэринэр

кэпсэтии сахалыы угэстэрин куннээ5и олоро5ор дьону кытта бодоруьууга туьанарга дьулуьар

бэйэ санаатын толору уонна сопко этии

49

Мм хоьулаьыыта-мм

сана теманы быьаарыы

мм хоьулаьарын ойдотуу, уорэтии. м хоьулаьыытын сопко суруйары, истэри сайыннарыы.

Хоьулаьыыны сепке суруйуу, аа5ыы, суьуеххэ араарыы

суругунан улэ

хоьуласпыт бутэй дор5оонноох тылы суьуоххэ араарар, коьорор,суруйар

хоьуласпыт уонна сэргэстэспит бутэй дор5ооннору тэннэ уратыларын булар

истэр дьон санаатын сэнээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр

биир санаа5а кэлии

50

Сс хоьулаьыыта-сс

сана теманы быьаарыы

СС хоьулаьарын ойдотуу, уорэтии. С хоьулаьыытын сопко суруйары, истэри сайыннарыы.

Хоьулаьыыны сепке суруйуу, аа5ыы, суьуеххэ араарыы

суругунан улэ

хоьуласпыт бутэй дор5оонноох тылы суьуоххэ араарар, коьорор,суруйар

хоьуласпыт уонна сэргэстэспит бутэй дор5ооннору тэннэ уратыларын булар

дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыьаллар

улэни хонтуруоллааьын. Биир санаа5а кэлии

51-52

Бутэй дор5оон-ь

сана теманы быьаарыы

Һ буукуба суруллуутун, аа5ыллыытын уорэтии. Һ тылга хоьуласпат быраабылатын ойдотуу. Аа5ыы хаачыстыбатын тупсарыы.

сепке суруйуу, аа5ыы, суьуеххэ араарыы

суругунан улэ

тылга бутэй дор5оону таба суруйуу, аа5ыы

ыйытыыны сопко биэрэргэ, сана уллэстэргэ, истибитин сиьилии кэпсииргэ эрчиллэр

араас ньыманы туьанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ уорэнэргэ, улэлииргэ эрчиллии

бэйэ улэтиттэн астыныы, улэ тумугун коруу

53

С-Ь

сана теманы быьаарыы

Паараласпыт бутэй дор5ооннору араара уорэнии. Аа5ыы хаачыстыбатын тупсарыы.

сепке суруйуу, аа5ыы, суьуеххэ араарыы

суругунан улэ

дор5оон нор буукубаларын тэннээн, уратыларын быьаарар

уорэх дьарыгын, соруда5ы толоруу хаамыытын истэн тэринэр

дьон санатын бол5ойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр

бэйэ санаатын сааьылаан этэргэ холонор

54

Бутэй дор5оон-г

сана теманы быьаарыы

О5о толкуйдуур, истэр, аа5ар дьо5урун сайыннарыы. Г дор5оон буукубаларын сопко аа5ылларын, сурулларын уорэтии

сепке суруйуу, аа5ыы, суьуеххэ араарыы

ыйытыыга эппиэт

тылга бутэй дор5оону таба суруйуу, аа5ыы

бодоруьууга истии култууратын тутуьар

кэпсэтии сахалыы угэстэрин куннээ5и олоро5ор дьону кытта бодоруьууга туьанарга дьулуьар

улэни хонтуруоллааьын. Биир санаа5а кэлии

55

К-Г

сана теманы быьаарыы

Паараласпыт бутэй дор5ооннору араара уорэнии. Аа5ыы хаачыстыбатын тупсарыы.

сепке суруйуу, аа5ыы, суьуеххэ араарыы

ыйытыыга эппиэт

дор5оон нор буукубаларын тэннээн, уратыларын быьаарар

маарынныыр бутэй дор5ооннору быьаарар, уратыларын булар

истэр дьон санаатын сэнээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр

бэйэ санаатын толору уонна сопко этии

56

Бутэй дор5оон-5

(ба5а-хартыына)

сана теманы быьаарыы

5 дор5оон буукубаларын сопко аа5ылларын, сурулларын уорэтии

сепке суруйуу, аа5ыы, суьуеххэ араары

ыйытыыга эппиэт

сахалыы торут дор5оон буукубаларын тэннээн, уратыларын быьаарар

ыйытыыны сопко биэрэргэ, сана уллэстэргэ, истибитин сиьилии кэпсииргэ эрчиллэр

дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыьаллар

биир санаа5а кэлии

57

х,5,г

уруккуттан уорэппити хатылааьын

х,5,г дор5оон буукубаларын сопко аа5ылларын, сурулларын уорэтии

Бутэй дор5ооннор буукубаларын билии, истии, суруйуу

ыйытыыга эппиэт

саха торут дор5ооннорун таба суруйарга, аа5арга эрчиллии

бутэй дор5ооннору быьаарар, уратыларын булар

кэпсэтии сахалыы угэстэрин куннээ5и олоро5ор дьону кытта бодоруьууга туьанарга дьулуьар

улэни хонтуруоллааьын. Биир санаа5а кэлии

58

Бутэй дор5оон-н

сана теманы быьаарыы

Н дор5оон буукубаларын сопко аа5ылларын, сурулларын уорэтии

сепке суруйуу, аа5ыы, суьуеххэ араары

ыйытыыга эппиэт

тылга бутэй дор5оону таба суруйуу, аа5ыы

уорэх дьарыгын, соруда5ы толоруу хаамыытын истэн тэринэр

араас ньыманы туьанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ уорэнэргэ, улэлииргэ эрчиллии

бэйэ улэтиттэн астыныы, улэ тумугун коруу

59-60

Нн хоьулаьыыта-нн

сана теманы быьаарыы

Сана буукуба суруллуутун, аа5ыллыытын уорэтии. Аа5ар, суруйар дьо5уру сал5ыы сайыннарыы.

Бутэй дор5оон буукубаларын билии, истии, суруйуу

суругунан улэ

хоьуласпыт бутэй дор5оонноох тылы суьуоххэ араарар, коьорор.

хоьуласпыт уонна сэргэстэспит бутэй дор5ооннору тэннэ уратыларын булар

истэр дьон санаатын сэнээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр

таба санарарга эрчиллии

61

м,н,н

уруккуттан уорэппити хатылааьын

м,н,н дор5оон буукубаларын сопко аа5ылларын, сурулларын уорэтии

Бутэй дор5ооннор буукубаларын билии, истии, суруйуу

суругунан улэ

торут сахалыы дор5ооннору чуолкайдык, сопко санаран аа5арга, суруйарга эрчиллэр

ыйытыыны сопко биэрэргэ, сана уллэстэргэ, истибитин сиьилии кэпсииргэ эрчиллэр

дьон санатын бол5ойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр

улэни хонтуруоллааьын. Биир санаа5а кэлии

62

Бутэй дор5оон-дь

(дьэдьэн-кэпсээн)

сана теманы быьаарыы

О5о аа5арын, суруйарын сал5ыы сайыннарыы. Дь буукуба суруллутун, аа5ыллыытын уорэтии.

Бодоруьа уерэнии

суругунан улэ

торут сахалыы дор5ооннору чуолкайдык, сопко санаран аа5арга эрчиллэр

уорэх дьарыгын, соруда5ы толоруу хаамыытын истэн тэринэр

дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыьаллар

бэйэ санаатын сааьылаан этэргэ холонор

63

Ч-Дь

сана теманы быьаарыы

Паараласпыт бутэй дор5ооннору араара уорэнии. Аа5ыы хаачыстыбатын тупсарыы.

сепке суруйуу, аа5ыы, суьуеххэ араарыы

суругунан улэ

торут сахалыы дор5ооннору чуолкайдык, сопко санаран аа5арга , суруйарга эрчиллэр

маарыннаьар бутэй дор5ооннору тэннээн, майгыннаьар, уратылаьар оруттэрин быьаарар

истэр дьон санаатын сэнээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр

бэйэ санаатын толору уонна сопко этии

64-66

Бутэй дор5оон-нь

сана теманы быьаарыы

О5о аа5арын, суруйарын сал5ыы сайыннарыы. Нь буукуба суруллутун, аа5ыллыытын уорэтии.

Бодоруьа уерэнии

суругунан улэ

торут сахалыы дор5ооннору чуолкайдык, сопко санаран аа5арга эрчиллэр

уорэх дьарыгын, соруда5ы толоруу хаамыытын истэн тэринэр

араас ньыманы туьанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ уорэнэргэ, улэлииргэ эрчиллии

бэйэ улэтиттэн астыныы, улэ тумугун коруу

67

Хатылааьын

уруккуттан уорэппити хатылааьын

Дор5оону таба истэр, тыллары таба суруйар дьо5уру салгыы сайыннарыы

Бутэй дор5ооннору таба истии, сепке суруйуу, санарыы

суругунан улэ

буукубалары холбуур ньыманы сопко туьанан. Илиинэн ыраастык, тэтимнээхтик таба суруйар

аьа5ас, бутэй дор5ооннору наардыыр, болохтуур

истэр дьон санаатын сэнээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр

улэни хонтуруоллааьын. Биир санаа5а кэлии

68

Киирии тыллар

сана теманы быьаарыы

Киири тыллары араарыы

Нууччалыыттан киирбит тыллары сопко аа5а, суруйа уорэнии

ыйытыыга эппиэт

саха тылыгар киири тыллары арааран истэргэ, таба суруйарга, санарарга эрчиллэр

саха тылыгар нууччаттан киирии тыл дор5оонун арааран истэр

дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыьаллар

бэйэ санаатын сааьылаан этэргэ холонор

69

Анал аат

(Лена орус)

сана теманы быьаарыы

Улахан буукубаттан суруллар тыллары арааран билии

Анал аат суолтатын ейдееьун

ыйытыыга эппиэт

улахан буукуба суруллар тугэннэрин билэр

анал бэлиэлэри туьанан тыл дор5оонун быьаарарга эрчиллии

кэпсэтии сахалыы угэстэрин куннээ5и олоро5ор дьону кытта бодоруьууга туьанарга дьулуьар

бэйэ санаатын толору уонна сопко этии

70

Бутэй дор5оон-ш

сана теманы быьаарыы

Ш буукубаны аа5арга, суруйарга уорэтии. Тэтэрээккэ ыраастык, сопко суруйууну ситиьии

Нууччаттан киирии буукубалары арааран билии, сепке аа5ыы, истии, суруйуу

суругунан улэ

саха тылыгар киирии дор5оону арааран истэргэ, таба санарарга, суруйарга эрчиллэр

дор5оону быьаарарга эрчиллии

дьон санатын бол5ойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр

улэни хонтуруоллааьын. Биир санаа5а кэлии

71

Бутэй дор5оон-з

сана теманы быьаарыы

З буукубаны аа5арга, суруйарга уорэтии. Тэтэрээккэ ыраастык, сопко суруйууну ситиьии

Нууччаттан киирии буукубалары арааран билии, сепке аа5ыы, истии, суруйуу

ыйытыыга эппиэт

дор5оону таба санарыы ойдобулун, суолтатын быьаарар

киирии тылы сахалыы дор5оон дьуорэлэьэр сокуонун тутуьан санарарга кыьаллар

истэр дьон санаатын сэнээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр

бэйэ улэтиттэн астыныы, улэ тумугун коруу

72

Я-Е

сана теманы быьаарыы

я,е тыл са5аланыытыгар сурулларын быьаарыы, уэрэтии

Нууччаттан киирии буукубалары арааран билии, сепке аа5ыы, истии, суруйуу

суругунан улэ

саха тылыгар киирии дор5оону арааран истэргэ, таба санарарга, суруйарга эрчиллэр

киирии тылы сахалыы дор5оон дьуорэлэьэр сокуонун тутуьан санарарга кыьаллар

араас ньыманы туьанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ уорэнэргэ, улэлииргэ эрчиллии

нууччалыы суруллар тыл дор5оонун састаабын арааран истэн ырытар, быьаарар

73

Ю-Е

сана теманы быьаарыы

ю,е тыл са5аланыытыгар сурулларын быьаарыы, уэрэтии

Нууччаттан киирии буукубалары арааран билии, сепке аа5ыы, истии, суруйуу

доргуччу аа5ыы

саха тылыгар киирии дор5оону арааран истэргэ, таба санарарга, суруйарга эрчиллэр

киирии тылы сахалыы дор5оон дьуорэлэьэр сокуонун тутуьан санарарга кыьаллар

дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыьаллар

нууччалыы суруллар тыл дор5оонун састаабын арааран истэн ырытар, быьаарар

74

Я-Е-Ю-Е-И

сана теманы быьаарыы

Сана буукубалар аа5ыллыыларын, суруллууларын уорэтии. Ааттары улахан буукубаттан суруллууларын уорэтии, ойдотуу. Ударение ойдобулун уорэтии, б/д кэнниттэн ю,я,е,ё турар буолла5ына сымнатыы бэлиэтэ (ь) турбатын ойдотуу, уорэтии.

Нууччаттан киирии буукубалары арааран билии, сепке аа5ыы, истии, суруйуу

доргуччу аа5ыы

саха тылыгар киирии дор5оону арааран истэргэ, таба санарарга, суруйарга эрчиллэр

киирии тылы сахалыы дор5оон дьуорэлэьэр сокуонун тутуьан санарарга кыьаллар

истэр дьон санаатын сэнээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр

нууччалыы суруллар тыл дор5оонун састаабын арааран истэн ырытар, быьаарар

75

Бутэй дор5оон-в

сана теманы быьаарыы

Сана буукубалар суруллууларын, аа5ыллыыларын уорэтии. Аа5ар дьо5уру салгыы сайыннарыы.

Нууччаттан киирии буукубалары арааран билии, сепке аа5ыы, истии, суруйуу

доргуччу аа5ыы

дор5оону таба санарыы ойдобулун, суолтатын быьаарар

бутэй дор5оон арааьын тэннээн, уратыларын быьаарар

дьон санатын бол5ойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр

таба санарарга эрчиллии

76

Бутэй др5оон-ф

сана теманы быьаарыы

Сана буукубалар суруллууларын, аа5ыллыыларын уорэтии. Аа5ар дьо5уру салгыы сайыннарыы.

Нууччаттан киирии буукубалары арааран билии, сепке аа5ыы, истии, суруйуу

доргуччу аа5ыы

дор5оону таба санарыы ойдобулун, суолтатын быьаарар

ыйытыыны сопко биэрэргэ, сана уллэстэргэ, истибитин сиьилии кэпсииргэ эрчиллэр

дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыьаллар

улэни хонтуруоллааьын. Биир санаа5а кэлии

77

в,ф,б

сана теманы быьаарыы

Сана буукубалар суруллууларын, аа5ыллыыларын уорэтии. Аа5ар дьо5уру салгыы сайыннарыы.

Нууччаттан киирии буукубалары арааран билии, сепке аа5ыы, истии, суруйуу

доргуччу аа5ыы

дор5оон нор буукубаларын тэннээн, уратыларын быьаарар

бутэй дор5оон арааьын тэннээн, уратыларын быьаарар

араас ньыманы туьанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ уорэнэргэ, улэлииргэ эрчиллии

бэйэ улэтиттэн астыныы, улэ тумугун коруу

78

Бутэй дор5оон-ж

сана теманы быьаарыы

Ж буукубаны аа5арга, суруйарга уорэтии. Тэтэрээккэ ыраастык, сопко суруйууну ситиьии

Нууччаттан киирии буукубалары арааран билии, сепке аа5ыы, истии, суруйуу

доргуччу аа5ыы

тылга бутэй дор5оону таба суруйуу, аа5ыы

ыйытыыны сопко биэрэргэ, сана уллэстэргэ, истибитин сиьилии кэпсииргэ эрчиллэр

истэр дьон санаатын сэнээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр

таба суруйарга, аа5арга эрчиллии

79

Бутэй дор5ооннор-ц,щ

сана теманы быьаарыы

сана буукуба суруллуутун, аа5ыллыытын уорэтии. Суруйар, аа5ар дьо5уру тсалгыы сайыннарыы.

Нууччаттан киирии буукубалары арааран билии, сепке аа5ыы, истии, суруйуу

доргуччу аа5ыы

аа5ыыга , суруйууга эрчиллии

бутэй дор5оон арааьын тэннээн, уратыларын быьаарар

дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыьаллар

улэни хонтуруоллааьын. Биир санаа5а кэлии

80

ь,ъ

сана теманы быьаарыы

Ь,Ъ знактар хаьан, ханнык тылларга суруллалларын уорэтии. О5о аа5ар , суруйар дьо5урун сал5ыы сайыннарыы. Ь,ъ аьа5ас да, бутэй да дор5оон буолбата5ын ойдотуу, уорэтии.

Ь,ъ буукубалаах тыллары сепке суруйуу

доргуччу аа5ыы

сымнатар, кытаатыннарар бэлиэлэри араара уорэнэр

ь,ъ бэлиэлээх тыллары тэтимнээхтик аа5арга, суруйарга эрчиллии

араас ньыманы туьанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ уорэнэргэ, улэлииргэ эрчиллии

бэйэ санаатын сааьылаан этэргэ холонор

81

Тумуктуур уруок

уруккуттан уорэппити хатылааьын

о5олор барбыт матырыйаалларын ханатыы диринэтии

Сепке аа5ыы, суьуеххэ араарыы, ис хоьоонун ейдеен ырытыьыы, кэпсээьин

ыйытыыга эппиэт(группанан, со5отох)

буочарын тупсарарга эрчиллэр

тылы буукубаларын тута холбуу корон быьааран, тэтимнээхтик аа5арга, суруйарга эрчиллэр

дьон санатын бол5ойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр

бэйэ санаатын сааьылаан этэргэ холонор

82-83

Этии,тыл,дор5оон, буукуба

сана теманы быьаарыы

тыл дор5оонтон уескуурун уонна тыл суьуохтэрин туьунан ойдобулу чинэтии.

Этиини белех тылтан араарыы

доргуччу аа5ыы

этиини улахан буукубаттан са5алыыры, тылы суьуо5унэн сопко араарыы, тылы коьорору, этии бутуутугэр туочука турарын бол5ойор

ыйытыыны сопко биэрэргэ, сана уллэстэргэ, истибитин сиьилии кэпсииргэ эрчиллэр

истэр дьон санаатын сэнээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр

улэни хонтуруоллааьын. Биир санаа5а кэлии