Сөз және оның мағынасы

Сыныбы: 4

Күні 11.04.2015 ж. Пәні -әдебиеттік оқу

Сабақтың тақырыбы

Ілияс Жансүгіров «Көкшетау»

Мақсаты

Қазақтың көрнекті ақыны, жазушы Ілияс Жансүгіровтың өмірі мен шығармашылығы туралы тереңірек таныстыру. Өлеңді түсініп оқуға үйрете отырып туған ел табиғаты, әсемділігімен таныстыру өлеңнің идеясын, мазмұнын түсіндіру. Дүниетанымдық көзқарасын, ой - өрісін, шығармашылық қабілеттерін дамыту. Сөздік қорын молайту.Отанды, туған жерді, туған елді сүюге, қадірлеп - қастерлеп қарауға баулу, Ұлттық мақтанышына қорғауға баулу, ұлттық мақтаныштарымызды білуге, мақтан тұтуға тәрбиелеу.

Күтілетін нәтижелер

Оқушылардың өлеңді оқу арқылы сын тұрғысынан ойлауын дамыту. Сол сезімін әңгімелеп беруге ынталандыру.

Керекті жабдықтар

Оқулық, слайд, топшамалар

Сабақ барысы:

Сабақ кезеңдері

Мұғалім әрекеті

Оқушы әрекеті

Кіріспе

Психологиялық дайындық.

Үй тапсырмасын сұрау

Несіпбек Айтов

Алтын сөз

Терең ғылым сананың,

Тірегі деп санаймын.

Маңыз беріп оқимын

Ана тілі сабағын.

Тұсауке

сер

Жаңа сабаққа кіріспе.

Жұмбақтар шешу.

Жақыннан әкеп хабарды.

Алыстан әкеп хабарды,
Ренжітер барлық адамды.

Қуантар барлық адамды.

( жеделхат)
Жеңілдікпен аршылар

Қиындықпен аршылар,
Көзіңнен жас тамшылар. (пияз)

Жұмбақтың ішінен қарама-қарсы сөдерді табады. Жаңа сабақтың тақырыбын ашады.

Дәптерлеріне күннің жадысы мен сабақтың тақырыбын жазып алады.

Негізгі бөлім

Синоним / мағынасы жуық сөздер / туралы өткен сыныптарда алған білімдерін еске түсіру.

Мысал келтіреді

Оқушылар бұл тақырыппен алдыңғы сыныпта танысқан болатын сондықтан оларға жеңіл.

Оқулықпен жұмыс.

7-жаттығу. "Поэзия минуты" Өлеңді мәнерлеп оқып, автор туралы мәлімет айтылады.

8-жаттығу. Мақалды оқып жатқа жаз.Мағынасы қарама-қарсы сөздердің астын сыз. Өздерің білетін мақал -мәтелдер айту.

9-жаттығу. "Ойлан тап" ойыны.Берілген сөздерге мағынасы қарама-қарсы сөздерді табу

Сергіту сәті

-Балалар сергіту сәтінде де біз қандай қарама-қарсы сөздер пайдаландық?

10-жаттығу

Тек мағынасы қарама-қарсы сөзді теріп жаз. Кестені пайдаланып пікіріңді дәлелдеп үйрен

11-жаттығу Мағынасы қарама-қарсы сөздері бар мақал-мәтел не жұмбақ тауып жаз.

Қадыр Мырзалиев 1935 жылы 5 қазанда Орал облысының Жымпиты кентінде туған. Қадыр Мырзалиев біздің дәуіріміздегі әлемдік аренаға шыққан қазақ поэзиясының көкжиегін кеңейтіп, мазмұнын сапаландыруға, көрке мдік деңгейін биіктетіп, мәртебесін көтеруге айрықша еңбек сіңірген, «Қазақтың Қадыры» деп танылып, халқы ардақтаған бірегей тұлға, ерекше дарын иесі. Қадыр Мырзалиев жасөспірімдерге арналған өлең, жаңылтпаш, жұмбақ, мысалдардан тұратын ондаған жинақ беріп, балалар әдебиетін дамытуға да үлкен үлес қосқан, өлеңдері әлемнің көптеген тілдеріне аударылған.

Мейрімді-мейрімсіз,алғыс-қарғыс,ақылды-ақымақ.

Мейрімді-мейрімсіз

Жуас-асау

Қымбат-арзан

Сұйық-қою

Қашық-жақын

Орнымыздан тұрайық

Алақанды ұрайық,

Алға қарай бір адым

Артқа қарай бір адым

Жоғары-төмен қарайық

Орнымызды табайық

Жоғары-төмен,алға-артқа,

отыр-тұр

Жақсы-жаман,жоғары-төмен,

оңай -қиын, үлкен-кіші.

Дәлелдеу:жақсы-жаман мағынасы қарама-қарсы сөздер,өйткені мағынасы бір-біріне қарама-қарсы,әрі екеуі де сын есімге жатады.

Бетегеден биік, жусаннан аласа.
Үлкенге - құрмет, кішіге - ізет.
Көз қорқақ, қол батыр.
Дос жылатып айтар,

дұшпан күлдіріп айтар
Жақсыменен дос болсаң,

жетерсің мұратқа,
Жаманмен дос болсаң,

қаларсың ұятқа.
Ағаш кессең, ұзын кес,

қысқартуың оңай,
Темір кессең, қысқа кес,

ұзартуың оңай.

Қорытынды

Топшамамен жұмыс.

Берілген сөз тіркестерінің антонимдік сыңарларын тауып жаз

Үйге тапсырма:

12-жаттығу.

Бағалау:

Ұзын бойлы- .........................................

Ерте тұру-........................................

Кең бөлме- .......................................

Сұйық тамақ- .................................................

Суық жел

................................................

Жұқа кітап-..................................................

Ақ мата-........................................................

Жаңа киім-................................................

Таза бөлме-..................................................

Әдепті бала- ...................................................

Бүгінгі сабақтан алған білімдері мен әсерлерін айта отырып, қорытындылайды.

Сабақтың өзіндік талдауы

Сабақтың тақырыбы

Ілияс Жансүгіров «Көкшетау»

Сабақтың мақсаты

Қазақтың көрнекті ақыны, жазушы Ілияс Жансүгіровтың өмірі мен шығармашылығы туралы тереңірек таныстыру. Өлеңді түсініп оқуға үйрете отырып туған ел табиғаты, әсемділігімен таныстыру өлеңнің идеясын, мазмұнын түсіндіру. Дүниетанымдық көзқарасын, ой - өрісін, шығармашылық қабілеттерін дамыту. Отанды, туған жерді, туған елді сүюге, қадірлеп - қастерлеп қарауға баулу, Ұлттық мақтанышына қорғауға баулу, ұлттық мақтаныштарымызды білуге, мақтан тұтуға тәрбиелеу.

Күтілетін нәтиже

Оқушылардың өлеңді оқу арқылы сын тұрғысынан ойлауын дамыту. Сол сезімін әңгімелеп беруге ынталандыру.

Әдістер

АКТ, СТО, баяндау, бағалау

Топтық жұмыс, жұптық жұмыс

Сабақ кезеңдері

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Ұйымдастыру кезеңі. Топқа бөлу

Оқушыларды тақырыпқа байланысты сұрақ қою арқылы топқа бөлу.

Оқушылар жауап беру арқылы топтарға бөлінеді

Үй тапсырмасы

Үй тапсырмасын сұрау

Несіпбек Айтов

Алтын сөз

Оқушылар өлеңді мәнерлеп жатқа айтады.

Бекіту

1 Бата не үшін беріледі?

2 Батаның қандай қасиеті бар?

3 Қандай бата білесіңдер?

Үй тапсырмаларына жауап береді.

Жаңа сабаққа дайындық кезеңі.

Сыныпты топқа бөлу

Топқа бөлінеді.

Мағынаны тану

Интернет желісі арқылы Көкшетау туралы мәлімет беру.

Автор туралы түсінік.
1894 жылы қазіргі Алматы обылысы Ақсу ауданында туған. Қазақ халқының дүлдүл ақыны. Балаларға да арнап шығарған өлеңдері жинақ болып шыққан «Өтірік», «Малта», «Балаларға базарлық», «Мектеп» атты т. б. кітаптары бар. І. Жансүгіровтың өлең - жырларын тыңдап өскен бала туған жерін, өскен ортасын, ата - анасын сыйлап өсері сөзсіз.

Тыңдап, ой қорытады

Сергіту сәті

Оқулықпен жұмыс

Өлеңді әр топ тізбектеп мәнерлеп оқу,мағынасын ашу.

Түсінік қалыптастырады. Ережемен танысады.

Топтық жұмыс.

«Топпен ойлан, бөліс» әдісі арқыл өлеңді 3-ке бөліп,әр топ өз пікірлерін топта талқылап ортақ ойларымен бөліседі.

Әр топ өздеріне берілген сұрақтарға жауап береді.

Сен білесің бе?

Көкшетау таудың аты. Солтүстік Қазақстанда Көкшетау қаласы да бар. Табиғаты сұлу, Көкшетаудың саясында сексен көл бар, әрқайсысы бейне бір төңкерулі кесе сияқты, дөңгеленіп жатады.
Ақынға өлең жазу үшін шабыт керек. Ақынның шабытына дем берген таудың әсемдігі, көркемдігі.
Таудың биіктігін Оқжетпес шыңын суреттеу арқылы сипаттаған.

Тыңдайды, ой жинақтайды

Сабақты қорытындылау

І. Жансүгіров кім?
Ол қандай ақын?
Көкшетау жері туралы не білдің? Ол Қазақстанның қай бөлігінде орналасқан?

Сұрақтарға жауап береді.

Рефлекция

Оқушыларға стикерлер таратылады

Сабақтан алған әсерлерін жазады

Үйге тапсырма беру

Мәтінді түсініп оқу, мазмұндау

Бағалау.