Сыныптан тыс жұмыс. Білім-өмір шырағы

Тақырыбы: Білім - өмір шырағы.

Мақсаты: Жас ұрпақты ата-бабаларымыздың ғасырлар бойы

қалыптастырған ана тілінің өресін әлемнің бай тілдер қатарына

көтеру. Қазақ тілі туралы ұғым беру.

Ана тілде таза сөйлеуге, құрметтеуге тәрбиелеу

Тез ойлап, ұтымды жауап қайыра білуге, жүйелі, еркін сөйлеу

дағдыларын дамыту.

Түрі: Дәстүрлі

Әдісі: Баяндау, сұрақ-жауап.

Көрнекілігі: Слайдтар

Ұйымдастыру бөлімі

Оқушыларды орналастыру, зейіндерін шоғырландыру.

Кіріспе бөлім:

Мұғалім сөзі:

Бүгінгі сыныптан тыс сабағымыз Білім - өмір шырағы деп аталады. Сабақ сайыс түрінде өтеді. Сайысқа екі топ қатысады:

І -топ: «Білгірлер»

ІІ -топ: «Тапқырлар»

Сайысқа әділ баға беретін әділ қазылармен таныстырып өтейін:

Төрайымы: Торланбаева Ақсаулем Тұрарбекқызы

Мүшелері: Теміржанова Тұрсынкүл

Жұманова Гаухар

Сайыс 5 кезеңнен тұрады:

Сайыстың кезеңдері:

І кезең: «Бәйге» \математика пәнінен сұрақтар қойылады\

ІІ кезең: «Жорға»

ІІІ кезең: «Табиғатым махаббатым» \дүниетану пәнінен сұрақтар қойылады.\

ІҮ кезең: «Сөз ойла, тез ойла»

Ү кезең: Жұмбақтар әлемі. \Екі топ бір -біріне жұмбақтар жасырады\

Ал енді І кезеңді бастаймыз. Бұл кезеңде екі топқа жеке -жеке сұрақтар қойылады. Әрбір дұрыс жауапқа 5 ұпай беріледі.

Барлық сұрақтардың саны 10.

Бірінші «Білгірлер» тобының сайыскерлеріне сұрақтар.

1. Барлық қабырғасы тең фигура. \Шаршы\

2. 5 теңге тұратын жеті өшіргішті алу үшін неше теңге керек? \35 теңге\

3. х+4=14 теңдеудің шешімін тап. \х=10\

4. Қосу амалының компоненттерін ата. \қосылғыш, қосылғыш, қосындының мәні\

5. 1сағат 10 минут неше минут? \1 cағат 10минут=70минутқа тең\

6. Атамның 5 түйесі бар, жылқысы одан 9 бас артық. Атамда неше жылқы бар? \ 14 жылқы\

7. Тіктөртбұрыш ұзындықтары - 4см, ені -2см. Р -? \P=4+4+2+2=12 см\

8. 97 - ден 17 - ні азайтқанда айырманың мәні нешеге тең? \80\

9. 15 алманы үш - үштен неше балаға бөліп береміз? \5\

10. 85, 93, 91 сандары неше таңбалы? \2\

ІІ топтың «Тапқырлар» тобының сұрақтары:

1. Үш қабырғасы, үш бұрышы бар фигура қалай аталады? \Үшбұрыш\

2. 3 теңгеден 3 сіріңке неше теңге тұрады? \9теңге\

3. х-2=8 теңдеудің шешімін тап? \х=10\

4. Айырманың компоненттерін ата. \азайтқыш, азайтқыш, айырманың мәні\

5. Аулады 4 тауық және одан 9 үйрек артық жайылып жүр. Үйрек нешеу? \4+9=13\

6. 1дм 7см неше см? \ 17см\

7. Қабырғалары 5 см. Р-? \5+5+5+5=20 см\

8. 83 - тен 23- ті азайтқанда айырманың мәні нешеге тең? \60\

9. 25 кітапты 5 балаға неше кітаптан бөлеміз? \5\

10. 100, 310, 400 сандары неше таңбалы? \3\

ІІ кезең: «Жорға». Бұл кезеңде сендерге ұяшықтар беріледі. Әр ұяшықтың артында сұрақтар бар. Егер сол сұраққа жауап берсеңдер ұяшық бетінде балл топқа беріледі. Ал дұрыс жауап бере алмаса қарсы топ жауап беруге болады.

10 баллдық жүйенің сұрақтары:

1. Дыбыс нешеге бөлінеді? \2\

2. Дауыссыз дыбыс нешеге бөлінеді? Оларды ата. \қатаң, ұяң, үнді\

3. «Шешен» сөзінің мағынасы қандай? \сөзге ағып тұрған шебер, тілге жүйрік адам\

20 баллдық жүйенің сұрақтары:

1. Хабарлы сөйлем дегеніміз не? \хабарлап айтылған сөйлем\

2. Дауысты дыбыс нешеге бөлінеді? \2\

3. «Оқуға шақыру» кімнің өлеңі? \Ахмет Байтұрсынұлының\

30 баллдық жүйенің сұрақтары:

1. Сұраулы сөйлем дегеніміз не? \ \

2. Қазақстан сөзін талдаңдар

3. Түбір дегеніміз не? \бөлшектенбейтін мағыналы бөлік\

40 баллдық жүйенің сұрақтары:

1. Cұлтан Бейбарыстың өмірі қай елде өткен? \Араб елінде\

2. «Дирхан» сөзінің мағынасын түсіндіріңдер.

3. «Ғылым таппай мақтанба» өлеңінің авторы кім?Жатқа айт. \Абай Құнанбаев\

ІІІ кезеңге де келіп жеттік. ІІІ кезең «Табиғат махаббатым» бұл кезеңде оқушылар дүниетану сөзі жасырылған ұяшықты таңдай отырып артындағы сұрақтарға жауап береді. Әрбір дұрыс жауапқа5 ұпай беріледі.

Сұрақтары:

1. Табиғаттың неше түрі бар? \2\

2. Өлі табиғатқа нелер жатады? \тас, құм, темір\

3. Бір жылда неше мезгіл бар? Оларды ата. \қыс, көктем, жаз, күз\

4. Сүтқоректілерді атаңдар? \сиыр, ешкі, қой, жылқы, түйе\

5. Ауаның қасиеттерін ата. \мөлдір, түссіз, пішіні жоқ, таза ауады иіс болмайды\

6. Сексеуілдің тамырының ұзындығы неше метр? \30 м\

7. Тірі табиғатқа не жатады? \адам, өсімдік, жануарлар\

8. Жорғалаушыларды ата. \жылан, кесіртке, қолтырауын, тасбақа\

9. Көкжиектің неше тұсы бар? \Солтүстік, Оңтүстік, Шығыс, батыс\

ІҮ кезең: «Сөз ойла, тез ойла». Бұл кезеңде екі топқа жеке жеке сөз беріледі. Сол сөзден қысқа, неше түрлі сөз ойластырып табу керек.

І топ: «Алғырларға» «Қазақстан»

ІІ топ: «Тапқырларға»: «Желтоқсан»

Ү кезең: Жұмбақтар әлемі. Бұл кезеңде екі топ бір- біріне жұмбақтар жасырады.

Қазақтың салт - дәстүрлері не білесіңдер?

Беташар мен шілдехана.

Қорытынды

Марапаттау

Негізгі бөлім

І айналым: «Таныстыру»

І топ

Толағайдың тасындай,

Төрт ұланнан тұрамыз.

Сөзге жүйрік баламыз,

«Тұлпар» тобы осындай.

ІІ топ

Сәлем бердік баршаға,

Оқушылар сіздерге.

«Жүйрік» атты тобымыз,

Таныстырдық бәріңе.

ІІ айналым: «Сөз тапқанға қолқа жоқ»

Шарты: Сұраққа тек қана берілген әріптермен басталатын сөздермен жауап беру.

1. Тіл деген не?

2. Тілде сүйек бар ма?

3. Тілді қадірлейсің бе?

4. Ана тілі анаңның сүтіндей ме?

5. Тіл мерекесіне қандай сыйлық алғың келеді?

6. Орысша сөйлеуге қызығасың ба?

7. Меркеге қандай киім киесіз?

8. Асықты неден алады?

9. Мақал сөздің несі?

10. Алатауда не бар?

11. Тіл көтермегенді, Піл көтере ме?

12. Тілі ұзын адам қандай адам?

13. Таңертең не жедің?

14. Құста не болмайды?

15. Тіл үшін не істейсің?

ІІ топқа берілетін сұрақтар:

1. Тіл мерекесі қашан?

2. Шала қазақ деген кім?

3. Ең ащы да, ең қатты да тіл ме?

4. Қазақ тілі әлемдегі бай тіл ме?

5. Тілін жоғалтқан ұлт не істейді?

6. Тіл үшін мың өліп, мың тірілесің бе?

7. Асан қайғы, Жиренше қай тілде сөйлеген?

8. Кітап оқығанды ұнатасың ба?

9. Тілді жоғалтпау үшін не істеу керек?

10. Мектепке немен келесің?

11. Өнер алды қызыл тіл ме?

12. Түлкі неге қу аң?

13. Көршіңмен татусың ба?

14. Түнде аспанда не болады?

15. Тіл туралы заң қашан қабылданды?

ІІ айналым: «Ойлан, тап»

Шарты: Берілген сөзден бірнеше сөз құрау.

«Қасқалдақ»

ІІІ айналым: «Сен білесің бе?»

1. Тіл туралы заң қашан қабылданды? (1989 жылы 22 қыркүйек)

2. Бал тамған тілден ... тамар. (у)

3. Қазақ тілі қай топқа жатады? (Түркі тілдес тобы)

4. Ал екінші бақытым тілім менің, Тас жүректі тіліммен тілімдедім. Өлеңнің авторы кім? (М. Мақатаев)

5. Қазақ тілінде қанша дауысты дыбыс бар? (15)

6. Екі кішкене бала ойнап отыр, бірі екіншісінің қуыршағын тартып алды.Екінші баланың іс-әрекетін көрсет.

7. Тіл қандай құрал? (қатынас)

8. «Ит өлген жерде» тұрақты сөз тіркесінің мағынасын түсіндір.

(алыс)

IV айналым: «Кім жылдам?»

Шарты: Берілген сөздерді жұмбақтап, ыммен түсіндіру.

І топқа:

Ит, қалам, өркеш, шырша, би, қамшы, ағаш үй, бақа, сөмке, шанышқы, кесе, машина, ай.

ІІ топқа:

Маймыл, ұшақ, жаңбыр, сабын, көзілдірік, ешкі, дәрі, кітап, телефон, балық, мұғалім, күн, компьютер.

V айналым: «Қолқа салу»

Шарты: Жеңген топ жеңілген топқа қолқа салады.

Қорытынды

Марапаттау

ШҚО

Семей қаласы

№26 жалпы орта білім беретін мектеп

Шаленова Алия Айткенқызы