Презентация по русскомму языку на тему Существительное (4 класс)

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Асыл сөз

Сабақтың мақсаты:

а) көркем шығарманың мазмұнын меңгерту,шығарманы оқып-үйретудің әдіс тәсілдерін дұрыс қолданып,талдай білуге баулу;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Демалыста оқыған шығармаларын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

«Әдебиет» сөзі араб тілінен аударғанда «асыл сөз» дегенді білдіреді.Барлық жұрттың әдебиеті сияқты қазақ әдебиеті де екіге бөлінеді.: бірншісі -ауыз әдебиеті,екіншісі-жазба әдебиеті. Ауыз әдебиеті -елдің жазу өнерін білмей жүрген кезінде шыққан сөз өнері.Жазу өнері болмаған соң,елдің тарихы,өмірі,тұрмысы,салты, туған жері,өнері,арманы,әдемі,мәнді әңгімелермен айтылған. Ауыз әдебиетінің сөздерін шығарушылардың аты-жөндері бізге белгісіз.Олар басында ауызша шығарылған және бір ауыздан екінші ауызға көшіп ,ауызша айтылумен сақталған. Ал жазба әдебиетінің авторлары бар.

Топпен жұмыс: .Ауыз әдебиетінің түрлерін топтастыру.

Тұрмыс-салт жырлары мақалдар жұмбақтар

ертегілер

аңыз әңгімелер мәтелдер

шешендік сөздер айтыстар

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Ауыз әдебиеті және оның түрлері туралы оқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Батырлар жыры

Сабақтың мақсаты:

а) батырлар жыры туралы түсінігін кеңейту,оқушыларға ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыңдау;

ә) білімдік танымын,шығармашылық қабілетін,тілдік қорын,ізденістерін арттыру;

б) еңбексүйгіштікке,ұқыптылыққа тәрбиелеу;

Сабақтың түрі: жаңа сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,баяндау т.б

Сабақтың көрнекілігі: «Батырлар жыры» кітабы, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

1. Ауыз әдебиеті дегеніміз не?

2.Ауыз әдебиетінің қандай салаларын білесіңдер?

3.Тұрмыс-салт жыры дегеніміз не?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Батырлар жыры -- ауыз әдебиетінің қомақты да асыл мұрасы. Оларда елін сыртқы жаулардан қорғау,елінің,халқының тәуелсіздігін сақтау мұраты басым. Қазақтың батырлар жырларында тарихи оқиғалардың ізі жатыр.Батырлар елінсүйген,ата мекенін,намысын қорғау,елдігін сақтау үшін ата жауына қарсы жан қияр ерлікке барған,көзсіз батырлық,ерлік көрсеткен.

Ең алдымен оның басты қаһарманы -батыр. Батырлар жырының барлығында ол әдеттен тыс жағдайда дүниеге келеді. Бір балаға зар болған ата-анасы оны тәңіріден тілеп алады. Ғайыптан туған ол жастайынан алып күштің иесі және тез ер жетеді. Алғашқы ерлігін өзіне жар таңдау сапарында көрсетеді.

Кітаппен жұмыс: Кітаптан батырлар жыры туралы түсінікті оқу,ойларын жеткізу.

Білімді бекіту:

1. Батырлар жыры әдебиеттің қай түріне жатады?

2. Қандай батырларды білесіңдер?

3. Батырлар жырының лиро -эпостық жырдан айырмашылықтары қандай?

4. «Ер Тарғын» жырын оқығансыңдар ма?

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Батырлар жырын оқып , кез-келген батырдың суретін салып келуге беремін.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Қобылынды батыр

Сабақтың мақсаты:

а) батырлар жыры туралы түсінігін кеңейту,оқушыларға ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыңдау;

ә)оқушылардың тақырыпқа қызығушылығын ояту,мағынаны танып білуге,ажыратуға,ой толғауға дағдылындыру;

б) Елін, жерін,Отанын сүюге баулу;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,баяндау т.б

Сабақтың көрнекілігі: «Батырлар жыры» кітабы, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген батырлар жырын сұраймын. Оқушылырға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Батырлар жыры әдебиеттің қай түріне жатады?

2. Қандай батырларды білесіңдер?

3. Батырлар жырының эпостық жырдан айырмашылықтары қандай?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Ертеде Тоқтарбай деген кісінің байлығында есеп жоқ болыпты. Сексенге келгенше бір бала көрмей қайғыменен қан жұтыпты. Әулиелерді аралап жүріп оның тілегі қабыл болыпты. Аналық бәйбішесі бір ұл және бір қыз босаныпты. Ұлдың атын Қобыланды, қыздың атын Қарлағаш қойыпты.

Мазмұндау жоспары.

1. Естемістің Қобыландыны баулуы.

2. Қобыландының Көктім Аймақ еліне аттануы.

3. Қырық бес кез Қызыл ермен күресуі.

4. Қобыландының қалмақтардан елін,жерін аман алып қалуы.

Кітаппен жұмыс: Тайбурылдың шабысы суреттелетін тұстарды мәнерлеп оқу,сөз айшықтарына көңіл бөлу.

Венн диаграммасы: Қобыланды мен Қараманға салыстырмалы мінездеме береді.

Қобыланды Қараман

Білімді бекіту: 1. Қобыландының ерлік істері мен адамгершілік қасиеттері жырда қалай бейнеленген?

2. Құртқаның ақыл-парасаты мен адамгершілік қасиеттері қандай оқиғалардан көрінеді? Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «Қобыланды батыр» жырын оқып,мазмұндап келуге беремін.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Қобыланды батыр жырының композициялық

құрылысы

Сабақтың мақсаты:

а) Қобылынды батыр жырынан мәлімет бере отырып,ерлікке,адамгершілікке баулу;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау ,баяндау т.б

Сабақтың көрнекілігі: «Батырлар жыры» кітабы, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген «Қобыланды батыр» жырының мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Қобылынды батырдың ерлігін қандай іс-әрекеттерімен байқадыңдар?

2. Қобыландының мінген тұлпарының аты не?

Батырдың сүйген жары кім?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Қобылынды батыр-жауынгерлік этикасын,азаматтық-адамгершілік ережесін,халық дәстүрлері мен салттарын берік ұстанған адам. Әйел мен балаға,әке-шешесіне,әлсіздерге де көмегі әзір.

Дұшпаннан рахым күтпейді,аянышын алғысы келмейді. Дұшпаннан дұшпандық қана күту керек,дұшпандарға қайратпен ғана жауап қайыру керек.

Топпен жұмыс: 1- топ: Эпостағы кейіпкерлердің жеке көңіл-күйлерін,сезімдерін білдіру.

2-топ: Эпостағы теріс салдарды және проблемаларды бөліп қарастыру.

3-топ: Эпостағы барлық оң атауларды жинақтау.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Батырлар жыры әдебиеттің қай түріне жатады?

2. Қандай батырларды білесіңдер?

3. Батырлар жырының эпостық жырдан айырмашылықтары қандай?

Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Қобыланды батыр жырын құрылысына қарай талдап келуге беремін.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Қобыланды батыр жырының

кейіпкерлері

Сабақтың мақсаты:

а) Оқушылардың оқулықпен жұмыс істеу дағдыларын жетілдіре отырып,логикалық ойын дамыту, оқу материалына сын көзімен қарап,жолдастық көмекке қашанда әзір болу қасиетіне үйрету;

ә) сымбатты ,шымыр туған жердің табиғатын сүйе білетін,оған құрметпен қарай алатын көзқарасқа тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, венн диограммасы т.б

Сабақтың көрнекілігі: «Батырлар жыры» кітабы, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген «Қобыланды батыр» жырын құрылысына қарай талдап келуге берілген соны сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Батырға лайық махаббат сезімі де бар.Құртқа қызды сағынып Алшағыр қаласының сыртында кездеседі.

Сейілдің ұлы Қараман батыр екеуінің арасында нағыз достық сезімі бар.

Аяқталмаған сөйлем тренингі «Мен ...»

1 Мен Қобылынды батырдың өмірде тарихи шындыққа айналғанына ризамын.

2. Мен Қобылынды батырдың еліне көп көмегі тигенін білдім.

3. Мен Қобылынды батырдың ақыл мен қайратты тоғыстыра білгенін ұнатамын.

Білімді бекіту: Венн диаграммасы арқылы жырдағы жағымды,жағымсыз кейіпкерлерге мінездеме береді.

Жағымды ұқсастығы жағымсыз

Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Қобыланды жырындағы кейіпкерлерге мінездеме беріп келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: «Алпамыс батыр» жыры

Сабақтың мақсаты:

а) батырлар жыры туралы түсініктерін кеңейту,оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыру;

ә) оқушылардың шығармашылықпен жұмыс істеуіне ықпал ету. Ойлау шеберлігін,сөйлеу мәдениетін арттыру;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, іздендіру т.б

Сабақтың көрнекілігі: «Батырлар жыры» кітабы, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге «Қобыланды батыр» жырының кейіпкерлеріне мінездеме беріп келуге берілген соны тексеремін. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Қобылынды батырдың ерлігін қандай іс-әрекеттерімен байқадыңдар?

2. Жағымды кейіпкерлерге кімді жатқызасыңдар?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

«Алпамыс батыр» жырының мазмұнын түсіндіремін.

1.Байбөрінің баласыз жүруі. 2. Ұлтанды асырап алуы.

3. Ұлтанның бұларға зорлық-зомбылық көрсетуі

4. Аналықтың зар жылауы. 5. Әулие-әмбиелерден бала сұрауы.

6. Алпамыс пен Қарлығаштың дүниегше келуі

Кітаппен жұмыс: Кітаптан жырды мәнерлеп,нақышына келтіре оқытқызып, түсінгендерін сұрап отырымын.

Екеуара жұмыс: Екі оқушыны тақтаға шығарып,Алпамыс пен Гүлбаршынның диалогін кезек оқытқызамын.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Не себепті Ұлтанды бала етіп асырап алды?

2. Алпамыс қандай кедергілерге ұшырады?

3. Кейқуат қандай көмек көрсетеді?

Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «Алпамыс батыр» жырын оқып,мазмұндап келуге беремін.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: «Алпамыс батыр» жырының құрылысы

Сабақтың мақсаты:

а) Алпамыс батыр жырынан мәлімет бере отырып,ерлікке,адамгершілікке баулу;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, талдау, баяндау т.б

Сабақтың көрнекілігі: «Батырлар жыры» кітабы, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген «Алпамыс батыр» жырының мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Алпамыстың туған жерінің аты қандай?

2. Алпамыстың руы не?

3. Байбөрі біздің ауданымыздағы қандай әулиеге келген?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Алпамыс жырын құрылысына қарай талдатамын.

1. Басталуы: Байбөрінің Ұлтанды асырап алуы

2. Дамуы: Алпамыстың дүниеге келуі.

3. Шиеленісуі:

4. Шарықтау шегі:

5. Шешімі:

Кітаппен жұмыс: «Алпамыс батыр» жырын құрылысына бөлген бөлімдерін мәнерлеп оқытқызамын.

. Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1. «Алпамыс батыр» жыры қазақ әдебиетінің қай түріне жатады?

2. Батырлар жыры дегеніміз не?

3. Алпамыс жоқта Байбөрінің жылқыларын кім айдап әкетті?

Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «Алпамыс батыр» жырындағы теңеулерді тауып келу

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: «Алпамыс батыр» жырындағы кейіпкерлер

Сабақтың мақсаты:

а) батырлар жырын тереңдете оқып үйрету.Жырдың мазмұнын меңгерту.Көркемдік ерекшелігін ашу;

ә) логикалық ойлау қабілеттерін,өмірге деген көзқарасын дамыту.Шығармашылық белсенділіктерін шыңдау;

б) мәнерлеп оқу,көркем мәтінмен жұмыс істеу дағдыларын дамыту;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау ,баяндау т.б

Сабақтың көрнекілігі: «Батырлар жыры» кітабы, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу, түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген «Алпамыс батыр» жырының мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. «Алпамыс батыр» жырын не себепті эпостық жырға жатқызамыз?

2. Алпамысқа көмектескен тұлпардың аты не? т.б

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

« Алпамыс батыр» жырындағы басты кейіпкерлерге мінездеме беру.

Жағымды кейіпкерлер: Алпамыс, Гүлбаршын, Байбөрі, Аналық, Кейқуат

Жағымсыз кейіпкерлер: Ұлтан, Мыстан кемпір

Кітаппен жұмыс: Гүлбаршын мен Алпамыстың кездескен жерін кітаптан оқиды.

Венн диаграммасы Ұлтан мен Алпамысқа салыстырмалы түрде мінездеме береді.

Айырмашылығы ұқсастығы айырмашылығы

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Алпамыс жырда қалай бейнеленген?

2. Ұлтанды Алпамыс қалай өлтіреді?

3. Ұлтан Байбөріге қандай қорлық көрсетеді?

Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Алпамыс пен Ұлтанға мінездеме жазып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: «Күлтегін» жыры

Сабақтың мақсаты:

а) Ежелгі дәуір әдебиеті туралы түсінік беру,сабаққа деген қызығушылығын арттыру;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих,қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген «Алпамыс батыр» жырындағы кейіпкерлерге мінездеме жазып келуге берілген. Оқушылардың жауаптарын тыңдап, бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Алпамыстың ерліктері жырда қалай суреттеледі?

2. Байбөрінің қызын айттырған құдасы кім?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

VII-VIII ғасырларда елін қорғаған батырлардың ерліктерін тасқа қашап жазған.Бізге белгілі батырлары Күлтегін,Тоныкөк,Білге қаған т.б

Күлтегін түркі халқы үшін көптеген еңбектерінің арқасында кедей халықты бай, аш халықты тоқ етеді.

Ескерткіштің айна қатесіз көшірмесі Астанадағы Л.Н Гумеллев атындағы Еуразия университетіне 2001 жылы әкеліп қойылған.

Сөздікпен жұмыс: Қыдырхан,Кері-Кепу-көне жер атаулары

Екі шад-билеушілерге берілетін көне атау.

Кітаппен жұмыс: кітаптан «Күлтегін» жырын оқу оны батырлар жырымен салыстыру.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Күлтегін мен оның ағасы ел басына келгенге дейін түркі жұрты қандай күйде болды?

2. Елді ел қылу үшін олар қандай әрекеттер жасады?

Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «Күлтегін» жырын оқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Тіл ұстарту. Мазмұндама.

Сабақтың мақсаты:

а) Тақырыптың мазмұны үлгі-өнегелі сөздер арқылы әдебиетке деген қызығушылығын арттыру;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) сауаттылығын,ой-өрісін дамыту;

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдісі: түсіндіру, мәнерлеп оқу т.б

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар,суреттер т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Таза бұлақ

Үш жолаушы таза бұлақтың басында бір-біріне кез болыпты. Бұлақ тастақ жерден шыққан,суы салқын,шыныдай жарқырайды. Айналадағы ағаштардың жапырағы мол түскендіктен бұлақ суы салқын,әрі таза екен. Біреу суы шыққан жердегі үлкен тастың бетіне:

-Әй,жолаушы,болсаң осы бұлақтай бол!-деп жазу жазып қойыпты.

Жолаушылар бұл сөздің мәнін өздерінше шешеді.

Жолаушының бірі саудагер екен. Ол былай дейді.

Бұлақ толассыз ағып, алыс жерлерге барады. Сол сияқты сен де тынбай қызмет ет,тоқтап қалма сонда сен де мұратыңа жетесің.

Екінші жолаушы молда екен ол:

--Біреуге жақсылық етсең,ол жақсылығыңды ешкімге міндет етпе деген-дейді.

Үшінші жолаушы көркем әрі әдемі жігіт екен ол жолаушыларға: Адамның бұлаққа күні-түні тынбай ағып тазаланып тұрғаны үшін ынтық болатынын,көңілді,бойыңды осы бұлақтай таза сақтаудың керектігін,мәселесін,мына бұлаққа қарасаң күн түссе күннің,шөп түссе шөптің сәулесін көретінін сондықтан көңілдің осы бұлақтай сыртқа ашық көрініп тұруының мәні зор екенін айтты.

( Ы.Алтынсарин. )

Мазмұндаманы үш рет оқып ,бір оқушыға мазмұнын айтқызып жазылады

Білімді бекіту: Оқушылардан өз пікірлерін сұрау.

Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Ы.Алтынсарин әңгімелерін оқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: С.Аронұлы «Жақсы мен жаман адам қасиеті»

Сабақтың мақсаты:

а) Ақынның өмірінен мәлімет бере отырып,оқушыларды ерлікке адамгершілікке баулу;

ә) Адам баласында кездесетін жаман мінез құлықтардан аулақ болуға,оларды сынай білуге үйрету;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген «Күлтегін» жырының мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. «Күлтегін»жыры қай ғасырға жатады?

2. Тасқа қашалып жазылған қандай батырларды білесіңдер?

3.Әдебиеттің қай түріне жатқызасыңдар?

4. Батырлар жырына ұқсастықтары бар ма?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Аронұлы Сүйінбай қазақтың әйгілі ақыны,айтыс өнерінің майталман жүйрігі.Туып өскен жері - Алматы маңы,Жамбыл ауданына қарасты Қарақыстақ елді мекені.осы өңірден топырақ бұйырған.Шыққан тегі - ұлы жүз Шапырашты тайпасының ішіндегі Егей руы.

Кітаппен жұмыс: Кітаптан Сүйінбайдың өлеңін мәнерлеп оқиды..

Шығармашылық жұмыс : Жақсы мен жаман қасиетке байланысты мақал - мәтелдер айтады. Жақсы бала ата-анасының есіктегі басын төрге сүйрер

Жаман бала ата-анасыны төрдегі басын есікке сүйрер

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Сүйінбай кімдермен айтысқа түскен?

2. Қандай дастандарын білесіңдер?

3. «Сүйінбай Жетісу ақындарының алтын діңгегі» деп кім айтқан?

Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «Жақсы мен жаман адам қасиеттері» өлеңін жаттап келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Дулат Бабатайұлы «О,Ақтан жас,Ақтан жас»

Сабақтың мақсаты:

а) Дулат Бабатайұлының өмірінен мәлімет бере отырып оқушыларды елін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

ә) Оқушылардың бойына әдептілік,қарапайымдылық,инабаттылық қасиеттерін қалыптастыру;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,мәнерлеп оқу.

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Сүйінбай Аронұлының «жақсы мен жаман адам қасиеттері»өлеңін жатқа сұраймын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Қазақ әдебиеті тарихындағы көрнекті тұлғалардың бірі Дулат Бабатайұлы 1802 жылы қазіргі Шығыс Қазақстан облысының Аягөз ауданында туылады.Ауыл молдасынан оқып,мұсылманша сауат ашады.Алайда,ақындық өнерді ерекше қастерлеп аймақта өмір сүрген ,көне ақын,жыраулар мұрасынан,ескі тарихи аңыздар мен эпикалық жырлардан нәр алып өскен Дулат өз заманындағы аса күрделі адамдардың бірі болды.Өнер жолына ерте түскен Дулат ХIХ ғасырдың орта шенінде Сарыарқадағы ең атақты ақындардың санатына қосылды.Өмпірінің соңғы күндеріне дейін үлкен құрметке даңқа бөленіп өткен ақын 1874 жылы өз елінде қайтыс болады.

О,Ақтан жас,Ақтан жас,

Сен де жетер ме екенсің?

Жетімдіктің белінен

Асып өтер ме екенсің?

Топпен жұмыс: Өлеңді құрылысына қарай талдайды,риторикалық сұраулы сөйлемдерді табады.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Дулаттың қандай шығармаларын білесіңдер?

2. Риторикалық сұраулы сөйлем дегеніміз не?

3. Ақтан жасқа не айтып отыр?

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Дулат Бабатайұлының «О,Ақтанжас,Ақтан жас» өлеңін мәнерлеп оқып келуге беремін.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Абай Құнанбайұлы

«Шоқпардай кекілі бар қамыс құлақ»

Сабақтың мақсаты:

а) : А.Құнанбайұлының «Шоқпардай кекілі бар қамыс құлақ» өлеңінің мазмұнын меңгерту

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру; Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, іздендіру т.б

Сабақтың көрнекілігі: Альбомдар, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Дулат Бабатайұлының «О,Ақтан жас,Ақтан жас!» өлеңін мәнерлеп оқытқызамын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

4. Дулаттың қандай шығармаларын білесіңдер?

5. Риторикалық сұраулы сөйлем дегеніміз не?

6. Ақтан жасқа не айтып отыр?

б) Жаңа сабақ:

Абай 1845 жылы туған Құнанабай Абайды Ғабитхан дейтін молдаға сабаққа береді.Бірақ Құнанбай Абайды одан екі-үш жыл ғана оқытып, Семейдегі медресеге жібереді.Ахмет Риза медресесінде оқып жүрген кезінде Абай орысша приходская школадан төрт ай сабақ оқиды.

Кітапппен жұмыс: Кітаптан Абайдың «Шоқпардай кекілі бар қамыс құлақ» өлеңін мәнерлеп оқиды.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Өлеңді оқи отырып, ақын ақын суреттеуінен қандай әсер алдыңдар?

2. Абай өлеңінде аттың сыны қандай сөздермен айшықталған?

3. Абай суреттеуіндегі аттың сыны сөз өнері болғанда, суреттегі ат бейнесі өнердің қай түріне жатады?

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «Шоқпардай кекілі бар қамыс құлақ» өлеңін жаттап келуге және атқа,жылқыға байланысты мақал-мәтелдер жаттап келу

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Абайдың отыз бірінші қара сөзі

Сабақтың мақсаты:

а) Абай Құнанбаевтың қара сөздері туралы түсінік беру, ерлікке,адамгершілікке баулу;

ә) оқушылардың ойлау қабілетін сабаққа деген қызығушылығын арттыру және негізгі мәселелерге аса көңіл бөлуге үйрету;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу т.б

Сабақтың көрнекілігі:, Абайдың қара сөздері , газеттер, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Абайдың «Шоқпардай кекілі бар қамыс құлақ» өлеңін жатқа айтып беруін талап етемін. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

4. Өлеңді оқи отырып, ақын ақын суреттеуінен қандай әсер алдыңдар?

5. Абай өлеңінде аттың сыны қандай сөздермен айшықталған?

6. Абай суреттеуіндегі аттың сыны сөз өнері болғанда, суреттегі ат бейнесі өнердің қай түріне жатады?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Абайда алғаш бой көрсеткен проза үлгісінде ғақлия-дидактикалық шығармалар-қара сөздер. Жалпы бөлгенде қырық алты бөлімнен тұрады. Абайдың қара сөздері -философия,теология,психологияға құрылған,өз кезі үшін де,бүгін де бағасын жоймаған құнды еңбек.

Хронологиялық таблицамен жұмыс:

өлеңдері: 176, поэмасы 3, қара сөздері 45, күйі 3.

Кітаппен жұмыс: кітаптан Абайдың қара сөздерін оқып түсіндіріп береді

Дәптермен жұмыс: Сөздікті дәптерлеріне жазады.

Ғибраттану-үлгі алу деген мағынада (арабша)

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Абайдың қара сөзіндегі дін-ислам туралы пікірлеріне көзқарасың қандай?

2. Абайды неге ұлы ақын дейміз?

3. Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Отыз бірінші қара сөзін оқып келуге бер

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Абай Құнанбайұлы

«Әсемпаз болма әрнеге»

Сабақтың мақсаты:

а) оқушылардың ойын кеңейтіп,тілді байытатын,мазмұнды да көркем сөз үлгілері мол мақал-мәтелдер,нақыл сөздер үйрету;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау ,баяндау т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, суреттер, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих,қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Абайдың отыз бірінші қара сөзін сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Абайдың әжесінің аты кім?

2. Семейде қандай медреседе оқыды?

3. Табиғат лирикасына арналған қандай өлеңдерін білесіңдер?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Әсемпаз болма әрнеге өлеңде ақын жастарды өнер білімге шақыра отырып,оларды адамгершілік,асыл мінездерге үндейді.

Топпен жұмыс: .1. Әсемпаз болма әрнеге

Өнерпаз болсаң арқалан

Сен де бір кірпіш дүниеге,

Кетігін тап та ,бар қалан.

Өлеңдегі пайда,мақтан,мінін ұрлап,жасыру тәрізді сөздердің мән мағынасына көңіл бөліңдер,олардың синонимдерін анықтаңдар.

4. Осы өлеңнен ақынның нақылға,қанатты сөздерге айналып кеткен өлең жолдарын табыңдар.

Дәптермен жұмыс: Сөздікті дәптерлеріне жазады.

Шапқат -- мейірім,жәрдем

Ез (езбе) -- мезі етуші,мыжыма

Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1. «Бастапқы екеу соңғысыз біте қалса қазаққа» дегенде,ақын нені меңзеп отыр деп ойлайсыңдар? Т.б

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «Әсемпаз болма әрнеге» өлеңін жаттап,бес асыл іс туралы ой толғау жазып келу

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Өлең туралы

Сабақтың мақсаты:

а) Өлең мазмұнын меңгере отырып автор шеберлігін тануына көмектесу,өлеңді теориялық жағынан талдай білуге үйрету;

ә) шығармашылық жұмыстар арқылы ойлау қабілетінің дамуына,тіл байлығының артуына ықпал жасау;

б) өз бетінше зерттеу,талдау жұмыстарына машықтанып,түйінді ой, өзіндік пікір қалыптатыруына жол ашу;

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,талдау т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих,ән-күй

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілгенАбайдың «Әсемпаз болма әрнеге» өлеңін жатқа сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын. 1 Абайдың неше күйі бар?

2.Оқу-білімге шақырған қандай өлеңдерін білесіңдер?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Өлең -арнайы шумақ,тармақ,ұйқас,буын,бунақ қалпын сақтаған,кейіпкер көңіл-күйіне неғұрлым терең үңілетін поэзиялық жанр түрі. Өлең сөздегі сөйлем өрнектері,ойды беру тәсілдерімен,көркемдеу құралдарын қолдануымен ерекшеленеді. Өлеңдер шумақтан,шумақ тармақтан,тармақ бунақтан, бунақ буындардан тұрады.

Топпен жұмыс: . Өлең шумақтарын құрылысына қарай талдайды.

4 3 4

Өлең сөздің // -патшасы,//сөз-сарасы, 1 шумақ

Қиынынан// қиыстырар// ер данасы 4 тармақ

Тілге жеңіл //жүрекке// жылы тиіп 12 бунақ

Теп-тегіс// жұмыр келсін //айналасы. 11 буынды

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Кез-келген ақын-жазушылардың өлең шумақтарын құрылысына қарай талдап келуге беремін.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Шәкәрім Құдайбердіұлы

« Жолама қулар маңайға»

Сабақтың мақсаты: а) Шәкәрімнің өмірінен өзінің «Мұтылғанның өмірі атты» ғұмырнамалық дастанынан үзінділер оқыту арқылы таныту;

ә) әдебиеттің әр жанрында жазған шығармаларынан үзінділер оқытып,оны баяндай білу қабілеттерін дамыту;

б) Ұлтымыздың ұлыларының еліне еткен еңбегін бағалай білуге тәрбиелеу;

Сабақтың түрі: жаңа материалды меңгерту сабағы

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, топтау ,баяндау т.б

Сабақтың көрнекілігі:, Шәкәрімнің суреті ,үнтаспа, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, ән-күй

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге өлең шумақтарын құрылысына қарай талдап келуге берілген соны тексеріп, «Абай кім?» танымдық сызбаны толтырады.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Абай, Сұлтанмахмұт, Сәкен,Ілиястар сияқты Шәкәрім де қазақ поэзиясының өркендеуіне үлес қосты.XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басындағы прозаның дамуына Шәкәрімнің прозалық туындылары «Түрік,қазақ,қырғыз һәм хандар шежіресі», «Мұсылмандық шартты трактаттары», «Бәйшешек бақшасы» әңгімелер топтамасы бар.

Шәкәрім өлең-жырларын ұшқырлай түсу үшін олардың көбіне ән жазған.

Дәптермен жұмыс: Дәптерлеріне Шәкәрімнің өлеңдерін аудармаларын,поэмаларын жазады.

Білімді бекіту: Жоғарыда оқылған үзінділерден ой қорыту. Оқушы Шәкәрімнің шығармашылығының қандай түрлерін біліп шықты.

Мысалшы ақын нақыл сөзші

аудармашысазгер

дастан жазған

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «Жолама қулар маңайға» өлеңін жаттап келу

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: «Адамдық борышың»

Сабақтың мақсаты:

а) Шәкәрім өлеңдері туралы түсінік бере отырып,ерлікке,адамгершілікке баулу;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,үнтаспа, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Шәкәрімнің «Жолама қулар маңайға» өлеңін жатқа сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Шәкәрімнің қандай поэмаларын білесіңдер?

2. Кімдердің шығармаларын аударған?

3. Қандай әндерін білесіңдер?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Шәкәрім өлеңдерінің тақырыбы,көркемдік мазмұны сан қилы. Абай өнерінен үлгі алған ақын өлеңдерінен шығыс,батыс әдебиетінің өрнектерін көреміз.

Шәкәрім өлеңдерінң келесі бір саласы адамдық,азаматтық тақырыпта жазылған Бұл шығармалары өзіндік таза Шәкәрімге ғана тән стильмен ерекшеленеді.

Топпен жұмыс: . хронологиялық таблицаны толтырады.

1858 жылы дүниеге келеді

1905-1906 жылдары Меккеге қажылыққа барады.

1908 жылы елден жырақта тастақта тұрады

1931 жылы қайтыс болады

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1 Шәкәрімнің қоғам қайраткері жөнінде не білесің?

2. Шәкәрім өзіне кімді үлгі тұтқан?

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Шәкәрімнің «Адамдық борышың» атты өлеңін мәнерлеп оқып, адамгершілік туралы мақал жазып келу

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы:

Сабақтың тақырыбы: Сыныптан тыс оқу

Сабақтың мақсаты:

а) Өтілген сабақтар бойынша оқушылардың білімін тексекру;

ә) шығармашылық жұмыстар арқылы ойлау қабілетінің дамуына,тіл байлығының артуына ықпал жасау;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: қайталау сабағы

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, ұжымдық талдау т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Ауыз әдебиеті дегеніміз не?

2. «Батырлар жыры» қай әдебиетке жатады?

3. А.Құнанбаевтың қандай әндерін білесіңдер?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Қазақ әдебиеті екіге бөлінеді: біріншісі-ауыз әдебиеті,екіншісі -жазба әдебиеті. Ауыз биеті мен жазба әдебиетінің айырмашылығын түсіндіремін.

Тақтамен жұмыс: .Тақтаға кез-келген ақынның бір шумақ өлеңін жазып, құрылысына қарай талдайды.

4 3 4

Мен жазбаймын //өлеңді// ермек үшін,

Жоқ-барды, // ертегіні // термек үшін.

Көкірегі сезімді, // тілі орамды

Жаздым үлгі// жастарға // бермек үшін

1 шумақ, 4 тармақ, 11 бунақ, 11 буынды.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Оқушылардың түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Қайталау. Кез-келген көркем шығарманы оқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Ахмет Байтұрсынұлы

»Анама хат»,«Қара бұлт»

Сабақтың мақсаты: :

Ахмет Байтұрсынұлның

»Анама хат»,«Қара бұлт» өлкңдерінің мазмұнын ашу оқушылардың ойлау қабілетін,сабаққа деген қызығушылығын арттыру және негізгі мәселелерге аса көңіл бөлуге үйрету;

ә) оқушылардың оқулықпен жұмыс істеу дағдыларын жетілдіре отырып,логикалық ойын дамыту,оқу материалына сын көзімен қарап,жолдастық көмекке қашанда әзір болу қасиетіне,ұлттық дәстүрді қастерлеуге үйрету;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,үнтаспа, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген кез-келген ақын-жазушының шығармаларын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Не үшін біз кейіпкерлерді жағымды және жағымсыз деп екіге бөлеміз?

2. Жағымсыз кейіпкерлерді қалай ажыратамыз?

б) Жаңа сабақ: : А.Байтұрсынов»Анама хат»

«Қара бұлт»

Ахмет Байтұрсынов ағартушылық-деомократтық бағыттағы ақын әрі ғалым тілші,әдебиет зерттеушісі түрколог ақын аудармашы. Ол қазіргі Қостанай облысы Торғай атырабындағы Сарытүбек деген жерде 1873 жылы дүниеге келген.

кітапен жұмыс: .Кітаптан Ахмет Байтұрсыновтың өлеңдерін мәнерлеп оқиды.

Топпен жұмыс: семантикалық картаны толтырады.Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1 Ақын қара бұлт арқылы өмірдегі қандай адамдарды бейнелеген?

2. Тау сөзімен адамдардың қандай қасиетін көрсетпек болған?

3. Қара бұлттың мақтаншақтығы мен қайырымсыздығын көрген тау қалай тебіренеді?

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: А. Байтұрсыновтың «Қара бұлт» өлеңі

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: С. Торайғыров

«Шығамын тірі болсам адам болып» Сабақтың мақсаты:

а) С. Торайғыров шығармашылығынан жалпы мәлімет бере отырып, өлеңнің тақырыбын,негізгі идеясын ашу;

ә) оқушылардың ойлау,есте сақтау қабілеттерін дамыта отырып тақырып бойынша сөйлеу дағдыларын қалыптастыру;

б) оқушылардың пәнге деген қызығушылықтарын арттыру,өз ойын ашық айтуға,ізденуге тәрбиелеу;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , ізденушілікт.б

Сабақтың көрнекілігі:,кітаптар,тірек сызбала , дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, ән-күй

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген А. Байтұрсыновтың «Қара бұлт» өлеңін жатқа сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

С. Торайғыров-қазақ халқының 20 ғасыр басындағы аса көрнекті ақыны. Ол халық көзін ашуды арман етті. Шығармаларында қазақ аулындағы жағымсыз көріністерді әшкерелеп,халықты өнер-білімге,мәдениетке шақырды.

«Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңін ақын өзінің ұстазы Нұрғалиға арнаған екен. Өлең 1913 жылы жазылған, 1922 жылы «Адасқан өмір» кітабында жарияланады. Лирикалық кейіпкер арқылы ақын сол дәуірдегі ұрпақтың мұрат мақсатын жырға қосады.

Топпен жұмыс: .Оқушылар әр топта өздеріне берілген шумақты талдайды.

1-топ. Ақын нені жаман нені жақсы деп есептейді?

2- топ. Ақын аурмаған кездерін қандай күйге теңейді? Ақынның жас кезіндегі арманы мақсатын меңзеген жолды оқыңдар

3- топ. Өлеңнің негізгі идеясы қандай?

Сөздікпен жұмыс:.тірі болсам-өлмесем;жиһан кезіп-өмір;көрде-молада; надандық-білімсіздік; жарық күнде сәуле қуған-білім іздеген; серт-уәде.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Ақын нені армандаған?

2. Ақын өлеңде өзіне қандай мақсат қояды?

Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Өлеңді мәнерлеп оқып, жаттау. Өлең мазмұнына сүйене отырып «Ақынның арманы-білімді ұрпақ» тақырыбында ойтолғау жазу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Мағжан Жұмабаев

« Мен кім?»

Сабақтың мақсаты:

а) Мағжан Жұмабаевтың «Мен кім?» өлеңінің негізгі идеясын таныту;

ә) оқушылардың ойлау,есте сақтау қабілеттерін дамыта отырып тақырып бойынша сөйлеу дағдыларын қалыптастыру;

б) өршіл де өжет,жігерлі болуды талап ету,үйрету;

Сабақтың түрі: жаңа оқу материалын меңгерту

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , салыстырут.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, деңгейлік тапсырмалар жазылған жайма қағаз т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген С. Торайғыровтың «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңін жатқа сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Қазақ әдебиетінің 20 ғасыр басындағы жарқын жұлдыздарының бірі-Мағжан Жұмабаев.

Мағжан Жұмабаев кім,қандай ақын? Осы сұрақтың жауабын,яғни ақынның кім екенін,ақындық қуаты қандай екенін «Мен кім?» деген өлеңінен іздеп көрейік.

Өлеңді мәнерлеп оқып, ауызша талдау.

Топпен жұмыс: . «Баяндаушы топ» Ақын өзін нелерге теңейді?

Жалын жолбарыс бұлт

Тұлпар арыстан

теңіз күн жел

« Суреттеуші топ» Ақын өзін неге осы нәрселерге теңеді? Ол сөздер қандай қасиеттерді бейнелейтіндігін айтыңдар.

Арыстан: азулы аң,аң патшасы.Жолбарыс: бұл да мықты.Бұлт: түйіліп тұрады,жаңбыр әкеледі. Күн: жер бетіне шуақ әкеледі. Теңіз: буырқанады,толқиды,тасады. Жалын: от,өртеп жібереді.

Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Венн диаграммасы бойынша «Мен кім?» өлеңін Сұлтанмахмұттың «Шығамын тірі болсам,адам болып» өлеңімен салыстырады.

Білімді бағалау:Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «Ер жігітке тән қасиеттер..» деген сөйлемді жалғастырып,толықтырып,өлеңді жаттап келу

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Сәбит Дөнентаев «Бозторғай»

Сабақтың мақсаты:

а) С. Дөнентаев в шығармашылығынан жалпы мәлімет бере отырып, «Бозторғай»

өлеңнің тақырыбын,негізгі идеясын ашу;

ә) оқушылардың ойлау,есте сақтау қабілеттерін

дамыта отырып тақырып бойынша сөйлеу дағдыларын қалыптастыру;

б) оқушылардың пәнге деген қызығушылықтарын арттыру,өз ойын ашық айтуға,ізденуге тәрбиелеу;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , ізденушілікт.б

Сабақтың көрнекілігі:,кітаптар,тірек сызбала , дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, ән-күй

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Мен кім өлеңін жатқа сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақ: : Сәбит Дөнентаев «Бозторғай»

«Сəбит Дөнентаев. «Заман кімдікі?», «Бозторғай», «Ой»

фельетондары» С.Дөнентаевтың өмірі мен жазушылық қызметі (өткен

сыныпта оқылған деректерді толықтыру). Өлеңдерінің тақырыбы мен идеясы.

Ақын шығармаларындағы аллегория жəне астарлау. С.Дөнентаев шағын

сюжетті өлеңнің шебері, көсемсөз шебері. Əдебиет теориясы: аллегория, сатиратуралы ұғымдарды кеңейту. Пəнаралық

байланыс: тарих, қазақ тілі. Өзіндік ізденіс жұмыстары: С.Дөнентаевтың мысал

С. Дөнентаев-қазақ халқының 20 ғасыр басындағы аса көрнекті ақыны. Ол халық көзін ашуды арман етті. Шығармаларында қазақ аулындағы жағымсыз көріністерді әшкерелеп,халықты өнер-білімге,мәдениетке шақырды.

Лирикалық кейіпкер арқылы ақын сол дәуірдегі ұрпақтың мұрат мақсатын жырға қосады.

Топпен жұмыс: .Оқушылар әр топта өздеріне берілген шумақты талдайды.

1-топ. Ақын нені жаман нені жақсы деп есептейді?

2- топ. Ақынның арманы мақсатын меңзеген жолды оқыңдар

3- топ. Өлеңнің негізгі идеясы қандай?

Сөздікпен жұмыс Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Ақын нені армандаған?

2. Ақын өлеңде өзіне қандай мақсат қояды?

Сәбит Дөнентаев «Бозторғай»

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Сәкен Сейфуллин «Далада»

Сабақтың мақсаты:

а) ақынның өмірінен мәлімет беру Өлең арқылы жаңа өмірден жақсылық күткен ақын бейнесін ашу;

ә) Өлеңдегі негізгі ойды түсіне білуге,ой қорытуға,бейнелі сөздерді таба білу дағдыларын дамыту;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , ой толғау т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,суреттер, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Мағжан Жұмабаевтың «Мен кім?» өлеңін жатқа сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. «Мен кім?» өлеңіндегі сұраулы сөйлем оралымдары әдебиет теориясында қалай аталады?

2. «Мен кім?» өлеңінен эпитеттерді тауып бер.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Бүгін біз ақын Сәкеннің 1922 жылы жарық көрген «Асау тұлпар» кітабының алғашқы бетіне арнау түрінде жазылған «Далада» өлеңімен танысамыз.

1. Асау тұлпар мен кең дала дуэті 2. Асау тұлпар арыны

3. Асауға мінген ақын 4. Ақын салған ән 5. Ақынның әніне қосылған табиғат

Бұдан біз Сәкеннің поэзия тілімен салған суретін көз алдымызға елестетеміз. Алты жасар асау тұлпар мен кең дала дуэті,табиғат көрінісі.Сол далада арындап шапқан асау тұлпар арыны,асауға мінген ақын сипаты.Ақынның кеудесін мақтаныш сезімі кернеп,кең дала төсінде салған әннің құдіретіне бүкіл табиғат қосылып үндесуі. Ең соңында автордың ел болашағы-жастарға тапсырған аманаты.Міне,ақынды толғандырған,өлеңіне арқау болған мәселелер осылар.

Кітаппен жұмыс: .Өлеңді оқушыларға оқыту. Өлеңнен теңеулерді,риторикалық сұраулы сөйлемдерді тапқызу.

Теңеу: риторикалық сұраулы сөйлем:

-Танаулары шелектей, Өрге қарай орғыса,

Ырсылдап демі көріктей, Өр не қылмақ асауға?

Көздері оттай өріктей Желге қарай орғыса,

Жел не қылмақ асауға?

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Сәкеннің «Далада» өлеңін мәнерлеп оқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Бейімбет Майлин

«Даудың басы -Дайрабайдың көк сиыры»

Сабақтың мақсаты:

а) Жазушының өмірінен мәлімет бере отырып ерлікке, адамгершілікке баулу;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,іздендіру т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген С.Сейфуллиннің «Далада» өлеңін мәнерлеп оқытып,мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Асау тұлпардың шабысын қалай суреттейді?

2. Көз алдарыңа кең даланы жасыл жайлауды,елестете отырып,қандай әсер алуға болады?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Бейімбет Майлин 1894 жылы қазіргі Қостанай облысының Тараз ауданында дүниеге келген. Ауыл медресесінен сауатын ашқан ол сол кезеңдегі белгілі оқу орындары болып саналатын Троицк қаласындағы «Ғалия» медресесінен кейін Уфа қаласындағы «Уәзифа» медресесінен білім алған.

«Даудың басы-Дайрабайдың көк сиыры» әңгімесінің мазмұнын түсіндіріп беремін.

кітаппен жұмыс: .Оқушыларға әңгімені мәнерлеп оқытып, сол бойынша сұрақтар қоямын.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1.XX ғасырдың басында қазақ тұрмысына енген жаңалықтар және ескі мен жаңаның арасындағы үйлесімсіздіктер әңгімеде кімдердің істері мен сөздері арқылы суреттелген?

2. Дайрабай сөзі көптің көңілінен шығып, Айсары әрекетінің келемеж-мазаққа айналуы неліктен?

3. Жазушының қандай әңгімелерін оқығансың?

Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Бейімбет Майлиннің «Даудың басы-Дайрабайдың көк сиыры» әңгімесіноқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Б.Майлиннің «Даудың басы-Дайрабайдың

көк сиыры» әңгімесінің тақырыбы мен кейіпкерлері.

Сабақтың мақсаты:

а) оқушылардың ойлау қабілетін,сабаққа деген қызығушылығын арттыру және негізгі мәселелерге аса көңіл бөлуге үйрету;

ә) оқушылардың оқулықпен жұмыс істеу дағдыларын жетілдіре отырып,логикалық ойын дамыту,оқу материалына сын көзімен қарап,жолдастық көмекке қашанда әзір болу қасиетіне,ұлттық дәстүрді қастерлеуге үйрету;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Бейімбет Майлиннің «Даудың басы-Дайрабайдың көк сиыры» әңгімесінің мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Қандай поэмаларын білесіңдер?

2. Дайрабай сөзі көптің көңілінен шығып, Айсары әрекетінің келемеж-мазаққа айналуы неліктен

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Б.Майлин әңгімелерінің тақырыбы -ауыл өмірі. 20 -ғасырдың бас кезіндегі аласапыран заманды қазақтың қабылдауы,түсінуі халыққа жат әдет-ғұрыпты күшпен таңу,оның нәтижесі жазушының әңгімелерінде нақты суреттелген.

Б.Майлин әңгімелері сол тұстағы аумалы-төкпелі кезеңнің жаманы мен жақсысын,пайдасы мен залалын дәл тауып көрсете білуімен құнды.Жазушының сондай әңгімелерінің бірі «Даудың басы-Дайрабайдың көк сиыры» .

Шығармашылық жұмыс: Әңгімедегі кейіпкерлерге мінездеме береді.

Жағымды жағымсыз

Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.

Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Әңгімедегі жағымды кейіпкерлерге мінездеме жазу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: І. Жансүгірұлы «Ана тілім» «Домбыра »

Сабақтың мақсаты:

а) І.Жансүгіров шығармашылығынан жалпы мәлімет бере отырып, өлеңнің тақырыбын,негізгі идеясын ашу;

ә) оқушылардың ойлау,есте сақтау қабілеттерін дамыта отырып тақырып бойынша сөйлеу дағдыларын қалыптастыру;

б) оқушылардың пәнге деген қызығушылықтарын арттыру,өз ойын ашық айтуға,ізденуге тәрбиелеу;

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Бейімбет Майлиннің «Даудың басы-Дайрабайдың көк сиыры» әңгімесіндегі кейіпкерлерге мінездеме жазып келгнін тексеремін. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Б.Майлин өлеңдерінде,әңгімелерінде сол кездегі ауыл тұрмысы қалай суреттелген?

2. Жазушының қандай романын білесіңдер?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

І.Жансүгіров 1894 жылы Талдықорғанның Ақсу ауданында туған. Анасынан ерте қалған Ілиясқа ескіше хат танитын,көзі ашық,көкірегі ояу әкесі Жансүгір ескі әңгіме,аңыз-ертегі,жырларды жасынан құлағына құйып өсіреді.

Ақынның 1915-1916 жылдары алғашқы өлеңдерінде қоғамдық,саяси теңсіздікті көрсету,оқу-ағарту,білім ге шақыру,өнерге,еңбекке үндеу мәселелері жазылған.

«Ана тілім» өлеңін мәнерлеп оқып,тақырыбы мен идеясын ашып беремін.

кітаппен жұмыс: . Кітаптан Ілиястың «Ана тілім» өлеңін мәнерлеп,нақышына келтіре оқиды.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Ана тілі туралы не айтқан?

2. Қазіргі тіл мәселесіне қалай қарайсыңдар?

3. «Үш тұғырлы тіл» дегенге келісесіңдер ме?

Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: І Жансүгіровтың «Ана тілім» өлеңін жаттап келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Мұхтар Әуезов

«Біржан сал Абай аулында»

Сабақтың мақсаты:

а) көркем шығарманың мазмұнын меңгерту,шығарманы оқып-үйретудің әдіс тәсілдерін дұрыс қолданып,талдай білуге баулу;

ә) теориялық білімдерін практикамен ұштастыру,ойлау қабілеттерін,мәнерлеп оқу дағдыларын қалыптастыру,шығармашылық ізденіістерге баулу;

б) қазақтың салт-дәстүрін білуге,қарапайымдылыққа,адамгершілікке,қонақжайлылыққа,сыйластыққа тәрбиелеу;

Сабақтың түрі: іскерлік дағдыны қалыптастыру

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , СТО стратегиялары т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,Қазақстан картасы,плакаттар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, география,ән-күй

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген І Жансүгіровтың «Ана тілім» өлеңін жатқа сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Автор өміріне шолу.Мұхтар Әуезов туралы не білесіңдер? Автор өмірін биопоэма әдісі бойынша топтастырады.

«Топтастыру» стратегиясы пайдалынады. Абай кім?

Абай ----ақын-----ағартушы----сатирик----данышпан---кемеңгер---аудармашы

Мәтіннің мазмұнын төмендегі жоспар бойынша айту,түсіндіру.

1. Сый қонақ 2. Абай ықыласы. 3. Біржан құрметі 4. «Жанбота» әні

5. Әмір 6. Орал мен Керімбала 7. Үмітей 8. Әйгерім 9. Абай әсері

10 Иіс кемпір 11 Қайтқан қонақтар. 12. Ұлжан батасы.

Мәтінді композициялық құрылысына талдату.

1. Оқиғаның басталуы-ауыл жастары,ойын-сауық. Абай аулына Арқаға аты шыққан,асыл сөз,әсем үнімен ұйытқан Біржан салдың келуі.

2. Оқиғаның дамуы-Біржанның ән айтуы

3. Шиеленісуі-Жастардың әнге деген құлшынысы.

4. Шарықтау шегі-Ұлжаннан бата алып Біржанның еліне аттануы,қайтуы.

5. Шешімі-Біржанның әнін тыңдауы, жаз бойы қорытындысы ретінде әннің шығуы.

Білімді бекіту:

кішіпейілділік

қонақжайлылық ұйымшылдық

қарапайымдылық адамгершілік сыйластық

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: М.Әуезовтің «Біржан сал Абай аулында» әңгімесін оқып келу

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Абайдың «Біржан сал Абай аулында»

әңгімесінің кейіпкері

Сабақтың мақсаты:

а) әңгімедегі кейіпкер характерлерін сомдаудағы жазушы шеберлігін таныту;

ә) кейіпкерлер тағдыры туралы түсінік беру,мәліметтермен таныстыру;

б) оқушылардың ойлау қабілеттерін,ауызша және жазбаша пікір айту дағдыларын қалыптастыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, сын тұрғысынан ойлаутүсіндіру,топтау , т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,семантикалық карта, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Абайдың «Біржан сал Абай аулында» әңгімесінің мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. «Мұхтар» сөзі қандай мағынаны білдіреді?

2. Ұлжан ана Біржан мен оның жолдастарына қандай сый-сияпат жасады?

3. Иіс кемпір Әйгерімге не деп алғыс айтты?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

1. Оқулықтан портреттерін таптырту,оқыту.

2. Кейіпкер туралы айту.

Образ-көркем бейне,сөзбен сомдалған тұлға. (Зейнолла Қабдолов)

Типтік образ.Әдебиеттегі бір адам арқылы өмірдегі мың адамды тануға болады.

Қосымша кейіпкерлер

Абайдың аналары: Күңке,Ұлжан,Айғыз,Нұрғаным

Өнерпаз жастар: Үмітей,Балбала,Керімбала,Оралбай,Базаралы

Абайдың туыстары: жары-Әйгерім,інілері-оспан,Әмір,досы-Ербол, жеңгесі-Қалиқа

Топпен жұмыс: . «Ән» тақырыбына сэкуэй жазу

1. Ән. 2. Асқақ қуанышты. 3. Шырқайды,өрлетеді,үзілтеді

4. Ән көңілді жадыратады,шерліні жұбатады. 5. Өнерпаз,ақын,жыршы,әнші,сері

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. «Топтастыру» стратегиясы

Сал-сері

Кербез асқақ үнді әнші

ақын

өнерпаз ғажайып әнші

сазгер домбырашы

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «Біржан сал» тақырыбына сурет салу

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Ғабит Мүсірепов

« Автобиографиялық әңгіме»

Сабақтың мақсаты:

а) Жазушының өмірінен мәлімет бере отырып,ерлікке,адамгершілікке баулу;

ә) көркем прозаға деген қызығушылыққа,халықтық салт-дәстүрін түсіне білуге тәрбиелеу;

б) оқушылардың пәнге деген қызығушылықтарын арттыру,өз ойын ашық айтуға,ізденуге тәрбиелеу;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген М.Әуезовтің «Біржан сал Абай аулында» әңгімесі бойынша слып келген суреттерін тексеремін. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Біржанның әндерін ата.

2. Біржанды сабаған кім? 3. Абайға жеңгелері қойған ат. Неліктен олай қойған?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Ғ.Мүсірепов 1902 жылы ,қазіргі Солтүстік Қазақстан облысы,Жамбыл ауданында туған. Ауыл молдасынан хат танып,1917 жылы Қостанай уезінің Обаған болысында 2 класты орыс мектебіне түседі,белгілі ақын,талай жақсы жайсаңдарды оқытқан Бекет Өтетілеуовтен оқиды.Пресногорьковтегі жоғары бастауыш училищені бітіріп,жеті жылдық білім алады.

әңгімелері: «Ер ан», «Ананың анасы», «Ақлима», «Ашынған ана», «Талпақ танау»

повестері: «Тулаған толқында», «Көк үйдегі көршілер», «Өмір ертегісі», «Алғашқы адымдар»

романдары: «Қазақ солдаты», «Оянған өлке», «Ұлпан»

пьесалары: «Қозы Көрпеш-Баян сұлу», «Ақан сері-Ақтоты», «Қыз Жібек», «Амангелді»

кітаппен жұмыс: .Автобиографиялық әңгімені түсіндірген соң, мәнерлеп оқиды.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.

1. Жазушының сүйікті ұстазы Б.Өтетілеуов туралы сенің пікірің қандай?

2. Жазушы көбінесе қандай тақырыпқа жазған?

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына, сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Ғабит Мүсіреповтің «Автобиографиялық әңгімесін» оқып, түсінігін айтып келуге беремін.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Ғ.Мүсірепов «Жапон балладасы»

Сабақтың мақсаты:

а) Ғ.Мүсіреповтің «Жапон балладасы» шығармасы арқылы Жапонияның Хиросима қаласына тасталған атом бомбасының адам баласына әкелген зардаптары туралы түсіндіру;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: жаңа сабақты меңгерту

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі ,география

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Ғ.Мүсіреповтің «Автобиографиялық әңгімесінің» мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Картадан Хиросима,Нагасаки қалаларын картадан көрсету.Интернеттен алынған суреттер,мүгедек адамдар,қираған үйлер,ақ қанды адамдар т.б

Топпен жұмыс: .1-деңгей. 1. АҚШ Жапонияға бомбасын қай жылы тастады?

2. Бомбаның күші неге тең еді?

2-деңгей. 1. Екі атом бомбасынан екі қалада қанша халық қырылды?

2. Жапония халқы қандай зардап шегуде?

3-деңгей. 1. Ғ. Мүсіреповтің «Жапон балладасында» не туралы айтылады?

2. «Жапон балладасы» тарихи шындыққа жата ма?

4-деңгей. 1. Бііздің қаланың қақ жарты халқы екі секундта қырылып қалды.Жанып,күл болып кетпегендері өртелді.Үзінді қай бөлімнен алынған?

2. Аспандай жерге найзадай қадалған от тасқыны менің алдыма әкеліп бір топ адамды үйіп тастады. «Жапон балладасындағы» қай бөлімнен үзінді?

Білімді бекіту: « Ішіне-сыртына»

«Жапон балладасы»

Жапон бұқарасы,қойшы,доктор,Жиренше,Танек Урико, Күлтеке, Абылай, Урико-Сан, Айко,Қарашаш, жеңеше,Жанай, жапон қызы, Байсары, жас балалар, оқушылар,жұмыскерлер.

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Ғ Мүсіреповтің «Жапон балладасын» оқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Ғ Мүсіреповтің «Жапон балладасы»

әңгімесіндегі кейіпкерлер

Сабақтың мақсаты:

а) әңгімедегі кейіпкер характерлерін сомдаудағы жазушы шеберлігін таныту;

ә) кейіпкерлер тағдыры туралы түсінік беру,мәліметтермен таныстыру;

б) оқушылардың ойлау қабілеттерін,ауызша және жазбаша пікір айту дағдыларын қалыптастыру;

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Ғ.Мүсіреповтің «Жапон балладасы» әңгімесінің мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Тест

1. «Арқаның әңгімесіндегі» кейіпкерлердің жасы нешеде?

А) отыз жетіде Ә) қырыққа жетпеген В) елуге жетпеген

2. «Тастың әңгімесіндегі» қандай тас қайғылы әңгімені баяндады?

А) мрамор Ә) қара тас В) тау

3. «Көздің әңгімесі» «Қазақ әйелі» жинағында қандай атпен енген?

А) «Жапон балладасы» Ә) «Атом құрбаны» В) «Көздің әңгімесі»

4. «Арқаның әңгімесіндегі» кейіпкер қанша уақыт ессіз жатты?

А) екі ай бойы Ә) алты ай бойы В) үш ай бойы

5. Екі қалаға не себепті атом бомбасын тастады?

А) Жапон халқын қырып салу үшін Ә) Жер бетінен жою үшін В) тәжірибе жасаған көрінеді

6. «Арқаның әңгімесіндегі» кейіпкер ауруханада неше рет жатып,неше рет арқасын жаматты?

А) 16 рет Ә) 20 рет В) 10 рет

7. Жапонияға атом бомбасын тастағанда қанша халық қырылды?

А) 350 мыңнан астам Ә) 300 мыңнан астам В) 400 мыңнан астам

8. «Жапон балладасындағы» қаланың қақ жарты халқы қанша уақытта жанып,күл болып кетті?

А) 1 мин Ә) 2 сек В) жарты сағатта

9. «Арқаның әңгімесіндегі» кейіпкер қазір қандай адам?

А) ақ қанды адам Ә) қызыл қанды адам В) сұр қанды адам

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «Жапон балладасы» атты шығармашылық хронологиялық кестені толтырып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Әбу Сәрсенбаев «Сен құрметте оны»

Сабақтың мақсаты:

а) Ә Сәрсенбаев мұрасын тереңдей оқытып үйрету, өлеңнің мазмұнын меңгерту,көркемдік ерекшелігін ашу,Көркем поэзияның сөз өнерінің құдіретін таныту ;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,мәнерлеп оқу , т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар т.б

Пәнаралық байланыс: ән-күй, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген «Жапон балладасы» атты шығармашылық хронологиялық кестені тексеремін. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. АҚШ Жапонияға бомбасын қай жылы тастады?

2. Бомбаның күші неге тең еді?

3 . Екі атом бомбасынан екі қалада қанша халық қырылды?

4. Жапония халқы қандай зардап шегуде?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Әбу Сәрсенбаев 1905 жылы дүниеге келген. Әбу Сәрсенбаевтің бірнеше өлеңдері бар. Олар: « Ақша бұлт», «Сен құрметте оны» т.б

«Сен құрметте оны» өлеңін мәнерлеп оқып, түсіндіріп беремін

кітаппен жұмыс: .кітаптан өлеңді мәнерлеп,нақышына келтіре оқиды.

Шығармашылық тапсырма: «Менің борышым» тақырыбына ойтолғау жазады.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.

1 Сендер кімнің өлеңін көбірек оқисыңдар?

2. «Сен құрметте оны» өлеңінде нені үлгі етіп отыр?

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Әбу Сәрсенбаевтің «Сен құрметте оны» өлеңін жаттап,құрылысына қарай талдап келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Тіл ұстарту. Шығарма Абай

Сабақтың мақсаты:

а) логикалық ойлау қабілеттерінөмірге деген көз қарасын дамыту.

Шығармашылық белсенділіктерін шыңдау;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың ойлау қабілеттерін,ауызша және жазбаша пікір айту дағдыларын қалыптастыру;

Сабақтың түрі: ЖББ

Сабақтың әдісі: шығармашылық ізденіс т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

б) Жаңа сабақ:

Шығармаға жоспар жасауға және ол бойынша жазуға үйрету.

Жоспар--өте күрделі жұмыс. Ол бүкіл шығарма жазуға тиісті тақырыпты,туындыны,оның идеясын ,құрылысын және мазмұнын толық қамтитындай етіп жасалуы тиіс.Оқушы шығармасының талапқа сай жазылуы оның жоспарының дұрыс жасалуына да байланысты. Сондықтан ең алдымен жоспарды дұрыс,жүйелі жасауға үйретіледі.

Шығармаға жоспарды дұрыс жасау оқушының сол тақырыпты,мәселе мен туындының мазмұны мен идеясын қаншалықты түсінгеніне байланысты.Сондықтан шығарма жаздырардан бұрын сол тақырып мәселесін немесе еңбектің мазмұнын қаншалықты білетінін ,оған керекті жағдайларды анықтап алу керек.Содан кейін шығарма жоспарының мәні мен мазмұнының және қандай түрлері болатыны түсіндіріледі.

Қорытынды бөлім -оқушы шығармасының түйінді өзегі. Мұнда оқушы сөз етіп отырған тақырыптан алған әсерін,тілек мақсатын жазушы я шығарма ,тақырып я мәселе туралы пікірін білдіреді.

Шығарма тақырыбына жоспар құруға көмектесемін.

Жоспар

I Кіріспе.

II Негізгі бөлім:

а)

ә)

III Қорытынды.

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Абай .Поэзия минуты

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Б.Момышұлы «Жауынгердің тұлғасы»

Сабақтың мақсаты:

а) Б.Момышұлы өмірімен,ерлік жолдарымен,кітаптарымен,естеліктерімен таныстыра отырып,елін,жерін құрметтеу,ұлтжандылыққа тәрбиелеу;

ә көркем прозаға деген қызығушылыққа,халықтық салт-дәстүрін түсіне білуге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: ерлік сабағы

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, «Батыр ата» бүктемесі т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі,өмірмен байланыстыру

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген шығармаларының,әңгімелерінің мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Б. Момышұлының өмірі мен шығармашылығы туралы кеңінен тоқталып айттым.

Үлкен атасы Имаш,әжесі Қызтумас,әкесі Момышәлі,шешесі Рәзия,өзінен үлкен әпкелері үбіш,Сәлима,Әлима.Бұл бөлімде атаның 25 жыл әскери қызметте болғаны,әскери қызметтің қыры мен сыры,тәртіптілік,төзімділік,қайсарлық,жігерлік туралы айттым. Сонымен қоса жеті ата жөнінде сөз болды. Әскери қызметтен соң немен айналысты,қандай туындылары бар екенін айтып шықтым.

шығармашылық жұмыс: .

Әңгімеден мақал-мәтелдерді теріп жазады. Сонымен қатар өздері білетін батырлық,ерлік,қырағылық туралы білген мақал-мәтелдерін айтқызу. Оқулықтан жауынгердің бойындағы отансүйгіштік,қайсарлық,шыдамдылық сияқты қасиеттерді бейнелеген сөйлемдерді тапқызу.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.

1. Үзінді неге «Жауынгердің тұлғасы» деп аталған?

2. Оқиға қай жылы қайда болған?

3. «Жауынгердің тұлғасы» сенің ойыңша қандай болу керек?

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма:

Б.Момышұлының «Жауынгердің тұлғасы» әңгімесін оқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Батырдың өз тұлғасы

Сабақтың мақсаты:

а) оқушылардың ойлау қабілетін,сабаққа деген қызығушылығын арттыру және негізгі мәселелерге аса көңіл бөлуге үйрету;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Б.Момышұлының «Жауынгердің тұлғасы әңгімесінің мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Бауыржан ата өнері

Бауыржан атаның салған суреттері,қиған оюлары. Келіні Зейнеп Ахметованың естеліктерімен танысу: «Атамыз шығармашылық жұмыс үстінде,жазып отырған еңбегі өнімсіз болған кезде, қолына жедел қайшы мен қағаз алып ою ояды. Сондықтан ою-өрнек кездейсоқ түрде жасалынбайды,адам оған ой жігерін жұмсайды. Сол себепті де оған шығармашылық туынды ретінде қарау керек».

кітаппен жұмыс: . « Б.Момышұлының Отан соғысындағы кезі сендердің кітаптарыңда беріліпті» деп мәтінді оқушылардың өздеріне іштей оқытамын,өзім мазмұнымен таныстырамын.

Сөздікпен жұмыс: дивизия,Волокаламск станциясы,Десятидворка,батальон

Кеңес Одағының батыры атағын 1990 жылы соғсыстағы асқан ерлігі,шебер қолбасшылығы үшін Бауыржан Момышұлына берді.

Әскери шен (атақ) үлгілері бойынша кейіпкерлерді дәрежесіне қарай атату. Маршал,генерал, ......

Білімді бекіту: Балаларға Қ.Аманжоловтың «Бауыржан»атты өлеңін оқып беремін.

Бір дауыл сапырды кеп өрт теңізін

Теңселтіп темір топан дүние жүзін.

Бетіне туған жердің өшпестей қып,

Ер жазды өз қанымен жүрген ізін. Үстінде туған елдің тұрды толқып,

Нақ сол кез естідім мен ер дүбірін

Атағы атын алып келді шалқып,

«Бауыржан Момышұлы» деген бір үн.

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «Жауынгердің тұлғасы» бойынша жауынгердің қасиеттерін жазу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Ә.Нүрпейісов «Балықшылар»

Сабақтың мақсаты:

а) Оқушыларға жазушы туралы,оның шығармашылығы туралы сын тұрғысынан ойлау,талқылауға үйрету;

ә) оқушылардың осы сабаққа дейінгі және одан кейінгі білгенін ақпараттармен ұштастыру,жинақтау;

б) мейірімділікке ,қамқорлық көрсетуге,сүйіспеншілікке баулу;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,іздендіру т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген «Жауынгердің тұлғасы» бойынша жауынгердің қасиеттерін жазып келгенін тексеремін. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Серебряков Бауыржанға не деді?

2. Неше немісті қиратып келді?

3. Бауыржанның ерліктерін білесіңдер?

4. Бауыржанның қандай нақыл сөздерін білесіңдер?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Әбдіжәміл Нүрпейісовтің «Балықшылар» әңгімесі «Қан мен тер» трилогиясынан үзінді екенінжәне трилогия туралы түсінік беріледі. «Балықшылар»әңгімесіндегі балықшылардың хал-жағдайы,күнкөріс көзі тек қана балық екенін айтып түсіндіру.

кітаппен жұмыс: .әңгімедегі кейіпкерлердің сөздерін рольдерге бөліп оқиды.

Шығармашылық жұмыс: Әңгімедегі кейіпкерлерге мінездеме береді,кейіпкердің қай түріне жататынын айтады.

Дәптермен жұмыс: Шығарманы құрылысына қарай талдайды.

1. Басталуы

2. Дамуы

3. . Шиеленісуі

4. Шарықтау шегі

5. Шешімі

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.

1. Балықшылар балығын кімге өткізбекші болды?

2. Андрей қандай адам еді?

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «Балықшылар» әңгімесін оқып келу

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Б. Соқпақбаев «Менің атым Қожа»

Сабақтың мақсаты:

а) Б.Соқпақпаевтың өмірі,әлемге танылған әйгілі шығармасы туралы білім беру,толықтыру;

ә) оқушылардың ой-өрісін,қызығушылығын ояту;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: дәстүрлі емес сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Ә.Нүрпейісовтің «Балықшылар» әңгімесінің мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Б. Соқпақпаев «Менің атым Қожа» (повестен үзінді).

1. Қызығушылықты ояту.

Дарын иесі балалар жазушысы

Қазақ әдебиетінде өзіндік орны бар қаламгер

Сіздерге қандай есімдер ұнайды?

2..Мағынаны тану.

1 топ: «Менің атым»... 3 топ: «Бір сәттә кез»

2 топ: «Ағаттық аяқ астында» 4 топ: «Ағаттықтың азабы»

5 топ: «Түбі адам болатын бала»

Өзара оқыту стратегиясы бойынша әр топтан бір-екі оқушы шығып берілген тапсырманы мазмұндайды.

3. Ой толғаныс.

1 топ «Менің басымнан өткен қызықты оқиғам»

2 топ «Шығармадағы қай кейіпкермен кездесер едіңіз?»

3 топ: «Менің атым Қожа» мен «Менің де атым Қожа» фильміндегі бұрынғы ғасырдағы Қожа мен қазіргі ғасырдың «Қожасын» салыстырыңыз».

4 топ: «Шығарма сізге ұнады ма,несімен ұнады?»

5 топ: «Қожаға хат»

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «Менің бал балалық шағым» (повесть туралы эссе жазу).

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Б.Соқпақбаевтың «Менің атым Қожа»

әңгімесі бойынша «Түбінде адам болатын бала»

Сабақтың мақсаты:

а) оқушыларды көркем әдебиетті оқуға ынталандыру,ой-өрісін кеңейту;

ә) сөйлеу тілін байыту,тіл мәдениетіне көңілдерін аударту,салт-дәстүрін,әдет-ғұрпын құрметтеуге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: «Алтын сақа» ойыны түрінде

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,асықтар,қоржын т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

1 Мұғалімнің кіріспе сөзі

Бүгінгі «Алтын сақа» ойыны белгілі жазушы Бердібек Соқпақпаевтың «Менің атым Қожа» повесі бойынша өткелі отыр. Қожа қандай бала?

Меніңше,Қожа соншалықты бұзық бала емес. Оны бұзатын -Сұлтан деген өзінен үлкен бала. Қожаға темекі тартуды үйретіп,өтірік айтқызып, ұрлық жасауға үйір қылған да сол-Сұлтан. Екеуі иесі жоқ үйге кіріп,кішкентай Дәулетке тиын-тебен беріп,анасының тығып қойған қымызын ішіп алады ғой. Ақшаға алданған Дәулет үйіндегі бүкіл затын,өзінің киім-кешегін түгел саудаға салады. Сонда Қожа «Оның ең соңғы белбеуіне дейін тонап әкету оңбағандық болар еді» деп аяйды. Осындай жақтарына қарап Қожаны адамгершілігі жоқ деуге бола ма?

--Жоқ ,әрине, Қожа қиялшыл,сезімтал,зейінді бала.

2. Ойынға қатысушы оқушыларды іріктеу.

Табалдырық кезеңінде қойылған сұрақтарға шапшаң әрі дұрыс жауап берген 4 оқушы арбаға ие болады.

Сұрақтар. Қай сәт бейнеленген?

1. Төбемнен шатыр етіп жай түскендей болды. Не істерімді білмеген қалпымда орнымнан сүйретіліп түрегеле бердім. Маңдайымнан бұрқ етіп суық терім шығып кетті. Ох, шіркін-ай!

Жауабы: Орыс әдебиетінен Анфиса Михайловна А. Пушкиннің «Қысқы кеш» өлеңін жатқа сұрағандағы сәт.

2. Есікті аша бергенде,тынысым мүлде бітіп,жүрегімнің соғуы тоқтап қалғандай болды. Сол кездегі келбетім көлденең көзге тірі аруақ тәрізді қыбырлаған бірдеңеге ұқсар деймін.

Жауабы: Бақа оқиғасынан кейін апасына кездесер сәт.

3. Маңдайдан буым бұрқырап,есік алдына шықтым.Сәйбек көрінбейді. Омырауымды ағытып,желпініп,ойланып тұрмын. Не деп шешер екен? Мектептен шынымен-ақ шығара ма?

Жауабы: Педкеңес болып жатқан сәт.

Асықтар иіріледі,ойыншылардың реттік саны айқындалады.

Алшы-1 Тәйкі-2 Шік-3 Бүк-4

Әудемжер кезеңінде 4 сұрақ қойылады. Жауап бере алмаған немесе асығы бүк түскен оқушы ойыннан шығарылады. Әр кезеңде осылай ойыншы азайып отырады.

Сұрақтар

1. Адамның атының сүйкімді болуы да зор бақыт па деймін. Мәселен,...деген аттарды алып қараңдаршы,айтуға да ықшам,естір құлаққа да жағымды.Ол қандай есімдер?

Жауабы:Мұрат,Болат,Ербол,Бақыт

2. Тағы да мамам тұрып,басын изеп,мақұлдап,бірдеңе айтты. Анасының сөзі.

Жауабы: Шығарсаңдар,шығарыңдар мектептен!Кетсін қаңғып.Менің де жүйкемді жүн етіп құртып бітті бұл оңбаған!

3. Лаула!Лаула жігер оты!-деп шығарма қалай аяқталған еді?

Жауабы:Самға қиял құсы! Асығатыным да,аңсайтыным да ертеңгі болашағым.

4. Мамам жайлауға жүріп кетті. Мен мектепке келе жатырмын.Көңілім көтеріңкі,бойым сергек.

Анасының қандай сөзі құлағынан кетер емес?

Жауабы: Мен үшін сенің адам болғаныңнан артық ешқандай да бақыт жоқ.

Ойыншылар Қозыкөшке өтеді.

Асықтар иіріліп,конверттер таңдалады. (Үшінші кезеңде қалған 3 оқушыға 3 сұрақ қойылады.)

1. Қадыров түбінде адам болатын бала,-дейді Майқанова. Ахметов не деп қостады?

Жауабы: -Оты бар,-деп қостады.

2. Шешесі таңертең жайлауға қайтпақшы болды. Қожа анасын құшақтап не деп жылыды?

Жауабы: Жоқ,маматай, кетпеші,жаным мама! Ендігәрі тәртіпсіздік істесем,оңбай,көгермей кетейін.

3.Көк көз келіншек сатушыға не деп дауыстап жатыр?

Жауабы: Анау сұр кепкалы балаға бермеңіз. Ол кезексіз кіріп кетті.

4. Қожаның айтуы бойынша Жантас қандай бала?

Жауабы: Біреуді біреуге атыстырып,от тастап жүретін қу,сабақ үстінде сыбырлап сыпсыңдағыш,өзі тақтаға шыққанда көрінгенге құлақ түргіш бала.

Сұраққа дұрыс жауап бере алмағандары ойыннан шығады,тең келгендеріне асық иіріледі.

Ойындар Беласарға келеді. Асықтар иіріледі,конверттер таңдалады.

1. Қолтығымда добым бар.Бүгін оларды қалайда жеңуіміз керек. Қай команда ұтылған еді?

Жауабы: Біздің «Спартак» кеше «Қайраттықтардан» жеті де бес болып ұтылған еді.

2. Өзге ештеңең болмаса да әуелі оқулықтарың сай болсын,-деп Қожа қалай мақалдап еді?

Жауабы: Оқулығы сай бала-көңілі жай бала.

3. Саған бұл жолы жолдама берілмейді.Екінші кезекте барасың.

--Неге?

--«Неге болушы еді»-деп Майқанова қандай себеп айтты.

Жауабы: Барлық оқушыға бірден жетіспейді.Ал,екіншіден,ең әуелі біз лагерьге үлгілі,тәртіпті оқушыларды жібереміз.

Ойыншылар Жолайрыққа өтеді.Бұл кезеңде қалған оқушыдан Алтын көмбені ойнау-ойнамайтындығы сұралады. Егер ойыншы ойнамаса кезеңдерде жинаған асықтарының санына қарай 24 асыққа ие болады. Ал егер ойыншы Алтын көмбені ойнап,сұраққа жауап бере алмаса да «Алтын көмбенің» сыйлығына ие болады.

Сұрақ. Сабақты жақсы оқу-үлгілі оқушының бірінші белгісі. Мен осы тоқсанның ішінде қалай еткенде де озат оқушылардың қатарына қосылуым керек.

Ол үшін құпия кеңесте Қожа не істеймін деп шешті?

Жауабы: а) Сабақтан бір сағат та себепсіз қалмаймын.

ә) Үйге берілген тапсырманы мезгілінде орындап отырамын.

Жеңімпаздарды марапаттау

Мұғалімнің қорытынды сөзі

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: М. Мақатаев «Қайырлы күн», «Қара өлең»

шығармаларын оқыту

Сабақтың мақсаты:

а) оқушылардың мәнерлеп оқу,жаттау дағдысын қалыптастыру,өлеңді теориялық жағынан талдай білуге үйрету;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың ойлау қабілетін,тілдерін дамыту,байланыстырып сөйлеуге,салыстыра талдай білуге,ой ұшқырлығына баулу;

Сабақтың түрі: поэзиялық семинар сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,жатқа оқу т.б

Сабақтың көрнекілігі:, ақын портреті, кітаптар,үнтаспа, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: ән-күй, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Б.Соқпақпаевтың «Менің атым Қожа» әңгімесіеің мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

1. Мұқағали қашан,қай жерде туған осы тақырыпты қамтитын қандай өлеңдері бар?

Оқушы жауап береді де,осы тақырыпта жазылған ақынның «Менің анкетам», «Қайран Қарасазым-ай», «Қарасаз», «Мен өскен лашық бір бөлме», «Құт мекен», «Туған жерге», «Туған жер сағындырды» т.б өлеңдеріне тоқталады. Үнтаспадан жұлдызды жұптар Рамазан мен Ұлтудың орындауындағы «Қайран Қарасазым-ай» әні тыңдалады.

2. «Қайырлы түн» өлеңі қай тақырыпты қамтиды, айтайын деген ойы қандай?

Оқушы Мұқағалидың балдай тәтті балалық шағының соғыс жылдарына дәл келіп,оның зардабы мен тауқыметінің не екенін біліп өскенін,бұдан кейінгі жылдарда Отанының тыныштықта өмір сүруін,ел аман жұрт тыныш болуын тілеуден туған өлең екенін айтып,өлеңдегі қаратпа сөздердің өлең мазмұнын ашуда ерекше мазмұны бар екенін айтады. Өлеңді 2-3 оқушы жатқа оқиды.

3. «Елім барда» өлеңінің тақырыбы,көркемдігі туралы не айтуға болады?

Бұл өлеңде ақын еліне,жеріне,Отаныфна деген ыстық ықыласын,сүйіспеншілігін жырға қосатынын,көптеген теңеу сөздер мен эпитеттік метафоралар бар екенін айтады.

Мысалы: « Таулар -менің таусылмайтын бақытым.Ал,ырысым-ұланғайыр кең далам». Өлеңнің осы екі жолынан-ақ кең мағынаны аңғаруға болатынын оқушы айтып өтеді. Өлеңді 2-3 оқушы жатқа оқиды.

4. «Анау-аспан,мынау-бақ» өлеңін талдау,Абайдың «Қыс» өлеңімен салыстыру,ұқсастықтары мен айырмашылықтары туралы не айтуға болады?

Екі оқушы өлеңді жатқа оқиды.

Келесі оқушы өлеңдерді талдайды,салыстырады. Екі өлеңдегі ұқсастық-екеуінің де қыс мезгілі туралы,екеуі де кейіптеу,теңеу тәсілімен жазылғандығын,алғашқы өлеңде («Анау-аспан,мынау-бақ») қысты адам кейіпіне кіргізіп,іле-шала оны табиғаттың жарасын емдеп,таңып жатқан дәрігерге балауынан үлкен экологиялық проблема кетеріп отырғандығына тоқталып өтеді.

Ал Абайдың «Қыс» өлеңінің жазылған уақыты 19 -ғасыр. Бұл өлеңнен ақын атамыз өмір сүрген дәуірдегі ата-бабамыздың тұрмысы,малды ауылдың қысқы тіршілігі суреттелетінін,бұрқ-сарқ етіп долданғанына, беті-қолды үсік шалып,қысқа ең төзімді жануар жылқы малының титығы құрығанына қарағанда-қыстың ең бір суық,аязды,қаһарлы кезеңінің бейнеленіп отырғанын айтады.

--Дұрыс айтасыңдар,балалар. Абайдың «Қыс» өлеңі -11 буынды ,кезекті ұйқас үлгісімен жазылған, 8 тармақтан тұратын үш шумақты өлең болса, Мұқағали өлеңі -8 буынды,шалыс ұйқасты,төрт тармақтан тұратын төрт шумақты өлең.

Мұқағали өлеңдерінің тақырыбы сан алуан екеніне көз жеткіздік. «Қара өлең» атты шығармасы тіл өнері,өлең-жыр тақырыбына жазылған шығарма екеніне назар аударайық.

Жалпы ,қазақтың қара өлеңі он бір буынды,бірінші,екінші,төртінші жолдары ұйқасатын,әр жолы төрт буынды сөзге бітетін бір шумақтан тұрады. Екі сөзден құралған «қара өлең» ұғымы бір қарағанда түсінікті сияқты. «Өлең» ұғымы көне қыпшақ тіліндегі «ұла» сөзінен шыққан екен. Бұл сөздердің бір-бірімен ұласуы,үйлесуі,ұйқасуы деген мағына береді. Ал,ол неге қара? Бұл жерде түр,түс туралы айтылып тұрған жоқ. «Қара» -ол әлемнің алғашқы қалпы,ежелгі,байырғы деген ұғымды береді. Демек, «қара өлең» дегеніміз-«ежелгі сөз ұланту». Қара өлең ауыз әдебиетіне жатады.Оның иесі,авторы-халық. Табиғатқа таңдануды,әділетті аңсауды,сұлулыққа сүйсінуді т.б бір шумақ қара өлеңмен сипаттау-халқымыздың қанына сіңген қасиет. (О.Асқар «Қара өлең» жинағы. 4-5 беттер). Өлеңді өзім жатқа оқып,әр жолына талдау жасап,көркемдігіне тоқталып өтемін.

Плакат бетіне жазылған пікірлерге назар аудару.

1. «Егер ертең туған тілім жоғалар болса,мен бүгін өлуге даярмын» Р.Ғамзатов

2. Туған тілім-тірлігімнің айғағы,

Тілім барда айтылар сыр ойдағы.

Өссе тілім,мен де бірге өсемін,

Өшсе тілім,мен де бірге өшемін. Ә.Тәжібаев

Тіл, сөз өнері туралы ,мақал-мәтел,нақыл сөздер айту.

1. «Тіл өнері-дертпен тең»

2. Тіл-халықтың жаны.

3. Ең жақсы тіл-ана тілі (Оқушылар ары қарай жалғастырады).

Өлеңді алдыңғы сабақтарда өткен І.Жансүгіровтің «Анам тілі», М.Жұмабаевтың «Қазақ тілі» өлеңдерімен байланыстыру,салыстыру,пікір,ой тақырып ортақтастығына көңіл аударту.

.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Өлеңді жаттау, «Тіл құдіреті»тақырыбында шағын шығарма жазып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Шерхан Мұртаза «Тұтқын бала»

Сабақтың мақсаты:

а) Шерхан Мұртаза «Қызыл жебе» романындағы «Тұтқын бала» тарауы бойынша бала Тұрардың санасын оятқан түрме сабақтарын жете түсінуі,Тұрар арманы оның орындалған мұраты екенін дәлелдеу;

ә) мәтіннен Тұрардың зеректігін,ойлылығын,ұстамдылығын,сонымен бірге үнемі күдікпен жүретін сақтығын айқындайтын үзінділерді табу,проблемалық сұрақтар арқылы жинақтауды дамыту;

б) романның арқауы-тарихи шындық екнін түсіндіру,кейіпкерлерге жағымды-жағымсыз әсерлері туралы ой айта ,қорыта алу;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген М.Мақатаевтың «Қара өлең», «Елім барда» өлеңдерін жатқа сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. М.Мақатаев туралы не білесіңдер?

2. Қандай эстрадалық әндерін білесіңдер?

Қандай поэмалары бар?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Ш.Мұртаза 1932 жылы Жамбыл облысы,Жуалы ауданындағы Мыңбұлақ деген жерде дүниеге келген. Жазушы өзін алғаш «Табылған теңіз» атты (1964) повесімен танытты.

Шығармалары: «1941 жылғы келіншек», «Интернат наны», «Жүрекке әжім түспейді», «Қара маржан» т.б

Драматургиясы: «Сталинге хат», «Бесеудің хаты», «Жалғыз үйлік зілзала», «Домалақ ана», «Есек саудасы». Т.б

«Тұтқын бала» әңгімесінің «Қызыл жебе» романынан үзінді екенін және әңгіменің тарихи шындық екенін түсіндіремін,мазмұнын қысқаша баяндап беремін.

Топпен жұмыс: . «Тұтқын бала» әңгімесі бойынша ондағы кейіпкерлерге мінездеме береді.

Жағымды жағымсыз

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына, сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Ш.Мұртазаның «Тұтқын бала» әңгімесін оқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Ш.Мұртаза «Бала Тұрар»

Сабақтың мақсаты:

а) Шерхан Мұртаза «Қызыл жебе» романындағы «Тұтқын бала» тарауы бойынша бала Тұрардың санасын оятқан түрме сабақтарын жете түсінуі,Тұрар арманы оның орындалған мұраты екенін дәлелдеу;

ә) мәтіннен Тұрардың зеректігін,ойлылығын,ұстамдылығын,сонымен бірге үнемі күдікпен жүретін сақтығын айқындайтын үзінділерді табу,проблемалық сұрақтар арқылы жинақтауды дамыту;

б) романның арқауы-тарихи шындық екнін түсіндіру,кейіпкерлерге жағымды-жағымсыз әсерлері туралы ой айта ,қорыта алу;

Сабақтың түрі: қорыту,жинақтау сабағы

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,үнтаспа, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, география

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Ш.Мұртазаның «Тұтқын бала»әңгімесінің мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Ш.Мұртазаның «Қызыл жебе» романы бойынша «Тұтқын бала» әңгімесінен үзінді оқыдық, сол үзіндінің «Бала Тұрар» тарауы бойынша бүгін осы романды,яғни өзіміз оқыған әңгіме тарауы бойынша тоқталамыз.Үйден өздерің басқа тарауларға ат қойып,өз шығармашылық белсенділіктеріңді байқадыңдар.Олай болса,бүгінгі «Бала Тұрар» тарауы.

Тақтадағы сұрақтар.

1. Тұрардың санасын оятқан түрме сабағы.

2. Әке мен бала арасындағы сүйіспеншілік.

3. Диірменде туған тышқанның баласы дүбірден қорықпайды.

4. Әкені алыс сапарға шығарып салу.

5. Тұрардың Меркедегі өмірі (картадан)

6. Тақтаға шыққан Тұрар мен Атамырза: екі әрекет,екі мінез.

7. «Әке көрген оқ жонар».

8. Тұрардың өсу жолдары.

«Бала Тұрарға» мінездеме

Бала Тұрар -аңғал,қиялшыл,жасқаншақ,сенгіш,әкесін жақсы көреді,өмір әділетсіздігін сезеді,бірақ күресуге дәрмені жоқ..

Өздеріне дәптеріне мінездеме жазғызу.

Приходько мырзаға арыз,оның орындалуы.

Тұрар түрмеге келген күні Рысқұлдың «Түрмеде тұңғыш рет тастай қатып,судай сіңіп,бір рахат ұйқыға кетуі».Рысқұлдың түрменің ұзақ түндерінде баласын ұйқыдан қысып отырып айтқан сырлары зая кетпеуі,Тұрардың 20 жылдан кейін әлдебір жазушымен дос болып,өз әкесі басынан өткен шытырман шындықты оған арман ағысындай етіп айтып берер. Содан барып «Қараш-Қараш» туар.

-Қанаты қатаймаған балапаным,қара дауылға қарсы ұша алармысың сен?

Жүдеме! Жаралының жан серігі-жасымау. Жасыма! Ұқтың ба,Тұрар! деуі.

«Диірменде қорықпайтын тышқан баласымын» деп неліктен Тұрар өзін теңеді. Ондағы айтпақ ойы, оған Иван Владимировичтің берген жауабы. Сен «Қызыл жебесің,бауырым!» деуі нені білдіреді.

Шынымен қазақ дедіңіз бе? Қазақ та мен сияқты өзінің шын атынан айырылып жүрген жоқ па?

Әкені алыс сапарға шығарып салу.

1906 жылы маусым айының тамылжыған таңында Рысқұл камерасының құлпы соңғы рет сылдырлады. Ол соңғы рет айқұш-ұйқұш сом темірлі терезеге қарады. Баласын бауырына қысып жатты. Жалғыз жәдігерін қалталы қасқыр сияқты кеудесіне жасырып,алыс сапарға өзімен бірге ала кетер еді,оған айла жоқ.. Бронников және саяси тұтқындар белгісі.

Арба дөңгелегі қозғала бергенде,Тұрар әкесінен айырылғанын шын сезінуі,үстіне біреу май құйып жібергендей,от қойып жібергендей тұла бойы лап етіп:

-Көке! Деуі.

Тұрардың саусағы ілінген белбеудің шуда жібі сетінеп,бір талшығы баланың уысында қалып,ыдырай беруі.

Тұрардың Меркедегі өмірі. Қырғызбаев болып мектепке баруы.

Аспара,Қызыл жебе, Көке сөздерінің мағынасына тоқтала кету.

Тақтаға шыққан Тұрар мен Атамырза.

Тергеуші Семашко мырзаға Тұрардың ұнауы,Тұрардың Семашко мырзаға әрі тілмаш,әрі писарь болуы.

Жаманшылық күткен балаға жақсылық шіркін бұрқ етті. (мінездеме)

Иван Владимирович хатын оқуы,Рысқұлов атына куәлікті толтыруы,оған ұстазы берген бағасы. Аспара,Қызыл жебесінің ,бауырым! Деуі. Куәлікпен оралуы.

«Әке көрген оқ жонар» демекші.Бала бойындағы жақсы қасиет отбасынан басталады. Кейін ол қасиеттер қоғам қайраткерлігіне дейін өсті. Бала кездегі салт-дәстүр,әдет-ғұрыптың сақталуы,оны құрметтеу.

Тұрардың өсу жолдары

Туған халқының жер бетінен жойылып кетпеуі үшін,бел буып саяси өмірге араласуы.Халқы үшін адал туған ұл бүкіл ғұмырын ұлт қамқоры болуға арнады.

қиялшыл аңғал қайраткер

жасқаншақ «Қызыл жебе»

сенгшіш Азаттық үшін күрескер

ұстамды әкесін жақсы көреді халық қамқоршысы

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Республикамыздың ірі қалаларында Тұрар Рысқұлов атында мектеп,көше, аудан бар.

2. Алматы қазақ экономикалық университеті Тұрар Рысқұлов атымен аталады.

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «Жақсы бала жеткізеді мұратқа» тақырыбында ой толғау жазу

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Талап Сұлтанбеков «Ғажайып планета»

Сабақтың мақсаты:

а) Талап Сұлтанбеовтың өмірі,әлемге танылған әйгілі шығармасы туралы білім беру,толықтыру;

ә) оқушылардың ой-өрісін,қызығушылығын ояту;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Ш. Мұртазаның «Бала Тұрар» әңгімесінің мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Талап Сұлтанбеков 1930 жылы Алматы облысының Ақсу ауданында мұғалімдер отбасында дүниеге келген. Алғашқы шығармаларын спорт тақырыбына арнаған.

Ғылыми қиял (фантастика) жанрына қалам тартып жүрген жазушы шығармаларының тақырыбы сан алуан. Жас өспірімдерге арналған «Көшпелі алтын», «Жүрек тулайды», «Жұлдыз ат», «Лұқпан Хакім», «Тізгін», «Темір еліне саяхат» әңгімелері оқушыны қиялға, арманға жетелейді. Ол өз оқырманын ғылымның табиғи сырына үңілуге, адам миы арқылы оның құдірет күшін танып білуге, тіпті оны тізгіндеп бағындыруға да болатынын айғақтайды.

«Ғажайып планета әңгімесінің мазмұнын түсіндіремін.

Сөздікпен жұмыс: Ғаламшар- күнді айнала қозғалатын аспан денесі.

Анабиоздық ұйқы-айрықша дәрімен немесе өте төмен температурада организмді, адам денесін мұздатып,ұзақ уақытқа ұйықтату.

Биогравитация-биологиялық гравитация заттардың,денелердің өзара магниттік тартылыс күші.

Шығармашылық жұмыс: Өздерің сүйіп оқыған бір фантастикалық шығарманы айтып бер.

Білімді бекіту:

1. «Байқоңыр-12» ғарыш кемесі басқа ғаламшарға қалай тап болды?

2. Экипаж құрамындағы жасанды адамның аты кім?

3. Ғарыш кемесі неліктен басқа ғаламшарға қонуға мәжбүр болды?

4. Электрондық ми ғарыш кемесіне төнген қауіп-қатерді қандай белгімен береді?

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына, сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Талап Сұлтанбековтың « Ғажайып планета» әңгімесін оқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Сайын Мұратбеков

« Қылау»

Сабақтың мақсаты:

а) Жазушының өмірінен мәлімет бере отырып,ерлікке,адамгершілікке баулу;

ә) көркем прозаға деген қызығушылыққа,халықтық салт-дәстүрін түсіне білуге тәрбиелеу;

б) оқушылардың пәнге деген қызығушылықтарын арттыру,өз ойын ашық айтуға,ізденуге тәрбиелеу;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Талап Сұлтанбековтың «Ғажайып планета» әңгімесінің мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. «Байқоңыр-12» ғарыш кемесі басқа ғаламшарға қалай тап болды?

2. Экипаж құрамындағы жасанды адамның аты кім?

3. Ғарыш кемесі неліктен басқа ғаламшарға қонуға мәжбүр болды?

4. Электрондық ми ғарыш кемесіне төнген қауіп-қатерді қандай белгімен береді?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Сайын Мұратбеков 1936 жылы Алматы облысының Қапал ауданындағы Қоңыр ауданындағы Қоңыр ауылында дүниеге келген.

«Менің қарындасым», «Ауыл оты», «Көкорай», «Жабайы алма», «Жусан иісі», Басында Үшқараның», «Дос іздеп жүрмін», «Кәментоғай» сияқты әңгіме повестер жинақтарының авторы.

«Қылау» әңгімесінде балалардың мінез-құлқы мен іс-әрекеттеріндегі адалдық ,сезімталдық, бауырымдылық,қайырымдылық қасиеттер суреттеледі. Сайын шығармаларының басты тақырыбы-адамгершілік,жан дүниесінің сұлулуғы.

кітаппен жұмыс: Сатайдың балаң мінезін, аңғырттығын,үстірт түсінігін мәтіннен мысал келтіре отырып дәлелдеңдер.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.

1. Таң азанғы әке даусы Сатайдың құлағына неліктен жағымсыз естілді?

2. Өлім мен өмір туралы Сатайдың ойлануына не түрткі болды?

3. Сатайдың сезімталдығы мен жайдарлылығы,қайырымдылығы оның қандай әрекеттерінен байқалады?

4. Орынсыз мақтанды сүймейтіндігіне Сатайдың қай әрекеті дәлел?

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Сайын Мұратбековтың «Қылау» әңгімесін оқып, Сатай мен Рабиғаға мінездеме жазып келеді.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: C. Мұратбеков «Жусан иісі»

Сабақтың мақсаты:

а) өтілген тақырып бойынша білімдерін жинақтап бекіту;

ә) сөйлеу тілін байыту,тіл мәдениетіне көңілдерін аударту,салт-дәстүрін,әдет-ғұрпын құрметтеуге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: білімді жинақтау,қорыту сабағы.

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, іздендіру,сайыстыру т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген «Жақсы бала жеткізеді мұратқа» тақырыбында жазған ой тоғауды тексеремін. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

«Жусан иісі» повесінен үзінді оқып,алған білімімізді жинақтау үшін бүгінгі сабақта «XXI ғасыр көсбашсысы» интеллектуалды ойын ұштастырылып отыр.

Ойын VII кезеңнен тұрады.

I . Бәйге.

Оқушылар екі топқа бөлінеді: «Ғибрат», «Қасиет» тобы. Әр топқа бес сұрақтан қойылады.

1-топқа

1. Әңгімедегі кейіпкерлерді ата. (Аян,Есікбай,Бапай шал, Тұрған, Асылбек шал, әңгімеші бала.)

2.Шығармада баяндалатын оқиға қай жылдары өткен? (1941-1945 жылдар)

3. Аян ертегісі қалай басталады? (Ертеде бір жетім бала болыпты)

4.Аян тайдырып алған тобығын кімге салғызды? (Асылбек шалға)

5. Аянды талай жерге дейін шығарып салған кім? (Есікбай)

2-топқа

1. Аян алғашқы сауатын кімнен ашты? (Иманжановтан)

2. Әжесі қайтқан соң Аян кімнің қолына көшті? (Әжесінің тумасы Бапай шалдың үйіне)

3. Аянның кешкі қорегі не еді? («Тісің бар ғой» деп бір уыс бидай төгеді)

4. Аян алғаш рет қалай тобығын тайдырды? ( Өрістен бұзау айдап келе жатқанда үйретемін деп,өзінің қысқа бұзауына секіріп мінген. Семіз бұзау мөңкіп-мөңкіп жығып кетті.)

5. Ауыл қай жерде орналасқан? (Ешкіөлмес деген кішкене қоңыр таудың етегінде).

II. Көкпар.

Әр топтан бір оқушы шығып билет суырады. Берілген тақырып бойынша мақал-мәтел айтады. Топ мүшелері толықтырады. Қанша мақал-мәтел айтса сонша ұпай жинайды.

III. Тіл өнер.

Әңгімеден бір сөйлем алынады,ішінен бір сөз қалдырып кетеді. Сол сөзді тауып орысша,ағылшынша аудармасын айтады.Толық жауап берсе 30 ұпай.

1. Әуелде біз-балалар оның ..... айтпайтынын білгеніміз жоқ. (ертегі,сказка)

2. Менің көкем де,атам да жоқ,сондықтан төбелессем .... ұрсады ғой. (әже,бабушка)

3. Шіркін,ағама .... жазар едім. (хат,письмо)

4. Ал, жүріңдер мен кешегіден де ... ертегі айтамын. (қызық,интересный)

5. Ағамның .... сіңіп қапты. (иісі,запах)

6. Аян есік жақтағы темір пештің түбіне төселген құрым киіздің үстінде кір-кір жұқа құрақ .... жамылып жатыр екен. (көрпе,одеяло)

7. Аян арық ..... отқа тығып жіберіп,шала піскен күйелеш масақты лып дегізіп суырып алатын. (қол,рука)

IV . Жанды сөз

С. Мұратбековтің шығармаларына байланыстырып екі топ бір-біріне үйден дайындап келген тест түрінде сұрақтар қояды.

1-топ сұрақтары

1. С.Мұратбеков «Қылау» әңгімесінен . Сатай Рабиғадан қандай кітап алды?

А) қазақ әдебиеті Ә) геометрия В) алгебра Б) « Қан мен тер»

2. Сатай Рабиға кетуге ыңғайланғанда қандай сұрақ қойды?

А) Сен жақсы оқисың ба? Ә) Сен өлімнен қорқасың ба?

Б) Қасқырды көргенде қорықтың ба? В) Сен қай мектепте оқисың?

3. С.Мұратбековтің шығармаларын ата.

А) «Балықшы әні», «Туған жер» Ә) «Қос шалқар», «Оянған өлке»

Б) «Ауыл оты», «Дос іздеп жүрмін» В) «Әпке», «Дермене»

2-топ сұрақтары

1. «Менің басым ауырып тұр» Қай кейіпкердің сөзі?

А) Садақ Ә) Иманжанов Б) Есікбай В) Аян

2. С.Мұратбеков Мәскеудегі М. Горький атындағы институтты қашан бітірді?

А) 1973 Ә) 1971 Б) 1982 В) 1961

3. С.Мұратбековтің алғаш әңгімесі қай жылы жарияланды?

А) 1952 Ә) 1973 Б) 1954 В) 1964

V. Суретте,бейнеле.

Аян бейнесін құрастырамыз. Дәптерімізді алып Аян бейнесін топтастырып жазамыз.

Зеректілігі зейінділігі ұстамдылығы

Төзімділігі Аянның бейнесі мінезі

сырт пішіні

VI . Шешен сөз.

Әр топтан бір-бір оқушы шығып тақырып суырады. Тақырыпқа байланысты өз ой-пікірін ортаға салады.

1. Аян мен әңгімені баяндап отырған бала арасындағы шын достық туралы ой өрбіт.

2. Аян тағдыры сені ойландыра ма?

VII. Жорға.

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қойылады.

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жинаған ұпайларын есептеп,жеңімпаз қатарды анықтау,белсене қатысқын оқушылырды бағалау.

Үйге тапсырма: Аян ертегісін «Баяғыда бір жетім бала болыпты» деген тақырыпта ертегіні жалғастырыңдар және оған өздеріңше ат қойыңдар.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Әбіш Кекілбай

«Шыңырау»

Сабақтың мақсаты:

а) Жазушының өмірінен мәлімет бере отырып ерлікке, адамгершілікке баулу;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,іздендіру т.б

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Сайын Мұратбековтың «Қылау» әңгімесінің мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1.Таң азанғы әке даусы Сатайдың құлағына неліктен жағымсыз естілді?

2.Өлім мен өмір туралы Сатайдың ойлануына не түрткі болды?

3.Сатайдың сезімталдығы мен жайдарлылығы,қайырымдылығы оның қандай әрекеттерінен байқалады?

4.Орынсыз мақтанды сүймейтіндігіне Сатайдың қай әрекеті дәлел?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

кітаппен жұмыс: .Оқушыларға әңгімені мәнерлеп оқытып, сол бойынша сұрақтар қоямын.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1.XX ғасырдың басында қазақ тұрмысына енген жаңалықтар және ескі мен жаңаның арасындағы үйлесімсіздіктер әңгімеде кімдердің істері мен сөздері арқылы суреттелген?

2. Дайрабай сөзі көптің көңілінен шығып, Айсары әрекетінің келемеж-мазаққа айналуы неліктен?

3. Жазушының қандай әңгімелерін оқығансың?

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Бейімбет Майлиннің «Даудың басы-Дайрабайдың көк сиыры» әңгімесіноқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Шығарма

Сабақтың мақсаты:

а) логикалық ойлау қабілеттерінөмірге деген көз қарасын дамыту. Шығармашылық белсенділіктерін шыңдау;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың ойлау қабілеттерін,ауызша және жазбаша пікір айту дағдыларын қалыптастыру;

Сабақтың түрі: қайталау сабағы

Сабақтың әдісі: шығармашылық ізденіс т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Шығармаға жоспар жасауға және ол бойынша жазуға үйрету.

Жоспар--өте күрделі жұмыс. Ол бүкіл шығарма жазуға тиісті тақырыпты,туындыны,оның идеясын ,құрылысын және мазмұнын толық қамтитындай етіп жасалуы тиіс.Оқушы шығармасының талапқа сай жазылуы оның жоспарының дұрыс жасалуына да байланысты. Сондықтан ең алдымен жоспарды дұрыс,жүйелі жасауға үйретіледі.

Шығармаға жоспарды дұрыс жасау оқушының сол тақырыпты,мәселе мен туындының мазмұны мен идеясын қаншалықты түсінгеніне байланысты.Сондықтан шығарма жаздырардан бұрын сол тақырып мәселесін немесе еңбектің мазмұнын қаншалықты білетінін ,оған керекті жағдайларды анықтап алу керек.Содан кейін шығарма жоспарының мәні мен мазмұнының және қандай түрлері болатыны түсіндіріледі.

Қорытынды бөлім -оқушы шығармасының түйінді өзегі. Мұнда оқушы сөз етіп отырған тақырыптан алған әсерін,тілек мақсатын жазушы я шығарма ,тақырып я мәселе туралы пікірін білдіреді.

Шығарма тақырыбына жоспар құруға көмектесемін.

Жоспар

I Кіріспе.

II Негізгі бөлім:

а)

ә)

III Қорытынды.

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Кез-келген ақын-жазушылардың шығармаларын оқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: М. Мағауин «Бір атаның балалары»

Сабақтың мақсаты:

а) оқушылыардың білімдерін қазіргі заман үлгілерінен мысал келтіре отырып жүйеге келтіру,жазушының пікіріне өз ойын еркін айта білуге баулу;

ә) қазақ халқының бойындағы бауырмашыл қасиеттерді бағалай білуге,отансүйгіштікке,бауырмалдыққа,достыққа тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: ізденіс сабағы

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, талдау, пікірсайыс т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,тірек-сызба белгілері. т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

а) Ал, ағайын, тегіс жиналсақ ,сөзіме құлақ сал.-деді басқарма.

Жетісіп отырған ешкім жоқ соғыстан кейін.

Мына балаларды бөлісіп алайық. Жұрт дабырлап кетті.

ә) Балаларды бөлісіп алды. б) Зигфридке жасаған асық жілікті тойы

1. Той бастар 2. Халық әні 3 . Би.

Пікірсайыс

Қазақтың қара көз бөбектерін шет елге беру дұрыс па,дұрыс емес пе?

Қуаныш (жақтаушы)

Қазақтың қара көз балаларын шет елге беру дұрыс. Бізде тастанды балалардың өмірі бұлыңғыр.

Бауыржан (даттаушы)

Қазақтың қара көз балаларын шет елге беру дұрыс емес. Шерхан атамыз айтқандай «Қазақ елінде нан жоқ па?» Шет ел өз ұлындай көрмейді.

Топпен жұмыс: .Мәтінді сатылай кешенді талдау.

Әңгіменің басталуы Соғыстан кейінгі ауыл өмірі

Әңгіменің дамуы Балаларды бөліп алуы

Әңгіменің байланысуы Зигфридке той жасауы

Әңгіменің шиеленісуі Қазақ балаларымен Зекеңнің достасуы

Шарықтау шегі Ахметтің үстінен арыз түсуі

Әңгіменің шешімі Ахмет ақталды

Қорытынды Ахмет Бегімбетов көрші колхозға көшті

Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Ахмет пен Зекен бойындағы өнегелі қасиеттерді жинақтап,шағын әңгіме құрастыру

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Д. Исабеков «Ата үміті»

Сабақтың мақсаты:

а) әңгіменің мазмұнымен тереңірек таныстыру, әңгіменің тақырыбы мен жазушының идеялық мұратын мәтінге сүйене отырып ашу;

ә) түрлі тәсілдер арқылы оқушылардың байқағыштық,тапқырлық, сөз астарын түсіну, өз ойын жазбаша да ауызша да жүйелі айту қабілеттерін дамыту;

б) әңгіме идеясы негізінде оқушыларды адамгершілікке, адалдыққа,мейірімділікке тәрбиелеу;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, талдау, пікірсайыс т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,тірек-сызба белгілері. т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Әңгіменің композициялық құрылымы

(Әңгімені түгел баяндап болғаннан кейін әңгіме желісі бойынша жоспар құрамыз.)

Әңгіме құрылысына талдауОқиға өрісі

1.

Әңгіменің басталуы

Тоқсанбай мен Ергешбайдың дерме-не ору үшін жаңа жерге қоныс аударуы немесе көшіп келуі

.2.

Әңгіменің дамуы

Омашпен күтпеген кездесу,Омашпен серіктес болуы

3.

Әңгіменің байланысуы,

өрбуі

Күтпеген жағдай.Омаштың дермене ұрлап әкелуі

4.

Әңгіменің шиеленісуі

Тоқсанбай мен Ергешбайдың Омашпен серіктес болудан бас тартуы,олардың арасындағы кикілжің

5.

Әңгіменің шарықтау шегі

Ауылға оралған Тоқсанбай мен Ергешбай. Ауылды ауызашарға шақырып той жасауы.

6.

Әңгіменің шешімі,қорытынды

«Жарлы болсаң да, арлы бол». Омаштың кезекті ұрлығы немесе Тоқсанбай мен Ергешбайды алдап соғуы. Жалғыз баласын жетілдіру үшін ақ ниет тілеген Тоқсанбай

Образдар жүйесіне талдау

Кейіпкерлерге мінездеме

Сұрақтарға жауап беру.

а) Тоқсанбай мен Ергешбайға Омаш неге қосылды, Омаштың қандай қылықтары оларға ұнамады?

б) Тоқсанбай неден секем алды,кім үшін Омашқа кіріптар болды?

в) Бала Омашты неге қабылдамады, Ергешбайдың ол мінезін кім қалай түсінді?

г) Торғай ұясын бұзған,жұмыртқасын жеп, балапанын отқа тастаған Омаштан не күтуге болады?

д) Обал, сауап, адал, арам тәрізді ұғымды кім қалай түсінеді?

Дебат үлгісі бойынша ой-талқы

2	Критерий: Өзгенің еңбегін пайдалануға болмайды.	Критерий: Ебін тауып тірлік жасау керек.
3.	Аргументі Еңбекпен тапқан нан тәтті. Ұрлық адамға пайда әкелмейді.	Аргументі Заманың түлкі болса,тазы боп шал. Адам заманның ағымында.

Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

Кімнің шығармасымен таныстық? Басты шығармалары. Нені оқыдым,нені білдім? Берген тәрбиесі. Әңгімеден алған әсерім,өз көзқарасым.

Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «Адамгершілікті мен қалай түсінемін?» тақырыбында шағын шығарма жазып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Д.Исабеков «Дермене»

Сабақтың мақсаты:

а) Д.Исабеков өмірімен таныстыру,пәнге деген қызығушылығын артттыру;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: сот сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,сотқа арналған киімдер,сабаққа қатысты жазылған сөздер

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген Ахмет пен Зекен бойындағы өнегелі қасиеттерді жинақтап,шағын әңгіме құрастырып келгенін сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Омаш қылығын жазалау,яғни істеген істері үшін Омашты жазалау.

Сот сабағы

Сонымен ,балалар, естеріңде болсын,істеген бұзықтық үшін адам бірінші ар алдында,екінші сот алдында жауап беру керек.

Шығармада Омашты жазалады ма?

Жоқ,ендеше, оны біз жазалаймыз. Ал шығармада Омашты неге соттамады?

Балалар жауабы: Тоқсанбай оны жауапқа тартқызбады,шағымданбады.

Сонымен ,бүгінгі сабағымыз-сот сабағы.

Хатшы: Тұрыңыздар,сот келеді.

Сот: Отырыңдар. Біз бүгін Қазақстан Республикасының азаматы Омашты қылмыстық кодекстің бабына сәйкес қылмыс жасады деген айыппен осы істі қарауға кірісеміз.

Хатшы: Айыптаушыға сөз береміз.

Айыптаушы: Сіз неге дерменені ұрладыңыз?

Омаш: Жұмыс жоқ. Тұрмысым нашар болды.

Айыптаушы: Сіз сонда өз еңбегімен тапқан дерменешілер жайлы ойлаған жоқсыз ба?

Омаш: Жоқ,менің ол кезде ары қарай өмір сүруім үшін күнделікті жейтін тамағым үшін ақша керек болды.

Айыптаушы. Сонда сіз нағыз өзімшіл болдыңыз ғой.

Ақтаушы: Қарсымын. Жеке басының намысына тиіп отырсыз.

Сот: Қабылдаймын.

Айыптаушы: Онда сұрақты былай қояйын,сіз сонда жеке басыңыздың қамын ойладыңыз ғой.

Омаш: Иә.

Айыптаушы: Менің сұрағым бітті.

Хатшы: Ақтаушы, қояр сұрағыңыз бар ма?

Ақтаушы: Жоқ.

Айыптаушы: Онда куәгерді ортаға шақыруға рұқсат етіңіз.

Сот: Рұқсат.

Ақтаушы: Сіз есекті Омаш ұрлағанын көрдіңіз бе?

Малшы: Жоқ.

Ақтаушы: Онда есекті Омаш ұрлағанын қайдан білесіз?

Малшы: Мен күндіз жұмыс істеймін де, түнде есегімді жайылымға жіберемін,түн ортасында тұрып көріп келетінмін,бірақ сол жолы шықсам есегім жоқ болып шықты.Ұзап кеткен шығар деп бақылып жүрдім.Сонда мен баланың есекпен арбаны жегіп қойып кетіп бара жатқанын көрдім.

Ақтаушы: Сіз сонымен есекті Омаш ұрлағанын сеніммен айта алмайсыз ғой,сіз оны көзбен көрген жоқсыз ғой?

Малшы: Толық сеніммен айта алмаймын.

Ақтаушы: Менің сөзім бітті.

Айыптаушы: Енді ортаға тағы бір куәгерді шақыруға рұқсат етіңіз.

Сот: Рұқсат.

Айыптаушы: Сіз Омашты көрдіңіз бе?

Қырманшы: Иә.

Айыптаушы: Сағат нешеде?

Қырманшы: Білмеймін,есімде жоқ.

Ақтаушы: Қарсымын.Қырманшының дәлелі жеткіліксіз. Оның қылмысын кім дәлелдеп береді?

Сот: Қабылдаймын.

Қырманшы: Тоқсанбай қарт дәлелдеп береді.

Айыптаушы: Онда Тоқсанбай қартты шақыруға рұқсат етіңіз.

Сот:Рұқсат.

Айыптаушы: Сіз Омашты қайдан білесіз?

Тоқсанбай қарт: Біз дермене шабуға келгенде Омаш бізді қорқытып,келісімімсіз-ақ бірге тұрды.

Айыптаушы: Сіз неге немереңізді ондайға жібердіңіз?

Қарт:Өйткені біз Омаштан қорқатынбыз.Ол бізді «Ағашқа байлап қоям,суға батырымын» деп қорқытты.

Ақтаушы: Омаш, сіз қарттың айтқанына келісесіз бе?

Омаш: Иә.

Ақтаушы: Сіз Омаштан қорыққаннан заң орындарына хабарламадыңыз ба?

Қарт:Иә.

Ақтаушы: Менің сұрағым бітті.

Айыптаушы: Сіздер көріп отырғандай,бұл адам-қылмыскер.Қорғансыз қарт пен немересін жәбірледі,қорқытты,бұл да-қылмыс. Біреудің есегін ұрлады. Бұдан кейін бұны қалай қылмыскер демейсің?! Омаш қолымен істегенін мойынымен көтерсін.Егер сіздер Омашты ақтап жіберсеңіздер,ол енді жаман іске жуымаймын деп уәде беріп, ертеңіне оны істерін қайталамайтынына кім кепіл?! Менің ойымша,оңай ақша тауып,жалқаулыққа бой ұрған адам түзелмес. Омаш-ауырдың астымен,жеңілдің үстімен жүріп үйренген адам. Жазасын өтесін.

Ақтаушы: Сіздердің ойларыңызша ,мына отырған адам- қылмыскер. Бірақ біз бұны басқа жағымен қарасақ,бұл-адам,яғни Омаш тағдыр тәлкегіне түскен. Соғыстан кейінгі жағдайды өздеріңіз мен айтпай-ақ білесіздер.Жоқшылықты көрген,тұрмыс жағдайы нашар адам,бұл адамды да түсінуге болады.Өздеріңіз ойлап көріңіздерші,өмірінде бір рет көп ақшаны қолына ұстап көруге,қиыншылық пен жоқшылықтан құтылмақ болады,бірақ Омаш оңайлықпен ақша табам деген қате болғанын біледі. Тағы да айта кететін жайт: ол өз қателігін мойындап отыр,сондықтан да оның жазасын жеңілдетесіздер деп ойлаймын.

Хатшы: Сот ақтық шешім шығару үшін үзіліс жариялаймын .

Сот шешімі: Бүгін біз Қазақстан Республикасы азаматтық заң кодексі бойынша осы республика азаматы Омашты 3 жыл бас бостандығынан айырамыз,еңбекпен түзеу колониясында жазасын өтейді.

Қорытынды: Естеріңде болсын,балалар, біреуге істеген жамандық,Омаш сияқты адамның арамдығы айналып алдына келеді,өйткені «Адам білмегенді Алла біледі» ,сондықтан ар тазалығынан артық бақыт жоқ.

Үйге тапсырма: Омашқа мінездеме жазып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Зигфрид Ахметұлы

Сабақтың мақсаты:

а) шығарма мазмұнын пайдалана отырып,оқушылырдың кейіпкерлерге толық мінездеме беруіне,тағдырына ортақтаса алуына мүмкіндік туғызу;

ә) кейіпкерлер арсындағы ізгілік қарым-қатынасты талдау,оқушыларды адамгершілік қасиеттерге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: іскерлік пен дағдыны қалыптастыру

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түрлі стратегиялар т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

I. Қызығушылықты ояту.

«Авторға сұрақ қою» стратегиясы бойынша сұрақ-жауап жұмыстарын өткізу.

1. Шығарманың аталуында қандай сыр бар?

2. Ахмет тәрізді адамдар қазір кездесе ме?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

II. Мағынаны тану. Шығарманың кейіпкерлерін талдау жұмыстары.

1. «Айдарлар құру» стратегиясы бойынша топтық жұмыстар.2.Басты кейіпкерлерді анықтау.

Зигфрид Воль фганг Вагнерден Зекен Ахметұлы Бегімбетовке дейінгі іс-әрекеттерді саралау (ауызша)III. Ой-толғаныс.

«Ортада қаламсап» стратегиясы бойынша жұмыс.

Жетелейтін сұрақтар.

1. Осындай жетістіктерге жетуде кімнің ықпалы зор болды?

2. «Адам баласын бауырым деу-жүрек ісі» деген Абайдың сөзін қалай түсінесіңдер?

3. «Ахметтің «Сыртқы түр- перде.Ішін айт,пиғылын айт» деуінде қандай сыр бар деп ойлайсыңдар?

Оқушылырдың жұмысын тыңдау,жинақтау,бағалау.

Шығарма түйіні туралы мұғалім қорытындысы.

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: «РАФТ стратегиясы» бойынша жұмыс

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: «Манас» жыры

Сабақтың мақсаты:

а) әлем әдебиетінен түсінік беріп,қырғыздың «Манас» жырына тоқталу,жырдың ауыз әдебиетіндегі батырлар жырымен ұқсастығын түсіндіре кету;

ә) «Манас» жырын эпикалық шығарма екендігін дәлелдей отырып,Манас бейнесін ашу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

«Манас» -- қырғыздың ескі мифтерінен,аңыздарынан,ертегілерінен жиналып,бір адам-Манас төңірегіне топталған энциклопедия. Бұл жағынан ол даланың «Иллиядасы» тәрізді.

Ш.Уалиханов

Халық ауыз әдебиеті туралы М.Мағауиннің бағасын оқып беремін.

Қырғыз халқының «Манас» жыры-мазмұн байлығы,көлемі мен көркемдік жыр кестесі жағынан да әлем халықтары әдебиетінің алтын қорынан ойып тұрып орын алатын батырлық эпос. Онда алып батыр Манастың дүниеге келгенінен бастап,бүкіл үрім-бұтағымен жалғасқан батырлық,ерлік дәстүрі қоса жырланады. Эпос аса ауқымды көлем құрайды.Ол-тек қырғыз халқының ғана емес,күллі түркі халықтарының тарихы мен салт дәстүрінен,рухани әлемінен мол мағлұмат беретін энциклопедия тектес мұра. Онда қазақ халқының тарихына қатысты оқиғалар да кеңінен қамтылып отырады,қазақ жырларымен сарындас тұстар да жетерлік.Манасшылар күнді-күнге,айды-айға қосып жырлайтын алып жырдың көркем табиғатына кезінде қазақтың ұлы ғұламалары Ш.Уалиханов,М.Әуезовтер ерекше көңіл аударып,оның алғашқы зерттеушілері болған.

Манастың балалық шағы

1. Басталуы: а) перзентсіз ата-ана,оның хал-жайы; ә) кейіпкердің төтенше жағдайда ерекше туу тарихы мен жылдам өсуі; б) батырдың ерлікпен үйлену тарихы.

2. Негізгі оқиға: а) батырдың елін қорғауы мен ерлік жорықтары; ә) елдің талануы; б) шапқыншы жаумен соғыс; в) жауды жеңіп, ата-мекеніне оралуы.

3. Аяқталуы: а) жеңіс,қуаныш той,тыныш өмір,батырдан ұл тууы; ә) батырдың баласының ерліктері

Манастың дүниеге келуі,оның «Дәу жынды» атануы мен ойын балаларының одан қорқуы туралы сұраймын. Оны ауыз әдебиетіндегі батырлармен салыстыру.

Манастың қырық қырғыз баласымен Алтай тауының бауырына жиналып ойнауы,8 жасар Манас бастаған ойын балаларына 80 қалмақ,оларды бастаған зор қалмақ баласы қырғыз балаларын кемітіп,мазақ қылып,ұрып-соғады.

Манастың алғашқы батырлық ерлігінің суреттелуі. (мәтіннен тауып оқу)

Әкесі Жақыптың Манасқа ұрысуы.

Қария Ақбалтаның Жақыпқа қайырған жауабы және Манастан күткен үміті.

Манастың аты Айманбоз.

Манастың жауға шабуы.

Қанжарқолды өлтіруі.

Әке мен бала арсындағы араздық.

Осы тезистік жоспар бойынша тақырыпты ашамын.

Дәптермен жұмыс:

Теңеу

Найзағайдай жарқылдап

батыр Шамдай сәулелі

Атқан оқтай жылдам

Бала құстай сүйкімді

Жай оғындай жалындаған

Күмістей айдаһардай

Құстай қасқырша

ат Судай дұшпан қабандай

Оқша бурадай

Құйындай алпамсадай

Жолбарыстай сабау секілді

Қырғыз батырлары туралы сурет көрсетемін.

Сергіту сәті:

Батырлар туралы мақал-мәтелдер

1. Батыр-батыр емес,батырды бастаған-батыр. 2.Елін сүйген ер болар. 3. Ер жігіт елі үшін туады,елі үшін өледі. 4. Жүкті нар көтерер, қайғыны ер көтерер. 5. Ерлік білекте емес,жүректе. 6. Ел үмітін ер ақтар,Ер атағын ел сақтар.

.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1. « Манас» жыры қай халықтың шығармасы?

2. Манас қалай өсті?

3. Манас батырлығы қалай өрбіді?

4. Манас қырғыздарды кімдерден қорғады?

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма:

«Манас» жырын оқып,мазмұндап және өздеріне ұнаған бес шумағын жаттап келу

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Шығарма

Сабақтың мақсаты:

а) логикалық ойлау қабілеттерінөмірге деген көз қарасын дамыту. Шығармашылық белсенділіктерін шыңдау;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың ойлау қабілеттерін,ауызша және жазбаша пікір айту дағдыларын қалыптастыру;

Сабақтың түрі: қайталау сабағы

Сабақтың әдісі: шығармашылық ізденіс т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар т.б

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Шығармаға жоспар жасауға және ол бойынша жазуға үйрету.

Жоспар--өте күрделі жұмыс. Ол бүкіл шығарма жазуға тиісті тақырыпты,туындыны,оның идеясын ,құрылысын және мазмұнын толық қамтитындай етіп жасалуы тиіс.Оқушы шығармасының талапқа сай жазылуы оның жоспарының дұрыс жасалуына да байланысты. Сондықтан ең алдымен жоспарды дұрыс,жүйелі жасауға үйретіледі.

Шығармаға жоспарды дұрыс жасау оқушының сол тақырыпты,мәселе мен туындының мазмұны мен идеясын қаншалықты түсінгеніне байланысты.Сондықтан шығарма жаздырардан бұрын сол тақырып мәселесін немесе еңбектің мазмұнын қаншалықты білетінін ,оған керекті жағдайларды анықтап алу керек.Содан кейін шығарма жоспарының мәні мен мазмұнының және қандай түрлері болатыны түсіндіріледі.

Қорытынды бөлім -оқушы шығармасының түйінді өзегі. Мұнда оқушы сөз етіп отырған тақырыптан алған әсерін,тілек мақсатын жазушы я шығарма ,тақырып я мәселе туралы пікірін білдіреді.

Шығарма тақырыбына жоспар құруға көмектесемін.

Жоспар

I Кіріспе.

II Негізгі бөлім:

а)

ә)

III Қорытынды.

Білімді бағалау:

Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Кез-келген ақын-жазушылардың шығармаларын оқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Джек Лондон «Мексика ұлы»

Сабақтың мақсаты:

а) Әлем әдебиеті туралы түсінік бере отырып, оқушылардың сабаққа деген қызығушылықтарын арттыру;

ә) оқушылардың сөйлеу тілін жетілдіре отырып,шешендік өнерге баулу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, баяндау т.б

Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, суреттер т.б

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген «Манас» жырын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Манас пен Алпамыстың балалық шақтарында қандай ұқсастықтар бар?

2. манастың адамгершілік, ерлік, батырлық мінездері қандай әрекеттерінен көрінеді?

3. Жырда жау батырлары қалай суреттелген?

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Джек Лондон -әлем оқырмандарына кеңінен таныс американ жазушысы. Оның қоғамдағы әлеуметтік теңсіздіктерді, өмірге құштарлықты, ерлік пен адамгершілікті,жануарлар әлемін жыр ететін «Ақ азу», «Өмірге құштарлық», «Солтүстік жорығы», «Әйел ерлігі», Киш туралы аңыз», « Мартин Иден», сияқты біраз шығармалары қазақ тіліне аударылған. Солардың бірі -«Мексика ұлы» атты әңгімесі

«Мексика ұлы» әңгімесінің мазмұнын түсіндіріп беремін

Мексикандық Ривера мен Дэни Уорд екеуі бокстасады..

Венн диаграммасы: Ривера мен Дэниге салыстырмалы мінездеме беріңдер.

Білімді бекіту:

Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Шығармадан қандай ой түйуге болады?

2. Ривераның намысын жанап, қажырын күшейткен қандай күш?

3. Қазақ әдебиетінде спорт тақырыбына жазылған қандай шығармаларды білесіңдер?

Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Джек Лондонның «Мексика ұлы» әңгімесін оқып,мазмұндап келуге беремін.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Тоқсандық қайталау

Сабақтың мақсаты:

а) оқушылардың әдебиет пәнінен алған білімдерін тиянақтау;

ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Сабақтың түрі: қайталау

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,талдау, т.б

Сабақтың көрнекілігі:, сызба-нұсқаулар т.б.

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген тапсырманы сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Балалар, біз әдебиеттің қандай түрлерін өттік.

Қазақ әдебиеті

Ауыз әдебиеті

Жазба әдебиеті

Әлем әдебиеті

Батырлар жыры

Қобыланды батыр

Алпамыс батыр

А.Құнанбаев «Әсемпаз болма

әрнеге» М. Жұмабаев

«Қазақ тілі»

С.Торайғыров «Мен қазақ»

М.Мақатаев «Мен таулықпын» т.б

«Манас» жыры

Джек Лондон

«Мексика ұлы»

Шығармашылық тапсырма: Өткен тақырыптардан өздеріңе ұнаған тақырып бойынша ойтолғау жазыңдар. Неге ұнады?

Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын

1. Ауыз әдебиеті дегеніміз не?

2. Жазба әдебиетінің ауыз әдебиетінен қандай айырмашылығы ба?

3. Ауыз әдебиетінің қандай салаларын білесіңдер?

4. Әлем әдебиеті дегеніміз не?

Білімді бағалау : Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма : Ақын-жазушылардың әңгімелерін,романдарын оқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Мағжан Жұмабаевтың «Мен кім» өлеңі

Сабақтың мақсаты: а) Мағжан Жұмабаевтың «Мен кім?» өлеңінің негізгі идеясын таныту;

ә) оқушылардың шығармашылықпен жұмыс істеуіне ықпал ету,сөйлеу мәдениетін,ойлау шеберлігін жетілдіру; б) өршіл де өжет,жігерлі болуды талап ету,үйрету.

Түрі: жаңа оқу материалын меңгерту.

Әдісі: сұрақ-жауап,баяндау,талдау,салыстыру,ойтолғау,топпен жұмыс.

Көрнекілігі: Венн диаграммасы,Мағжан портреті,деңгейлік тапсырмалар жазылған жайма қағаз.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушыларды сабаққа әзірлеу.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. М.Жұмабаевтың «Қазақ тілі» өлеңін мәнерлеп оқыту.

ІІІ.Жаңа сабақ.

1.Мұғалімнің кіріспе сөзі.Қазақ әдебиетінің ХХ ғасыр басындағы жарқын жұлдыздарының бірі - Мағжан Жұмабаев.Өткен сабақта сендерге Мағжан ақынның өмірі,зорлық-зомбылық дәуірінің құрбаны болған оның тағдыры туралы әңгімелеп берген болатынбын.

Мағжан Жұмабаев кім,қандай ақын?

Осы сұрақтың жауабын,яғни ақынның кім екенін,ақындық қуаты қандай екенін «Мен кім?» деген өлеңінен іздеп көрейік.

2. Өлеңді мәнерлеп оқу.

IV. Бекіту.Өлеңді ауызша талдау (топпен жұмыс)

ІІІ деңгейдің тапсырмасы : «Баяндаушы топ»

Ақын өзін нелерге теңейді?

арыстан

тұлпар

жолбарыс

жалын

бұлт

теңіз

жел

күн

ІІ деңгейдің тапсырмасы : «Суретші топ».

Ақын өзін неге осы нәрселерге теңеді? Ол сөздер қандай қасиеттерді бейнелейтіндігін айтыңдар.

Арыстан: азулы аң,аң патшасы.Жолбарыс: бұл да мықты,күшті аң.Бұлт: түйіліп тұрады,жаңбыр әкеледі.

Жел:күшті,алдындағыны жайпап кетеді.Күн: жер бетіне шуақ әкеледі,нұрын сыйлайды.Теңіз: буырқанады,толқиды,тасады.Жалын:от,өртеп жібереді.Тұлпар: жүйрік ат.

Мұғалім түсінігі.Біз бұл асқақ шумақтардан ақынның өз күшіне,өз талантына,өмір тағдырына кәміл сенетінін байқаймыз.Ақын өзін «арыстанмын,жолбарыспын» дейді.Бұл асып-тасудың,мақтанудың белгісі емес,асылдықтың,өткірліктің белгісі.Өлеңде асқақ арман бар.Ақын ешқайда,ешкімге жалтақтамайды. Болашаққа нық сеніммен қарайды.Ақын жігітке тән өршіл де өжет,жігерлі болуды талап етеді

І деңгейдің тапсырмасы: «Шығармашыл-ізденуші топ»

Ертеңгі болашақтың тұтқасын ұстайтын өршіл азамат қандай болу керек деп ойлайсыңдар?Өжеттікті,жалын атқан жігерді асқақтата жырлағанда Мағжан нені мақсат етті?(ой-толғау)

Жайма қағаздардан сұрақ алу,тапсырмалар орындау.

ІІІ деңгей.Ер жігітке тән қасиеттер ...

ІІ деңгей.Венн диаграммасы бойынша «Мен кім№» өлеңін Сұлтанмахмұттың «Шығамын тірі болсам,адам болып» өлеңімен салыстыру.

І деңгей. «Менің арманым» деген тақырыпқа эссе.

V.Қорытындылау. Міне балалар ,Мағжан осындай ақын екен.Оның жүрегі от,рухы биік.Ақын қиялы бай,түйсік қабілеті мол,ешкімге ұқсамайтын,өзіне ғана тән қолтаңбасы бар ақын.Сондықтан да қазақтың көрнекті жазушысы Сәбит Мұқанов «Абайдан кейін тіл өнегесінде Мағжаннан асқан жан жоқ» деп баға берген.

VI.Үйге тапсырма: өлеңді жаттау.

VII.Бағалау.