Канспекты 'Еңбек сабағы ҚМЖ'

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Қағаздан алқа жасау

Сабақтың жалпы мақсаты

Кірістірілген модульдер

Оқушыларға алқа жасау технологиясын үйрету.
Дамытушылық: оқушыға өз бетімен жұмыс істеу дағдысын қалыптастырып, ойлау, қабылдау, салыстыра білу, шығармашылық қабілетін қалыптастыру.

Білімділік: оқушыларға бисер туралы түсінік беру, бисермен жұмыс істеу шеберлігін арттырып, алқаның жасалу технологиясын үйрету.

Тәрбиелік: оқушыларды төзімділікке, сұлулық пен әсемдікке талғампаздыққа баулу, эстетикалық талғамын арттыру.

Сыни тұрғыдан ойлау

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап, түсіндіру

Көрнекіліктер

Түрлі - түсті жіп , бойлар , ине, арнайы жіп, қайшы қажет .

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасы

Аю

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу

Үй тапсырмасын сұрау

Ашық хат жайында қосымша мәліметер сұрау

Қызығушылық

ты ояту

Жаңа материалмен жұмыс.

Оқушылардың назарын сабаққа аудару

1. Шебердің инесі де,алтын, ..........................................
2. Жақсыдан үйрен, ........................................................
3. Еңбектің наны тәтті,......................................................
4. Шебер көп жерде,.............................................. ...........
Сарамандық жұмыс.
Техника қауіпсіздік ережелерін қайталау.
1.Жұмыс барысына керекті құрал-жабдықтарды түгенде!
2. Инені арнайы ине салғышта немесе жастықшаға түйре!
3.Қайшыны ашық ұстама,ұшынан ұстап сабымен бер.
4.Жіптерді қолмен үзбей, қайшымен қию керек..
5. 1 қатар үстімен қайталап ретімен тізбектейміз. .
Мұндай алқаны жасау үшін макарон, түрлі түсті бояу және жіп қажет. Сонда алқа әдемі және ерекше болады.

Ой толғаныс

1.Алқа дегеніміз не? 2. Алқаның қандай түрлері болады? 3. Алқаны кімге сыйлайды?

Үйге тапсырма

Алқа жұмысын аяқтау. Қағаздан жасалатын бұйымдар.

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Салпыншақ сырға және бұрама сырға жасау .

Сабақтың жалпы мақсаты

Оқушыларға сымнан , қағаздан салпыншақ , бұрама сырға жасату арқылы еңбексүйгіштікке үйрету .

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Кірістірілген модульдер

Түрлі - түсті жіп , ине , қағаздар , қайшы қажет .

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасы

Қоян

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен сәлемдесу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Алқа жайында жайында түсініктерін сұрау

Қызығушылықты ояту

Жаңа материалмен жұмыс.

Көптеген елдерде адам моншақ, сырға, салпыншақ, білезік тәрізді сәндік бұйымдарды неғұрлым көп тағатын болса, соғұрлым ол бай болып есептеледі. Ал бай саналған әйел әрі сымбатты, әрі сұлу болуы тиіс. Африка, Оңтүстік Азия елдері мен кейбір аралдарда мұндай ұғым осы күнге дейін бар көрінеді. Әйелді білегіне таққан білезіктерінің санына қарай бағалайтын жұрттар да бар.
Сәндік үшін құлақ тесумен ғана тоқталып қалмай, мұрындарын, еріндерін тесетін адамдар джунглилердің арасында әлі күнге дейін кездеседі. Уақыт өте келе зергерлік жалпы өнер атаулыға қойылатын ортақ талаптар деңгейіне көтеріліп, тұтынушыға шын мәнінде эстетикалық ләззат сыйлай алатын биіктікке көтерілді. Адамдардың қоршаған орта мен көркемдік туралы түсінік - талғамы өскен сайын зергерге қойылатын талап та арта түскен. Кейбір талғампаз тапсырыс берушілердің ортан қол дүниені алмай, зергердің еңбегін зая кетіретін кездері де аз болмаған.
Сонымен бірге кез келген зергерлік бұйымның халықтық қолданбалы өнердің жемісі, халықтық көркем ойдың көрінісі екенін ұмытуға болмайды. Әшекей бұйымдары арқылы әр халықтың өзіндік сыр - сипаты, өнерге деген көзқарасы, ұлттық тағылымы мен қоршаған ортаға деген ұғым - түсінігі білініп тұратынын ескеруіміз керек.

Ой толғаныс

Қыз-келіншектердің аса сүйіп тағатын әсемдік бұйымының бірі - сырға. Қазақ зергерлері сырға жасаудың тым көне сырларын меңгерген. Қазақ зергерлері жасайтын ай сырға, тас көзді сырға, күмбез сырға, қозалы сырға табылған .

Үйге тапсырма

Сырға жұмысын аяқтау.

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Зергерлік бұйымдарды ою - өрнекпен әшекейлеу . Білезік жасау .

Сабақтың жалпы мақсаты

Қазақтың қолданбалы өнері аяққап, қоржынның жасалу түрлері, зергерлік бұйымдар мен ағаш бұйымдарына түсінік беру
Міндеттері: білімділігі: өз бетімен меңгерген білімін тереңдете түсу
Тәрбиелілігі: ұлттық өнерге қызығушылығын арттыру, әсемдікке тәрбиелеу.
Дамытушылығы: өнер мен уақыт саясатын ұштастыруға машықтау..

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

Қазақтың ұлттық бұйымдары, қоржын, тұскиіз,

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасы

Ойыншығым көп менің

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу

Үй тапсырмасын сұрау

Сырға жайында жайында түсініктерін сұрау

Қызығушылық

ты ояту

Жаңа материалмен жұмыс.

Қазақтың ұлттық бұйымдарының түрлері:киіз, тұскиіз, текемет, сырмақ, қоржын, алаша, аяққап, тұтқыш. Ағаш бұйымдары: сандық, кебеже, адалбақан. Зергерлік бұйымдар: сырға, білезік,сақина, бойтұмар. Қазақ халқы «Өнер-өмірдің өзіңдей мәңгілік» демекші өнер өмірмен бірге ұштасып келеді.
1. Төсеніш бұйымдары. Тұскиіз- сәндік үшін төсектің тұсына ұстайтын үй жиһаздарының бірі. Оны жасау үшін нығыз басылған жұқа киіз таңдалып алынады. Тұскиізді безендіріп, әшекейлеу үшін түсті барқыттар, жібек, шұға т.б. маталардан бетіне ою-өрнектер тігіледі. Текемет- бетіне түрлі түсті ою-өрнек басылған киіз. Оның бетіне жүнді бояп, ою-өрнек жасап, киіз басқан әдіспен басады. Сырмақ- киізден сырып оюлап жасалған төсеніш. Екі түсті киізден оймалаған немесе үстіне матадан ою басқан тігістеріне жиек басып, сырып жасайды. Қоржын- өрмек құрып тоқылатын бұйым. Аяққап - ыдыс-аяқ салуға арналған қапшық. Ол көбінесе киізден жасалады. Алаша- әр түрлі жүннен немесе түрлі түске боялған мақта мен жүннен тоқылған төсеніш. Алаша терме және қақпа алаша деп екіге бөлінеді. Төсеніш ретінде қолданады. Тұтқыш- ас пісіретін қазанды оттан көтеріп түсіргенде қолды күйдірмеу, қазанның күйесін қолға жұқтырмау үшін киізден жасалған екі қолғап. Оның ұзын етіп жасалған бауы болады.

2. Зергерлік бұйымдар. Білезік- білекке салынатын сәнді зат. Сырға - әйелдердің құлаққа салынатын сәнді зат, алтын, күмістен, асыл тастардан жасалған.Алқа - алтын, күміс, маржанмен әшекейленген омырауша, өңір, өңірше.
Демек қазақ халқының қолөнер бұйымдарының түрлері өте көп. Олардың шығу тарихы алуан түрлі.

Ой толғаныс

Ою-өрнектерді қандай топтарға бөлуге болады?
Өрнектің неше түрлері бар?

Үйге тапсырма

Ою - өрнек жайында біліп келу

Кері байланыс

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Мата және жіп

Сабақтың жалпы мақсаты

А) Білім беру; Оқушыларға мата туралы түсінік беру. Матаның шығу тарихымен таныстыру.
Б) Тәрбиелік; Оқушыларды жауапкершілікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
В) Дамытушылық; Оқушыларды өткен сабақтарда алған білімдерін жаңа сабақ тақырыбымен байланыстыра атырып, олардың ой - өрістерін әрі қарай дамыту.
Сабақтың көрнекілігі: бор, лента, плакат, клей, қайшы т. б.
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Оқытудың тиімді әдістері: Әңгімелеу, көрнекілік, жаттығу.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

Жіп , бор, лента, плакат, клей, қайшы т. б.

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасы

Би «Қаражорға»

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында ою - өрнек түрлерін оқушыларда сұрау

Қызығушылықты ояту

Жаңа материалмен жұмыс.

Жаңа сабақты түсіндіру:
Кенеп, жібек барқыт және т. б мата түрлеріне олардың шығу тарихына тоқталып өткер болсақ:
Кенеп матасының Отаны - Египет болып саналады. Ніл алқабының табиғат жағдайлары осы өсімдіктердің өсуіне қолайлы кенеп матасын тоқуда египет тігіншілерінің шеберлігі жоғары жетістіктерге жетті. Жібек пен өрнекті жібек матасының шыққан жері - Қытай елі. Қытайлықтар жібек матаның кедір бұдырлығы мен тығыздылығына қарай бірнеше түрге бөледі.
- өрнектелген көптүсті парша;
- тығыз біртүсті өрнекті жібек;
- жұқа жібек - газ және т. б.
Қытай шеберлері мата беттеріне қиялдан шыққан айдаһарлар, құс, қара өрік гүлі жарқанат, пион, мотос гүлдерін қанық түсте бейнеледі.
Ең көп тараған сол кездегі жібек матасы - қамқыс. Ол күрделі өрнекті, саржалық айқаспамен тоқылған.
Мақта маталар қазіргі жағдайда білікті басу машиналарында механикалық жазу әдісімен орындалады. Ал, кенеп маталарын сурет баспасы тәсілімен шығарады. Бұдан бұрын қол баспасымен безендіру болған, бұл бірнеше жүз жылдықтар бойы өмір сүріп келді және ХІХ ғасырда үлкен жетістікке жетті. Ескі орыс баспа суретін алифте қайнатылған майлы бояумен кенеп жүн және маталармен әшекейлеген.
Кенеп маталары балалар және үлкендер үшін жаздық киімінде таптырмайтын мата. Алайда олардың ассортименттері осы уақытқа дейін жеткілікті әртүрлі емес және кенеп маталарын шығару көлемі аса үлкен емес.
Матаны алудағы негізгі шикізат - талшықтары.
Талшық деп иілгіш, жіңішке және берік затты айтады. Мата өте жұқа өзара байланысқан жіптерден тоқылады. Әрбір жіп бірнеше иірілген жұқа талшықтардан турады.

Тоқыма талшық деп жіптерді, маталарды жасауға пайдаланатын талшықтарды айтамыз.
Талшықтардың түрлері: дара талшық және техникалық талшықтар болып бөлінеді.
Ұзына бойына ажыратылатын дара талшықтар деп (мақта, жүн), (зығыр, кендір) айтамыз.
Техникалық талшықтары бірнеше өрілген әрі ажырамайтын талшықтар саналады.
Киімдерді көбінесе мақта мен зығыр талшықтарынан дайындайды. Мақта мата мен зығыр матасының айырмашылығын ажырату керек.

Ой толғаныс

А) Киімдерді көбінесе мақта мен зығыр талшықтарынан дайындайды. Мақта мата мен зығыр матасының айырмашылығын ажырату керек.
Б) ағымдағы нұсқау; Мақта мата мен зығыр матасын ажырату мақсатында төмендегіше операцияларды орындаймыз.
1. Мақта мен зығыр талшықтарын лупа арқылы үлкейтіп, айырмашылығын тексер.
2. Оларды ұстап көріп, сырт көріністерін бір - бірімен салыстыр.
3. Жұмыс дәптеріңе төмендегі кестені сызып ал.
4. Талшықтардың айырмашылықтарын кестеге жазып толтыр.

Талшық түрлері ------------------- Сырт көрінісі ------------------ Ұстап көргенде
Зығыр
Мата

Үйге тапсырма беру.

Ұсақ мата қиындыларынан гүл жасап келу . .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Тігін құрал жабдықтары . Ине түрлері .

Сабақтың жалпы мақсаты

1.Оқушылардың тігін машинасында жүзеге асатын жұмыс амалдарын саналы меңгеруін дамыту, электр тігін машинасында тігіс түрлерін орындау операцияларын меңгерту, кедергілерді реттеудегі оның сепебтерін анықтау;
2.Өз бетімен жұмыс істеу қабілеттерін, өнерге баулу, қол икемділіктерін арттыру;
3.Әсемдікке, іскерлікке, ұқыптылыққа, еңбек сүйгіштікке тәрбиелеу .

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

нұсқау карталар, электр машинасы, тігіс түрлері , дәптер , кітап , қалам , мата

қиындылары .

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасы

123

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында мата қиындыларынан гүл жасап елген оқушыларды бағалау .

Қызығушылық

ты ояту

Оқушылардың өзіндік жұмыстары. Алдарына берілген заттарды ою-өрнек-термен әшекейлеулері керек

Жаңа материалмен жұмыс.

Кез келген бұйымды дайындағанда, қол тігістері мен машина тігістерінің түрлерін қолданасындар. Біз белдемшені тігер кезде қолданатын машина тігістерін қарастырамыз.
Қайып тігу тігісін белдемшені бөлшектерін біріктіру кезінде қолданылады. Орындау технологиясы:
1.Екі бөлшектің оң жағын беттестір.
2.Бөлшектерді инешелермен тігіс сызығы бойынша түйреп, біріктіру.
3.Бөлшектердің сызығы бойынша машинамен тігіс жүргізу.
Бастыра тігуді де бөлшектерді біріктіру үшін қолданады. Бұл тігіспен бүйір, иық, артқы бөлшектерді, белдемшені, жең бөліктерін қосады.
1.Бөлшектерді бір бірімен беттестір.
2.Бөлшектерді инешелермен тігіс сызығы бойынша түйреп, қыстыр.
3.Бөлшектерді машина тігісімен біріктір.
ТҚЕ есте сақтау.
1.Тігін машинасының инесінің орналасуын бақыла
2.Мата қиындыларын біркелкі қиып дайындап алу.

Ой толғаныс

Жұмыстың орындалу реті:
1.Мата қиындыларын біркелкі қиып дайындап алу.

Үйге тапсырма

Дайынған жұмыстарын дәптерлеріне желімдеу.

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Тігіс түрлері . инені сабақтау .

Сабақтың жалпы мақсаты

Оқушыларға тігін машинасын жұмысқа дайындауды,тігін машинасында дұрыс отыру тәсілдерін ,тігін машинасының жоғарғы және төменгі бөліктеріне жіп өткізу ережелерін үйрету.
Білімділік: Тігін машиналарымен жұмыс істеуді үйрету.
Дамытушылық: Тігін машинасымен жасалған бұйымдарды сән үлгісі ретінде қолдану.
Тәрбиелік: Оқушыларды өзімділікке, сұлулық пен әсемдікке талғампаздыққа баулу, олардың эстетикалық талғамын арттыру.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

Ине жіп,

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасын

Қорбаңдаған аю

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Тігін машинасының түрлерін атаңдар (қол машина,аяқ машина,электрлі машина,арнайы машина) Матаны ылѓалды-жылумен өңдеу дегеніміз не? ( Матаны үтіктеу).
Үтіктеу кезінде нені ескеру қажет? (Ереже).
Қол тігісінің түрлерін атаңыз. (Көктеу,жөрмеу,көмкеру,тор тігісі,кесте тігістері)
Су бүріккіш пен дәке не үшін қажет? (Мата үтіктің табанына жабысып қалмау үшін. Кесте тігу үшін қандай еңбек құралдары қажет? (Кергі,ине,жіп,мата,қайшы).

Қызығушылық

ты ояту

1. Еңбектің наны тәтті,
Жалқаудың............... (жаны)
2. Батыр адам қорқақты сүймес,
Шебер адам................. (олақты сүймес)

Жаңа материалмен жұмыс.

Тігін машинасында жұмыс жасаудан бұрын оны жұмысқа әзірлейді.Жоғарғы және төменгі жіптерді өткізеді,тігістің ұзындық жүрісін фрикциялық винт арқылы реттеп отырады.Егер маховик дөңгелекті айналдырғанда ине қозғалса, ол жұмыс істеуге дайын болғаны.Бос жүрісте маховик дөңгелек айналып ине қозғалмайды.Жіпті инеге машинаға дұрыс өткізбесе, машина дұрыс жүрмейді.Төменгі жіпті шөрікке кигізеді,жіптің тартылысын реттеп отыру үшін шөріктің қабын қолданады.
Машинада дұрыс отыру тәсілдері:
-жұмыс орнына жарық сол жақтан немесе алдыңғы жақтан түсіп түсіндіру қажет.-отыратын орындық пен тігін машинасының ара қашықтығы 10-15 см болуы керек.
-құрал - жабдықтар арнайы қорапта тұруы керек
-тігін машинасының айналатын бөлшектеріне жақындауға болмайды.
-Тігін машинасының жоғарғы жібін өткізу ережесі
.-Тігін машинасын жұмыс қалпына келтіріп инені жоғары көтеріп қой.
-Жіпті қорабымен арнайы шегеге кигізіп ,қажетті тетеіктерден өткіз
-Жіпті жоғары жіптің тартылуын реттейтін екі сақинаныың арасынан компенсациялық серіппенің ілмегінен өткіз.
Тігін машинасында дұрыс отыру кезеңі
Тігін машинасының төменгі жібін өткізу ережесі
Жібі оралған шөрікті қабына кигіз.
-Жіпті шөрік қабының жіпті тартып тұратын серіппесінің астынан өткіз.Жіптің ұшын 10-15 см артық қалдыр.
-Шөрікті тігін машинасының астыңғы құрылғысына орналастыр,сырт еткен дыбыс естілгенде шөрікке дұрыс орналасқаны.қақпақшаны жауып,инені жоғары-төмен қозғалып төменгі жіпті суырып шығару керек.Жоғарғы жіп пен төменгі жіптің ұшын тартып,табан астынан кері жібер.
Тігін машинасын жұмысқа дайындау

1.Жіпті орнына қою
2.Жіпті ілмегіне ілу
3.Жіпті орау
4. Жіпті ілу
5.Ілмек
6.Инеге сабақтау.

Ой толғаныс

1. Қол тігістерінің түрлерін ата.
2. Көктеу тігісі қандай жерлерде қолданылады?
3. Айқас тігіс қандай тігіске жатады?

Үйге тапсырма

Қолмен кесте тігіп келу .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Жіп өру

Сабақтың жалпы мақсаты

Оқушылардың ою-өрнектің элементтерін жүйелі құрудың әдіс-тәслдеріне үйрету , ою-өрнек арқылы бейнелеу іс-әрекеттің дамуы жайында қызықты деректер беру.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

Ою-өрнек элементтері бейнеленген кестелер. Ұлттық ою-өрнек безендірілген әр түрлі пішімдегі бұйымдар.

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасын

Ойыншығым көп менің

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында үйден кесте тігіп келген оқушыларды бағалау .

Қызығушылықты ояту

Жаңа материалмен жұмыс.

Қазақ қоғамындағы өндірістің тағы бір түрі - үй кәсіпшілігі. Үй кәсіпшілігінің негізгі қызметі шаруашылықты қажетті құрал-жабдықтармен, тұрмысқа қажетті заттармен қамтамасыз ету. Қазақ қоғамының шаруашылығы мен кәсіпшілігі, негізінен, табиғи болды. Яғни, шаруашылықтан алынатын өнім де, кәсіпшілік арқылы өндірілетін құрал-сайман, тұрмыс жабдығы, қолөнер туындылары да, негізінен, қауымның өз қажеті үшін шығарылды. Сондықтан да Қазақстан Ресей құрамында капиталистік қарым-қатынасқа, тауарлы өндіріс жүйесіне кіргенге дейін қазақ қауымының шаруашылығы табиғи болды, ал кәсіпшілігі үлкен өндірістік, тауарлық мақсатқа құрылмай, негізінен, ауыл-үй, қауымдастар сұранысын өтеуге бағытталды. Кәсіпшіліктің бұл деңгейдегі түрі үй кәсіпшілігі деп аталды. Қазақ ұсталарының, зергерлерінің қолынан шыққан заттар ешбір елдің өндірістік деңгейде ұйымдастырылған қолөнер заттарынан кем болмаған. Көшпелі тұрмысқа ыңғайланып жасалған түркі-монғол халықтарының, қазақтың киіз үйі өзінің сәулеттік, құрылымдық, ішкі-сыртқы жабдықтары жағынан адамзат баласы ақыл-ойының, өнерінің ең бір шырқау шегі болып табылады.
Жүннен жасалатын бұйымдар
Түлкі жүні
Малдың жүні қазақ тұрмысында кеңінен қолданылды. Оның ішінде қой және түйе жүндері ерекше орын алды.
Киіз басуға қойдың күзде қырқып алынған күзем жүнін пайдаланған. Алдымен, киізге арналған жүнді тазалайды. Ол үшін жүнді тулаққа салып, сабау ағашпен тулақтың жан-жағынан отырып алып сабаған. Сонда жүн шаң-тозаңнан, шөп-шаламнан арылады және ұйысы жазылады. Тулақ дегеніміз - сиырдың иленбеген, керіп кептірген қатты терісі. Ал сабауды бұтақсыз түзу талдан, жыңғылдан, тобылғыдан жасаған. Жүн сабау, әдетте, ойын-сауықпен өтеді. Жүн сабалып болған соң «тулақ шашу» деген ырым жасалады.
Қазақта оюлы киізді текемет, сырмақ деп екіге бөледі. Текеметтің жай киізден айырмашылығы бір түсті (ақ немесе қара) жүнді шиге төсеген соң бетіне бояған жүннен ою салады.
Қазақ киізді үйдің жабулары үшін, жерге салу үшін, тұсқа ілуі үшін жасаған. Тұсқа ілінетін өрнектеліп жұқалау қылып жасалған киізді түскиіз деп атаған. Киізден бұдан басқа да тұрмыстық заттар киіз кебенек, киіз қалпақ, байпақ, кесеқап, шәйнекқап, кірқап, сандыққап, жер жастық, асмалдық (түйенің жабуы), тоқым, жабу, т.б. істеген.
Кілем тоқу
Қазақ әйелдерінің қолөнерінің бір түрі - кілем тоқу. Кілемнің екі түрі - түкті кілем және тақыр кілем болады. Түкті кілем көбінесе оңтүстік аймақтарда таралса, солтүстік өңір, негізінен, тақыр кілем тоқыған.
Ши, өрмек тоқу
Қазақта ерте заманнан-ақ ши тоқу өнері қалыптасқан. Шиді кереге сыртына тұту үшін, үйдің аяқ-табақ, саба тұратын бөлігін қоршап қою үшін, киіз үйдің есігіне ұстау үшін және төсеніш ретінде киіздің астына да төсеген, киіз басу үшін де, құрт жаю үшін де пайдаланған. Тұтылатын шиге боялған жүн орап, өрнектеп безендірген. Мұны «шым ши» деп атаған. Қазақтың үй кәсіпшілігінде өрмек тоқу кең таралған. Өрмек арқылы бау-басқұрлар, алаша тоқылады.
Арқан, жіп, баулар, негізінен, түтіп, шүйкелеп, есіп, бұрау арқылы, кейде жіптен өру, тоқу тәсілдерімен жасалады. Бұл заттарға көбіне шет-пұшпақ өлі жүндер, жабағы жүн, жылқы қылы, түйе жүні пайдаланылады. Арқан, жіп есілу тәсіліне қарай екі түрге бөлінеді. Есіп жасалатын жіптер - арқан, желі, ноқта, құрықбау, бұйда, шылбыр, тізгін, т.б. Тоқып және өріп жасалатын жіптер - басқұр, таңғыш, туырлық бау, жел бау, тең таңғыш, құр жіп, құлын ноқта, нар ноқта, т.б.
Арқанның түрлері - арқан, қосақ арқан, сүйретпе арқан, жел арқан, тарту арқан, матау арқан, aт арқан, белдеу арқан, шом арқан, қом арқан, тең арқан, желі арқан.

Ой толғаныс

Оқушылар бүгін біз Қазақтың дәстүрлі үй кәсіпшілігі мен қолөнері туралы толық мағлұмат алдық. Сонымен
• Сандық дегеніміз не?
• Шолпы неше түрге бөлінеді?
• Зергерлік бұйымдарды атаңдар?
• Кілемде қандай суреттер басым?
• Кілемнің неше түрі бар?

Үйге тапсырма беру.

Түрлі түсті жіптен білезік өріп әкелу .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Матамен аппликациялық жұмыс орындау .

Сабақтың жалпы мақсаты

Білімділігі: Оқушыларды аппликация ұғымымен таныстыру. Аппликацияны бейнелеуге қажетті құралдармен жұмыс жасаудың әдіс - тәсілдерімен таныстырып, бейнелеу іс - әрекеттерін меңгеруге баулу.
тәрбиелігі: Оқушының бейнелі ойлау, қол икемділі қабілеттерін қалыптастырып, жетілдіру. Түс жарасымдылығын, композициялық шешімін табуға баулу.
дамытушылығы: Оқушыларға форма, көлем, түс жайлы түсініктер бере отырып, олардың бейнелеу, безендіру, құрастыру қабілеттерін дамыту.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

Түрлі қағаздан, матадан, табиғи материалдан жасалған аппликациялық суреттер , Түрлі түсті қағаздар, мата түрлері, қайшы, желім, сурет альбомы, қарындаш т. б.

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасы

123

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында білезік өріп әкелген оқушыларды ағалау .

Қызығушылық

ты ояту

Аққу болып ұшамыз

Көлге келiп қонамыз

Көлдiң бетiн құшамыз

Қайта самғап ұшамыз.

Жаңа материалмен жұмыс.

1. «Аппликация» атауы латынның «жабыстыру», «қиыстыру» деген сөзінен шыққан. Аппликацияны қолданылатын материалына қарай үшке бөліп қарастыруға болады. Біріншісі - түрлі қағаздармен орындалатын аппликация. Екіншісі - әр түрлі мата, киіз, тері, шүберек, т. б. қолданумен орындалатын аппликация. Үшіншісі - табиғи материал (сабан, ши, қамыс т. б.) қолдану арқылы орындалатын аппликация.
Сурет түрінде орындалған аппликация түрі біздің заманымызға дейінгі ертеректе Греция өнерінде пайда болған.. Қазақ халқының ақ, қара киіз арқылы оюлап жасаған сырмағының өзі - аппликацияның бір түрі. Әсіресе ұлттық киімдерді ою - өрнекпен әшекейлеуде аппликация озық үлгіде дәріптеледі.
Сәндік аппликация түрлері қорап қағаздарды, открыткаларды безендіруде қолданылады. Сәндік аппликациямен қабырға газеттерді, альбом, папкаларды да безендіреді. Сәндік аппликация үлгісімен әр түрлі түсті қағаздардан гүлдердің алуан түрін жасауға болады. Сәндік өрнектік аппликацияны төртбұрыш, үшбұрыш, шеңбер ішінде ою - өрнектерден үйлестіріп орындауға болады.
Сюжеттік аппликация түрінде әр түрлі мазмұнда тапсырмалар орындаудың маңызы ерекше. Өйткені еркін, әр түрлі тақырыпта жасалған аппликация оқушылардың дербес ойлауына және шығармашылық жұмыс істеуіне мүмкіндік туғызады.
2. Жасалу жолдары:
a) Орындалатын суретті түрлі түсті қағаз бетіне қарындашпен салып, қайшымен ойып алу;
ә) Ойылған қиынды кескіндерді қағаз бетіне желімдемес бұрын,
үйлестіріп қойып, орындарын қарындашпен белгілеп алу;
б) Әрбір қиындыны нөмірлеп, рет бойынша белгіленген орынға желімдеу.
3. Өзіндік жұмыс.
Тақтаға салынған сурет бойынша, аппликация орындау.

Ой толғаныс

а) «Аппликация» қай елдің сөзі?
ә) Қазақша қандай ұғымды білдіреді? Қалай орындалады?

Үйге тапсырма беру.

Аппликацяны аяқтап келу .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Матамен аппликациялық жұмыс орындау .

Сабақтың жалпы мақсаты

білімділігі: Оқушыларды аппликация ұғымымен таныстыру. Аппликацияны бейнелеуге қажетті құралдармен жұмыс жасаудың әдіс - тәсілдерімен таныстырып, бейнелеу іс - әрекеттерін меңгеруге баулу.
тәрбиелігі: Оқушының бейнелі ойлау, қол икемділі қабілеттерін қалыптастырып, жетілдіру. Түс жарасымдылығын, композициялық шешімін табуға баулу.
дамытушылығы: Оқушыларға форма, көлем, түс жайлы түсініктер бере отырып, олардың бейнелеу, безендіру, құрастыру қабілеттерін дамыту.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

Түрлі қағаздан, матадан, табиғи материалдан жасалған аппликациялық суреттер , Түрлі түсті қағаздар, мата түрлері, қайшы, желім, сурет альбомы, қарындаш , әртүрлі қылқалам, түрлі түсті қарындаш,желім, қайшы, еегеу, біз, сызғыш, фломастер

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасы

Би «Қаражорға»

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында білезік өріп әкелген оқушыларды ағалау .

Қызығушылық

ты ояту

Аққу болып ұшамыз

Көлге келiп қонамыз

Көлдiң бетiн құшамыз

Қайта самғап ұшамыз.

Жаңа материалмен жұмыс.

Алатаудың әдемі көрінісін әр түсті матаалдықтарымен бейнелеп көрейік .1. «Аппликация» атауы латынның «жабыстыру», «қиыстыру» деген сөзінен шыққан. Аппликацияны қолданылатын материалына қарай үшке бөліп қарастыруға болады. Біріншісі - түрлі қағаздармен орындалатын аппликация. Екіншісі - әр түрлі мата, киіз, тері, шүберек, т. б. қолданумен орындалатын аппликация. Үшіншісі - табиғи материал (сабан, ши, қамыс т. б.) қолдану арқылы орындалатын аппликация.
Сурет түрінде орындалған аппликация түрі біздің заманымызға дейінгі ертеректе Греция өнерінде пайда болған.
Әсіресе ұлттық киімдерді ою - өрнекпен әшекейлеуде аппликация озық үлгіде дәріптеледі.
Сәндік аппликация түрлері қорап қағаздарды, открыткаларды безендіруде қолданылады. Сәндік аппликациямен қабырға газеттерді, альбом, папкаларды да безендіреді. Сәндік аппликация үлгісімен әр түрлі түсті қағаздардан гүлдердің алуан түрін жасауға болады. Сәндік өрнектік аппликацияны төртбұрыш, үшбұрыш, шеңбер ішінде ою - өрнектерден үйлестіріп орындауға болады.
Сюжеттік аппликация түрінде әр түрлі мазмұнда тапсырмалар орындаудың маңызы ерекше. Өйткені еркін, әр түрлі тақырыпта жасалған аппликация оқушылардың дербес ойлауына және шығармашылық жұмыс істеуіне мүмкіндік туғызады.
2. Жасалу жолдары:
a) Орындалатын суретті түрлі түсті қағаз бетіне қарындашпен салып, қайшымен ойып алу;
ә) Ойылған қиынды кескіндерді қағаз бетіне желімдемес бұрын,
үйлестіріп қойып, орындарын қарындашпен белгілеп алу;
б) Әрбір қиындыны нөмірлеп, рет бойынша белгіленген орынға желімдеу.
3. Өзіндік жұмыс.
Тақтаға салынған сурет бойынша, аппликация орындау.

Ой толғаныс

а) «Аппликация» қай елдің сөзі?
ә) Қазақша қандай ұғымды білдіреді? Қалай орындалады?
б) Түрлерін ата
в) Қазақ халқы аппликацияны қайда қолданған?
г) Алғаш қай елде пайда болды?
д) Сәндік аппликация түрлері қайда қолданылады?
(открытка, қабырға газеті, альбом т. б.)

Үйге тапсырма беру.

Мата қалдықтарынан өзің алаған көріністі бейнеле . Коллажға ат қ ой.

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

«Алатау» композициясы

Сабақтың жалпы мақсаты

білімділігі: Оқушыларды аппликация ұғымымен таныстыру. Аппликацияны бейнелеуге қажетті құралдармен жұмыс жасаудың әдіс - тәсілдерімен таныстырып, бейнелеу іс - әрекеттерін меңгеруге баулу.
тәрбиелігі: Оқушының бейнелі ойлау, қол икемділі қабілеттерін қалыптастырып, жетілдіру. Түс жарасымдылығын, композициялық шешімін табуға баулу.
дамытушылығы: Оқушыларға форма, көлем, түс жайлы түсініктер бере отырып, олардың бейнелеу, безендіру, құрастыру қабілеттерін дамыту.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

Түрлі қағаздан, матадан, табиғи материалдан жасалған аппликациялық суреттер , Түрлі түсті қағаздар, мата түрлері, қайшы, желім, сурет альбомы, қарындаш , әртүрлі қылқалам, түрлі түсті қарындаш,желім, қайшы, еегеу, біз, сызғыш, фломастер

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасы

Би «Қаражорға»

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында білезік өріп әкелген оқушыларды ағалау .

Қызығушылық

ты ояту

Аққу болып ұшамыз

Көлге келiп қонамыз

Көлдiң бетiн құшамыз

Қайта самғап ұшамыз.

Жаңа материалмен жұмыс.

Алатаудың әдемі көрінісін әр түсті матаалдықтарымен бейнелеп көрейік .1. «Аппликация» атауы латынның «жабыстыру», «қиыстыру» деген сөзінен шыққан. Аппликацияны қолданылатын материалына қарай үшке бөліп қарастыруға болады. Біріншісі - түрлі қағаздармен орындалатын аппликация. Екіншісі - әр түрлі мата, киіз, тері, шүберек, т. б. қолданумен орындалатын аппликация. Үшіншісі - табиғи материал (сабан, ши, қамыс т. б.) қолдану арқылы орындалатын аппликация.
Сурет түрінде орындалған аппликация түрі біздің заманымызға дейінгі ертеректе Греция өнерінде пайда болған.
Әсіресе ұлттық киімдерді ою - өрнекпен әшекейлеуде аппликация озық үлгіде дәріптеледі.
Сәндік аппликация түрлері қорап қағаздарды, открыткаларды безендіруде қолданылады. Сәндік аппликациямен қабырға газеттерді, альбом, папкаларды да безендіреді. Сәндік аппликация үлгісімен әр түрлі түсті қағаздардан гүлдердің алуан түрін жасауға болады. Сәндік өрнектік аппликацияны төртбұрыш, үшбұрыш, шеңбер ішінде ою - өрнектерден үйлестіріп орындауға болады.
Сюжеттік аппликация түрінде әр түрлі мазмұнда тапсырмалар орындаудың маңызы ерекше. Өйткені еркін, әр түрлі тақырыпта жасалған аппликация оқушылардың дербес ойлауына және шығармашылық жұмыс істеуіне мүмкіндік туғызады.
2. Жасалу жолдары:
a) Орындалатын суретті түрлі түсті қағаз бетіне қарындашпен салып, қайшымен ойып алу;
ә) Ойылған қиынды кескіндерді қағаз бетіне желімдемес бұрын,
үйлестіріп қойып, орындарын қарындашпен белгілеп алу;
б) Әрбір қиындыны нөмірлеп, рет бойынша белгіленген орынға желімдеу.
3. Өзіндік жұмыс.
Тақтаға салынған сурет бойынша, аппликация орындау.

Ой толғаныс

а) «Аппликация» қай елдің сөзі?
ә) Қазақша қандай ұғымды білдіреді? Қалай орындалады?
б) Түрлерін ата
в) Қазақ халқы аппликацияны қайда қолданған?
г) Алғаш қай елде пайда болды?
д) Сәндік аппликация түрлері қайда қолданылады?
(открытка, қабырға газеті, альбом т. б.)

Үйге тапсырма беру.

Мата қалдықтарынан өзің алаған көріністі бейнеле . Коллажға ат қ ой.

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Қағазды жырту тәсілі .

Сабақтың жалпы мақсаты

Оқушыларға қатырма қағаз туралы түсінік беру, қағаздан оригами тәсілі арқылы гүл жасауды меңгерту.
Білімділігі: қағазды бүктеу тәсілдері арқылы, лалагүлін құрастырып үйрену; оның ішінде ең тиімді, қарапайым әдісін меңгеру, әдемі өнер туындысын жасап шығару;
Дамытушылығы: қол икемділігін дамыта отырып, ойын, танымдық қабілеттерін арттыру, бейімділігін қалыптастыру, сөздік қорларын молайту.
Тәрбиелігі: әсемдікке, сабақта алған білімдерін өмірде пайдалануға тәрбиелеу; Табиғатты қорғауға баулу.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

ұзындығы 35 см х 35см форматтағы түрлі - түсті қағаз, скотч.

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасы

Би «Қаражорға» .

Ұйымдастыру

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасы

Өткен сабақты пысықтау

Қызығушылық

ты ояту

Орнымыздан тұрамыз,

Қолды белге қоямыз.

1,2,3 қарлығаш боп ұшамыз.

Қоян шықты далаға,

Жан-жағына қарады.

Жүгірді, секірді.

Орнына келіп отырды.

Жаңа материалмен жұмыс.

Біз , негізінен , қағаздарды бөліктерге бөлу үшін қайшыны пайдаланамыз . Ал , бүгінгі жұмысты орындау кезінде біз қайшыны пайдаланбаймыз . «Көлдегі қаздар» аппликациясынқағазды жырту тәсілі арқылы жасаймыз .

Жұмыстың орындалу барысы:

1. Басқа түсті бір қатырма қағаздың шетінен жиек қалдырып , ақтүті қағаз желімде .

2. Көк түсті қағазды бірнеше қабаттап бүктеп шық . Бүгілген сызық бойыцмен қағазы жыртып ал .

3. Ақ қағаздың бетіне көк түсті қағаз жолақтарын желімде . Бұл жолақтарды желімдегенде , жолақтардың астыңғы жиегі мен шетіне ғана желім жақ .

4. Суретте көрсетілген ретпен бірнеше қаз жаса .

5. Қаздың жоғарға жағын сұр түті қағаздан жыртып , бұлтты желімде .

6. Дайын қағаздарды көл бетіне орналастыр .

Ой толғаныс

Қағазды жырту тәсілі арқылы әр түрлә бейнелер жасау .

Үйге тапсырма

Қағаздарды жырту арқылы гүл жасау .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Желқағар жасау .

Сабақтың жалпы мақсаты

а) білімділік: оқушыларды түрлі - түсті қатты қағаз қиындыларынан желқағар жапсырмалауға үйрету. Қайшымен жұмыс істеу дағдысын қалыптастыру, қауіпсіздік ережелерін сақтауға үйрету;
б) дамытушылық: қолдың ұсақ бұлшық еттерін жетілдіру, көзбен мөлшерлей білуге, қағазды үнемді пайдалануға дағдыландыру. Алған білімін іс жүзінде қолдана білу арқылы ой - өрісіндамытып, өз ойын толық жеткізе білуге баулу, сөздік қорын молайту, шығармашылық қабілеттерін шыңдау;

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

ұзындығы 35 см х 35см форматтағы түрлі - түсті қағаз, скотч.

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасы

Би «Қаражорға»

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында «лалагүлі»жайында оқушылардан сұрау . оқушыларды бағалау .

Қызығушылықты ояту

Жалпы білімді тексеру
а) «Негізгі түстер қызығы» ойыны.
Мақсаты: оқушылардың білім деңгейін анықтау.
Шарты: түстердің ішіндегі сұрақтарға жауап береді.

Жаңа материалмен жұмыс.

Желқағар құрастыру туралы айту.
Мұғалімнің көрсетуі.
Қауіпсіздік ережелері:
1. Еңбек сабағына арналған ұшы доғал қайшыны пайдалан.
2. Қайшыны тек Өз жұмыс орныңда ғана пайдалан.
3. Қайшының ұшын жоғары қаратып ұстама.
4. Қайшыны ашық күйінде қалдырма.
5. Екінші адамға қайшыны жабық түрінде сабы жағымен ұсын.
6. Қайшымен қию кезінде жүрме, ешкімге жақындама.
7. Қайшының алмасына зер салып қи.
8. Жұмыс соңында қайшыны қабына салып қой.
1. Желімнің қақпағын абайлап аш.
2. Қағазға ұқыпты, керегінше жақ.
3. Артығын сүрткішпен алып таста.
4. Қолыңды сүрткішпен сүрт.
5. Жұмыс соңында қақпағын жауып, орнына қой.

Ой толғаныс

Қағаз дегеніміз не?
Қағаздың қасиеттерін ата.
Қағаздың түрлерін ата.
«Жануарды таны» ойыны.

Үйге тапсырма

Желқағарға ат қойып келу .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

«Мерекеңізбен!» панно

Сабақтың жалпы мақсаты

А)Оқушылардың мерекелік бұрынғы білімдерін жетілдіру. Мерекелік панножасау жолдарын үйрету;

Ә) Оқушылардың икемділіктерін қалыптастыру, теориялық білімдерін іс-жүзінде шығармашылықпен ұштастыру, өнерге деген қызығушылықтарын арттыру;

Б)Оқушыларды үнемділікке , ұқыптылыққа, тиянақты болуға тәрбиелеу.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

А4 форматтағы түрлі - түсті қағаз, скотч.

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасы

Би «Қаражорға»

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында Желқағарларына ат қойып келген оқушыларды бағалау .

Қызығушылықты ояту

Панно компазициясын әртүрлі материалмен жасауға болады. Мысалы матадан, теріден, айнадан, қағаздан, бисерден. Бүгін біз сендермен пластмасс гүлден жасалған «Гүл» компазицисын жасауды үйренеміз. Бұл жасалған панноны аналарға, әпкелерге, сыныптас қыздарға сыйлық ретінде ұсынуға болады.

Жаңа материалмен жұмыс.

Сюрприздік сәт: Көңілді музыкамен «көктем» кіреді.
Көктем: Сәлеметсіздер ме балалар! Мен кіммін? Сендер мені таныдыңдар ма?
Балалар: Иә, көктем.
Көктем: Көктем ерекшеліктері қандай? Кім айтады?
Балалар: Қар ери бастайды, құстар жылы жақтан ұшып келеді, бәйшешек шығады.
Көктем: Ал ойынды жақсы көреміз бе?Ендеше балалар кел жақындап ойын ойнайық.
Ойын: «Гүлдерді жинау».
Тәрбиеші: Құрметті көктем біздің балалар өте өнерлі сендерге арнап тақпақтар мен өлеңдерді айтып береді.

Ой толғаныс

Ой шақыру :

а) Мерекелік панноларды қандай қағаз түрінен жасауға болады

б) (ЭҚН) осы жасаған бпанноларды қалай қолданасыңдар? Егер дүкеннен сатып алатын болсаңдар, бағасы қымбат бола ма? Салыстыр.

Үйге тапсырма беру.

«Мерекелік!» панноны аяқтау .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

«Көктем нұры шуақты!» коллаж

Сабақтың жалпы мақсаты

тілдік қарым-қатынас іскерлігі мен дағдыларын қалыптастыру; сөздік қорын байытып, сөйлеу барысында қолдану; өз ойларын дұрыс, қысқаша жеткізе білуге дағдыландыру; ұсақ қол бұлшық еттерін дамыту; қарым-қатынас мәдениетінің қарапайым дағдыларын дамыту

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

А4 форматтағы түрлі - түсті қағаз, скотч.

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасын

Би «Қаражорға»

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында Мерекелік панноны аяқтап келген оқушыларды бағалау .

Қызығушылықты ояту

Көктем келді бүгін
Күнім төкті нұрын.
Сайрап барлық құстар,
Ән салуға құштар.
Түрлі-түсті әйбәт,
Гүлдер шықты жайнап.
Қызыл - жасыл аймақ,
Қырға шықтық ойнап.
Өлеңде көктемгі табиғаттағы өзгерістер қалай суреттеген?.

Жаңа материалмен жұмыс.

Көктем мезгілінде күн шуағын молынан төгіп, жер қызғаннан кейін жасыл шөптер бой көтереді. Қазір біз сендермен күннің жарқырап, шөптердің шыққанын бейнелейміз.
Тәрбиелеуші сурет салу үшін бояудың қай түрін қолданатынын анықтап, сурет салу жолдарын түсіндіреді.
Балалар жұмысқа кіріседі. Тәрбиеші шамасы келмегендерге көмектеседі.
Көктем келді бүгін
Күнім төкті нұрын өлең жолдарын жаттау
Көктем мезгілінде күн шуағын молынан төгіп, жер қызғаннан кейін жасыл шөптер бой көтереді. Қазір біз сендермен күннің жарқырап, шөптердің шыққанын бейнелейміз.
Тәрбиелеуші сурет салу үшін бояудың қай түрін қолданатынын анықтап, сурет салу жолдарын түсіндіреді.
Балалар жұмысқа кіріседі. Тәрбиеші шамасы келмегендерге көмектеседі.
Көктем келді бүгін .
Күнім төкті нұрын өлең жолдарын жаттау .
Түрлі - түсті қағаздарды пайдаланып , көктемнің шуақты күндерін бейнелеп көрейік Бұл жұмысты қағазды бүктеу және жапсыру арқылы орындаймыз: ол үшін: көк түсті қағаздан биік таулардың , сары түсті қағаздан күннің бейнесін қиып ал .Қағаз бетінің жоғааарғы бөлігіне тауды , күн сәулесін желімде . Тау етегіндегі гүлді сызба бойынша дайындап ал . Гүл жасау үшін 7 см х 7 см өлшемдегі шаршы қағаз кере . шаршылардан үш күле дайында Үшеуін жіппен дәл орасынан байлап , күлтелерін жаз. Дайындалған гүлді , өсіп тұрған шөптерді суретте көрсетілгендей орналастыр .Бұл жұмыстарыңды оргии тәсілімен бұрын асалған көгершінмен толықтыр .

Ой толғаныс

Ой шақыру :

Тоқылдақтың тапсырмасы. Ойын. «Кім жаңылыспайды?»
А) 1 ден 10 ға дейін санау
Б) Сандарды ретімен көрсету
Көкектің тапсырмасы: Суреттегі жемістерді сана және сәйкес санды қой.
Тырнаның тапсырмасы: Санамақтар айту.
Бұлбұлдың тапсырмасы: Уақытты бағдарлай білу, жұмбақтар шешу.
Ұйқымыздан оянамыз,
Бетімізді жуамыз.
Анамызға ереміз,
Бақшамызға келеміз
Бұл қай уақыт балалар? Таңертең

Үйге тапсырма беру.

«Көктем нұры»

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Наурыз мерекесі құтты болсын! Аппликация.

Сабақтың жалпы мақсаты

тілдік қарым-қатынас іскерлігі мен дағдыларын қалыптастыру; сөздік қорын байытып, сөйлеу барысында қолдану; өз ойларын дұрыс, қысқаша жеткізе білуге дағдыландыру; ұсақ қол бұлшық еттерін дамыту; қарым-қатынас мәдениетінің қарапайым дағдыларын дамыту

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

А4 форматтағы түрлі - түсті қағаз, скотч.

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасы

Аю

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында «Көктем нұры» тақырыбында эссе жазып келген оқушыларды бағалау .

Қызығушылықты ояту

Қар су болып жөнелді ,

Қалды дала жалаңаш .

Күн нұрлана кенелді

Бүршік атып бар ағаш .

Жаңа материалмен жұмыс.

22 наурыз шығыс халықтарының жаңа жылды қарсы алатын күні . Халық бұл мерекені «Ұлыстың ұлы күні» дейді . Адамдар бір - бірі құттықтайды . Әр отбасы наурыз көжепісіреді . Наурыз көжеден барлық адам дәм татады . Аппликация жасау үшін қатырмақағаз , түсті қағаз , қайшы , желім қажет .

1. Фон үшін жасыл түсті қатырмақағаз таңдап ал . Көк түсті қағаздан аспан көрінісін қиып алып , негізгі фонның жоғарғы бөлігіне жабыстыр.

2. Күннің , бұлттың пішінін қиып алып , жоғарғы бөлікке орналастыр .

3. Қоңыр түсті қағаздан киіз үйдің пішінін қиып алып , жабыстыр . киіз үйдің сырын безендір .

4. Қазан мен самаурынды үлгіде көрсетілгендей қағаздан қиып алып , қағаз бетіне желімде .

5. Түрлі түсті қағаздардан әр түрлі гүлдер қиып алып , жабыстыр . Көріністі толықтыр .

Ой толғаныс

Ой шақыру :

. «Текше» әдісі арқылы сұрақтарға жауып беру

- Наурыз қандай мейрам?

- Бұл күні не пісіреді?

- Жаңа жылды адамдар қалай қарсы алады?

- Қазақ халқы наурыз мейрамын қалай өткізеді?

- Қандай ұлттық ойындар ойналады?

- Бұл күні не теңеледі?

Үйге тапсырма беру.

«Наурыз мерекесі» тақырыбында шағын эссе жазып келу .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Көрпе құрау

Сабақтың жалпы мақсаты

Оқушыларға құрақ құрау технологиясы туралы түсіндіріп, жұлдызды құрақтың дайындау жолдарын үйрету.
Дамытушылық: Оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытып, сабаққа қызығушылығын және өздігінен ойлау қабілетін арттыру.
Тәрбиелік: Үнемділікке, ұқыптылыққа, талғампаздыққа, іскерлікке. Ата - бабамыздың
салт - дәстүрін білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Білім мен іскерлікті игеру.
Сабақтың әдісі: Интерактивті тақтамен жұмыс сұрақ - жауап.
Сабақтың типі: Жаңа материалды меңгерту.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

нұсқау картасы, лекала, құрақ үлгілер, құрақ көрпеш , фломастер, сызғыш, қарындаштар, мата қиындылары, дәптер.

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасын

Қоян

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау «Наурыз мерекесі» тақырыбында эссе жазып келген оқушыларды бағалау .

Қызығушылықты ояту

Жаңа материалмен жұмыс.

Құрақ құрау ертеден келе жатқан қолөнердің бір түрі. Құрақ құрау әдісі көшпенді халық арасында осыдан 2500 - 3000 жылдар бұрын дамып тарады. Құрақ «құрау» деген сөзден алынған. Құрақ өнері белгілі бір наным - сенім негізінде пайда болуы да мүмкін. Әжелеріміз садақаларда жыртыстан түскен мата қалдықтарын қалдырмай, іске жаратып отырған. Жаман рухтан қорғау үшін - жаңа туған сәбиге көйлекті қырық құрақтан тігетін, ал ересек балаларға қырық құрақтан шапандар мен тақиялар дайындайтын. Орыс тілінде құрақ құрау өнері «Лоскутное шитье» деп аталады. Ағылшын тілінде құрақ құрау өнері «Pachwork» деп аталады.
Жапон халқында құрақ «сашико» деп аталады. Қазіргі кезде құрақ көрпе қолданыстан шыққан жоқ. Оны диванға, орындыққа, төсеніш ретінде пайдаланып жүр. Құраққа қойылатын талап біреу - ол мата бөлшектерінің симметриялы болуы және түстерінің үйлесімді орналасуы. Шеберлер геометрияны оқымаса да бір бөлігін 5 - 6 рет қайталау арқылы үшбұрыш, төртбұрыш, алтыбұрыш, ромб формаларының әдемі үйлесімін тауып құрастырған. Құрақ сұлулығы түсіне қарай және әрбір түс белгілі бір тәртіппен кездесіп отырса өрнек сұлулана түседі, ал ретсіз орналасса солғынданады.
Құрақтан тігілген тұрмыста қолданылатын бұйымдар:
• көрпеше

төсеніш
• сырмақ
• жастыққап
• қоржын
• түрлі кәдесыйлар
Құрақ құрауға пайдаланылатын геометрикалық формадағы қиындылар:
Ромб
Тіктөртбұрыш
Трапеция
Омарта
Шаршы
Үш бұрыш

Ой толғаныс

Ой шақыру :

Құрақтарды өз орындарына орналастыр
ІV. Бағалау:
«5» егерде жоғарыда берілген талаптардың барлығы орындалса ғана қойылады.
«4» егерде жұмыста аз ғана қателіктер жіберілген болса.
«3» егерде жасалған бұйым талапқа сай болмаса, бірақ қалған жоғарыда аталған талаптар дұрыс орындалса қойылады.

Үйге тапсырма беру.

Құрақ түрлерін дәптерге тізіп жазып келу .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Кілемше тоқу

Сабақтың жалпы мақсаты

Білімділік: оқушыларға кілем туралы толық мағлұмат беру, кілем тоқу түрлерін, әдіс - тәсілдерін үйрету;
Дамытушылық: теориялық білімдерін сарамандық жұмыста пайдалана білу, оқушыларды өз бетінше ізденуге дағдыландыру, олардың ой-өрісін дамыту;
Тәрбиелік: оқушыларды осы өнер түрімен қызықтыру, ұқыптылыққа, еңбексүйгіштікке, сұлулықты қабылдау сезімін ояту, эстетикалық талғамдылыққа тәрбиелеу.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

Дайын кілем түрлері.

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасын

Қоян

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында Желқағарларына ат қойып келген оқушыларды бағалау .

Қызығушылықты ояту

Біз аяқпен топылдаймыз,

Біз қолмен шапалақтаймыз.

Баспен біз шайқаймыз

Басымызды көтереміз

Одан кейін ақырын

Орнымызда жүгіреміз.

Жаңа материалмен жұмыс.

Жаңа сабақ.
Үй жасауы - кілем» дейді халық. Кілем - жайсаң төсеніш, ілсең сән. Осындай ел аузына ілінген асыл қасиетін ол әлі де сақтап келе жатқан бағалы зат. Осындай қиын да қызықты өнер қазақтың топырағында бұдан мың жылдар бұрын, қарапайым халық өнерпаздарының ой қазынасынан шығып, шебер қолдарымен тоқылатын.
Қазақстан облыстарында кездесетін кілем түрлері де, атаулары да көп. Көне заман деректерінде де олар тап осы күнгі аттарымен аталады. Мысалы, бұқар кілем, жол кілем, жолаң кілем, жібек кілем, масаты кілем, мақта кілем, қалы кілем, қара кілем, құлпырма кілем, тақыр кілем, түкті кілем, ақ сирақ кілем, алаша кілем, Әндіжан кілемі, түрікмен кілемі сияқты көптеген атаулардың өзі-ақ қазақ халқының кілем тоқумен ертеден таныс екенін және кілемнің әр жерде әр түрлі мәнерде жасалғандығын аңғартады.
Кілем өрмегін «аспалы өрмек» немесе «кілем өрмегі» деп атайды. Соған қарай кілемнің бой жіптері де жоғарыдан төмен қарай кейде 3, кейде 4 бет болып тізіледі. Оның арқауы түйе жүні аралас (кейде шуда аралас) мақтадан, жібектен әрі мықты, әрі жуандау етіліп иіріледі. Бой жіптермен қатарлас тұратын түк және өрнек жасаушы жіптер қойдың биязы жүнінен, түйенің жүнінен өзге жіптерден көрі бостау иіріледі. Кейде бұл жіптер бой жіптердің үстінде арнаулы күзеулерде бос тұрады. Оны кілем тоқушы шебер өз керегіне қарай суыртпақтап отырып арқау мен бой жіптерге іліп отырып түр жасайды.
Әдетте түкті кілемді 2-3 шебер қатар отырып тоқиды. Шебер өз-өзінен тез суырылатын етіп домалақтаған өрнек жасаушы түк жіптерін санап, оның тұтас еніне жеткенше бір-ақ шалып шығады да, кесермен қиып, адарғы тарақпен арқауға бастырта қағады. Осылай бір қатарды салып, оны өрнектің нұсқасына қарай кесіп алған соң тағы да арқауға бастыра адарғы тарақтың тістерімен нықтайды. Бұл арада бойлардың ерсісі мен қарсысы ауысып тоқылып отырады. Осы әдіспен ені 2-3,5 м, ұзыны 3,5-4 м кілемді 2 адам бір айдың ішінде тоқып шығарады.

Ой толғаныс

Ой шақыру :

Оқушылар бүгін біз кілем туралы толық мағлұмат алдық. Сонымен
• Кілем дегеніміз не?
• Кілем неше түрге бөлінеді?
• Қызылордада қандай кілем түрі жақсы дамыған?
• Кілемде қандай суреттер басым?

Үйге тапсырма беру.

Кілемнің тоқылу түрлерін дәптерге тізіп жазып келу .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Сәукеле жасау

Сабақтың жалпы мақсаты

Оқушыларға сәукеле туралы түсінік беру. Сәукеле тігуді үйрету

Дамытушылық: Оқушының ой - қиялын дамытып, іскерлікке баулу.

Тәрбиелік: Ұлттық киімдерге байланысты салт-дәстүрлер мен ырымдарды сақтауға, ұқыптылыққа, әдемілікке тәрбиелеу.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

Бас киім түрлері, сәукеле үлгісі, сызбалар , қызыл мата , қайшы, қатырма қағаз, желім, үкі

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасын

Аю

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында кілем тоқу түрлерін дәптерге тізіп жазып келген оқушыларды бағалау .

Қызығушылықты ояту

Жаңа материалмен жұмыс.

Әйелдерге арналған ұлттық бас киім түрлері өте көп. Оларға: сәукеле, тақия, кимешек, бөрік тағы басқалар жатады.

Сәукеле -қыздардың ұзату тойында киетін сәнді, әшекейлі бас киімі. Сәукеле алтын, күміс, асыл тастармен әшекейленіп, зермен, жібек жіппен кестеленеді. Төбесіне үкі тағылып, жерге дейін төгілген ақ желек жабылады.

Сәукеле - тек ұзатылатын қыздың бас киімі, оны беташарға дейін киген, етегі қымбат терімен көмкерілген, сосын міндетті түрде желегі болған. Яғни, ұзатылатын қыздың сәукелесінің желегі бетін көмкеріп тұрады. Қалыңдықты жасырып, жүзін көрсетпей көмкеріп тұрады дегенге сөз, беташардан кейін сәукеле алынады да, желек немесе бергек жас келіншектің басына орамал болып тағылған. Жаулық жас келіншектің басына өзінің әнімен, сәнімен келген.Сөйтіп үлкен салт, дәстүрмен келіп барып, қазақ келіншегінің басына жаулық боп түсетін болған.

«Сәукеле» сөзі «сау келеді» дегеннен шыққан екен. Жоғарыда сәукеленің қалай жасалатынын және оның құны қандай қомақты болатынын айтып өттік. Ендеше ұзатылар қыздың әлеуметтік жағдайынан хабар беріп, бір әулеттің дәулетін көрсетер сәукеледен дәмелілер де аз болмаған. Қалыңмалдың құнын орап әкететін бұл «байлықты» қолға түсіру үшін ұры-қары, қарақшылар жол торып, келін әкеле жатқан топқа тосыннан шабуыл жасайтын. Тек сәукеле емес, қыздың жасауына да қол салып, кейде кісі өлімі де болған деседі. Күйеу, һәм қалыңдық тобының адамдарын шығындап, кейде бәрін қырып кететін кездер де болған екен. Сондықтан келін түсіріп отырған ауылдың балалары осынау күйеу-келін тобын қозыкөш жерден таймен күтіп алып, адамдардың, сәукеленің амандығын көріп, «сау келеді, сау келеді» десіп, сүйіншілеп, ауылға хабар беретін болған. Міне, содан сәукеле атауы шыққан деседі.

Жеті жастан жинасаң, жетеді, алты жастан жинасаң, асады» дейтін қазақ қыздың жасауы мен ұзатылардағы киім-кешегіне үлкен мән беріп, ерте бастан қамданған. Әсіресе қалыңмалдың құнын орап әкететін сәукеленің өзіндік мән-мағынасына бей-жай қарамайтын қазақ әдейілеп білікті шебер таңдап, қолақысын беріп, бір әулеттің дәулетін көрсетер сәукелені айлап-жылдап тіктірген. Қыз әкесі бай болса, бір сәукеле үшін қырық қысырақтың құнын беріп те жасататын болған. Осыдан-ақ бұрынғы заманда сәукеле байлық пен мырзалықтың дәрежесін әйгілейтін, ұзатылар қыздың әлеуметтік жағдайын білдіретін көріністің айғағы болғанын аңғара аламыз. Сәукеле неғұрлым биік болған сайын, ондағы әшекей бағалы тастардың да қатары артып, қымбаттай түсері анық. Бұрын әдемі тігілген сәукелеге қалың малдан бөлек төлем төленген екен.

Ой толғаныс

1) Әйелдердің қандай ұлттық бас киімдері бар?

2) Сәукелені кім киеді?

3) Сәукелені қалай әшекейлейміз?

Үйге тапсырма беру.

Сәукеленің шығу тарихын дәптерге жазып келу .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Тақия жасау

Сабақтың жалпы мақсаты

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды ұлттық өнерге бауылу
А) білімділік: тақия тігу технологиясын толық меңгеру
Б) дамытушылық: ұлттық қолөнерді күнделікті өмірде қоллдана білуге төселдіру, шығармашылыққа жетелеу, ізденісін дамыту.
В) тәрбиелік мәні: әдемілік бағалауға, талғампаздыққа, үнемділікке тәрбиелеу

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

тақия тұрлері, үлгілері, сызбалар, сабаққа қажетті қосымша материалдар .

Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферасы

Би «Қаражорға» .

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында кілем тоқу түрлерін дәптерге тізіп жазып келген оқушыларды бағалау .

Қызығушылықты ояту

Жаңа материалмен жұмыс.

Бүгінгі сабағымызда ұлттық бас киімдердің ішіндегі ең әдемісін бірі - тақия тігуді үйренеміз. Тақия туралы Жанардың дайындап әкелген өздік жұмысы бар екен.
Назар аударайық.
Жанар:
- Тақия - ерлердің жеңіл бас киімі тақия шаштарын алғызған кезде киген, үстіне қалпақ, тымақ, бөрік, айырқалпақ сияқты басқа мезгілдік бас киім киген. Тақияның түрлері көп. Биік, тегіс, ұшкір төбелі тақия болады. Ерлер киетін тақияда теңге, моншақ, жылтыраған нәрселер болмайды. Оның есесіне олар «мүйіз», «ат ерін», «шырмауық», «ирек» сияқты өрнектермен кестеленеді. Бұрын көбінесе қолмен тіксе, қазір іс машинасы тігісімен әдеміленіп сырылады. Тақияның өзін жас ерекшелігіне қарай киетін тақия түрі болады. (Түрлі-түсті тақия суреттерін ұсынды)
Оқушыларға компбютер арқылы экраннан әр түрлі тақия үлгілерін көрсете отырып, оқушы жауабын толықтырамын.
Сүндетке отырғызғанда киетін ақ тақия 5-6 елі қылып, тігеді. Төбесі тегіс. Биік төбелі тақиямен тегіс төбелі тақияның тігілуі бірдесі.
Үлкен егде тартқан аталар, орта жастағы адамдар киетін қара тақия. Төбесі 4; 6 сай болады. Үшкір елі тақияны тіккенде оның етегін жалпақтығын үш елідей етіп тік төрт бұрыш етіп қиып алады. Алдымен оларды тігісін ішіне қаратып құрайды да, одан соң сайлардың етегін тақияның етегіне қондырады.
7-13 жастағы ер балалар киеді төбесі 2 сай болады. Тақия мыжылмай өз формасын сақтап тұру үшін оның астары мен қос астарын беттестіріп жиі естіп сыриды одан кейін тысын жауып, шетін басқа түсті матемен әдептеп көмкереді.
13 жастан ары қарай боз бала киетін тақия. Төбесі 2 сай болады. Сайлардың және тақияның төбесі мен етегіне қоспа тігістері білінбеу үшін сол тігістерді бастыра жібек жіппен әдемілеп шалып тігеді.

Ой толғаныс

«Әжемнің үлгісі» тақырыбына шағын ойтолғау жазып, апа-әжелердің тақия үлгілерін салып, келуге жұптық тапсырма беру

Үйге тапсырма беру.

Тақияны аяқтау .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Үкілі тақия

Сабақтың жалпы мақсаты

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды ұлттық өнерге бауылу
А) білімділік: тақия тігу технологиясын толық меңгеру
Б) дамытушылық: ұлттық қолөнерді күнделікті өмірде қоллдана білуге төселдіру, шығармашылыққа жетелеу, ізденісін дамыту.
В) тәрбиелік мәні: әдемілік бағалауға, талғампаздыққа, үнемділікке тәрбиелеу

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Модульдер

тақия тұрлері, үлгілері, сызбалар, сабаққа қажетті қосымша материалдар . Сыни тұрғыдан ойлау

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ынтымақтастық атмосферас

Би «Қаражорға» .

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгендеу,сабаққа әзірлік

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында қыздарға арналған сәукелені аяқтаған оқушыларды бағалау .

Қызығушылықты ояту

Жаңа материалмен жұмыс.

Үкілі тақия - қыздарға арналған жаздық бас киім .Үкілі тақияны жасау үшін түрлі -түсті қатырмақағаз , қайшы , желім , фломастер кере .

1. Қыздарғаарналған үкілі тақия жасап көрейік . Тақияның жиегін жасау үшін ұзындығы 56 см , ені 3 см бір бөлік жолақ дайында .

2. Дайындалған жолақтың екі ұшын біріктіріп , желімдеп , шеңбер аса .

3. Тақияның төбесі үшін ұзындығы 28 см , ені 3 см төрт бөлік жолақ дайында .Төрт бөлікті ортаңғы нүктесінен бір- біріне желімде .

4. Дайын болған тақияныңтөбесін шеңбердің жиегіне желімде .

5. Үлгіде көрсетілгендей үкі дайындап , төбесіне беіт .

6. Тақияны ұттық үлгідегі ою - өрнектермен безендір .

Ой толғаныс

Үкілі тақияның өзің білетін бірнеше түрін қағаздан өз қиялың арқылы жаса .

Үйге тапсырма беру.

Тақияны аяқтау .

1. Басқа тақия үлгісіне дайындалып келу

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Камзол жасау

Сабақтың жалпы мақсаты

Қамзол түрлерімен таныстыру, киімге қойылатын талаптармен таныстыру, қазақ ұлттық киімін дайындаудың ерекшеліктерін ашып көрсету. Конструкторлық ойлай білуді, дербестікті, моторлық біліктерді, байқағыштықты дамытуға жағдай жасау. Зейіндікке, жұмыс атқару кезінде жауапкершілікке, мұқияттылыққа, дәлдікке, сенімділікке, жұмыс мәдениетіне тәрбиелеу

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Қамзол суреттері, кестелер, сыр сандық , оюлар .

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Сыныпта ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру

Би «Қаражорға» .

Топқа бөлу

Оқушыларды карточка мен сурет салу арқылы топқа бөлу .

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында қыздарға арнлған үкілі тақияны аяқтаған оқушыларды бағалау .

Қызығушылықты ояту

Жаңа материалмен жұмыс.

. Жаңа сабақ.
Иық бұйымдары деп, аты айтып тұрғандай, иыққа киілетін барлық бұйымдарды айтады. Оларға көйлек, халат, шапан, камзол, тон жейде, костюм т. б жатады. Өткен жылы белдемшелі бұйымдармен, олардың тігілу тәсілдерімен таныстыңдар. Иық бұйымдарының айырмашылығы - мұнда мойын ойындысы, қолтық ойындысы, жаға, өңір болады. Сонымен қатар иық бұйымдары қолдану орнына, сәніне қарай ұзын, қысқа, жеңі жоқ, жағасы да әртүрлі пішінде тігіледі. Ер және әйел киімдерінің өзіндік конструкциялық ерекшеліктері болады.
Киімнің конструкциялық ерекшеліктері
Әйелдер киімі:
Кеуде, бел, иық бүкпелері болады
Ерлер киімі
Иығы кең, түймелік орны солдан оңға қарай бағытталған
Адамның жас ерекшелігіне қарай:
- Мектепке дейінгі балалар киімі
- Мектеп жасындағы балалар киімі
- Ересектер киімі
Силуэт бойынша:
- Қынамалы - Жартылай қынамалы - Тік
Пішімі бойынша:
Тұтас пішілген, бел сызығы бойынша кесілген, қысқа немесе ұзын жеңді, қондырма жеңді, реглан жеңді, құрастырмалы пішілген, қысқа немесе ұзын жеңді, жеңсіз, жағасыз, тік жағалы, шәл жағалы.
Көйлек көбінесе белдемшеден және үстіңгі бөліктен құралады. үстіңгі бөлік артқы - алдыңғы бөліктерден, жең, жағадан тұрады. Белдемше тұтас пішілген немесе бірнеше бөліктен тұруы мүмкін.
Белдемшелердің сынасының санына қарай көйлектер бір, екі, көп тігісті болады. Сонымен, қатар тік, кең етекті, қатпарлы, бүрмелі, ши бүрмелі, гофре, бедерлі түрінде кездеседі. Белдемше мен лиф бел сызығы арқылы біріктіріледі немесе біртұтас пішіледі.
Жеңнің аузы пішіміне, ұзындығы мен кеңдігіне қарай қайырылады, түймеленеді, тік және өрнектеліп, қималанады.

Жұмыстың орындалу реті:
а) Қағаздан камзолдың үлгісін бастырып қиып алу.
ә) Ою - өрнек қиып жапсыру.
б) Сипаттама беру.
в) Жұмыс орнын жинастыру. V. Жаңа сабақты бекіту.
а) Иық бұйымдарына не жатады?
ә) Көйлек қандай бөліктерден тұрады?
б) Қолданылуына қарай бұйымдар қандай түрге бөлінеді?
в) Әйел, ер киімдерінің конструкциялық ерекшеліктері?
г) Силуэт бойынша қандай түрге бөлінеді?
ғ) Камзол қандай маталардан тігіледі?
е) Камзолға түйме орнына қадалатын әшекей бұйым?
д) Киім өңірін сәндеуге арналған тігіс?

Ой толғаныс

Үкілі тақияның өзің білетін бірнеше түрін қағаздан өз қиялың арқылы жаса .

Үйге тапсырма беру.

Қамзолды аяқтау .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Қыздар киімі

Сабақтың жалпы мақсаты

Қазақ халқының ұлттық өнерн салт дәстүрін қыз балаға үйрету. Оқушылардың бәсекелесу қабілеттерін дамыту,жылдам шешім қабылдауға ойларын жинақтап ,қорытынды жасауға шапшаңдыққа тәрбиелеу.

Қыз балаларды әдемілікке ,сұлулыққа баулу талғамдарының жоғары болуын дамыту.

Қыздарды өзін күте білуге, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Қамзол суреттері, кестелер, сыр сандық , оюлар .

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Сыныпта ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру

Би «Қаражорға» .

Топқа бөлу

Оқушыларды карточка мен сурет салу арқылы топқа бөлу .

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында қамзол түрлерін оқушылардан сұрақ қоя отырып , сұрау .

Қызығушылықты ояту

Жаңа материалмен жұмыс.

Ұлттық қыздар киіміне бөрік , тақия ,қос етек көйлек , белдік және т. б. киімдер жатады .

1. Алдын ала 1 см - ден тор көздерге бөлінген дайын қағаз болу кере . Сол қағазға қыз баланың денесін , киімдерінің денесін тор көздерді санай отырып сыз , үлгілерді қи .

2. Үлгіқалыпты пайдаланып ,с»йкес түстегі қағаздан денесін , қос етек көйлегін , сәукелесін , қамзолын , етігін , белдігін қиып ал .

3. Негіз үшін түсті қағаз таңдап ал . Осы қағаз бетіне қыз баланың денесін жапсыы , оның көйлегін , қамзолын , бас киімін , етігін кигіз . Белдігін тақ . Түстерінің үйлесуіне көңіл бөл .

Ой толғаныс

. - Балалар, киім түрлерін қайталайық!

- Мынау не?

- Бұл шалбар. Қайталаңдар.

- Сендерде карточкалар бар. Сөздің басы мен соңын табыңдар. Бір түспен бояймыз.

көй

құлақ

шал

күр

шын

бар

лек

ғап

жей

те

қол

де

Үйге тапсырма беру.

Қыздар киіміне сөзжұмбақ ұрастыру .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

2 сағат

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Әжелер киімі

Сабақтың жалпы мақсаты

Оқушыларға қазақ халқының ұлттық бас киімдерінің ерекшеліктері, түрлері, пайдалану және тұтыну ерекшеліктері туралы түсінік беру.

Дамытушылық: Оқушылардың эстетикалық талғамын арттырып, ұлттық киім тарихын зерттеуге қызығушылығын арттыру, ойын, қиялын, тілін дамыту.

Тәрбиелік: Өз халқынның салт - дәстүрін сыйлауға, құрметтеуге, мақтан етуге, өркендетуге тәрбиелеу.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Кимешек суреттері, кестелер, сыр сандық , оюлар .

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Сыныпта ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру

Би «Қаражорға» .

Топқа бөлу

Оқушыларды карточка мен сурет салу арқылы топқа бөлу .

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында қыздар киімдерінің түрлеріне сұрақ қоя отырып оқушылардан сұра . сұрау .

Қызығушылықты ояту

Жаңа материалмен жұмыс.

Мұғалім: балалар, киім түрлерін ажырата білдіңдер. «Адам көркі - шүберек, ағаш көркі - жапырақ» демекші балалар, бүгін бізде ерекше сабақ қазақ халқының ұлттық киімдерінің түрлерімен танысамыз.

Мақсатымыз: ұлттық киімдерді танып біліп, аз болса да қалай, неден жасалатынын, кімдер киетінін біліп танысу.

Ал бүгін ұлттық киімдер туралы айтамыз (слайд көрсету)

Киім адам денесін ауа райының, қоршаған ортаның зиянды әсерінен қорғайтын бұйым. Олардың бәріде адамдардың ақыл-ойы мен эстетикалық талғамының, еңбегінің жемісі.

5- тапсырма Қазақ халқының ұлттық киімдері климаттық жағдайлар ескеріліп, ежелгі дәстүрлер бойынша тігіледі. Қазақтарда ішкі, сыртқы, біркиер, салтанат киімдері болады. Біркиер киім қымбат матадан тігіледі. Той думандарға барғанда, жат елге іс сапарға шыққанда киетін сәнді киім болған. Ішкі киімдер: көйлек, желет, кәзекей; сыртқы киімдер: шапап, кеудеше, тон т.б жатады. Қазақ әйелінің ұлттық киімі: көйлек, камзол, кимешек, тақия, сәукеле, кебіс, мәсі, т.б.

. Мәтін бойынша сұрақттар дайындаңдар ( интерактивті тақтада мәтін көрсетіледі)

Қазақ халқының ұлттық киімдері. Қазақ халқы ұлттық киімдерін сәндеп тіккен. Киімдері ашық түсті болған. Көйлектері ұзын жеңді, етектері кең, желбіректер тігілген. Камзол, шапандарын ою-өрнекпен безендірген. Бас киімдері: үкілі тақия, сәукеле, бөрік, тымақ. Әжелер бастарына кимешек киген. Зергерлік бұйымдардан білезік, алқа, сырға, шолпы таққан. Қазақ халқының ұлттық киімдері өте сәнді және көрікті.

Сұрақтары:

Қазақ халқы киімдерін қалай тіккен?

Көйлектері қандай болған?

Камзол, шапандарын немен безендірген?

Қандай бас киімдері бар?

Зергерлік бұйымдардан нелен таққан?

Әжелер бастарына не киген?

Ой толғаныс

Сөзжұмбақ

2. Әйелдер де, ер кісілер де киетін бас киімі.

3. Қыста киетін ер адамның бас киімі.

4. Жеңсіз жеңіл киім.

5. Аяқ-киім түрі.

6. Қалыңдықтың бас киімі.

Үйге тапсырма беру.

Әжелер киімінің ерекшелігін дәптерге жазып келу .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

2 сағат

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Ерлер киімі

Сабақтың жалпы мақсаты

Білімділік: Оқушыларға қазақ халқының ұлттық киімдерінің ерекшеліктері, түрлері, пайдалану және тұтыну ерекшеліктері туралы түсінік беру. • Дамытушылық: Оқушылардың эстетикалық талғамын арттырып, ұлттық киім тарихын зерттеуге қызығушылығын арттыру, ойын, қиялын, тілін дамыту. • Тәрбиелік: Өз халқынның салт - дәстүрін сыйлауға, құрметтеуге, мақтан етуге, өркендетуге тәрбиелеу.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Ерлер киімдерінің суреттері, кестелер, сыр сандық , оюлар .

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Сыныпта ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру

Би «Қаражорға» .

Топқа бөлу

Оқушыларды карточка мен сурет салу арқылы топқа бөлу .

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында әжелер киімдерінің түрлеріне сұрақ қоя отырып оқушылардан сұра . сұрау .

Қызығушылықты ояту

Жаңа материалмен жұмыс.

. Сабақтың тақырыбын көрініс арқылы ашу. Шағын қоржын арқылы ашу.
- Балалар, бүгінгі біздің сабағымызға келген қонақ не әкелді?
- Бұл қай халықтың ұлттық киімі.
- Бүгін біз не туралы әңгімелейміз?
- Дұрыс, біз алдыңғы сабақтарда алған білімдерімізді жинақтаймыз және қазақ ұлттық киімі туралы не айтылғанын білеміз. Сонымен сабақтың тақырыбы: Ұлттық киім.
- Ұлттық киім дегеніміз не? Ол -белгілі бір халықтың киімі. Қазақ халқының ұлттық киімдерін сонау ХІХ - ғасырдың басында тарихшылар Бартольд, одан кейін Потанин және Ш. Уәлихановтар зерттеген.
- Бүгін сабақта өздеріңе қандай мақсат қоясыңдар?
-
1. Тыңдалым. Мәтін оқылып, ұлттық киімдер туралы презентация көрсетіледі.
Киім - адам денесін ауа райының, қоршаған ортаның зиянды әсерінен қорғайтын бұйым. Олардың бәрі де адамдардың ақыл - ойы мен эстетикалық талғамының, еңбегінің жемісі. Қазақы киім - көненің көзі.
Қазақ халқының ұлттық киімдері үш түрге бөлінеді. Олар - салтанатты киім, күнделікті және жұмыс киімдері.
Салтанаттық киімнің бітімі сыпайылау, тігісі жатық, зерлі оқалы, кестелі, басына киетіндері көтеріңкі, аяқ киімдері шоңқима, биік өкшелі, қайқы тұмсықты, таспамен өрнектелген, зерлі жіптермен кестеленген болып келеді. Салтанатты киімді барқыттан, жібектен тігіп, құндыз, кәмшат терілерін қолданған. Олар - қамзол, шапан, бөрік, ішік, тақия, сәукеле сияқты көрнекі киімдер.
Сұрақтарға жауап беру:
1. Қазақ халқының ұлттық киімдері неше түрге бөлінеді? Оларды атаңдар.
2. Салтанатты киімдер қандай болады?
3. Салтанатты киімді неден тігеді?
4. Ұлттық киімдер түрін атаңдар.
2. Мәтінмен жұмыс - топтық жұмыс
Мәтінді мәнерлеп оқу.

Ерлер киімі
Ерлердің ұлттық киімдері: жейде, шалбар, жеңсіз қамзол, бешпент, шапан, шекпен, ішік, тон.
Ерлер киімдерінің ең қымбаттысы - аң терісінен істелген ішіктер. Олар аң түрлерінің атына сәйкес түлкі ішік, қасқыр ішік, күзен ішік болып бірнеше түрге бөлінген. Аң терісінен тігілген ішіктердің сыртын барқыт, атлас, көк берен, манат, сияқты бағалы маталармен тыстаған.
Шапан көбінесе жүн тартылып бидайланып тысталған. Мұндай шапанды «сырмалы шапан» деп атаған.
Тон көбінесе иленген күздік қой терілерінен тігіледі. Орта денелі адамдарға 11-12 қойдың терісінен тон шығады.
Ерлер бас киімінің түрлері мол. Олар: тымақ, киіз қалпақ, бөрік, мұрақ, тақия, құлақшын, т.б.

3. Тапсырма: Әр топ мәтін бойынша сызба жасайды (2 мин.)
4. Әр топ бір - біріне 4 сұрақ қойып, жауабын айтып береді. (5 мин.)
5. Интерактивті тақтамен жұмыс:
Сәйкестендіру:
1. Ерлер киімдерінің ең қымбаттысы шолпы тағып жүреді
2. Шапан көбінесе әр қилы
3 Тон көбінесе көйлек, сәукеле
4. Әйелдер киімдерінің түрлері ішіктер
5. Қыздар көбінесе қой терілерінен тігіледі
6. Қыз киімдерінің тігілу мәнері жүн тартылып тысталған

6. Сұхбат құру: 1 топ: «Ұлттық киім» дүкенінде

Ой толғаныс

«Ұлттық киім» дүкенінде
2 топ: «Тігіншіде»
7 «Домино» ойыны.
Ерлер көбінесе иленген күздік қой шолпы тігіледі.
Қыздар киімдерінің құндыз бөрік, аң терісінен терілерінен тағып жүреді.
Тон көбінесе ең қымбаттысы тақия киіп, істелген ішектер.

Үйге тапсырма беру.

Ерлер киімдерін дәптерге тізіп жазып келу .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Конструктормен жұмыс

Сабақтың жалпы мақсаты

Білімділік: Оқушыларғаконструктормен жұмыс істеу арқылы ой - өрісін дамыту . конструкторды пайдалану туралы түсінік беру.

Дамытушылық: Оқушылардың эстетикалық талғамын арттырып, ұлттық киім тарихын зерттеуге қызығушылығын арттыру, ойын, қиялын, тілін дамыту.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Конструкторла , кестелер, сыр сандық , оюлар .

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Сыныпта ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру

Би «Қаражорға» .

Топқа бөлу

Оқушыларды карточка мен сурет салу арқылы топқа бөлу .

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында ерлер киімдерінің түрлеріне сұрақ қоя отырып оқушылардан сұра . сұрау .

Қызығушылықты ояту

Жаңа материалмен жұмыс.

Конструктор - құрастыру дегеніміз - бөлшектерді біріктіріп , бір зат жасап шығару .Бөлшектер мен бөліктерді бір - бірімен түрлі тәсілдерді олдана отырып біріктіреді . Конструктор бөлшектерді пластмасса , ағаш , темір , қатырмақағаздан жасалады .

Ой толғаныс

Шашылып қалған конструктордан үйді қалай құрауға болады? .

Үйге тапсырма беру.

Конструктордан үй құрау .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Темір конструктор бөлшектерінен машина құрастыру

Сабақтың жалпы мақсаты

Білімділік: Оқушыларғаконструктормен жұмыс істеу арқылы ой - өрісін дамыту . конструкторды пайдалану туралы түсінік беру.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Конструкторла , кестелер т.б.

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Сыныпта ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру

Би «Қаражорға» .

Топқа бөлу

Оқушыларды карточка мен сурет салу арқылы топқа бөлу .

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында конструктордан үй құраған оқушыларды бағалау .

Қызығушылықты ояту

Әппақ болып таң атты,

Түтiн тiке шығады.

Қарлығаштар қанатын

Самғап биiк ұшады.

17. Топ-топ, топ басайық,

Жалаудан күн жасайық.

Жаса, жаса алтын күн

Жаса, жаса жарқын күн. (балалар қолдарын соғады)

Жаңа материалмен жұмыс.

Конструктор - құрастыру дегеніміз - бөлшектерді біріктіріп , бір зат жасап шығару Бөлшектер мен бөліктерді бір - бірімен түрлі тәсілдерді олдана отырып біріктіреді .Конструктор бөлшектерді пластмасса , ағаш , темір , қатырмақағаздан жасалады Темір конструктор бөлшектерінн машина қрастыру үшін - құрал саймандар қажет . Темір конструктор - өте қызық ойын . Оның бөлшектерінен көптеген қызықты үлгілер жинауға болады . Конструктордың қрамына -түрлі бөлшектер , білікшелер , бұрыштар , бекіткіш бөлшектер кіреді . Үлгіні жинау үшін саған қрастыру құралдары бұрауыш , сомын кілт керек .

Ой толғаныс

Темір конструктормен түрлі машиналар құрау арқылы ойынар ойнау .

Үйге тапсырма беру.

Темір конструктордан үй құрау .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Ас үйге қажетті үстел мен орындық құрастыру

Сабақтың жалпы мақсаты

Оқушылардың үй жихаздарын таза ұстауларына тәрбиелеу .

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Үй жихаздарының суретері салынған плакат , кестелер т.б.

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Сыныпта ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру

Би «Қаражорға» .

Топқа бөлу

Оқушыларды карточка мен сурет салу арқылы топқа бөлу .

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында конструктордан машина құраған оқушыларды бағалау .

Қызығушылықты ояту

Жаңа материалмен жұмыс.

Конструктор бөлшектерінн ас үйге үстел мен орындық құрастырайық 1. Орындықты құрастыруға қаетті құралдарды таңдап ал .

Орындықтың арқалығы мен артқы аяқтарын , отырғышы мен алдыңғы яқтаын жи.а . Жиналған екі бөлігін - арқалығы мен отырғышын біріктір .

Үстелді құрастыуға қажетті бөлшктеді таңда . Үстелдің аяқтарын беімен біріктір .

Ой толғаныс

Конструктормен түрлі үй жихаздарын қрау арқылы нені үйренеміз? .

Үйге тапсырма беру.

Конструктордан үстел құрау .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Пластмасса конструктор бөлшектерінен көліктер құрастыру

Сабақтың жалпы мақсаты

.Оқушыларға конструктордан көліктер жасауға үйрету. Олардың биік немесе аласа болуы мүмкін екендігін түсіндіру. Үйлесімді қылып дұрыс құрастыруға үйретіп бағыттау.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Көліктердің суретері салынған плакат , кестелер т.б.

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Сыныпта ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру

Би «Қаражорға» .

Топқа бөлу

Оқушыларды карточка мен сурет салу арқылы топқа бөлу .

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатында орындық құраған оқушыларды бағалау .

Қызығушылықты ояту

Қанат жайып жалма-жан
Талпынғандай ұшуға,
Қолымызды созамыз,
Аяғымыздың ұшына

Жаңа материалмен жұмыс.

Мұғалім: Бұл көліктер қандай жұмыстар атқарады?

Олар - суда ,әуеде , жерде қалай қозғалады?

Пластмасса бөлшектедің темір бөлшектерден қандай айырмашылығы бар?

Суретте берілген көліктердің өзіңе ұнағанын қрасты .

Қалайша құрастыруға болатынын оны біз бейнетаспадан көріп, үйренейік
-Балалар, бейнетаспадан біз нені көрдік? Қақпаны не құрастырды?
-Көлік қалай келді?
-Көлік ұшады ма?
-Демек, ол сиқырлы болғаны ғой. Біз де сол сиқырлы машина сияқты болып, біраз серігіп алып, қақпларымызды құрастыруға кірісейік.

Ой толғаныс

Нені білуі керек: Құрылыс материалдарымен жұмыс істеуді білуі керек.
Нені игереді: Кубикті, кірпішті қақпа пішінде орналастыруды меңгерді
Нені біледі: Ұйымшылдықпен жұмыс істей алады

Үйге тапсырма беру.

Конструктордан көліктер құрау .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Пазладан тікұшақ қастыру

Сабақтың жалпы мақсаты

.Оқушыларға пазладан тікұшақ құрастыуға жасауға үйрету. Олардың биік немесе аласа болуы мүмкін екендігін түсіндіру. Үйлесімді қылып дұрыс құрастыруға үйретіп бағыттау.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

Тікұшақтар суретері салынған плакат , кестелер т.б.

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Сыныпта ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру

Би «Қаражорға» .

Топқа бөлу

Оқушыларды карточка мен сурет салу арқылы топқа бөлу .

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатынд көліктер құраған оқушыларды бағалау .

Қызығушылықты ояту

Иiлiп оңға бiр,

Иiлiп солға бiр.

Денемiздi дұрыстап,

Тұрамыз тік ұстап.

Жаңа материалмен жұмыс.

Мұғалім:

Суреттерге назар аудар .

Суреттерде нелер бейнеленген?

Пазл қалай құратырылған?

Азлды дұрыс құрастыру үшін бөлшектерді түстеріне қарай таңдап ал . Суреттегі басқа да пазлдан жасалған көліктерді құрастыруыңа болады . .

Ой толғаныс

Нені білуі керек: Құрылыс материалдарымен жұмыс істеуді білуі керек.
Нені игереді: Кубикті, кірпішті қақпа пішінде орналастыруды меңгерді

Үйге тапсырма беру.

Пазлдан тікұшақ құрастыру . көліктер құрау .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .

Оқу ісінің меңгерушісі:

Еңбекке баулу

Кабинет:

Уақыты:

Мұғалім:

Сабақтың тақырыбы

Геометриялық фигуралардан автомат құрастыру .

Сабақтың жалпы мақсаты

1. Оқушыларға геометриялық фигуралардан түлі құрамақтар құрастыру әдістерін үйрету
2. Оқушылардың шағармашылығын, қолөнер шеберлігін, ұйымдастырушылық қабілетін дамыту
3. Ұқыптылыққа, еңбек сүйгіштікке, әдемілікке тәрбилеу

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ - жауап .

Көрнекіліктер

кестелер т.б.

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Сыныпта ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру

Би «Қаражорға» .

Топқа бөлу

Оқушыларды карточка мен сурет салу арқылы топқа бөлу .

Үй тапсырмасын сұрау

Өткен сабақты пысықтау мақсатынд көліктер құраған оқушыларды бағалау

Қызығушылықты ояту

Қырғауыл боп ұшамыз, ұшамыз

Түлкі болып қашамыз, қашамыз

Қырғауылдай тапқыр боп, тапқыр боп

Орнымызға қонамыз.

Жаңа материалмен жұмыс.

Ауызша жаттығуларға геометриялық фигуралар туралы білімдерін бекітуге арналған жаттығулар мен ойындарды енгізуге болады («Менің не ойлағанымды тап»).

Тақтада кесінді, шаршы, дөңгелек, түзу сызық, қисық сызық бейнеленген. Мұғалім бір фигураны сипаттайды, оқушылар оның қандай фигура екенін табады. Мысалы:

-Мен үшбұрышы бар бір фигураны ойладым. Мен қандай фигураны ойладым?, т.б. Есептік санауға, тура ,кері бағытта санауға берілген жаттығулар орындау маңызды. «Не өзгерді?» деген сияқты ойындарды ойнатуға болады (заттардың орнын, түсін, мөлшерін өзгерту, заттардың санын арттыру немесе кеміту).

Жаңа материалмен таныстыру.

Практикалық жұмыстан бастауға болады. Мұғалім балаларға өздеріне таныс екі фигураны көрсетеді: мысалы: шаршы мен үшбұрыш. Фигураның қалай аталатынын, оның түсін, мөлшерін, т.б. нақтылайды. Содан кейін алдын ала белгіленген сызық бойынша фигуралардың бірін балалар жеңіл ажырата алатын шаршы, үшбұрыш сияқты бірнеше бөлікке бөледі. Жаңа неше фигура пайда болғанын, олардың қалай аталатынын сұрайды. Ары қарай осы жаңа пайда болған фигуралардан қайтадан алғашқы фигураны құрастыруға болатынын балалар анықтайды. Практикалық жұмыс магнитті тақтада көрсетіледі. Екінші фигурамен де осындай жұмыс жүргізіледі. Фигураларды еркін түрде бөліктерге бөліп, жинап алу сияқты жұмыстарды қайталау.

. .

Ой толғаныс

Оқулықпен жұмыс.

Оқушылар оқулық бойынша практикалық жұмысты (№2 тапсырма) орындайды:

- Адамның денесі қандай фигуралардан құрастырылған?

-Неше дөңгелек бар? Неше үшбұрыш?

-Кран қандай фигуралардан құрастырылған? Неше шаршы? Неше төртбұрыш? Үшбұрыштар ше?»

Үйге тапсырма беру.

Геометриялық фигуралардан автомат құрастыруды жалғастыру .

Бағалау

Сабаққа қатысқан оқушыларды бағалап , баға қою.

Кері байланыс

Оқушылар бір-біріне деген тілектерін стикерге жазып, мәуе ағашына жапсырады. Плакат стикер .