Урок калмыцкого языка в 4 классе. Кичәлин төр: Иҗл һол

Урок калмыцкого языка в 4 классе.

Кичәлин төр: Иҗл һол

Кичәлин күсл:

- төрскнч болдг сурһмҗ өгх. Иҗл һолын тускар медҗ авх.

Кичәлин дөңцл: презентац «Иҗл»

ТСО олзллһн: компьютер, медиапроектор, интерактивн сабр

Методик: сурһульчнр салуһар болн багмудар көдллһн

Кичәлин йовуд:

1. I. Оргмомент. Мендллһн.

2. Өдрин бәәдл -Эндр ямаран өдр? (Дулан, чилгр, нарта өдр).

3. Йиртмҗин бәәдл.

Теңгр ямаран үүлтә?

М₁ а) Теңгр үүлн уга. Теңгрт ямаран чигн үүлн уга.

б) Теңгр үүлтә, темән үүлтә, семҗн үүлтә, хурин үүлтә.

Самбрт: Иҗл һол- мана энкр эк.

II. Герин даалһвр сөрлһн:

III. Шин төр цәәлһлһн: Эндр мадн Иҗл һолын тускар күндхм. Кезәнә Иҗл һол орсаһар « Ра», дәкәд «Итиль» гиҗ нерәдг билә.

2 слайд: Иҗл - ик һол, утдан 3531км, аһунь болхла1360 миңһн кв.км.

3 слайд: - Юңгад һолыг эклә әдл дүңгцүлнә? Юнгад гихлә Иҗлин кѳвәһәр кесг әмтн бәәңә. Эн Мордовия , Мари Эл, Татарстан, Башкортостан, Чувашия, Удмуртия республикин болн Хальмг Таңһчин улс бәәрлднә.

4 слайд: Иҗл һолын булг- Волговерховье селән. Эн селәнәс һолын усн гүүһәд Каспийск теңгсин уснур күрнә.

5 слайд: Кезәнә 4 зун җил хоран хальмгуд Иҗл һолур нүүҗ ирсн билә.

Энд сән иддтә уста сул һазр билә. Тигәд орс ханас зѳв авад, энд бәәдг болв.

6 слайд: Дәкәд Иҗлин әмтәхн уснд сән заһсн бәәңә:

7 слайд: Иҗл һолын әмтәхн усн Каспийск теңгсүр орсн һазрт сәәхн оошк ѳңгтә мана сүлд, болн тугин дунд зурата .

-Эн цецгин нерн ямаран?

-Юн гиҗ санҗанат? (Бадм цецг)

8 слайд: Медх соньн: Талын келнә әмтн бадм цецгин уңг (коренья) чанна, шарна, бүкләр иднә. Хамтхаснас салат кенә. Цецгин экн (зерна) кемлнә, шикрдәд кампадь кевтәһәр иднә. Дәкәд экнәс болн уңгас теермдәд һуйр кенә.

IV. Физминутк

Элә кевтә эргәд од,

Элсн кевтә дуһрад од,

Ээҗин өмн сөгдәд од,

Эләд унтл тавшад од!

9 слайд: Бурхн шаҗна тууҗас: Кезәнә династьд Шакьев Гаутама тохмд Синддхартха гидг кѳвүн һарч, шинкн һарсн кѳвүн дуһардг бәәҗ, дәкәд түрүн 7 ишкгдсн һазрт кѳл дор бадм цецг үлдг билә. Цааранднь ѳссн кѳвүн мана бурх Будда болв. Эн бадм цецг деер суусн үзгднә.

10 слайд: Египтин нарна бурхн Ра- «эн баахн кѳвүн бадм цецгәс һарч». Индин бурхдуд бас цецг деер сууна, зогсна, һартан бадм цецг бәрсн бәәнә.

11 слайд: Бадм цецгт нертә ансамбль Бурят республикт бәәнә.

12 слайд: Дәкәд теегин кеермҗ гиһәд келнә. Ямаран цецгин тускар келнә. Эн (бамб цецг).

- Бамб цецг бадм цецгәс юуһарн йилһрнә? Хама урһна?

V. Көгҗмин минутк ("Хальмг тег" гидг ду соңсллһн, үгин болн көгҗмин түүрвәч Э.Бурвяшова). Даалһвр: зуг эн цагла ѳңгтә цааснас бадм цецг болн бамб цецг келһн. цаас нуһлад бамб цецг, бадм цецг кетн

13 слайд: Бамб цецгин домг: Нег дәкҗ баахн эк уңһн бичкн үртәһән теегт һарч. Эн кѳвүн түрүн ишкдлән кеҗ йовна. Бичкн кѳвүн бамб цецг үзәд ѳѳрдәд ирнә. Алң болад, экүрн хәләһәд, цецгүр хәләһәд,инәһәд. Нүл уга бичкн кѳвүн җиңнәд инәв.Эн бичкн кѳвүнә инәднәс бамб цецг серсн болад, эврәннь цецгән тәлв. Тер цагас авн бамб цецг цецгәлдг болв.

Ашлвр:

Күцәсн көдлмшин ашинь һарһх.

VI. Ашлвр.

Сурврмуд:

VII. Темдг тәвлһн

VIII. Герин даалһвр цәәлһлһн. Иҗл Һол мана зургудт.