Дүниетану пәнінен 'Туған -тысқандар' тақырыбының жоспары 4 сынып

Тақырыбы:Туған-туысқандар.

Мақсаты: Туған- туысқандар , ағайындар туралы түсінік беру. Ой-өрісін , тіл байлығын,

ағайын-туыстардың атауларын есте сақтау қабілеттерін дамыту.

Бауырмал, кішіпейіл, қонақжай, үлкен-кішіні сыйлауға тәрбиелеу.

Сабақ типі: аралас сабақ Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.

Көрнекілігі: суреттер ,қуыршақтар.

Барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын сабаққа аудару Бір-бірімізге қарап

хормен бүгінгі күнге тілек тілейміз.

Қуанамын мен де , Қуанасың сен де.

Қуанайық ,достарым, Арайлап атқан күнге.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:

«Отбасы -шағын қоғам» тақырыбының мазмұнын сұрау. Шығармаларын оқытып, талдау.

ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:-Отбасын неге «шағын қоғам» дейміз? -Отбасында басшы қандай қызмет атқарады? -Туыстармен қарым-қатынасты кім реттейді?

-Үлкен тойлар, соғым басы, шілдехана сияқты тойлардың пайдасы бар ма?

-Туған-туыстан басқа тағы кімдермен араласасың? -Өзің отбасыңа қандай көмек бересің?

ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Туған-туысқандар.

V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:

Кіріспе:- туыс деп кімдерді айтасыңдар? -Оларды не үшін туыс дейміз ? Өздеріне әңгімелету.

Қазақта жігіттің үш жұрты болады.Олар : өз жұрты, нағашы жұрты,қайын жұрты.

Өз жұрты өзінің ата,әжесі, әке-шешесі, аға -жеңгесі, әпкесі, іні-қарындастары, басқа да аталас туыстары.Нағашы жұрт-өз шешеңнің төркіні. Анаң жақтан болған туыстар саған нағашы болады. Ал сен оларға жиен боласың. «Жиенді ұрғанның қолы қалтырайды»деген мақал да бар,ол нағашы жағынан біреулердің ренжітуіне тыйым салады. Жігітке ең жақын жұрт -нағашысы. Жиеншар деген туыстық атау бар, жиеннен туған бала жиеннің нағашыларына жиеншар болады. Бажа, бөле дегенді естігендерің бар ма? Апалы-сіңлілі немесе туыстас қыздарға үйленген жігіттер бір-біріне «бажа»болады

«Төрт аяқтыда бота тату, екі аяқтыда бажа тату» дейді. Апалы-сіңлілі қыздардан туған балалар бір-біріне «бөле»болады. Бөле жақын жүріп, тату болады.

Жігіттің бір жұрты--- қайын жұрты. Әйелдің төркіні оның жұбайына қайын жұрт, ал жұбайы оларға күйеу болады. Жезде, балдыз, қайын ата ,қайын ене, қайнаға, қайынбике деген атаулар бар .Әрқайсысы туралы түсінік беру.Құда,құдағи, құдаша, құдабала қыз алып, қыз берісіп , бір баласы екеу болған адамдардың туыстық атауы.

Оқулықпен жұмыс: Дауыстап тізбектей оқыту.

VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:

Қуыршақтар алып , туыстық қарым-қатынасқа байланысты рөлдік ойындар орындау.

VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау

• Жігіттің қанша жұрты бар? Өз жұрты деген кім?

• Нағашы жұрт дегенді қалай түсінесің?

• Жиен,жиеншар деп кімдерді айтады?

• Бөле деген кім?Сенің бөлең бар ма?

VІІІ .Үйге тапсырма беру кезеңі: 134-136 -беттерді оқу,мазмұны.

Дәптерге өз туыстары туралы жазу. ІХ: Бағалау.

№48. Тақырыбы:Атаңа не қылсаң, алдыңа сол келер

Мақсаты: Атаңа не қылсаң, алдыңа сол келер тақырыбын мазмұнымен таныстыру.

Теориялық ойын, сөйлеу тілін, сөздік қорын дамыту.

Үлкенді құрметтеуге , ата-ананы қадірлеуге , кішіпейіл болуға, үлкенге көмектесуге тәрбиелеу.

Сабақ типі: аралас сабақ Көрнекілігі: суреттер.

Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.

Барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа дайындық . Мен бүгін көңілді келдім. Кәне, шеңбер құрайық, өзіміздің жақсы көңіл күйімімізді бір- бірімізге берейік. Өйткені көңіл күйіміз жақсы болса қиындықтарды оңай жеңеміз ғой.

ІІ. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау.

ІІІ. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:

-«Әке- асқар тау, ана-ағып жатқан бұлақ, бала-жағасындағы құрақ» дегенді қалай түсінесіңдер? Үлкенді сыйлау-қазақ халқының ата салты. Үлкенді сыйлау---әке-шешені сыйлаудан басталады. Өз отбасын, өз ата-анасын сыйламайтын ұл мен қыз басқа адамдарды да сыйламайды. Ата-ана баланы өмірге әкеледі, оны тәрбиелеп өсіреді, білім береді, болашағым, үмітім деп сенеді. Ертең өсіп, азамат боп үйге қамқор болады деп сенеді. Амандасқанда да «бала -шағаң аман ба?» дейді.Жақсы ісімен көзге түссе жігіт болған екен дейді. Адам баласы қартайғанда күші кетеді. Олардың ақылы, тәжірибесі отбасына үлкен көмегін тигізеді. Қандай қиын іс болса да оның шешімін ата-ана табады.

Ертегіні айтып, үлкеннің ақылын әрқашан тыңдау керек екенін ұғындыру.

Әке ,ана туралы қандай өлеңдер білеміз? Оқытып, мазмұнын ашу.

Оқулықпен жұмыс.Іштей оқу.

ІV. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:

Ата-ана,үлкендер туралы мақал-мәтелден жарысын ұйымдастыру.

VІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау

-Ата-анаға қамқоршы дегенді қалай түсінесің?

-Аңызды не үшін осы тақырыпта берген деп ойлайсың?

-Ата-ананың баланы өсіру жолындағы еңбегін айт.

-Ата-анаң қандай қызмет атқарады? Сен оларға қандай жақсылық жасайсың?

VІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 136-137-беттерді оқу,мазмұны. «Қайырым»тақырыбына шығарма жазу. ІХ.Бағалау.