7


  • Учителю
  • ' 4 сыныптарға арналған сабақ жоспарлары'

' 4 сыныптарға арналған сабақ жоспарлары'

Автор публикации:
Дата публикации:
Краткое описание:
предварительный просмотр материала

Математика 4 сынып

Тақырыбы: Тік бұрышты параллелепипедтің және текшенің көлемі.

Көлемнің өлшем бірліктері.

Мақсаты: дененің көлемі және көлемнің өлшем бірліктері туралы түсініктерін қалыптастыру; көлемнің жаңа өлшем бірліктерімен таныстыру және олардың арасындағы қатынасты қою.

Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.

Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.

Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.

Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 3 тексеру.

ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:

  • «Компьютер» дидактикалық ойыны. Мұғалім тапсырмалар тізбегін оқиды, оқушылар жауабын айтады.

7 200 : 8 + 100 - 190 : 9 ∙ 1 000 = 4 000

8 ∙ 50 + 1 000 : 2 ∙ 8 - 5 000 : 2 ∙ 7 = 2 100

  • Көркем жазу минуты.

  • 57 615 санын жазыңдар. Сандардағы толық ондықтар, жүздіктер, мыңдықтар, ондық мыңдарды атаңдар.

ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.

№ 1. Көлемнің өлшем бірліктерін есіңе түсір.

Кестеден геометриялық денелердің атауын оқыңдар. Артық сөзді тап. (параллелепипед, текше, шаршы. Артық сөз: шаршы. Өйткені шаршы - жазық фигура, ал қалғандары - көлемді денелер). Қандай фигуралардың көлемін есептеуге болады.

Мұғалім артық фигураны табуды ұсынады. Тақтаға сурет ілінеді. Текшенің неге артық екенін дәлелдейді (барлық фигуралар жазық, ал текше - көлемді)


«Көлем» деген сөзді қалай түсінесіңдер? Көлемдері әр түрлі қораптарды алып, олардың көлем жағынан үлкен, кіші екендігін салыстыру.

1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3

№ 1(ә). Салыстыр. 5 м3 > 5 000 000см3 10 000 см3 > 5 дм3 5 см3 = 5 000 мм3 т.с.с.

№ 2. Жұптық жұмыс. Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнекте.

12м3 = 12 000 000см3 8 000 000мм3 = 8 000см3 12дм3 = 12 000см3 т.с.с.

Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару:

№ 3. Ауызша салыстыру.

№ 4. Топпен жұмыс. 1-топ - № 4(а), 2-топ - № 4 (ә), 3-топ - (б).

1 топ: V= 50м ∙ 10м ∙ 2м = 1 000м3 (көлемі)

50м ∙ 10м = 500 м2 (бассейннің түбінің ауданы)

50м ∙ 2м = 100м 2 (бассейіннің бір бүйірінің ауданы)

10м ∙ 2м = 20м2 (бассейіннің екінші бүйірінің ауданы)

2топ: V= 7м ∙ 5м ∙ 3м = 105м3 (бөлменің көлемі)

S = 7м ∙ 5м = 35 м3 бөлменің еденінің ауданы.

3 топ. S = 12м2 V= 12: 3 ∙ 2 ∙ 3 = 24 м3

Һ = 2м

В = 3м

V= ?

№ 5. Тіктөртбұрыштардың белгісіз қабырғасы мен периметрін тап.

Ұзындығы

Ені

Ауданы

Периметрі

12см

7см

84см2

38см

16мм

5мм

80мм2

42мм2

35м

20м

700м2

110м

№ 6. Топтық жұмыс.

І топ: Ш: 958 - (429 + 297) = 232 (бастауыш сынып оқушылары)

ІІ топ. Ш: 78 - ( 15 + 15 ∙ 2) = 33 (см) (үшінші қабырғасы )

ІІІ топ. Ш: 5т = 5 000кг. 5 000 - 900 кг ∙ 3 = 2300 (кг)( картоп қалды.)

ҮІ. Бекіту. № 7. Жұптық жұмыс.Өрнектерді жаз және олардың мәнін тап.

(750 - 50) : (25 ∙ 2) = 14 960 : (45 : 15) = 16 404 : (200 + 2) = 2 т.с.с.

Шығармашылық тапсырма. № 9. Кезекпен жазып өрнек құру.

23 + 67 + 159 + 41 = 290 23 + 111 + 159 + 7 = 300 23 + 441 + 159 + 267 =890 т.с.с.

ҮІІ. Үйге тапсырма: № 7. 52- бет. Бағалау

1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3

1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3

1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3


1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3

1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3

1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3

1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3

1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3

1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3

1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3

1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3

1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3


1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3

1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3

1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3

Математика 4 сынып

Тақырыбы: Көлемнің бірліктері және үлестер.

Көлемнің үлесін табуға берілген және

оларға кері есептер.

Мақсаты: дененің көлемі және көлемнің өлшем бірліктері туралы түсініктерін қалыптастыру, есептер шығару; көлемнің жаңа өлшем бірліктерімен таныстыру және олардың арасындағы қатынасты қою. Алғырлыққа, тапқырлыққа тәрбиелеу

Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.

Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.

Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.

Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 8 тексеру.

ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:

  • «Компьютер» дидактикалық ойыны. Мұғалім тапсырмалар тізбегін оқиды, оқушылар жауабын айтады.

7 200 : 8 + 100 - 190 : 9 ∙ 1 000 = 4 000

8 ∙ 50 + 1 000 : 2 ∙ 8 - 5 000 : 2 ∙ 7 = 2 100

  • Көркем жазу минуты.

  • 57 615 санын жазыңдар. Сандардағы толық ондықтар, жүздіктер, мыңдықтар, ондық мыңдарды атаңдар.

ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.

№ 1. Көлемнің өлшем бірліктерін есіңе түсір.

Кестеден геометриялық денелердің атауын оқыңдар. Артық сөзді тап. (параллелепипед, текше, шаршы. Артық сөз: шаршы. Өйткені шаршы - жазық фигура, ал қалғандары - көлемді денелер). Қандай фигуралардың көлемін есептеуге болады.

Мұғалім артық фигураны табуды ұсынады. Тақтаға сурет ілінеді. Текшенің неге артық екенін дәлелдейді (барлық фигуралар жазық, ал текше - көлемді)


«Көлем» деген сөзді қалай түсінесіңдер? Көлемдері әр түрлі қораптарды алып, олардың көлем жағынан үлкен, кіші екендігін салыстыру.

1 см3 = 1 000 мм3

1 дм3 = 1 000 см3

1 м3 = 1 000 дм3

1 дм3 = 1 000 000 мм3

1 м3 = 1 000 000см3

1 л су = 1дм3

№ 1 №2 тапсырманы орындау

№ 3

Ү. Жаңа сабақты пысықтау: №4Есеп шығару:

1 топ: V= 50м ∙ 10м ∙ 2м = 1 000м3 (көлемі)

50м ∙ 10м = 500 м2 (бассейннің түбінің ауданы)

50м ∙ 2м = 100м 2 (бассейіннің бір бүйірінің ауданы)

10м ∙ 2м = 20м2 (бассейіннің екінші бүйірінің ауданы)

2топ: V= 7м ∙ 5м ∙ 3м = 105м3 (бөлменің көлемі)

S = 7м ∙ 5м = 35 м3 бөлменің еденінің ауданы.

3 топ. S = 12м2 V= 12: 3 ∙ 2 ∙ 3 = 24 м3

Һ = 2м

В = 3м

V= ?

. Тіктөртбұрыштардың белгісіз қабырғасы мен периметрін тап.

Ұзындығы

Ені

Ауданы

Периметрі

12см

7см

84см2

38см

16мм

5мм

80мм2

42мм2

35м

20м

700м2

110м

№ 6. Топтық жұмыс.

І топ: Ш: 958 - (429 + 297) = 232 (бастауыш сынып оқушылары)

ІІ топ. Ш: 78 - ( 15 + 15 ∙ 2) = 33 (см) (үшінші қабырғасы )

ІІІ топ. Ш: 5т = 5 000кг. 5 000 - 900 кг ∙ 3 = 2300 (кг)( картоп қалды.)

ҮІ. Бекіту. №8 өздік жұмыс.

Есепті талдай отырып шығару.

Шығармашылық тапсырма. № 9.

ҮІІ. Үйге тапсырма: № 6. 54- бет. Бағалау

Математика 4 сынып

Сабақтың тақырыбы:

Өнімділік, жұмысқа кеткен уақыт, орындалған жұмыс арасындағы тәуелділікке берілген кері жай есептер.

Сабақтың мақсаты:
1. Оқушылардың есепті тез шығару қабілетін арттыру, есептерді шығару, өрнектердің мәнін табу, шешу.
2. Математикалық ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту;
3. Ұқыптылыққа тәрбиелеу;
Типі: білімді бекіту.
Әдісі:Семантикалық карта, Болжау әдісі миға шабуыл яғни еске түсіру, сұрақ - жауап, өзіндік жұмыс, түртіп алу

Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру. Оқушылармен амандасу, түгендеу

II. Мақсат қою.
Сабақтың мақсатын хабарлау.
- Сабақтың тақырыбын түсініп оқыңдар.
Үй тапсырмасын тексеру:

Жаңа сабақпен таныстыру мысал арқылы түсіндіру.

№1 тапсырма: «Түртіп алу» стратегиясын пайдалану.

Сандарды өсу ретімен жазу.

Ең үлкен,ең кіші сандарды разрядтық қосылғыштардың қосындысына жіктеу.

5002 кіші сан

8720 үлкен сан

№2 Есепті шығару топтық жұмыс. Әр топ өздерін бағалау, мұғалім негізі бағаны шығару

Кері есеп шығару

1. Ш:8*10=80 / барлық әшекей /

2. Ш:80:10= 8 / сағат /

3. Ш:80:8=10/ әшекей /

№3 Топтық жұмыс: Кім жылдам? Әр топ өздерін бағалау, мұғалім негізі бағаны шығару

Есепті шығару.

1 топ-3күн

2 топ-5 күн

3 топ-10 күн

№5. Есепті шығару «Миға шабуыл» топпен орындау. «Үлкен үштік» берілген 3 фигураны таңдап, сол тапсырманы орындау.

№6. Есеп шығару. Орындалған есепті талдап отыру.


Бекіту. №9 өзіңді-өзің тексер «Мен не білемін?» оқушылар жекелеме орындау.

Үйге тапсырма: №4. №7 .56-бет

Бағалау.


Математика

Тақырыбы: қайталау.

Мақсаты: натурал сандар нумерациясын меңгеру деңгейлерін тексеру; әрбір шаманың өтілген бірліктері арасындағы арақатынас туралы білімін тексеру; есепті шығару кезіндегі алған білімдерін пайдалана білу; тік бұрышты параллелепипед көлемін есептеу, білім, білік, дағдыларын дамыту.

Сабақтың түрі: қайталау. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.топтастыру

Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.

Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.

Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,

Жүрегіме басып ұстай қаламын.

Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,

Болып кетер сонда дереу жан-жағым.

-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз. Бүгін «Білгенімізді қайталаймыз!» деген мақсатпен жұмыс істейміз.

ІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділікке.

№ 1. Жауаптары арқылы берілген сөзді табу..

дәптер

№ 2. Есепті шығару кері есеп құрастыру

№ 3. Есепті талдай отырып шығару

. № 4. есептерді талдап шығару

№5 карточкамен жұмыс

№ 6. үйге

№7. Ауызша орындау.

№3 №4шығару

Әр орындалған тапсырмаларды талдап отыру.


Ү. Сабақты пысықтау: №8 топпен орындау

ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма.

Ү. Үйге тапсырма: № 6. 58 - бет. №5 60 бет №6 60 бет

Бағалау


Сабақтың тақырыбы: Өздік жұмыс.

Сабақтың мақсаты: көп таңбалы сандармен арифметикалық амалдар орындай алу деңгейлерін бақылау; әрбір шаманың өтілген бірліктері арасындағы, арақатынас туралыбілімін тексеру; алған білімдерін есептерді шығару кезінде пайдалана алу; теңдеуді шешу.

Сабақтың түрі: бақылау. Әдісі: өздік, есе птеу, салыстыру.

Көрнекілігі: дәптер, қалам

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.

Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.

Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,

Жүрегіме басып ұстай қаламын.

Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,

Болып кетер сонда дереу жан-жағым.

-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз. Бүгін «Білгенімізді қайталаймыз!» деген мақсатпен жұмыс істейміз.

ІІ. Мақсат қою кезеңі: өздігінен жұмыс істей отырып, өткенді қайталау, білімін тиянақтау.

ІІІ. Бақылау жұмысы

ІҮ. Бекіту. І топ - № 2 (а) ; ІІтоп - № 2 (ә); ІІІтоп - № 7.

Ү. Үйге тапсырма: қайталау. № 5. 61 бет

І нұсқа.

  1. Есепті шығар.

Кондитер фабрикасы 10 күн ішінде 60 000 қорап шоколад шығарды. Осындай өнімділікпен 30 күн ішінде неше қорап шоколад дайындалады?

Ш: 60 000 : 10 ∙ 30 = 180 000 Ж: 180 000 қорап шоколад дайындалады.


  1. Есепте.

458 256 + 78 954 = 537 210 1 000 000 - 454 367 = 545 633

85 256 + 101 456 = 186 712 563 409 - 56 743 = 506 666


  1. Теңдеулерді шеш:

7 000 - х = 5 400 - 10 х : 2 = 2 110 - 1 090

7 000 - х = 5 390 х : 2 = 1 020

х = 7 000 - 5 390 х = 1 020 ∙ 2

х = 1 610 х = 2 040

7 000 - 1 610 = 5 390 2 040 : 2 = 1 040

5390 = 5 390 1 040 = 1 040


4. Бос орынды толтыр.

3 мин 15с = 195 с 9 т 8ц = 9 800кг 24га = 240 000м2

63 000см = 630 м

5. Ұзындығы 96 дм, ені одан 3есе кем тіктөртбұрыштың ауданын тап.


96дм:3=32дм / ені /

S= 96дм*32дм=3072 дм2


ІІ нұсқа.

  1. Есеп бойынша өрнектер құрастыр.

А). Қоян 3 айда 60 кг шөп жейді. Оған 180кг шөп қанша айға жетеді?

Ш: 180 : (60 : 3) =9 айға жетеді


  1. Есепте.

1 000 000 - 234 = 999 766 869 004 + 771 001 = 98 003

100 568 - 90 854 = 9 714 778 992 + 524 100 = 1 303 092


  1. Теңдеулерді шеш.

70 000 - х = 214 2 х : 2 + 10 009 =2 110 000

70 000 - х = 428 х : 2 = 2 110 000 - 10 009

Х = 70 000 - 428 х : 2 = 2 099 991

Х = 69 572 х = 2 099 991 ∙ 2

70 000 - 69 572 = 428 х = 4 199 982

  1. = 428 4 199 982 : 2 + 10 009 = 2 110 000

2 110 000 = 2 110 000


4.Бос орынды толтыр.

8 м 2 мм = 8 002 мм = 80 дм 02мм 260 000 кг = 260т

140км 56 дм = 1 400 056дм = 140 005м 6дм 1 604г = 1кг 604г


5.Ұзындығы 44 дм, ал ені п есе кем тіктөртбұрыштың ауданын тап. п = 22 болғандағы ауданы нешеге тең S = 44 ∙ 22 = 968 дм2


Математика

Тақырыбы: Өткенді пысықтау. Өздік жұмыс

Мақсаты: оқушылардың өздігінен жұмыс істей отырып, өткенді қайталау, білімін тиянақтау, көбейту мен бөлу амалдары туралы білімі мен білігін жүйелеу; есеп шығару, есептеу дағдысын қалыптастыру; өздігінен жұмыс істеуге баулу.

Әдісі: өздік жұмыс.

Көрнекілігі: тақтадағы жазу, дәптер, сызбалар.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.

Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,

Жүрегіме басып ұстай қаламын.

Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,

Болып кетер сонда дереу жан-жағым.

-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз. Бүгін «Білгенімізді қайталаймыз!» деген мақсатпен жұмыс істейміз.

ІІ. Мақсат қою кезеңі: өздігінен жұмыс істеу, өткенді қайталау, білімін тиянақтау.

ІІІ. Өздік жұмысы

ІҮ. Бекіту. Ү. Үйге тапсырма: қайталау.

Өзіндік жұмыс

І нұсқа. (шамалар)

1. Өрнектердің мәнін тап.

( 235 000 + 745) - ( 30 000 + 5 000) = 235 745 - 35 000 = 200 745

(135 496 - 135 000) : 8 ∙ 4 = 248


2. Есептерді шығар.

А). Дүкенге әрқайсысында 10кг-нан 50 жәшік қызанақ және 450кг қияр әкелінді. Дүкенге барлығы неше килограмм көкөніс әкелінді?

Ш: 10 ∙ 50 + 450 = 950

Ж: барлығы 950 кг көкөніс әкелінді.


3. Тіктөртбұрыштың ұзындығы 3см 5мм, ал ені 2см 8мм. Периметрін есепте.

Р = (3см 5мм + 2см 8мм.) ∙ 2 = 12 см 6 мм


4. Теңдеулерді шеш.

535 : Х = 5 400* Х = 1 000 + 600

Х = 535: 5 400* Х = 1 600

Х = 107 Х = 1 600 : 400

535 : 107 = 5 Х = 4

5 = 5 400* 4 = 1 600


5. Өрнекте.

6кг 425г = 6 425г 800см = 8м 16м 50см = 1650см 2 000кг = 2т


ІІ нұсқа (шамалар)

1. Өрнектердің мәнін тап.

(960 502 - 60 000) - 251 ∙ 2 = 900 502 - 502 = 900 000

(4 702 565 - 4 702 000) : 5 3 = 339


2. Есепті өрнек түрінде шығар.

А). дүкенге 100 жәшік жүзім және 320кг алма әкелінді. Бір жәшіктегі жүзімнің массасы 15 килограмм. Дүкенге әкелінген жүзім мен алманың массасы қандай?

Ш: 100 *15 + 320 = 1500 + 320 = 1 820

Ж: барлығы 1850 кг жүзім мен алма әкелінді.


3. Тіктөртбұрыштың ұзындығы 4см 5мм, ал ені - 1см 3мм кем. Оның периметрін тап.

Р = (4см 5мм + (4см 5мм - 1см 3мм) = 7см 7мм


4. Теңдеулерді шеш.

Х ∙ 10 - 9 000 = 60 У : 2 + 800 = 9 800

Х ∙ 10 = 9 000 + 60 У : 2 = 9 800 - 800

Х ∙ 10 = 9 060 У : 2 = 9 000

Х = 9 060 : 10 У = 9 000 2

Х = 906 У = 18 000

906 ∙ 10 = 9 060 18 000 : 2 + 800 = 9 800

9 060 = 9 060 9 800 = 9 800


5. Өрнекте.

6 сағ 42 мин = 402 мин 2 754кг = 2т 754кг 240м 50см = 24 050см 900см = 90дм


Математика

Көп таңбалы сандарды қосу және азайту.

Тақырыбы: Көп таңбалы сандарды ауызша қосу және азайту

тәсілдері.

Мақсаты: көп таңбалы сандарды ауызша есептеуді орындауға үйрету; есептеу дағдыларын жетілдіру; есеп шығаруды меңгерту; ой-өрісін, зейінін дамыту, тиянақтылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: жаңа сабақ.

Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.

Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.

Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.

Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар

ІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс.

Зейінділік ойыны: 1. Көркем жазу минуты.

А). 5 миллион, 23 мың, 6 бірлікті жаз. Оны 4 бірлікке арттыр. Нәтижесін жаз. Алдыңғы санды жаз. Оны 100 мыңға арттыр. Оны 0-ге көбейт.

5023 006 ; 5 023 006 + 4 = 5 023 010; 5 023 009, 5 023 010, 5 023 011;

5 023 006 + 100 000 = 5 123 006

Математикалық диктант.

1). 75 пен 2 сандарының көбейтіндісі (150)

2). Мен бір сан ойладым, оны 2 есе арттырғанда, 500 саны шықты. Қандай сан ойладық? (250)

3). 780 мен 3 сандарының бөліндісінің мәні нешеге тең? (260).

230-ды 10 есе арттыр (2 300); 70 001 санынан 1-ді кеміт (70 000)

ІҮ. Жаңа сабақ:

№ 1. Есептеудің қалай орындалатынын түсіндір

1.топқа бөліп орындау.

1 топ-1 баған

2 топ-2 баған

3 топ-3 баған

Баған түрінде орынау.

№ 2. Тапсырманы уақытпен орындайды, соңынан қалай орындағандарын түсіндіреді.

1 және 0 сандарының қасиетін білу

№ 3 есепті түсіндіре отырып шығару.

Талдау. 1. 3км500м+1км170м =4км670м

2. 4км670м -1км800м = 2км870м

3. 3500+4670+2870=11040

№ 4. Түсіндіріп шығару.

№ 5 өзіндік жұмыс. Теңдіктер құру.

№8 «Математикалық д0мино» түрінде орындау


.

Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару:

№ 9. Есеп шығару.

ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма.

Ү. Үйге тапсырма: № 7. 62 - бет. №8(3 баған) 63 бет.

Бағалау


Математика 4 сынып

Тақырыбы: Көп таңбалы сандарды ауызша қосу және азайту тәсілдері.

Мақсаты: көп таңбалы сандарды қосу және азайтудың ауызша есептеу тәсілдерін орындауға үйрету; есептеу тәсілдерін жетілдіру.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру. инсерт

Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.

Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.

Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 8

ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:

№ 1. №2 Разрядтық қосылғыштардың қосындысына жіктеу

Математикалық домино

1топ-1-2

2топ-3-4

3топ-5-6

№ 3. №4 . Есептеуді түсіндір ауызша орындау.

№7 №8 талдай отырып шығару « Талаптан, ойлан!»

ІҮ. Сабақты пысықтау:

№ 7. Өздік жұмыс.

№ 5. А) Жұптық жұмыс. Бос орынға төмендегі берілген сандарды кезегімен жаза отырып, өрнектер құрастыр.

Олардың мәнін тап.

Тиімді тәсілмен орындау №6

Шығармашылық жұмыс

Ү. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 8.

Ү. Үйге тапсырма: № 5.ә) 64 - бет. Бағалау


Математика 4 сынып

Көп таңбалы сандарды жазбаша қосу және азайту тәсілдері.

Мақсаты: көп таңбалы сандарды қосу және азайтудың ауызша есептеу тәсілдерін орындауға үйрету; есептеу тәсілдерін жетілдіру.

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.топтастыру, инсерт

Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.

Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.

Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.

Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 7.

ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны: № 1 ауызша орындау схема бойынша.

ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.

№ 2. Есептеулердің қалай орындалғанын қара. Есептеу тәсілдерін салыстыр.

Көп таңбалы сандарды қосу кезінде бірліктерді бірліктердің, ондықтарды ондықтардың, жүздіктерді жүздіктердің, мыңдықтарды мыңдықтардың астына, тағы сол сияқты жазады. Бірліктерді бірліктермен, ондықтарды ондықтармен, жүздіктерді жүздіктермен, мыңдықтарды мыңдықтармен, тағы сол сияқты қосады.+ 459 + 1459

128 5128

587 6587

Көп таңбалы сандарды азайту кезінде бірліктерді бірліктердің, ондықтарды ондықтардың, жүздіктерді жүздіктердің, мыңдықтарды мыңдықтардың астына, тағы сол сияқты жазады. Бірліктерден бірліктерді, ондықтардан ондықтарды, жүздіктерден жүздіктерді, мыңдықтардан мыңдықтарды, тағы сол сияқты азайтады.



№ 2(ә). Азайту.

101010

- 7 1 3 - 4 2 7 1 3

3 5 2 1 9 3 5 2

3 6 1 2 3 3 6 1

№ 3. Жан - жақты талқылана отырып, түсіндіріп шығару.

Топтарға бөліп орындау

1 топ-1 баған

2 топ-2 баған

3 топ-3 баған

Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару:

№ 4. Қысқаша жазылуы бойынша есеп құрастыр және оны шығар.

  1. Пошташы 2 күнде неше хат алды? 1 000 + 800 = 1 800 (х)

  2. Пошташы үшінші күні неше хат алды? 2 400 - 1 800 = 600(х)

Пошташы үшінші күні хаттар бар неше бума алды? 600 : 100 = 6 (б)

  1. № 4(ә) өздік жұмыс.

Қосуды орындау және азайту арқылы тексеру.

№6. №7 есептерді талдап орындау.

ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 7

Ү. Үйге тапсырма: № 5. №8. 66 - бет. Бағалау

Математика 4 сынып

Тақырыбы: Қайталау. / Көп таңбалы сандарды ауызша, жазбаша қосу және азайту тәсілдері /

Мақсаты:

Көп таңбалы сандарды қосу және азайтуды есептеу тәсілдерін бекіту;

Оқушылардың оқып-үйренген тәсілдерді меңгеру деңгейін анықтау және түзетулер жүргізу, ойлай есте сақтау қабілеттерін дамыту..

Тапқырлыққа, алғырлыққа, талаптылыққа, адамгершілікке тәрбиелеу

Сабақтың түрі: пысықтау

Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру, топтастыру, .

Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, математикалық домино, топтастыру бергілері, топтың аттары жазылған парақшалар, бағалау парақшалары,

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.

Әсемпаз болма әрнеге,

Өнерпаз болсаң арқалан

Сен де бір кірпіш дүниеде

Тетігін тап та, бар қалан.-деген ұлы Абай атамыздың өлең шумағымен сабағымызды бастаймыз.

Сабақтың мақсатымен таныстыру

Кеше

Бүгін

Болашақта

Деген кезеңдерден тұрады.


ІІ. Кеше . Үй тапсырмасын тексеру:

ІІІ. Өткенді пысықтау: топтармен жұмыс. «Үлкен үштік»

Киелі 3 санына сәйкес 3 топқа бөлу балаларға қағаздар таратылады артқы бетіндегі белгілер бойынша топтасады.

Топтық жұмыс. І топ. ІІ топ ІІІ топ .

№ 1 «Талаптан, ойлан»

Тақтамен жұмыс:

«Әр топтан 3 оқушы түсіндіріп, дәлелдеп тақтада орындайды.

№4 Өзіңді- өзің тексер тақтамен жұмыс

№5 есепті шығару

Сиыр еті- 567 кг

Қой еті-? 125 кг артық

Жылқы еті-?3 есе артық

Шешуі : 567+125=692 / қой еті /

692*3 = 2076 / жылқы еті /

Жауабы: 2076 кг жылқы еті түсірілді.


№6 есепті шығару.

Барлығы- 3т=3000кг ( жеміс)

Апельсин-525 кг

Мандарин-? 3 есе артық.

Алма-? Кг

Шешуі: 525 * 3= 1575 / мандарин /

525+1575=2100

3000-2100=900 / алма /

Жауабы: 900 кг алма тиеген.


№7 ә) «Менің елім» ұлттар достығының символын құрастыру.

Әр топтағы оқушылар орындап, құрастырады.

1-топ

72 км 180 м 475 кг 520 г

37 км 890 м 277 кг 485 г

110км070 м 198 кг 035г


2-топ

5 т 375 кг 307 м 25 см

3 т 508 кг 99 м 37 см

8 т 903 кг 207 м 88 см


3-топ

3 сағ 30 мин 55 дм 8 см

55 мин 47 дм 8 см

2 сағ 75 мин 6 дм 0 см

Сабақты қорытындылау

№9 Теңдеу шешу арқылы нақыл сөзді табу.

Ол сөзбен сабақты аяқтау


« Ақыл-ойды тәртіпке келтіретін - математика »

М.В Ломоносов.

Нақыл сөзді шығара отырып, болашаққа тек білімді, тәрбиелі ұрпақ ретінде нық қадам басамыз дей отырып сабағымызды аяқтаймыз.

Үйге тапсырма: №7 (а) 69бет. №8. 70 бет.

Бағалау


Математика 4сынып

Тақырыбы: Көп таңбалы санды бір таңбалы санға ауызша көбейту және бөлу тәсілдері.

Мақсаты: нөлмен аяқталатын сандарды көбейту және бөлуді орындау дағдыларын қалыптастыру; көп таңбалы сандарды көбейтудің өтілген ауызша тәсілдерін бекіту. Алғырлыққа, тапқырлыққа, ұйымшылдыққа тәрбиелеу

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.

Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.

Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.

Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 7.

ІІІ. Өткенді пысықтау.

ІҮ. Жаңа сабақ: №1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.


№ 2, 3 тапсырманы қалай орындағандарын дауыстап түсіндіріп шығарады.

60 ∙ 80 = 4 800 70 ∙ 70 = 4 900 300 ∙ 90 = 27 000 400 ∙ 60 = 24 000


№ 3. Салыстыру

4 000 : 20 = 200 18 000 : 30 = 600 9 000 : 300 = 30

1 000 : 20 = 50 63 000 : 700 = 90


Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару:

№ 4. « Кім жылдам?»

№ 4. Тура теңдік шығатындай етіп, тиісті санды таңдап қою. Тақтаға жазу. Талдау.

№ 5. Өздік жұмыс. Есепті шығару.

Мотоцикл 20км - 1литр

80км - ? литр

Шешуі: 80: 20 = 4

Жауабы: 4 литр бензин жұмсайды.


№6. Талдап орындау.


№ 7 ауызша орындау.


№ 9. Амалдарды орындау. Топқа бөлу.


ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма.

Ү. Үйге тапсырма: № 8. 73 бет . Бағалау

Математика 4 сынып

Тақырыбы: 3456*4 және 14184: 4 жазбаша көбейту және бөлу тәсілдері.

Мақсаты: көп таңбалы сандарды бір таңбалы санға көбейту және бөлу тәсілдерімен таныстыру (бір рет разрядтан аттау арқылы); көп таңбалы сандармен есептер шығара алуларын дамыту; ұқыптылыққа, тиянақтылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.

Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.

Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.

Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 5.

ІІІ. Өткенді пысықтау: Зейінділік ойыны:

№ 1. Есептеудің қалай орындалғанын түсіндір.

№ 2. Өздік жұмыс. Есептеуді жазбаша орында.

х 3456

4

13824

№ 3. Амалдарды орындау.

Топқа бөліп орындау.

Тақтамен жұмыс

Талаптан, ойлан!

№ 5 есептерді шығару

№6 талдау арқылы шығару

№ 6. Жұппен жұмыс.Өзін-өзі тексеру

Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару:

№ 7. Амалдарды орындау « Математикалық домино»

№8 өрнек түрінде жазу

89 м2 = 10 000 см2 98 203м = 98 км 203м

63 км2 = 1 000 000м2 т.с.с.

ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 10. Бос орындарға сан жаз.

Ү. Үйге тапсырма: № 8. 77- бет.

Бағалау

Математика 4 сынып

Тақырыбы: 6080*4 60080*4 және 24 320: 4

240 320: 4 түріндегі көбейту және бөлу.

Мақсаты: көрсетілген түрдегі көп таңбалы сандарды бөлуді орындауды үйрену (бөліндіде бір немесе бірнеше разрядтың бірлігі болмаған жағдайдағы); есеп шығару және есептеу дағдыларын жетілдіру.

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.

Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.

Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.

Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 6.

ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:

Тез есептеуге арналған жаттығу.


125 000

+ 5

+ 50

+ 500

+ 5 000

+ 50 000

+ 55 000

+ 555 000


659 000

+ 4

+ 40

+ 400

+ 4 000

+ 40 000

+ 44 000

+ 444 000

Математикалық диктант. № 4.

ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.

№ 1 тапсырма бойынша жаңа бөлу тәсілінің алгаритмін қарастырады. Бөлуді көбейту арқылы тексереді.

№ 2. Көп таңбалы сандармен есептеу қалай жүргізілгенін түсіндір. Осы тәсілдің қысқаша жазылуына көңіл бөл.

- 1 2 0 1 8 6 - 1 2 0 1 8 6

1 2 2 0 0 3 - 1 2 2 0 0 3

- 0 - 1 8

0 1 8

- 1 8 0

1 8

0

№ 2(ә) жазбаша есепте және дұрыстығын тексер.

Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есептерді түсіндіріп шығару:

№ 3. Қалдықпен бөлуді орындау және тексеру

№ 4. Есепті шығар.

Ш: 1 985км + ( 324км + 469км) = 2 778км Ж: барлығы 2 778км

№ 5. Есепті талдау арқылы шығару

№6 Геометриялық тапсырма .

ҮІ. Бекіту. № 7. Ауызша.

16 сағ 25мин 27 мин 16 сағ 52 мин 49 мин 17 сағ 41 мин..

Шығармашылық тапсырма. № 9 өздік жұмыс.

Ү. Үйге тапсырма: № 8. 82 - бет. Бағалау


v - жылдамдық

t - уақыт

s - қашықтық


v = s : t

Қозғалыс жылдамдығын табу үшін, қашықтықты уақытқа бөлу керек.

v - жылдамдық

t - уақыт

s - қашықтық

t = s : v

Уақытты табу үшін, қашықтықты қозғалыс жылдамдығына бөлу керек.

v - жылдамдық

t - уақыт

s - қашықтық


S = v ∙ t

Қашықтықты табу үшін, қозғалыс жылдамдығын уақытқа көбейту керек.


v - жылдамдық

t - уақыт

s - қашықтық


v = s : t

Қозғалыс жылдамдығын табу үшін, қашықтықты уақытқа бөлу керек.

v - жылдамдық

t - уақыт

s - қашықтық

t = s : v

Уақытты табу үшін, қашықтықты қозғалыс жылдамдығына бөлу керек.

v - жылдамдық

t - уақыт

s - қашықтық


S = v ∙ t

Қашықтықты табу үшін, қозғалыс жылдамдығын уақытқа көбейту керек.

v - жылдамдық

t - уақыт

s - қашықтық


v = s : t

Қозғалыс жылдамдығын табу үшін, қашықтықты уақытқа бөлу керек.

v - жылдамдық

t - уақыт

s - қашықтық

t = s : v

Уақытты табу үшін, қашықтықты қозғалыс жылдамдығына бөлу керек.

v - жылдамдық

t - уақыт

s - қашықтық


S = v ∙ t

Қашықтықты табу үшін, қозғалыс жылдамдығын уақытқа көбейту керек.

Математика 4 сынып

Сабақтың тақырыбы: Санды және әріпті өрнектер
Сабақтың мақсаты: 1. Санды және әріпті өрнек мән - мағынасын түсіне отырып, оларды ажырата білуге үйрету; Әріпті өрнекте әріп орнына сан қою арқылы өрнектің мәнін табу тәсілін есептеуде қолдана білуге жаттығады.
2. Әріпті және санды өрнектерді жазу, оқу және мәнін табуды меңгерту; Оқушылардың математикалық білім - білік дағдыларын жетілдіру;
3. Оқушылардың математикаға қызығушылықтарын арттыру, логикалық ойлауын дамыту және топпен бірлесіп жұмыс жасауға баулу;
Сабақ түрі: Жаңа материалды меңгерту
Оқыту әдісі: Дамыта оқыту әдісі, ұжымдық оқыту әдісі
Пәнаралық байланыс: Еңбекке баулу
Сабақтың көрнекілігі: Кесте, тақырыптық дидактикалық материалдар, үлестірме материалдар
Сабақтың жүру барысы:
I. Қызығушылықты ояту:-«Алақан» сергіту сәті
II. Үй тапсырманы тексеру: №10 95 бет
III.»Ой қозғау»:
1. Ең тиімді тәсілмен есепте:
10 021+10 022+10 023+10 024+10 025+10 026+10 027+10 028+10 029+10 030꞊
(10 029+10 021)+(10 028+10 022)+(10 027+10 023)+(10 026+10 024)+
(10 030+10 025)꞊100255
2. Ойлан, тап!
Мына жазуды қалпына келтірсек, бүгінгі тақырып атауы шығады:
х 27□8 ------------- х 2□09□
4 --------------------- 3
1□19□ -------------- 8□2□5
Жасырын сөздер: Санды және әріпті өрнектер
IV. Мағынаны тану: а) Семантикалық карта:
Санды өрнек Әріпті өрнек Санды және әріпті өрнек деуге болмайды
а+5
(34+10)*2
23*4+9
Х+9꞊17*6
72: х꞊24: 3
(45+25): 5
90 - 10*5
х - 3
в*6
1972: 9+20
12: х+24: 8
(х+2)+16*4
34 - 8꞊13*2
Әріпті өрнек деп қандай өрнекті айтамыз?
- Әріптер мен сандар амал таңбалары арқылы байланысқан өрнекті әріпті өрнек дейміз.
Әріпті өрнекте латын әріптері қолданылады.
Ал санды өрнек, сандар амал таңбаларымен байланысады.
ә) Топтық жұмыс:
1 топ: №2 --------------------------- 2 топ: №3
А) ( 15+5): 2꞊10 -------------------- а) ( а - 3)*2
Ә) (32*2)- 24꞊40 ------------------- ә) (32: 2)+в
Б) (27 - 2): 5꞊5 ---------------------- б) (с+2)*5
В) (69: 3)+20꞊ 43 ------------------- /в) (69*3)- 20/
3 топ:
а*3019; мұндағы а꞊2, 3, 4, 5
2*3019꞊6038
3*3019꞊9057
4*3019꞊12076
5*3019꞊15095
б) Тақтамен жұмыс: 1 топ: №6
32г - 4 шеге ---- Ш: 32: 4꞊8ш
400г -? Шеге -------- 400: 8꞊50ш
Жауабы: 400г темірден - 50 шеге жасайды.
2 топ: №6 ә)
Ұ. ш - 7ж Барлығы - 200 кг --------------------- Ш: 1) 200 -(13+7) ꞊10 кг (1 ж массасы)
қ. ш - 13ж ------------------------------------------------ 2) 7*10꞊70кг (Ұ. ш)
1ж - ұ. ш массасы бірдей --------------------------- 3) 13*10꞊130кг (Қ. ш)
1ж - қ. ж -------------------------------------------------- Жауабы: Ұзын шеге - 70кг;
Ұ. ш -? кг; қ. ш -? кг ------------------------------------ қысқа шеге - 130кг жіберілді.
3 топ: №8
А) Тік төртбұрыштың жарты периметрін өрнек түрінде жаз:
А) (3+7)*2: 2 ә) (5+х)*2: 2
Ә) Шаршының жарты периметрін өрнек түрінде жаз:
А) 8*4: 2 ә) а*4: 2
V. Ой толғаныс: Есепте!
1 топ: а) (318*5+1052)- 2210꞊432
ә) (5256: 6+1250)- 408꞊1718
2 топ: б) 74612: 4+3072꞊21725
в) 39207: 3 - 4017꞊9052
3 топ: г) 55200: 3+80316: 4꞊38479
ғ) 7890*6 - 6548*5꞊14600
VI. Үйге тапсырма: №7№5 102 бетVII. Бағалау:




 
 
X

Чтобы скачать данный файл, порекомендуйте его своим друзьям в любой соц. сети.

После этого кнопка ЗАГРУЗКИ станет активной!

Кнопки рекомендации:

загрузить материал