Учителю
Рабочая программа по литературному чтению на татарском языке 1-4 класс

Рабочая программа по литературному чтению на татарском языке 1-4 класс

Автор публикации: Сибгатуллина А.Т.

Дата публикации: 17.11.2015

Краткое описание:

предварительный просмотр материала

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение - Аланская средняя общеобразовательная школа Тюлячинского муниципального района

Республики Татарстан

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА

по литературному чтению на татарском языке

Уровень образования: начальное общее образование,1-4 классы

Период освоения рабочей программы: 2015-2019 годы

Разработчики:Сафиуллина А.Т.-учитель начальных классов филиала МБОУ -Аланская средняя общеобразовательная школа Тюлячинского муниципального района РТ- «Балыклинская начальная общеобразовательная школа»

Сибгатуллина А.Т. -учитель начальных классов филиала МБОУ -Аланская средняя общеобразовательная школа Тюлячинского муниципального района РТ- «Балыклинская начальная общеобразовательная школа»

Хабибрахманова Н.Ф.-учитель начальных классов филиала МБОУ -Аланская средняя общеобразовательная школа Тюлячинского муниципального района РТ- «Балыклинская начальная общеобразовательная школа»

Рабочая программа принята на педагогическом совете МБОУ - Аланская средняя общеобразовательная школа Тюлячинского муниципального района РТ (протокол №1 от 26.08.2015г.) в составе основной образовательной программы начального общего образования МБОУ - Аланская средняя общеобразовательная школа Тюлячинского муниципального района РТ (утвержден приказом № 106 от 28.08.2015г.)

Аңлатма язуы

1-4 сыйныфлар өчен әдәби укудан эш программасы түбәндәге документларга нигезләнеп төзелде:

1.Татарстан Республикасы Мәгәриф Һәм Фән министрлыгы тарафыннан расланган татар теленнән гомуми белем бирүнең вакытлы дәүләт стандарты (ТР М Һәм ФМ № 499/09 боерыгы(4.03.2009ел)

2.Татарстан Республикасы Мәгариф Һәм Фән Министрлыгы тарафыннан расланган Г.М.Сафиуллина, М.Я..Гарифуллина , Ә.Г.Мөхәммәтҗанова авторлыгындагы "Татар телендә башлангыч гомуми белем бирү мәктәбендә "Әдәби уку" предметын укыту программасы 1-4 нче сыйныф"(ТР М Һәм ФМ № 3624/11 боерыгы (7.07.2011ел)

3.УМК:"Перспектив башлангыч мәктәп"

Соңгы елларда төп белем бирү программаларын үзләштерүгә, гомуми белем сыйфатына карата таләпләрнең үзгәрүе, белем эчтәлеген заманга туры китереп яңарту, аның сыйфатын һәм нәтиҗәлелеген күтәрүгә омтылыш, методик алым һәм чараларның камилләшүе, әдәбият белемендәге яңарыш һәм гомумән гуманитар фәннәр өлкәсендәге яңалык-үзгәрешләр татар мәктәпләре өчен әдәби уку программасын федераль дәүләт белем стандарты таләпләренә туры китереп эшләү ихтыяҗын тудырды.

Әдәби уку башлангыч мәктәптә төп гуманитар предметларның берсе булып санала, чөнки укучы әдәби уку ярдәмендә башка предметларны да үзләштерү мөмкинлегенә ия була. Бу фән аша кече яшьтәге мәктәп баласына һәрьяклы белем бирелә. Укучының аңы дөньяны дөрес күзаллый алырлык уяу була. Бары тик югары аң тәрбияләп кенә әйләнә-тирәне дөрес аңларга, өйрәтергә мөмкин.

Башлангыч мәктәптә әдәбият дәресләренең төп максаты: 4 ел уку дәверендә балада дөрес һәм йөгерек уку күнекмәләре булдыру, халык авыз иҗаты, язучы һәм шагыйрьләр әсәрләре белән якыннан таныштыру, чәчмә һәм шигъри әсәрләрне укып, эстетик ләззәт алырга өйрәтү.

Әдәби уку дәресләренең төп бурычы - укучыларда йөгерек, аңлы, сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру, текст һәм китап белән эшләү осталыгы тәрбияләү.

"Әдәби уку"предметына характеристика

Халык авыз иҗаты әсәрләре белән танышу язучылар әсәрләре белән таныштыруның алшарты булып тора. Аларны өйрәнү автор әсәрләрен уку белән параллель алып барыла. Фольклор әсәрләре язу барлыкка килгәнчегә кадәрге халык тормышын чагылдырырга сәләтле, шулай ук алар кеше һәм табигатъ арасындагы бәйләнешне күзалларга да мөмкинлек бирә.

Кече жанрларның күпчелеге уен характерында. Табышмаклар аша табигать турындагы әһәмиятле мәгълүматлар истә кала. Эндәшләрдә шулай ук табигатькә мөрәҗәгать итү, үтенү чагыла. Санамышлар иң борынгы санауның серләрен ача. Хайваннар турындагы әкиятләрдә геройлар уйдырма образлар аша бирелә. Ә тылсымлы әкиятләрдә җәнлекләр төп геройларның булышчылары итеп сурәтләнә. Әкиятләр аша яшь кешенең төрле каршылыклар аша үтеп үсү юлы күрсәтелә. Халык авыз иҗаты жанрлары барлык халыкларда да охшаш була.

Язучы әсәрләрендә тарихи вакыйгалар кеше кичерешләре белән үрелеп бара. Ә фольклор әсәрләрендә тылсымлы дөнья күрсәтелә, һәм вакыйгалар һәрвакытта да уңай сыйфатларга ия булган геройларның җиңүе белән тәмамлана.

Кече яшьтәге мәктәп баласын үзе аңларлык әдәби алымнар - чагыштыру, каршы кую һ.б. белән таныштырырга кирәк. Шигъри әсәрләрне яратырга һәм аларны укып ләззәтләнә белергә өйрәтү дә зарур. Ә башлангыч сыйныфларда боларны өйрәтә алмасак, сәнгатьнең бер төре буларак поэзия күп кенә укучылар өчен аңлаешсыз булып калачак.

Әдәбият курсында һәр уку елының үзенең аерым үзенчәлекләре бар. Бу фәнне укытучының төгәл бурычлары программа таләпләрендә ачык чагыла.

«Әдәби уку» предметының укыту планында урыны

Башлангыч сыйныфларда ТР белем бирү учреждениеләре өчен булган укыту планында әдәби укуны өйрәнү өчен 1 нче сыйныфта 33сәг.(атнага 1сәг.,барысы 33 атна), 2 нче сыйныфта 68сәг.(атнага 2 сәг., барысы 34 атна),3 нче сыйныфта 68сәг.(атнага 2 сәг., барысы 34 атна), 4 нче сыйныфта 102сәг.(атнага 3 сәг.,барысы 34 атна)бирелгән.

«Әдәби уку» предметын өйрәнүнең планлаштырылган нәтиҗәләре

Башлангыч гомуми белем бирү мәктәбендә «Әдәби уку» предметын үзләштерү нәтиҗәсендә укучыларда татар әдәбиятының күп мәдәниятле дөньядагы роле һәм әһәмияте турында күзаллау формалаштырыла.

Башлангыч мәктәпне тәмамлаганда укучыда алга таба белем алуга кирәкле нигез салына. Әйләнә-тирә дөньяны танып белүдә әдәби укуның ролен һәм кирәклеген, кешенең интеллектуаль культурасын формалаштырудагы әһәмияте аңлатыла. Укучыларда үз-үзеңне һәм әйләнә-тирә дөньяны танып белү өчен системалы рәвештә белем алуга ихтыяҗ тудырыла. Кече яшьтәге мәктәп баласы, тормышта үз урынын табу, танып белү эшчәнлеген киңәйтү максатыннан, әдәби әсәрләрне кызыксынып өйрәнәчәк дип көтелә.

Башлангыч гомуми белем бирү баскычында әдәби укуга өйрәтүнең предмет нәтиҗәләре түбәндәгеләр:

-әдәби әсәрләр аша Туган ил, туган як,дөнья халыклары мәдәнияте һәм тарихы белән танышу;

-әдәби әсәрне, сәнгатьнең үзенчәлекле бер төре буларак, башка сәнгать әсәрләре белән чагыштырып өйрәнү;

-әсәрнең жанрын билгеләгәндә, геройларга характеристика биргәндә анализ, чагыштыру, каршы кую ысулларын куллану;

-төрле характердагы әсәрләр белән танышу;

-төрле ситуацияләрдә, сөйләм этикеты кагыйдәләрен үтәп, диалог, монолог төзергә өйрәнү;

-укуга аңлы караш, уку күнекмәләре формалаштыру;

- исеме буенча текстның эчтәлеген күзаллау;

-күзәтү эшчәнлеген формалаштыру;

-әдәби һәм сәнгать әсәрләреннән аерым детальләрне табып, барлык ваклыклары белән сөйләп бирү.

Әдәбияттан гомуми башлангыч белем бирү (1-4 сыйныфлар) баскычында предметара нәтиҗәләр.

Регулятив:тәкъдим ителгән план белән эшли белү; укытучы белән эшчәнлек вакытында яңа уку максатлары кую; уку эшчәнлегендә танып-белү инициативасы күрсәтү; үзенең эш урынын һәм эшен оештыра белү; үрнәк эш белән үз эшен чагыштыру; аны тиешле таләпләр буенча бәяли белү; кирәкле чараларны кулланып, бирелгән план буенча эшли белү.

Коммуникатив:аныклаучы сораулар бирә белү; эчтән һәм кычкырып аңлап уку; үз фикереңне дөрес итеп аңлату; бердәм эшчәнлек вакытында башкаларның фикерен тыңлый һәм үзеңнең фикереңне башкаларга җиткерү; чылбыр буенча эшли белү; текста геройларның әйткән сүзләрен таба белү; үз фикереңне кечкенә генә күләмдәге монологик сөйләм ярдәмендә аңлатып бирә белү.

Танып белү:кирәкле информацияне таба белү; текстның төп мәгънәсен һәм темасын ачыклый алу; предметларны чагыштыра һәм төркемнәргә бүлә белү; дәреслектән кирәкле мәгълүматны таба белү; берьюлы берничә мәгълүмат чыганагы белән эшли алу (дәреслек, мөстәкыйль эш дәфтәре, хрестоматия; дәреслек һәм сүзлекләр белән; текст һәм текстка карата булган иллюстрацияләр белән); дәреслектә ориентлаша белү; шартлы билгеләрне укый белү; "эчтәлек" битеннән тиешле әсәрне эзләп табу; бирелгән таләпләр буенча предметларны чагыштыру һәм төркемнәргә аеру; үз тәҗрибәсеннән мәсьәләне чишү өчен кирәкле булган мәгълүматны сайлап алу; текстта таныш булмаган сүзләрне таба һәм аларның мәгънәсен төрле ысуллар белән аңлата белү.

Әдәбияттан гомуми башлангыч белем бирү (1-4 сыйныфлар) баскычында укучыларның шәхси нәтиҗәләре:

-дәреслек геройларына, күршеңә ярдәм итүдә танып- белү инициативасы күрсәтү;

-үз уңышларың, уңышсызлыкларың турында фикер йөртү;

-үз мөмкинлекләреңне бәяләү;

-үз эшчәнлегенең нәтиҗәләрен яхшыртуга ихтыяҗ формалаштыру;

-үз фикереңне әйтә белү, аны тексттан өзекләр китереп дәлилләү, "Син ничек уйлыйсың?" кебек сорауларга җавап эзләү.

Укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә тәләпләр

Әлифба чорының ахырына балалар:

1.Татар теленең авазларының сузык һәм тартык; әйткәндә, сөйләм органнарында киртә ясала/ясалмый торган авазларга бүленүен, сузыкларның калын һәм нечкә булуын, тартыкларның нечкә- калын яңгырашын сузык аваз хәрефләре белдерүен;

- сүзнең яңгыраш һәм мәгънә бөтенлегенә ия булуын;

- сүзнең иҗекләргә бүленүен, бер иҗекнең көчлерәк һәм озынрак әйтелүен;

- сүзләр предметларны, аларның билгеләрен, эш-хәрәкәтләрен белдерүләрен, ярдәмче сүзләр сүзләрне, җөмләләрне үзара бәйләү өчен хезмәт итүләрен, аларның график символларын;

- әйтмә сөйләмнең текст һәм җөмләләргә бүленүен, аларны график сурәтләп булу мөмкинлеген;

элемент-сызыклар һәм элемент-өлгеләрнең басма һәм язма хәрефләрнең график системасының структур (төзелеш) берәмлекләре булуын;

- һәр басма һәм язма хәреф формасының тиешле урын-сан мөнәсәбәтендә урнашкан элементлардан торуын аңлый белергә тиеш.

2. Укучылар сүз башыннан башлап, андагы һәр авазны көчлерәк итеп билгели бара, берсен аерып алып аңа характеристика бирә;

- анализ вакытында тартыкларның яңгырау-саңгыраулыгын билгеләү алымнарын куллана;

- сүзне иҗекләргә бүлә;

- схемалардан сүзнең аваз язылышын иҗекләп һәм орфоэпик дөрес итеп укый;

- схемалардагы һәм «Әлифба» текстларында бирелгән хәреф язуын иҗекләп һәм орфоэпик дөрес итеп укый;

- сүзнең аваз формасын шартлы график формадан хәреф формасына һәм киресенчә үзгәртә;

- элемент-шаблоннар нигезендә басма һәм язма хәрефләрне төзи һәм анализлый;

3. Туган телнең сөйләм төзелешен аңлый, аваз, иҗек, сүз, сүзтезмә, җөмлә, текст кебек тел берәмлекләрен образлы күзаллый;

4. Һәр укучы үзенә генә хас темпта текстларны офоэпик нормаларга туры китереп укый;

- текстның аерым бер өлешләрен сөйли (2 - 3 җөмлә белән) ;

- укылган текст эчтәлеге буенча бирелгән сорауларга җавап бирә;

- тыңланган текстка исем куша белергә тиеш.

1 нче сыйныфны тәмамлаганда, укучыларның белеменә, эш осталыгына, һәм күнекмәләренә таләпләр:

•әсәрне иҗекләп, аерым сүзләрне дөрес әйтеп укый белү;

•текст эчтәлеген аңлау;

•проза һәм шигъри әсәрләрне аера белү;

•фольклор әсәрләрен аеру (табышмак, санамыш, тизәйткеч, эндәшләр һ.б.)

•тексттагы кабатлаулар, рифма, эндәш сүзләрне табу, сорау һәм өндәү җөмләләрне тану

•"Эчтәлек" битеннән кирәкле әсәрнең кайсы биттә булуын ачыклау;

•бирелгән текстка карата сорауларга җавап табу.

Укучы түбәндәгеләрне белергә тиеш

•төрле авторларның 3 - 4 әсәрен яттан;

•укылган әсәрләрнең эчтәлеген.

2 нче сыйныфны тәмамлаганда, укучыларның белеменә, эш осталыгына, һәм күнекмәләренә таләпләр:

1. Әсәрдәге сүзләрне дөрес итеп әйтеп,кычкырып һәм эчтән укый белү;

2. Шигырьләрне сәнгатьле итеп уку.

3.Әсәрнең мәгънәви кисәкләре арасында бәйләнешләрне ачыклау, төп фикерне билгеләү һәм аны үз сүзләрен белән әйтеп бирү;

4. Төрле авторларның 6-8 шигырен яттан сөйләү;

5. Кыска күләмле әсәрләрнең эчтәлеген сөйләү;

6. Тылсымлы һәм хайваннар турындагы әкиятләрне аера белү;

7. Әсәрдәге төп геройга үз мөнәсәбәтеңне белдерү;

8.Укылган әсәрдән чагыштыру, җанландыру, контраст кебек алымнарны таба белү;

9. Сүзлекләрдән файдалану.

Укучы белергә тиеш:

-2-3 татар классигының исемен;

-2-3 хәзерге заман язучысы яки шагырҗнең исемен,алар язган әсәрләрне һәм әсәрнең эчтәлеген;

-баланың үзенә иң ошаган авторның берничә әсәрен;

-тиешле интонация белән текстларны аңлап укый һәм укыганны үз сүзләре белән эзлекле итеп сөйли белүе;

-текстлардагы сүзләрнең күп мәгънәле, күчерелмә мәгънәдә булуларын аңлата алу;

-сурәтне (образны) әсәр текстында таба һәм кеше белән бәйләнешен күрә белү;

-"әсәр" төшенчәсен, җанлы сөйләмнән аермасын белү;

-әдәби әсәрнең чәчмә, тезмә,пьеса рәвешендә язылуы үзенчәлекләрен үзләштергән булу;

-әдәбиятның төрләрен, матур әдәбиятны аера белү;

-китаплар дәреслекләр, сүзлекләр, әдәби әсәрләр белән кызыксыну, эшли белү күнекмәләре булу;

Алынган белемнәрне көндәлек тормышта куллану;

-китапның төрле элементларына карап, эчтәлеген билгеләү;

-мөстәкыйль рәвештә уку өчен китап сайлау;

-сүзлекләрдән кирәкле мәгълүматны таба белү.

3 нче сыйныфны тәмамлаган укучыларның белеме,эш осталыгы һәм күнекмәләренә таләпләр:

Әсәрне сүзләрне дөрес итеп әйтеп, кычкырып һәм эчтән укый белү;
Әсәрнең мәгънәви кисәкләре арасындагы бәйләнешне ачыклау, төп фикерне билгеләү һәм аны үз сүзләрең белән әйтеп бирү;
Төрле авторларның 6-8 шигырен яттан сөйләү;
Кыска күләмле әсәрләрнең эчтәлеген сөйләү;
Тылсымлы һәм хайваннар турындагы әкиятләрне, мәсәлләрне аера белу;
Әсәрдәге төп геройны характерлау, төрле әсәр геройларына чагыштырма характеристика;
Укылган әсәрдән чагыштыру, җанландыру, контрастны таба белу;
Сүзлекләрдән файдалану;
Аерым бер элементы буенча китапта ориентлашырга ойрәтү ( авторы , исеме, "Эчтәлек" бите,иллюстрацияләр).

Укучы түбәндәгеләрне белергә тиеш:

4-5 татар, рус, чит ил классигынын исемен;
4-5 хәзерге заман язучысы яки шагыйренең исемен, алар язган әсәрләрне һәм эчтәлеген;
Үзенә иң ошаган авторның берничә әсәрен.

Алынган белемнәрне көндәлек тормышта куллану

китапның, төрле элементларнына карап, эчтәлеген билгеләү;
мөстәкыйль рәвештә уку өчен китап сайлау;
укылган әсәр геройларын тасвирлап сөйләү;
сүзлекләрдән кирәкле мәгълүматны табу.

4 нче сыйныфны тәмамлаган укучыларның белеме,

эш осталыгы һәм күнекмәләренә таләпләр:

Әсәрне сүзләрне дөрес итеп әйтеп, кычкырып һәм эчтән укый белү;
Әсәрнең мәгънәви кисәкләре арасындагы бәйләнешне ачыклау, төп фикерне билгеләү һәм аны үз сүзләрең белән әйтеп бирү;
Төрле авторларның 6-8 шигырен яттан сөйләү;
Кыска күләмле әсәрләрнең эчтәлеген сөйләү;
Тылсымлы һәм хайваннар турындагы әкиятләрне, мәсәлләрне аера белу;
Әсәрдәге төп геройны характерлау, төрле әсәр геройларына чагыштырма характеристика;
Укылган әсәрдән чагыштыру, җанландыру, контрастны таба белу;
Сүзлекләрдән файдалану, тематик сүзлекләр төзү;
Аерым бер элементы буенча китапта ориентлашырга ойрәтү ( авторы , исеме, "Эчтәлек" бите, иллюстрацияләр)
Фольклор жанрын аеру: хайваннар турындагы,тылсымлы әкиятләрне өйрәнү, мәсәл,хикәя турында күзаллау, халык иҗаты әсәрләре һәм автор әсәрләрен төркемли белү.

Укучы түбәндәгеләрне белергә тиеш:

4-5 татар, рус, чит ил классигынын исемен, аларның әсәрләрен;
4-5 хәзерге заман язучысы яки шагыйренең исемен, алар язган рубрикаларны;
Үзенә иң ошаган авторның берничә әсәрен.

Алынган белемнәрне көндәлек тормышта куллану

китапның, төрле элементларнына карап, эчтәлеген билгеләү;
мөстәкыйль рәвештә уку өчен китап сайлау;
укылган әсәр геройларын тасвирлап сөйләү;
сүзлекләрдән кирәкле мәгълүматны табу.

"Әдәби уку" предметының төп эчтәлеге

Программа әдәби әсәрләр белән эшләү юллары, алымнары белән таныштыра, шул ук вакытта укытучыга иҗади эшләү мөмкинлеге дә калдыра.

Шигырь һәм проза. Шигъри һәм чәчмә әсәрләр турында гомуми күзаллау булдыру. Әдәби әсәрнең исеме, авторы (язучы, шагыйрь) була, халык авыз иҗатында ул билгесез (авторы юк).

Халык авыз иҗаты әсәрләре

Халык авыз иҗаты турында гомуми күзаллау. Авторларының булмавы, телдән сөйләм, гамәли уен характерындагы кече жанр әсәрләре. Бишек җырлары, санамыш, табышмак, тизәйткеч, эндәшләр. Әйләнмәле һәм чылбыр әкиятләре. Халык авыз иҗатының табышмак, әйләнмәле әкият кебек формаларын гамәли үзләштерү.

Сурәтләнгән вакыйгаларга карата автор фикере (әсәр исеме, геройларга характеристика, автор бәяләмәсе).

Хайваннар турында әкиятләр. Әкиятләр турында гомуми күзаллау. Татар халкының хайваннар турындагы әкиятләрендә төп герой, аның характеры. Россия халыклары әкиятләре. хайваннар турында әкиятләрнең, гасырлар кичеп, хәзерге көнгә кадәр килеп җитүе: бик борынгы әкиятләр, борынгы әкиятләр, әкияти вакыйгалар.

Әкиятләрнең тәрбияви роле. Геройларның характеры, аларның акыл-фигыльләре, һәрвакыт ярдәмчел, киң күңелле булуларына игътибар итү, ишарә ясау. Күчмә сюжетлар.

Тылсымлы әкиятләр. Сюжет куелышы. Тылсымлы дөньядагы предметлар, әкияти төсләр, тылсымлы булышчылар. Борынгы заманнарда дөньяны танып белү (төрле көчләр, кешенең хайванга, үләнгә, табигать күренешләренә әверелүе). Тылсымлы әкиятләрнең төзелеш үзенчәлеге (вакыйгаларның чылбыр рәвешендә үрелеп баруы, кабатлаулар). Тылсымлы әкият геройлары. Тылсым дөньясы, булышчылар, тылсымлы предметлар, тылсымлы саннар (3, 7, 13, 40). Әкият геройларының тылсым дөньясында сәяхәт итүе, сынаулар аша үтүе, явыз көчләрне җиңүе, гаделлекнең тантана итүе. Дөнья халыклары әкиятләре.

Тормыш-көнкүреш әкиятләре. Тормыш-көнкүреш әкиятләренең килеп чыгышы. Тылсымлы әкиятләрдән аермалы яклары. Әкиятләрдә проблемалар, үгет-нәсыйхәт, юмор хисе.

Автор әкиятләре. Автор һәм халык әкиятләрендә сюжет-композиция охшашлыгы, яңа мәгънәви төсмерләр бирү. Татар, рус, дөнья классикасында халык әкиятләре һәм автор әкиятләрендә охшашлык: сихри көчләрне җиңү юллары (халык әкиятләрендә), ярату хисенең көче (автор әсәрләрендә).

Риваять, бәет, мифлар турында гомуми күзаллау булдыру. Риваять, бәет, мифларда кешеләр тормышының чагылышы, табигый көчләрнең кешеләргә ярдәмгә килүе. Кешелек дөньясы һәм тылсымлы дөнья арасындагы бәйләнеш.

Мәкальләр. Мәкальләр - халыкның тормыш тәҗрибәсеннән тупланган акыллы сүзләр. Мәкальләрне төрле ситуацияләрдә урынлы куллана белергә күнектерү. Төрле халыкларның мәкальләре, аларның охшашлыгы. Әкият, мәсәл, хикәянең, иллюстрацияләрнең эчтәлегенә туры килә торган мәкальләрне дөрес сайлау.

Автор әсәрләре

Тылсымлы шигъри әкиятләр (Г. Тукай. «Су анасы», «Шүрәле» һ.б.), аларда халык әкиятләре белән сюжет бәйләнеше, композиция үзенчәлеге. Автор әсәрләрендә һәм халык әкиятләрендәге сюжет кулланылышы (капма-каршы ике дөнья, булышчылыр, тылсымлы төсләр). Автор әкиятләрендә, нәкъ халык әкиятләрендәгечә, вакыйгаларның кабатлануы, чылбыр рәвешендә тезелүе, аерым сүзләрнең ритмик кабатланып килүе. Автор теленең кабатланмас матурлыгы.

Мәсәлләр

Мәсәлләрнең ике өлештән - сюжеттан һәм моральдән (үгет-нәсыйхәт, әдәп-әхлак кагыйдәләре) торуын аңлату. Мәсәлләрнең хайваннар турындагы әкиятләрдән килеп чыгышы һәм гасырлар дәвамында үсеше. Мәсәл моралендә мәкальләр куллануның тәрбияви роле. Татар язучыларының мәсәлләре белән танышу.

Әдәби жанрлар

Жанрлар турында гомуми күзаллау булдыру; хикәя, шигырь.

Хикәя. Хикәянең исеме. Ике образны чагыштырып сөйли белү. Әсәр геройларына карата үз фикереңне белдерү. Жанр үзенчәлеге: сурәтләнгән вакыйгаларның тормышчанлыгы, әхлак кануннарына туры килүе, уйлап табучанлык. Әсәр исеменең төп мәгънә, эчтәлек белән туры килүе. Хикәя геройлары, аларның портретлары, характеры, сөйләм һәм вакыйгалар аша чагылышы. Хикәядә авторның үз геройларына мөнәсәбәте. Хикәя герое. Характер һәм тойгылар үзенчәлеге. Геройларның характерына чагыштырма анализ. Авторның геройга, вакыйгаларга, күренешләргә мөнәсәбәтен сиземли алу, үз фикереңне әйтә белү. Хикәяләрдә автор билгеләмәсе: герой портреты, катнашучы геройларга характеристика, пейзаж һәм интерьер сурәтләнеше, геройны чолгап алган тирәлек. Әкият һәм хикәя жанрының аерымлыклары (бары тик күзәтелә генә): әкияттә кискен бирелә, ә хикәяләрдә композициянең уйланылмаган, алдан күрелмәгән борылыш алуы күзәтелә. Жанрларның максаты төрле булуга игътибар итү: әкиятләрдә укучы-тыңлаучыга табигатьнең югары көчләре тәэсире, геройларның халәте бирелсә, хикәяләрдә теге яки бу вакыйгада геройларның характерын ачу күзәтелү. Хикәя жанрының үзенчәлекле якларын күзәтү: а) хикәяләрдә вакыйгалар агышы (әсәр героеның характерын ачыклау өчен кызыклы хәлләр); ә) герой характерының катлаулылыгы; б) вакыйга һәм хәлләрнең киеренкелеге; в) әсәрнең сәнгатьле теле. Әсәрдә берничә сюжет сызыгы белән вакыйгалар бирелеше, геройларның кичерешләре, җиңүләре.

Шигырь. Дөньяны шагыйрьләр күзлегеннән чыгып танып белү: шагыйрьнең матурлыкны тоя белергә өйрәтүе. Рифма белән танышу: аны сиземли, таба, куллана белергә күнектерү. Кеше һәм табигать бергәлеге. Әйләнә-тирә дөнья матурлыгының шагыйрь өчен илһам чишмәсе булуына инандыру. Шигырьдә чагыштыру, сынландыру, эпитет. Автор әсәрләрендә һәм халык авыз иҗатында охшашлык. Чагыштыру, контраст, җанландыру кебек гади әдәби алымнарны таба белү. Җанлы сөйләмнең мөһим чараларын үзләштерү күнегүләре: темп, тавыш көче, тон, сөйләм мелодикасы (тавышны күтәрү, түбәнәйтү).

Лирик геройның («Катнашучы герой», «Автор») эчке дөньясын шигъри формада ачып бирү юллары: әйләнә-тирә табигатьне сурәтләү, хис һәм тойгылар чагылышы. Әсәр геройларының сөйләм үзенчәлекләрен билгеләү, аларның эш-гамәлләрен, тирә-якка, дөньяга карашларын чагыштырып карау, үзеңнең һәм авторның геройга мөнәсәбәтен ачыклау. Тексттагы сүзләренең мәгънә төсмерләрен аера белү һәм аларны сөйләмдә куллану, сурәтләү чараларын тану һәм аңлау (чагыштыру, эпитет, метафора, фразеологик берәмлекләр, каршы кую, кабатлаулар). Төрле ел фасылларын чагыштырып, дөньяның күп төсле, формаларның күп төрле булуын аңларга ярдәм итү, матурлыкка тиешле хисләр белән җавап бирергә, оригиналь һәм стандарт булмаган фикерләргә кызыксыну уяту. Гади предметларның гадәти булмаган якларын ачу.

Геройның эчке дөньясын аның әйләнә-тирә дөньяны танып белүе аша күрсәтү. Шагыйрьләр иҗат иткән дөнья белән чынбарлык арасындагы охшаш һәм аермалы якларны билгеләү. Шигырьләрне укыганда әдәби сурәтләү чараларын (чагыштыру, җанландыру, капма-каршылык, лексик һәм композицион кабатланулар) эзләп табу. Авторларның иҗат алымнары, тормышлары турында күзаллау булдыру. Диалогик һәм монологик сөйләмне үстерү.

Әдәби әсәрләрнең башка сәнгать әсәрләре белән бәйләнеше.

Библиографик культура

Дәреслектә җиңел генә ориентлашырга өйрәтү: эчтәлектән кирәкле әсәрне тиз генә эзләп таба белү. Кече яшьтәге мәктәп баласының дәрестән тыш эшчәнлеген оештыру: өй, мәктәп китапханәләреннән файдалану. Фән буенча сүзлек, белешмә әдәбият, вакытлы матбугат белән эшләү. Балалар китабы белән эшләү. Катапның төп элементларын аеру: китап тышлыгы, китап төпсәсе, битләре. Китапны саклап тоту күнекмәләре булдыру.

Тематик һәм монографик җыентыклар турында күзаллау булдыру. Төрле тематик җыентыклар төзү күнекмәләре бирү. «Сайланма әсәрләр» төшенчәсе бирү. Теге яки бу язучы, шагыйрь иҗатын өйрәнгәннән соң, аның әсәрләреннән нәни җыентыклар төзү. Китапханәләрдән файдалана белү осталыгын үстерү, тәкъдим ителгән исемлек буенча китаплар сайлый белергә өйрәтү.

Әдәби китапларда җиңел ориентлашу. Китап ахырында бирелгән эчтәлек белән эшләү. Китапның элементлары: титул бите, аннотация, китапның рәссам-бизәүчеләре турында өйрәнүне дәвам итү. Аерым әсәр яисә китапка аннотация яза белергә күнектерү. Сайланма әсәрләр турында белешмә бирү. Мәгънәсе аңлашылмаган яисә авыр язылышлы сүзләрне сүзлекләрдән таба белергә өйрәтү. Язучы, шагыйрьләр турында чыгышлар ясау. Китапханәдә ориентлашу.

Аңлап һәм сәнгатьле уку күнекмәләрен үстерү. Телдән һәм язма сөйләм күнегүләре. Аралашу культурасын ныгыту. Темага карата, әсәр буенча үз фикерләреңне төгәл әйтә белү.

Уку , сөйләү, тыңлау күнекмәләре формалаштыру

Укучыларны тиз һәм йөгерек укырга гадәтләндерү. Укыганда орфоэпия нормаларын төгәл саклау, дөрес тавыш төсмерләре (тавыш көче, темпы) белән укырга өйрәтү. Аңлап һәм сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Укуга карата таләпләрне төгәл үтәү: кычкырып укуның дөреслеге, сәнгатьлелеге, укуның тизлеге.

Юмористик һәм җитди характердагы әсәрләрне кычкырып, яттан укыганда эмоциональ характерын чагылдыру. Тавыш төсмерләре - интонация, тон, тавыш көче, темп, пауза, логик басым, сүзсез мимика, хәрәкәтләрне бирү күнекмәләре.

Текстларны анализлаганда сәнгатьлелек чараларын табарга күнектерү. Сурәтләү чаралары турында беренчел күзаллау булдыру, кабатлауларның мәгънәсенә төшенү, тавышның сәнгатьлелеген ачыклау: рифма, ритм тою күнекмәләре.

Сәнгатьле уку күнекмәләре формалаштыру (интонация, тон, темп саклап кычкырып уку). Автор бирергә теләгән картинаны күзаллау. Эчтән укый белергә күнектерү. Чылбыр рәвешендә укыганда үз урыныңны белеп, чират буенча уку. Укылган әсәргә анализ ясау күнекмәләре.

1 нче сыйныфта "Әдәби уку" предметының төп эчтәлеге

1.Әзерлек чоры (5 сәг.)

Әкият текстын тыңлау, эчтәлеген сөйләү.

Балаларда текст турында башлангыч күзаллау булдыру. Рәсем белән бирелгән хикәяне исемләү .Текст төзү элементлары. Укылган текст эчтәлеге буенча бирелгән укытучы сорауларына җавап бирү. Текст эчтәлеген сайлап алып сөйләү, шигырь ятлау. Сүз турында башлангыч күзаллау булдыру. Басма хәрефләрнең элемент-өлгеләре белән танышу.

2.Әлифба чоры (20 сәг.)

Сузык авазларының артикуляцияләрен ныгыту. Сузык авазларны аеру күнегүләре. Иҗек турында белешмә. Элемент-өлге ярдәме белән басма хәрефләр төзү һәм аларның формаларын үзләштерү. Укытучы укыган текстны тыңлау, эчтәлеген аңлау, куелган сорауларга җавап табу, ишетеп кабул ителгән текстның эчтәлеген тулысынча яки сайлап сөйләү.

Рәсем һәм схема белән бирелгән сүзләргә аваз анализы.

Аваз-хәреф схемаларын иҗекләп һәм орфоэпик дөрес итеп уку. Шартлы билгеләр һәм басма хәрефләр нигезендә сүзнең аваз формасын график формага күчерү процессын күзәтү. Яңгырау һәм саңгырау тартыкларны калын һәм нечкә яңгырашын билгеләү. Аваз-хәреф схемалары нигезендә авазларны аеру, иҗекләр, сүзләр, текстлар уку.

Табышмаклар уку һәм аларның җавабын табу. Тизәйткечләр, санамышлар, үртәвечләр, өйрәнелә торган аваз булган халык мәкальләрен уку, истә калдыру һәм хәтер буенча сөйләү.

Аваз. иҗек.сүз.җөмлә һәм текст турында образлы күзаллау формалаштыру. Текстта сурәтләнгән вакыйгаларга укучы баланың һәм авторның мөнәсәбәтен белдерә белү.

3.Халык авыз иҗаты һәм әдәбият (5 сәг.).

Балаларда халык авыз иҗаты турында гомуми күзаллау булдырыла. Авторларның булмавы, телдән сөйләм, практик-уен характерындагы кече жанр әсәрләре. Санамыш, табышмак, тизәйткеч, эндәшләр.Халык авыз иҗатының табышмак, әйләнмәле әкият кебек формаларын практик үзләштерү.

4.Әдәби жанрлар (5 сәг.)

Жанрлар турындагомуми күзаллау булдыру.

Рифма белән танышу: аны таба, куллана белергә күнектерү.

Кыска текстлар һәм аларга ясалган иллюстрацияләрне чагыштырып, әдәби образның сәнгатьнең төрле төрләрендә тасвирлануы аңлату.

Балалар проза һәм поэзиянең үзенчәлекләрен танып беләләр, "автор", "әсәрнең исеме" төшенчәләре бирелә, әсәрдәге персонажларны танып әйтә алалар.

№

Бүлек исеме

Сәг. саны

Грамотага өйрәтү.Әзерлек чоры

Белем көне. Мәктәп һәм дәреслек белән танышу.

Предмет һәм сүз. Җанлы һәм җансыз предметларны белдерүче сүзләргә сораулар кую

"Куян кызы" әкияте

Предметларны, предметларның эшен һәм билгесен белдерүче сүзләр

Иҗек турында төшенчә бирү. Сузык һәм тартык авазлар

Яңгырау һәм саңгырау тартык авазлар

Әлифба чоры

Калын һәм нечкә авазлар(а),(ә) авазларын хәрефләр белән тамгалау

Сузык (а,ә,ы,э,и,у,ү,о,ө) авазларын аеру күнегүләре

Сонор тартык авазлар (м,н,л)

Сонор тартык авазлар (р,й,ң)

Я,ю,е хәрефләренең ике авазга (йа), (йә), йы), (йэ),(йу), (йү) билге булып йөрүе

Тартык [д] , [т] авазы һәм Д,д һәм Т,т хәрефләре.

Тартык [з] , [с] авазы һәм З,з һәм С,схәрефләре.

Тартык[г, к] авазлары һәм Г,г һәм К,к хәрефләре.

Тартык [в], [ф] авазы һәм В,в һәм Ф,ф хәрефләре.

Тартык [б],[п] авазы һәм Б,б һәм П,п хәрефләре.

Тартык[ш], [ж]авазы һәм Ш,ш һәм Ж,ж хәрефләре.

Тартык [җ],[ч] авазы һәм Ч,ч һәм Җ,җ хәрефләре.

Тартык[х]]авазы һәм Х,х хәрефләре.

Тартык [һ]авазы һәм Һ, һ хәрефләре.

Сузык [йо] авазы һәм Ё,ё хәрефләре.

Тартык (щ] авазы һәм Щ,щ хәрефләре.

Тартык [ц] авазы һәм Ц, ц хәрефләре.

ь хәрефе, ъ (калынлык һәм аеру билгесе ) хәрефе. Тартык[гъ,къ] авазлары

Әдәби уку.Сәяхәткә чыгу

Аптыраткыч әкиятләр,санамыш серләре.

Борынгы санамышлар.

Табышмак ничек төзелә?

Эндәшләр.Тизәйткечләр.

Кайтаваз мәгарәсе

Охшаш яңгырашлы сүзләр.

Рифма һәм шигырь мәгънәсе.

Аю өне янында

Чылбыр әкиятләр

Чәчәкле аланда

Яңгыравык шигырьләр. Поэзиядә һәм прозада яңгыравык сүзләр.

Урман мәктәбендә

Урман мәктәбендә. Малайлар һәм кызлар турында. Санамыш, тизәйткеч, үртәвеч. Поэзиядә юмор хисе.

Шүрәледә кунакта

Язучы фантазиясе. Дөньяны кем ничек күрә? Шагыйрь нәрсә күрә һәм ишетә?

Китап рәссамы күргәзмәсендә

Такмазалар, уйдырмалар - "ялган" әкиятләр, үртәвечләр.

Иллюстрация сәнгате.Рәссам нәрсә күрә? Рифмалашкан сүзләр.

Библиографик культура

һәр дәрестә

Уку , сөйләү, тыңлау күнекмәләре формалаштыру

һәр дәрестә

Барлыгы

2 нче сыйныфта "Әдәби уку" предметының төп эчтәлеге

Белдекле Керпедә кунакта (21 сәгать)

Хайваннар турында әкиятләр. Әкиятләр турында гомуми күзаллау булдыру. Татар халык әкиятләрендәге төп герой белән башка халыклар әкиятләрендәге төп герой арасындагы охшаш һәм аермалы яклар. Геройларның характеры. Россия халыклары әкиятләре.

Тылсымлы әкиятләр. Җирдәге һәм тылсымлы дөньяны чагыштыру. Тылсымлы предметлар (эченнән гаскәр чыга торган таяк, төрле ашамлыклар тулы тырыс, хәзинәсе бер дә кимеми торган сумка, кеше күзенә күрсәтми торган бүрек,җилән, зур атлата торган итек, дошманны кырып сала торган кылыч Һ.6.), герой куллана торган тылсымлы әйберләр: тарак,көзге, кайрак, балдак. Тылсымлы булышчылар (җәнлекләр: әтәч, бүре, аю, куян, шулай ук убырлы карчык Һ.6.), тылсымлы төсләр (ак һәм кара). Борынгы дөньяның тылсымлы әкиятләрдә чагылышы (табигать көчләре, кешеләрнең хайваннарга, үсемлекләргә әверелүе).

Тылсымлы әкиятләрнең төзелеше (вакыйгаларның чылбыр рәвешендә баруы, кабатланулар, билгеле бер ритм, әкиятне истә калдыру).

2. Белмәмештә кунакта(4 сәгать)

Шигъри формада язылган әсәрләр(Р. Вәлиева, Ф. Яруллин, Җ. Дәрзаман ,Йолдыз). Йолдыз "Белмим" Р.Вәлиева "Замана баласы" Ф.Яруллин "Эшнең аның берние юк" Җ.Дәрзаман "Солдат булдым".

Кеше һәм табигать бергәлеге. Дөньяны шагыйрь күзлегеннән чыгып күзаллау. Әйләнә-тирә дөньяның матурлыгы -шагыйрь өчен илһам чишмәсе булуга инандыру. Шигырьдә чагыштыру, сынландыру, эпитет. Автор әсәрләрендә һәм халык авыз иҗатында охшашлык. Чагыштыру, контраст,җанландыру кебек гади әдәби алымнарны таба белү. Җанлы сөйләмнең мөһим чараларын үзләштерү күнегүләре: темп,
тавыш көче, тон, сөйләм мелодикасы (тавышны күтәрү,түбәнәйтү).

3. Укымышлы Ябалак янында (4 сәгать)

Г.Тукай ,Н.АхуноваА., Р Вәлиева,Р.Файзуллин, Э. Шәрифуллина әсәрләре; Г.Тукай "Буран"; кыска шигырьләр;Н.Ахунова "Хоккулар";Э.Шәрифуллина "Алтын балык"

Җанр үзенчәлекләре: сурәтләнгән вакыйгаларның тормышчанлыгы; әхлакый проблемаларның актуальлеге; уйдырмалар. Хикәянең төп мәгънәсе. Хикәя исеменең эчтәлеккә туры килүе. Хикәя геройлары, аларның портретлары һәм характерларының сөйләмнәре, башкарган гамәлләре аша чагылышы. Авторның үз героена мөнәсәбәте.

4. Аю өнендә (4 сәгать)

Л. Лерон,И.Туктар,Р.Миңнуллин әсәрләрен уку.

Л.Лерон "И ямьле дә соң дөнья!"

И.Туктар "Урман букеты".

Р.Миңнуллин "Чыршы әйләнәсендә".

5. Күрү ноктасы (21 сәгать)

Р.Харис,Ш.Галиев,Ф.Садриев,Р.Миңнуллин, Р.Сарби,Г.Юнысова,Г.Гыйльманов,Н.Арсланов,

М.Әгъләмов,М.Шабаев,Н.Мадьяров,З.Минһаҗева,Г.Шаһи,Ф.Зыятдинов,Р.Файзуллин, Г.Тукай,Р.Хафизова,Җ.Дәрзаман,Б.Рәхмәт,Р.Корбан,ЛЛерон,Ә.Моталлапов, Г.Афзал,Р.Валиева әсәрләрен уку.

Үзбәя бирә белү,табигатьне җанлы итеп күрә белү ,табигатьнең кабатланмас кыйммәтен аңлый белү,дөньяга шигъри караш белән объектив караш арасындагы аерманы аера белү. гади генә предметлардан да тылсым күрә белү ,бер тамчы суда да дөнья белән танышырга мөмкин икәнлеген аңлау, бинокль аша да дөнья белән танышырга мөмкин икәнлеген белү,матурлыкны "Күңел күзе" белән күрә белү ,күзәтүчән,игътибарлы һәм хыялый була белү,төрле ситуациядән чыгу өчен оптимистик карарлар кабул итү,тема һәм фикер уртаклыгын таба белү ,авторның төп фикерен аңлый белү.

6. Балалар газета-журналлары(4 сәгать)

Газета-журналларның ни өчен вакытлы матбугат дип аталуын,яңалык белән гайбәт арасындагы аерманы аера белү. Сәнгатьле уку күнекмәләре формалаштыру (интонация,тон, темп саклап кычкырып уку). Автор бирергә теләгән картинаны күзаллау. Эчтән укый белергә күнектерү. Чылбыр рәвешендә укыганда, үз урыныңны белеп, чират буенча уку.Укылган әсәргә анализ ясау.Татар телендә чыга торган балалар журналларын белү,журналларда һәм газеталарда ориентлаша белү.

7. Шагыйрь өчен табигать-серле һәм җанлы дөнья(4 сәгать)

Г.Морат, Г.Хәсәнов, Ә.Еники, Р.Мингалим, Йолдыз, Ф.Сафин, М.Фәйзуллина, Р.Газизов, С.Урайский, Л.Лерон, М.Галиев,М.Шабаев, Э.Шәрифуллина, Г.Мөхәммәтшин,Р.Вәлиева, Р.Корбан әсәрләре.

Әсәрләрне анализлый белү, рәссамнарның матурлыкны буяулар белән бирү үзенчәлекәрен белү,картиналардагы матурлыкны күрә белү, табигатьнең матурлыгын күрә белү.

8. Кызык һәм көлкеле хәлләр(6 сәгать)

Л.Лерон,М.Галиев,М.Шабаев,Э.Шәрифуллина,Г.Мөхәммәтшин,Р.Вәлиева,Р.Корбан,Йолдыз әсәрләре.

Капма-каршылыкның көлке тудыруын аңлау,үзеңнең кимчелекләреңне әсәрләр аша аңлау, бетерү өстендә эшләү,язучыларның кызыклы хәлләрне җиткерү алымнарына төшенү,юмор хисен аеру, мәзәк өлешне таба белергә өйрәнү,чыга алмаслык кыен хәлләрнең булмавын ачыклау.

9.Библиографик культура формалаштыру

«Эчтәлек» белән танышу, аңа карап, кирәкле әсәрне китаптан таба белү; кече яшьтәге мәктәп баласының дәрестән тыш эшчәнлеген оештыру: өй, мәктәп китапханәләреннән файдалану. Вакытлы матбугат белән эшләү. Балалар китабы белән эшләү. Китапның төп элементларын аеру: китап тышлыгы, китап төпсәсе, битләре. Китапны саклап тоту күнекмәләре булдыру. Дәреслектә җиңел генә ориентлашырга өйрәтү. Фән буенча сүзлек, белешмә әдәбият, вакытлы матбугат белән эшләү.

10.Уку, сөйләү, тыңлау күнекмәләре формалаштыру

Сәнгатъле уку күнекмәләре формалаштыру (интонация, тон, темп саклап кычкырып уку). Автор бирергә теләгән картинаны күзаллау. Эчтән укый белергә күнектерү. Чылбыр рәвешендә укыганда, үз урыныңны белеп, чират буенча уку. Укылган әсәргә анализ ясау.

№

Бүлек исеме

Сәг. саны

Белдекле Керпедә кунакта

Г.Тукай. "Кәҗә белән Сарык" әкиятенең жанр үзенчәлеге

Г.Тукай. "Кәҗә белән Сарык" әкиятенең жанр үзенчәлеге, ныгыту

Г.Тукай әсәрләрендә халык авыз иҗатының чагылышы

Хайваннар турындагы татар халык әкиятләре

Хайваннар турындагы татар халык әкиятләре, ныгыту

Йорт хайваннары турындагы халык әкиятләре

Йорт хайваннары турындагы халык әкиятләрен ныгыту

Кыргый җәнлекләр турындагы әкиятләр

Кыргый җәнлекләр турындагы әкиятләр, ныгыту

Аз булса да, үз акылың булсын

Җәнлекләр турында гуцул халык әкияте

Җәнлекләр турында гуцул халык әкияте,ныгыту

Тылсымлы әкиятләр

Тылсымлы әкиятләр, ныгыту

Автор әкиятләре белән борынгы әкиятләр арасындагы идея уртаклыгы

Ш.Галиев әсәрләрендә мәзәк мәсьәләләр

Ш.Галиевның "Котбетдин мәргән" (мәзәк маҗара)

Уйдырма әкиятләр

Бөҗәкләр турында шигъри әсәрләр

Автор әкиятләре. "Музей йорты"на сәяхәт

Белмәмештә кунакта

Замана баласы

Эш эшкә өйрәтә

Илен сөйгән - ир булган

Укымышлы Ябалак янында

Укымышлы Ябалак янында. "Музей йорты"на сәяхәт

Хоккулар

Кыска шигырьләр. "Музей йорты"на сәяхәт

Әкият һәм чынбарлык бергәлеге

Аю өнендә

"Музей йортына сәяхәт".Күренекле рәссамнар иҗатында ел фасылларының үзенчәлекле чагылышы

Күзәтә белгән кеше - бәхетле кеше

"Серле ачкыч" мәктәп клубына хат язу

Күрү ноктасы

Күзәтү ноктасы

Дөньяны танып-белүнең яңа ысуллары

Хыялда тудырган дөнья

"Музей йорты"на сәяхәт

Күңел күзе

Ай нәрсәгә охшаган?

Дөньяга төрлечә караш

Дөнья белән танышуны дәвам итү (су өслеге)

Дөнья белән танышу (боз аша)

Бер тамчы суга дөнья ничек сыйган?

Бинокльдән күзәтү

Син - миңа, мин сиңа карыйм

Алар - безгә, без аларга карыйбыз

Үсемлекләр дә хыяллана

"Музей йорты"на сәяхәт

Бер предметка төрлечә караш

Кечкенә дә төш кенә

"Музей йорты"на сәяхәт

"Серле ачкыч" мәктәп клубы утырышы

Мин һәрвакыт үзем булып калам

Кем нәрсәгә шатлана?

Балалар өчен газета һәм журналлар

Яңалыклар ничек тарала?

Балалар журналлары

Балалар газеталары

"Серле ачкыч" мәктәп клубы утырышы

Шагыйрь өчен табигать - серле һәм җанлы дөнья

"Якты тәрәзә каршысында"."Музей йорты"на сәяхәт

Кышкы урман матурлыгы

Якты күл сагышы

Кызык һәм көлкеле хәлләр

Көлке ничек туа?

Шаяртуның да бер төп мәгънәсе була

Гаҗәпнең дә гаҗәбе, мәзәкнең дә мәзәге

Искитмәле тамашалар

"Серле ачкыч" мәктәп клубына хат язу

Уку елын йомгаклау. Җәйге биремнәр

Библиографик культура

һәр дәрестә

Уку , сөйләү, тыңлау күнекмәләре формалаштыру

һәр дәрестә

Барлыгы

3 нче сыйныфта "Әдәби уку" предметының төп эчтәлеге

1. Күзәтәбез һәм тәэсирләр белән уртаклашабыз (14 сәгать)

Табигатьнеӊ гүзәллеген әдәби һәм сәнгать әсәрләре аша аңлату. Балаларны табигатьтәге үзгәрешләрне күзәтеп барырга, күргәннәреӊ белән уртаклашырга өйрәтү. Кеше һәм табигать бергәлеге. Дөньяны шагыйрь күзлегеннән чыгып күзаллау. Әйләнә-тирә дөнья матурлыгының шагыйрь өчен илһам чишмәсе булуына инандыру. Шигырьләрдә чагыштыру, сынландыру, эпитет. Чагыштыру, контраст, җанландыру кебек гади әдәби алымнарны таба белү.

Б. Рәхмәт "Иӊ күӊелле чак", Р. Хисмәтуллин «Июль аланы», Р. Вәлиева "Җәй һәм бала", М. Галиев «Җиләктән кайтканда», М. Мирза "Көздә бермәл", "Көз", "Болыт", Б. Рәхимова «Шук болытлар, батыр җил, якты кояш», М. Гафури "Болын", Н. Дәүли «Бала болыт», . Р. Корбан "Көз нигә моӊая", Р. Вәлиева "Яӊгыр, яу!", "Китмә әле, бераз тор", Йолдыз "Салават күпере", М. Әлимбаев "Салават күпере", Л. Лерон «Яӊгырныӊ ял көне», М. Җәлил "Яӊгыр", Р. Мингалим «Август каеннары», Ш. Маннур "Көзге урманда", З. Туфайлова «Яфрак ява», Х. Әюпов «Әбиләр чуагы», К. Тәхау "Көзге урман", Р. Әхмәтҗан "Соӊгы яфрак", М. Мазунов «Карап торам», Г. Хәсәнов «Кыр казы», Г. Бәширов «Ана каз белән ата каз һәм аларныӊ унике бәбкәсе», Н. Гыйматдинова «Казлар», Г. Остер «Серне ачты», В. Хәйруллина "Тәрбияче попугай", Н. Сладков "Күзалдавычлар", Р. Әхмәт "Сыкы", Н. Сладков "Кем остарак", Р. Корбан "Мәктәпкә озату бәйрәме", Г. Паушкин "Кыш", Г. Рәхим "Безнеӊ тауда", Н. Әхмәдиев "Чишмәгә суга барам", К. Кәримов "Кышкы мәтрүшкәләр", Н. Гыйматдинова Сарбай".

2. Чагыштырулар серенә төшенәбез (6 сәгать)

Әкиятләр турында гомуми күзаллау булдыру. Татар халык әкиятләрендәге төп герой белән башка халыклар әкиятләрендәге төп герой арасындагы охшаш һәм аермалы яклар. Геройларның характеры. Россия халыклары әкиятләре. Әкиятләрнең гасырлар дәвамында үсеше. Гади вакыт тасмасы: 1) бик борынгы әкиятләр, 2) борынгы, 3) бик борынгы булмаган әкияти вакыйгалар турында аңлату.

Бик борынгы әкиятләрдә хайваннар арасындагы мөнәсәбәтләр, аларның тышкы күренешләре төп урынны алып тора. Борынгы әкиятләрдә геройның аңы, хәйләгә осталыгына дан җырлана. Ә әкияти вакыйгалар исә үз эченә геройның изге эшләрен, аның сәләтен, киң күңеллеген күрсәтүне максат итеп куя. Йөремсәк әкиятләр турында күзаллау.

Әфган халык әкияте: " Иң яхшы дару", "Табышны ничек бүләргә?", "Кабартма"; Уйгур халык әкияте: "Тылсымлы китмән"; Инглиз халык әкияте: "Көрән төстәге пингвин баласы"; Монгол халык әкияте: "Әтәч таңда нигә кычкыра?"; Манси халык әкияте: "Куянның колагы нигә озын?"; Кабарда халык әкияте: "Җәнлекләр патшасы"; Венгр халык әкияте: "Комсызлык бәласы"; Африка негрлары әкияте: "Сырны ничек бүлгәннәр?"; Эстон халык әкияте: "Куянның ирене нигә ярык?"; Эвенк халык әкияте: "Әтәч нигә кычкыра?"; Казакъ халык әкияте: "Юмарт дөя"; Нугай халык әкияте: "Карт һәм су анасы"; Норвегия халык әкияте: "Кабартма"; Алман халык әкияте: "Сандугач белән Аю"; Каракалпак халык әкияте: "Җәй белән Кыш нигә күрешми?"; Латыш халык әкияте: "Шайтанга ничә яшь?"; Литва халык әкияте: "Итагатьле мәче", Л. Лерон "Әкияти башламнар", Йолдыз "Охшашлык", Э. Шәрифуллина "Әкият кайда?"

3. Кешеләрнең хыялларын аңларга тырышабыз. (7 сәгать)

Әкият һәм хикәя жанрларының композиция үзенчәлеген (күзәтүләр аша) аңлату. Укучы - тыңлаучыга табигый көчләрнең серен , әкият геройларының серле тормыш агышын күрсәтү, хикәя геройларының характерында тормыштан алынган вакыйгаларны чагылдырып сөйләү. Уйдырмаларның максаты-тыңлаучыларны дөньяда булмаган,уйлап чыгарылган хәлләр белән шаккатыру.

Л. Лерон "Хыял", Йолдыз "Антенналы бәрәӊге", Л. Лерон "Хыялый Акбай", Ә. Габиди "Тере антенналар", Л. Лерон "Мәче малае Шукбай", "Шукбай балык тота", "Хат", Ф. Мөслимова "Хыялый", З. Гомәрова "Хыялларым", Б. Рәхмәт "Ничек өйрәнергә", Р. Фәйзуллин "Тугайда", А. Әхмәтгалиева "Болытта җиләк үсә", Ф. Садриев " Юкка көттеләр", А. Гыйләҗев "Суык", А. Аланазаров "Дустымны эзлим2, В. Хәйруллин "Кем булам", Йолдыз "Этем югалды бүген", Р. Гыйзәтуллин "Батырлык", Г. Рәхим "Иске самавыр торбасы".

4. Ярату турында. (9 сәгать)

"Ярату" төшенчәсенеӊ мәгънәсен әдәби әсәрләрдәге вакыйга һәм образлар язмышы аша аӊлату: гаиләне хөрмәтләү, гаилә әгъзаларына, туган җиргә карата ярату хисләре, кече туганнарыбызга мәхәббәт. Дөньяны шагыйрьләр күзлегеннән чыгып тану.

Р. Вәлиев "Барысын да яратам", Ш. Маннур " Яратам", Р. Вәлиева "Чыпчык", М. Хөсәен "Китап", С. Урайский "Туган ил", А. Гыймадиев "Шәмси маҗаралары", Н. Кәримова "Авылым җыры", В. Нуриев "Кем катырак суга?", Р. Вәлиева "Яӊгыр белән Кояш", Г. Сабитов "Тәүге шатлык", Ә. Баянов "Тургай", Н. Гыйматдинова "Болын патшасы", А. Әхмәтгалиева "Безнеӊ чишмә", Г. Бәширов "Беренче кар", Н. Сладков "Кышкы җәй", М. Мазунов "Яӊа карлар ява", И. Солтан "Кар ник шыгырдый?", И. Солтан "Кар ник ява?", Р. Мәннан "Кыш килә", Ф. Зыятдинов "Муллык билгесе", М. Мирза "Кышныӊ китәсе килми", Р. Миӊнуллин "Кар бәйрәме", С. Урайский "Кыш шатлыгы", Р. Вәлиева "Каникул вакытында".

5. Хикмәтле тормыш тәҗрибәсе туплыйбыз (7 сәгать)

Мәсәл жанрының килеп чыгышы, үсеше. Бөтен дөньяга танылган мәсәлчеләр: Эзоп, Ж.Лафонтен, И.Крылов, татар мәсәлчеләре К.Насыйри, Г.Тукай,М.Гафури, Г.Шамуков, Ә.Исхак һәм башка язучылар әсәрләрен өйрәнү. Төрле халык мәкальләре . Мәкальләрне сөйләмдә, мәсәлләрдә урынлы куллану. Дөньяны шагыйрьләр күзлегеннән чыгып тану. Мәсәл һәм әкиятне чагыштыру. Мәсәлләрнең хайваннар турындагы әкиятләрдән килеп чыгуы. Мәсәлләрнең төп асылы, эчтәлеге. Мәсәл моралендә мәкальләр куллану. Мәсәлләрнең тәрбияви роле.

Эзоп "Давыл белән Кояш", Г. Тукай "Җил илә Кояш", Н. Исәнбәт "Ябалак белән Чыпчык", татар халык әкияте "Ябалак белән чыпчык", Ф. Яруллин "Мактану бәласе", К. Насыйри "Төлке белән Әтәч", М. Гафури "Мәймүн белән күзлекләр", "Чикерткә белән кырмыска", Г. Тукай "Көзге белән маймыл2, Г. Шамуков Көзге белән Маймыл", Т. Яхин "Карга белән Төлке", Ф. Яхин "Сыр бәласе", Г. Шамуков "Карга белән Төлке", Ф. Яруллин "Хәйләкәр куян", М. Гафури "Ике белән бака", В. Гаршин "Ил гизүче бака", В. Радлов "Карганыӊ бәласе", Л. Толстой "Зирәк Чәүкә", К. Насыйри "Комсыз эт", С. Шакир "Таш белән Кырмыска", Ә. Исхак "Карт Имән белән яшь егет", М. Гафури "Ике чебен", М. Саттар "Кырмыска белән тирес корты", Г. Тукай "Яшь агач", Г. Тукай "Төлке белән йөзем җимеше", Ә. Исхак "Төлке белән виноград", Г. Вәлиева "Заман әкияте", Г. Тукай "Аккош, Чуртан һәм Кыскыч", И. Крылов "Аккош, Чуртан һәм Кысла", М. Гафури "Кәҗә белән Төлке".

6. Көлке серләрен эзлибез (5 сәгать)

Шигырьләрдә автор фикерен аерып алу. Шагыйрьнең кимчелекләрдән көлүе. Көлкеле әсәрләрдә көлке китереп чыгарган сәбәпләрне табу.

Ш. Галиев "Иншаныӊ файдасы", "Сүзләре һәм үзләре", В. Нуриев "Инша", Л. Лерон "Иртән уянасыӊ килмәсә", Сүз тыӊлыйсыӊ килмәсә", "Инша", Р. Вәлиева "Көчле укучы", "Сыер эзләгәндә", К. Тәӊрекулиев "Эшчән" Гельды", И. Юзеев "Хатасыз ничек язарга?", Р. Миӊнуллин "Хаталар өстендә эшләү", Г. Морат "Үскәч кем булырга", "Тиргиләр", Р. Низамова "Табигать күренеше", Р. Фәйзуллин "Ничек яхшы булырга?", Йолдыз "Ике җаваплы табышмак", Н. Кәримова "Кое чыпчыгы", З. Туфайлова "Трай", А. Алиш "Утлы йомрка", Р. Вәлиев "Минеке".

7. Герой ничек туа? (9 сәгать)

Автор әкиятләрендә, нәкъ халык әкиятләрендәгечә, вакыйгаларның кабатлануы, чылбыр рәвешендә тезелүе, аерым сүзләрнең ритмик кабатланып килүе. Автор теленең кабатланмас матурлыгы. Язныӊ тәүге үзенчәлекләрен әсәрләрдән табу.

Ф. Яруллин "Тылсымлы ачкыч", Р. Мингалим "Уйларга кирәк", Р. Харис "Берсе калсын иде", Р. Вәлиева "Кышкы ямь", Йолдыз "Белмәгәнен белми", М. Мирза "Язныӊ тәүге көннәре", Г. Хәсәнов "Корташар", "Гөблә", "Май", Ә. Рәшит "Яшенле яӊгыр", Г. Гыйлман "Көзге урман", Ф. Садриев "Белемле әби", Х. Халиков "Витаминлы аш", Н. Гыйматдинова "Дару".

8. Үткәннәр белән хәзергене чагыштырабыз (11 сәгать)

Чагыштыру, контраст, җанландыру кебек гади әдәби алымнарны табу. Җанлы сөйләмнең мөһим чараларын үзләштерү күнегүләре: темп, тавыш көче, тон, сөйләм мелодикасы ( тавышны күтәрү, түбәнәйтү).

Хикәя геройлары , аларның портреты һәм характер үзенчәлекләренең башкарган гамәлләре аша чагылышы.Авторның үз героена мөнәсәбәте.Геройларга чагыштырма характеристика.Герой яшәгән тирәлек,пейзаж.

Р. Фәйзуллин "Онытма син!", М. Мирза "Идел-йорт", "Без бабайсыз үстек", Р. Рәкыйпов "Мин яратам сине, Татарстан!", Л. Шагыйрьҗан "Сөембикә манарасы", В. Нуриев "Хуҗалар тавы", Х. Туфан "Казан", З. Гомәрова "Батырлар хакында", Р. Харис "Сугыш турында сөйләшә картлар", "Игенче җыры", Г. Гыйлман "Нәсел агачы", "Дәү әтинеӊ әтисе", "Универсиада", В. Хәйруллина "Хозурлык һәм горурлык", Ф. Кәрим "Ант", Ватаным өчен", М. Җәлил "Кичер, илем!", Х. Халиков "Рәхмәт сезгә, ветераннар!", В. Нуруллин "Бүреләр, үгез һәм без", С. Рәхмәтуллин "Сандыктагы хәзинә", Р. Мәннан "Без музейга барабыз", Г. Ахунов "Канатлар кая илтә?", Г. Моратов "Корыч шулай чыныкты", И. Юзеев "Матурлыкны гына алып кит", М. Рафиков "Җир куены2, Г. Бәширов "Безнеӊ Татарстан", Р. Фәйзуллин "Нефть", "Безнеӊ КамАЗ", Йолдыз "Спортчы Шүрәле", Р. Миӊнуллин "Кунакка килегез".

9.Библиограграфик культура формалаштыру

"Эчтәлек" белән танышу, аңа карап, кирәкле әсәрне китаптан таба белү, кече яшьтәге мәктәп баласының дәреслектән тыш эшчәнлеген оештыру: өй, мәктәп китапханәләреннән файдалану. Фән буенча сүзлек, белешмә әдәбият, вакытлы матбугат белән эшләү. Балалар китабы белән эшләү. Китапның төп элементларын аеру: китап тышлыгы, китап төпсәсе, битләре. Китапны саклап тоту күнекмәләре булдыру. Төрле җыентыклар төзергә өйрәтү. Әсәр авторлары турында мәгълүмат туплау.

10.Уку, сөйләү, тыңлау күнекмәләре формалаштыру

Сәнгатьле уку күнекмәләре формалаштыру (интонация, тон, темп саклап кычкырып уку). Автор бирергә теләгән картинаны күзаллау. Эчтән укый белергә күнектерү. Чылбыр рәвешендә укыганда, үз урыныңны белеп, чират буенча уку. Укылган әсәргә анализ ясау. Уку техникасын үстерү.

№

Бүлекнең,дәреснең темасы

Күзәтәбез һәм тәэсирләр белән уртаклашабыз 14

Иң күңелле чак.

Җәйне сагыну.

Күк йөзендә болыт-рәсемнәр

Яңгырның ял көне

Җир өстенә яфрак ява.

Алтын көз

Кыр казлары китә җылы якка.

Йорт казлары - гаҗәп кызык кошлар.

Тәрбияче попугай.

Әнәс Шакировның куен дәфтәре.

"Серле ачкыч" мәктәп клубы утырышы.

Серле чишмә, моңлы чишмә.

Сарбайның батырлыгы

Чагыштырулар серенә төшенәбез 6

Эш - кешене тәрбияли, ялкаулык боза..

Һәр җәнлекнең үз төсе.

Эш үткәч, үкенүдән файда юк

И куян, куян ..

Җәнлекләр арасында да патшалар була.

Комсызлык китергән бәла.

Кешеләрнең хыялларын аңларга тырышабыз 7

Хыял дөньясында

Мәче малае Шукбай.

Мәчеләр дә кешечә яши.

"Серле ачкыч" мәктәп клубы утырышы.

Нәниләрнең хыялы.

Дүрт аяклы дустым.

Батырлыкка җирдә урын бар.

Ярату турында 9

Барысын да яратам.

Авыл хикмәтләре.

Җәйге кояш астында.

Шатлык - тәнгә сихәт.

Болын патшасы.

Чишмә буенда.

Туган як кышы.

Кар - ул муллык билгесе.

Кыш шатлыгы.

Тормыш тәҗрибәсе туплыйбыз 7

Мәсәл серләренә төшенәбез.

Тапкырлык үлемнән коткара.

Юк урында мактау - зарарлы эш.

Көч җитмәслек нәрсәне акыл белән җиңеп була.

Һәр максатка чара бар.

Эшең барып чыкмаса, гаепне үзеңнән эзлә.

Бердәмлектә көч.

Көлке серләрен эзлибез 9

Белмәү гаеп түгел, белергә теләмәү- гаеп.

Белгән- белгәнен эшләр.

Бүләк зур булмас, укыган кеше хур булмас

Акылның кадере - әдәп белән, куәтнең кадере - сәләт белән.

Көнең бушка үтмәсен.

Беләге юан - берне егар, белеме булган- меңне егар.

Ф. Яруллин "Тылсымлы ачкыч" .

Белер өчен дөресен, бик күп укырга кирәк.

Гыйлем ачкычы- китап.

Герой ничек туа? 5

Шыбырдашып тама тамчылар.

Беренче күкрәү.

Табигатьнең серле китабы.

Шифалы яңгырлар.

Канатлы дуслар.

Үткәннәр белән бүгенгене чагыштырабыз. 11

Үткәнеңне онытма син!

Бик борынгы манара.

Сабантуй -халык бәйрәме.

Нәсел агачы.

Алар Ватан өчен көрәште. Рәхмәт сезгә, ветераннар!

Комплекслы тикшерү формасында арадаш аттестация эше.

Сугыш чоры балалары.

Канатлар кая илтә?

Матурлыкка бай ул безнең заман.

"Мин яратам сине, Татарстан!".

Казан - спорт каласы. Йомгаклау дәресе.

Библиографик культура һәр дәрестә

Уку , сөйләү, тыңлау күнекмәләре формалаштыру һәр дәрестә

Барлыгы 68

4 нче сыйныфта "Әдәби уку" предметының төп эчтәлеге (102 сәг.)

Халык авыз иҗаты

Мифлар турында гомуми күзаллау булдыру. Борынгы халыкларның тормышы, кеше һәм табигать арасындагы мөнәсәбәт. Тормыш агачы, тотем хайван һәм үсемлекләр, кешеләрнең аларга карашы, борынгы традицияләрнең сакланышы.

Тылсымлы әкиятләр

Дөнья турында борынгы күзаллаулар чагылышы. Тылсымлы әкият герое. Тылсым дөньясы, тылсымлы предметлар, сихри саннар, сүзләр, тылсымлы булышчылар. Тылсымлы әкият законнары: әкият герое өеннән чыгып китә, максатка ирешү юлы (тылсым дөньясы, карурманнар аша үтүче юл, сынаулар, тылсымлы булышчы ярдәме, җиңү шатлыгы). Халык әкиятләренең мифлар, легендаларда чагылышы.

Риваять һәм легендалар

Риваять һәм легендаларда сөйләнгән геройлар, аларның кичерешләре. Тарихи бәйләнеш. Төрле атамалар, аларның килеп чыгышы. Риваять һәм легендаларда бирелгән вакыйгаларның әкиятләрдә чагылышы.

Автор әкиятләре

Автор әкиятләренең халык әкиятләре белән охшашлыгы (жанр һәм сюжет). Халык әкиятләрендәге тылсым юлы белән җиңүләр, автор әкиятләрендә акыл белән эш итеп уңышка ирешү, ярату һәм яратыла белүнең көче.

Фольклор жанрының тормышта, хәзерге вакытта яшәеше

Халык традицияләре һәм бәйрәмнәре. Символик төшенчәләр. Гимннар (Татрстан гимны). Халык һәм автор әкиятләре.

Хикәя

Хикәя жанры турында күзаллау формалаштыруны дәвам итү. Хикәя геройлары, аларның портрет һәм характер үзенчәлекләре, башкарган гамәлләре аша чагылышы. Авторның үз героена мөнәсәбәте. Геройларга чагыштырма характеристика. Герой характерының катлаулыгы, вакыт белән бәйләнеше. Герой яшәгән тирәлек, пейзаж. Хикәядәге чынбарлык чагылышы. Әдәби тел берәмлекләре.

Әкият һәм хикәя жанрының үзгәлеге турында күзаллау формалаштыру. Әкият һәм хикәя жанрларының композиция үзенчәлеген (күзәтүләр аша) аңлату. Укучы-тыңлаучыга табигый көчләрнең серен, әкият геройларының серле тормыш агышын күрсәтү, хикәя геройларының характерын тормыштан алынган вакыйгаларны чагылдырып сөйләү.

Шигърият

Кеше һәм табигать бергәле. Дөньяны шагыйрь күзлегеннән чыгып күзаллау. Әйләнә-тирә дөньяның матурлыгы - шагыйрь өчен илһам чишмәсе булуга инндыру. Шигырьдә чагыштыру, сынландыру, эпитет. Автор әсәрләрендә һәм халык авыз иҗатында охшашлык. Чагыштыру, контраст, җанландыру кебек гади әдәби алымнарны таба белү. Җанлы сөйләмнең мөһим чараларын үзләштерү күнегүләре: темп, тавыш көче, тон, сөйләм мелодикасы (тавышны күтәрү, түбәнәйтү).

Әсәр авторлары турында.

Шагыйрь, язучы, рәссамнарның биографиясе.

а) әсәрдә авторлар кичереше;

ә) автор күзәтүләренең чагылышы;

б) хәзерге заман авторлары белән очрашу, балаларның авторга сораулары, җаваплар.

Библиограграфик культура формалаштыру

Уку, сөйләү, тыңлау күнекмәләре формалаштыру

Сәнгатьле уку күнекмәләре формалаштыру (интонация, тон, темп саклап кычкырып уку). Автор бирергә теләгән картинаны күзаллау. Эчтән укый белергә күнектерү. Чылбыр рәвешендә укыганда, үз урыныңны белеп, чират буенча уку. Укылган әсәргә анализ ясау. Уку техникасын үстерү.

№

Дәрес темасы

Саны

1.Тылсымлы әкият кануннарын өйрәнәбез: үткәннәрне яңадан кичереп, бүгенге тормыш белән бәйлибез-20 сәг.

Җир йөзендә яшәгән беренче кешеләр.

Җир ничек барлыкка килгән?

Борынгы легендалар ни сөйли?

Тотем агачлар

Пәйгамбәрнең тууы.

Туган як сылуы - ак каен.

Абага чәчәге.

Абага чәчәге. (дәвамы)

Тотем хайваннар.

Татар мифологиясендә Ак бүре. Татарстан гербы.

Ак бүре (татар халык әкияте)

Әкиятләрдә Ак елан

Еланнар патшасы Шаһмара.

"Тылсымлы әкият кануннарын өйрәнәбез: үткәннәрне яңадан кичереп, бүгенге тормыш белән бәйлибез"темасын йомгаклау

2.Фольклорга нигезләнгән хикәяләү.Дастан, риваять һәм легендалар аша тарих белән танышабыз, ә автор әкиятләре хисләр дөньясына чакыра - 10сәг.

Борынгы шагыйрь Кол Гали

Кыйссаи Йосыф.

Без - татар балалары.

Нәсел агачы.

Су асты патшалыгында.

Су кызы.

Айсылу - бәхетле бала

3.Шагыйрьләр һәм рәссамнар иҗаты аша табигать һәм кешеләрнең матурлыгын аңларга өйрәнәбез - 11сәг.

Җирдә миңа ни кирәк?

Шәехзадә Бабич шигырьләре.

Көзге табигать мизгелләре.

Кышкы сандугач.

Иртә яме, иртә моңы - җан азыгы.

Әнкәм портреты.

Иң матур сүз.

Кеше ышанмаслык сүзне чын булса да сөйләмә

"Шагыйрьләр һәм рәссамнар иҗаты аша табигать һәм кешеләрнең матурлыгын аңларга өйрәнәбез"бүлеген кабатлау

Безгә кадәр яшәгән яшьтәшләребез тормышы белән танышабыз - 10сәг.

Газаплы язмыш

Кечкенә хезмәтче.

Күз яшьле балачак.

Каникуллар - рәхәт вакыт

Балачак хатирәләре.

Матурлык дөньяны коткара

Матурлык дөньяны коткара(1 нче кисэкне йомгаклау)

Матурлыкның безгә ничек тәесир итүен аңларга тырышабыз -16сәг.

Көннәрем гөрләп торсын.

Каен - урман чибәре.

Бөтен дөнья ак кына.

Язгы моң.

.Язгы моң.

Серле күк.

Матурлык дөньясы

Туган як - Идел көзгесендә

Туган көнгә - салават күпере

Табигать - серле дөнья

Аккошлар - сак кошлар.

Сандугач - табигать җырчысы.

Җирдә кеше булу өчен, кеше күпме юллар үтә? - 18сәг.

Тылсымлы, кодрәтле үлән

Кирлемән маҗаралары

Урман докторы.

Гөмбәләр серен белү кирәк

Бану әби сабагы

Аш пешерү хикмәтләре.

Татар халык ашлары.

Балалар дөньясы

Бүрек-нәни көчек

Бүрек-ышанычлы сакчы.

Сәнгать дөньясының үзенә генә хас үзенчәлекләрен ачыклыйбыз -7 сәг.

Язучы катнашында үт-кән "Серле ачкыч" мәк-тәп клубы утырышы

Бәбкә үстерү кыенлыклары.

Чыпчыкның да үз җыры бар

Яз галәмәтләре.

Сәнгать дөньясының үзенә генә хас үзенчә-лекләрен ачыклыйбыз"бүлеген йөмгаклау Һәркемгә үз Ватаны кадерле

Үткәне булмаган халыкның киләчәге юк.Туган ил турында уйланабыз -10

Татарстан флагы

Арадаш аттестаөия.

Уку техникасы

Зур тарихлы батыр халкым

Балачакның онытылмас истәлекләре.

Авыр елларда.

Сөю - иң куәтле дәва

Кыю очучылар.

100

Һәркемгә якын ул туган як.

101

Серле ачкыч" мәктәп клубы утырышы. Олимпиада.

102

Йомгаклау.

Библиографик культура

һәр дәрестә

Уку , сөйләү, тыңлау күнекмәләре формалаштыру

һәр дәрестә

Укытуны материаль-техник һәм мәгълүмати яктан тәэмин итү

«Әдәби уку» предметын өйрәткәндә, балаларның матур әдәбият һәм халык авыз иҗаты белән кызыксынуларын, иҗади сәләтләрен, мөстәкыйль фикерләү, фикерләрен дәлилли алу осталыгын үстерү һәм тирәнтен өйрәтү максатыннан, түбәндәге материаль-техник чараларны файдалану мөмкинлеге күздә тотыла:

халык авыз иҗаты үрнәкләре;
тарихи чыганаклар;
сынлы сәнгать әсәрләре;
тема буенча музыкаль әсәрләр;
күрсәтмә әсбаплар;
мультимедиа укыту программалары;
электрон дәреслекләр;
Интернет материаллары;
электрон китапханә;
компьютер программалары;
укучыларның белемнәрен тикшерү программалары;
сүзлекләр;
белешмә материаллар;
татарча сайтлар;
балалар өчен чыгарылган газета һәм журналлар;
яңа әдәби китаплар;
аудио-һәм видеоәсбаплар;
интерактив тикшерү программалары;

Программаны үтәү максатында кулланыла торган әдәбият

1.И.Х.Мияссарова,Ф.Ш.Гарифуллина,Р.Р.Шәмсетдинова.Әлифба.1нче сыйныф: дәреслек, Казан:"Мәгариф-Вакыт" нәшрияты,2011 ел.

2.И.Х.Мияссарова,Ф.Ш..Гарифуллина,Р.Р.Шәмсетдинова."Әлифба"-методик кулланма.1нче сыйныф:.Казан:"Мәгариф-Вакыт" нәшрияты,2011 ел.

3.Г.М.Сафиуллина,Ф.Ш. Гарифуллина,Ә.Г.Мөхәммәтҗанова,Ф.Ф.Хәсәнова.Әдәби уку. 1нче сыйныф: дәреслек, Казан: "Мәгариф-Вакыт" нәшрияты,2011 ел.

4.Г.М.Сафиуллина,Ф.Ш.Гарифуллина,Ә.Г.Мөхәммәтҗанова,Ф.Ф.Хәсәнова "Әдәби уку" - методик кулланма.1нче сыйныф:.Казан: "Мәгариф-Вакыт" нәшрияты, 2011ел.

5.Г.М.Сафиуллина,М.Я.Гарифуллина,Ә.Г.Мөхәмәтҗанова,Ф.Ф.Хәсәнова.Әдәби уку 1сыйныф. Мөстәкыйль эшләр дәфтәре.Казан,"Мәгариф-Вакыт"нәшрияты,2011ел.

6.Әдәби уку.1,2кисәк,2нче сыйныф (Г.М.Сафиуллина,М.Я.Гарифуллина, Ә.Г.Мөхәмхтҗанова,Ф.Ф.Хәсәнова. Казан -«Мәгариф-Вакыт» нәшрияты,2012 ел)

7.Әдәби уку.Дәреслек-хрестоматия,2 нче сыйныф (Г.М.Сафиуллина,М.Я.Гарифуллина, Ә.Г.Мөхәмхтҗанова,Ф.Ф.Хәсәнова.Казан «Мәгариф-Вакыт» нәшрияты, 2012 ел)

8."Әдәби уку".Методик кулланма.2нче сыйныф (Г.М.Сафиуллина,М.Я.Гарифуллина, Ә.Г.Мөхәмхтҗанова,Ф.Ф.Хәсәнова .Казан «Мәгариф-Вакыт» нәшрияты,2012 ел)

9.Г.М.Сафиуллина ,М.Я.Гарифуллина, Ә.Г.Мөхәмәтҗанова,Ф.Ф.Хәсәнова.Әдәби уку 2 сыйныф.Мөстәкыйль эшләр дәфтәре.Казан,"Мәгариф-Вакыт"нәшрияты,2011ел.

10.Г.М.Сафиуллина,Ф.Ф.Хәсәнова,Ә.Г.Мөхәммәтҗанова.Әдәби уку:3нче сыйныф: Дәреслек.3 кисәктә.1 кисәк. Казан:«Мәгариф -Вакыт» нәшрияты, 2013.

11.Г.М.Сафиуллина,Ф.Ф.Хәсәнова,Ә.Г.Мөхәммәтҗанова.Әдәби уку:3нче сыйныф: Дәреслек.3 кисәктә.2 кисәк.Казан:«Мәгариф -Вакыт» нәшрияты,2013.

12.Г.М.Сафиуллина, Ф. Ф. Хәсәнова,Ә.Г.Мөхәммәтҗанова.Әдәби уку: 3нче сыйныф: Дәреслек.3 кисәктә.3 кисәк. - Казан:«Мәгариф -Вакыт» нәшрияты, 2013.

13.Г.М.Сафиуллина,Ф.Ф.Хәсәнова,Ә.Г.Мөхәммәтҗанова.Әдәби уку:Мөстәкыйль эш дәфтәре. 3нче сыйныф.Казан:«Мәгариф- Вакыт» нәшрияты,2013.

14.Г.М.Сафиуллина,Ф.Ф.Хәсәнова,Ә.Г.Мөхәммәтҗанова.Әдәби уку:3нче сыйныф: Методик кулланма.Казан: «Мәгариф -Вакыт» нәшрияты, 2013.

15.Әдәби уку.1,2 кисәк, 4нче сыйныф (Г.М.Сафиуллина, Ә.Г.Мөхәммәтҗанова,Ф.Ф.Хәсәнова.Казан -«Мәгариф-Вакыт» нәшрияты, 2014 ел.

16.Әдәби уку.Дәреслек-хрестоматия, 4 нче сыйныф (Г.М.Сафиуллина, Ә.Г.Мөхәмхтҗанова,Ф.Ф.Хәсәнова.Казан -«Мәгариф-Вакыт» нәшрияты,2014 ел.

17.Әдәби уку.Мөстәкыйль эш дәфтәре, 4нче сыйныф (Г.М.Сафиуллина, Ә.Г.Мөхәммәтҗанова,Ф.Ф.Хәсәнова. Казан -«Мәгариф-Вакыт» нәшрияты,2014 ел

18."Әдәби уку".Методик әсбап.4 нче сыйныф (Г.М.Сафиуллина, Ә.Г.Мөхәммәтҗанова,Ф.Ф.Хәсәнова .Казан -«Мәгариф-Вакыт» нәшрияты,2014 ел.

СОГЛАСОВАНО

Протокол заседания методического

объединения учителей начальных классов

МБОУ-Аланская СОШ Тюлячинского муниципального района РТ

от 22.08.2015года №1

_____________ Газизова Г.Ф.

СОГЛАСОВАНО

Заместитель директора по УВР

_______________ Шайхутдинова Г.Х.

25.08.2015года

⇧

⇩

скачать материал