- Учителю
- Кім? не? ҚАнша? Неше ? сұрақтарына жауап беретін сөздер туралы жалпы түсінік
Кім? не? ҚАнша? Неше ? сұрақтарына жауап беретін сөздер туралы жалпы түсінік
Тақырыбы: Тақырыбы: Кім? не? Қанша? неше ? сұрақтарына жауап беретін сөздер туралы жалпы түсінік.
Сабақтың мақсаты: Оқушылардың зат және оны атауы
ұғымдардын қалай түсінетіндерін бақылау. Заттың атын,санын білдіретін сөздерге сұрақ қоя білуге дайындау. Балалардың ақыл - ой қабілетін, дерексіз ойлау дағдысын дамыту.
Көрнекі құралдар: Оқушыларға'бұрынан таныс әртүрлі
заттар (ойыншықтар, оқу құралдары) немесе оларды түрлі түсті суреттері.
Сабақтың барысы: I. Оқушылар зат және оның саны
туралы ұғымдарды қалай түсінетіндерін бақылау.
Бұл жұмыстың мәні мынада: оқушылар әрбір сөздің дыбыстардан құралатынын, ол сөздердің белгілі бір мағынаны білдіретінін бірінші кластан бастап-ақ үйрене бастайды. Бірақ өткен жылғы бұл проқесс негізінен сауат ашу мақсатында бағындырылған,
яғни заттың суретін көрсету арқылы оның атын білдіретін сөз құрамындағы дыбыстарды үйретуді көздеген еді. Ал ендігі мақсат керісінше: оқушаларды заттан оның атын білдіретін сөзді дерексіз ой арқылы бөліп алу дағдысына баулу. Бұл дағды қарапайым мысалдаор төңірегіндегі әңгіме, сұрақ - жауап тәсілдері арқылы қүалыптастырыылуы қажет. Мысалы:
- Мынау не?
Оқушылар жауап береді:
- Өшіргіш (қалам, сағат, кітап, т.б.). (Бұл сөздер әдетте
оқушыларға жақсы таныс деректі заттардың атауы болады).
Мұғалім балалар айтқан сөзді тақтаға жазып қояды да, сол
жазуды көрсетіп, тағы да сүрайды:
- Ал мынау неше өшіргіш ?
Үш өшіргіш.
Оқушылар тақтадағы бұл жазудың әлгіде көрсетілген нақтылы затқа (өшіргішке) қатысты екенін біледі. Бірақ қалай қатысты екенін ажырата алмауы заңды нәрсе. Сондықтан Мұғалімнің міндеті - бү_л жазудың жай жазу емес, заттың өзі де емес, сол заттың атауы екенін үғындыра білу.
-
Жоқ, бұл өшіргіштің атын білдіретін сөз.
Осы үлгідегі мысал тағы да қайталанады:
-
Мынау'не?
-
Сағат.
-
Рас, сағат. Заттың өзі. Ал, енді осы заттың санын өздерін
айтқан атын тақтаға жазып қояйық. Бұл не болды сонда?
-
Сағаттың санын білдіретін сөз.
Оқушылар зат пен оның санын білдіретін сөздің аралығын ажыратқанша бұл мысалды бірнеше рет қайталауға болады. Соңынан сүарқ - жауап ауызша формаға ауысып, жұымсы барысын жеделдете түсу қажет. Бұл түхта кластағы заттар мен олардың аттары үлкен етіп жазылған үлестірмелі қима қағаздар кең қолданылады.
-
Мынау не?
-
Кітап.
-
Ал, мынаунеше кітап ? («кітап» деген сөз жазылған
үлестірмелі екі қима кағазды көрсетеді.)
-
Екі кітап.
Қорытынды:
- Барлық заттың атын білдіретін сөз болады екен. Ол заттарды
сол аттарымен атаймыз. Кәне, класс ішіндегі, көшедегі
өздерін көріп Тұрған заттарды атаңдаршы?!
Оқушылар айта бастайды:
- Тақта, парта, , ағаш, ....