7


  • Учителю
  • Рабочая программа по Чувашскому языку

Рабочая программа по Чувашскому языку

Автор публикации:
Дата публикации:
Краткое описание:
предварительный просмотр материала

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение

«Сунчелеевская средняя общеобразовательная школа имени академика Н.Т. Саврукова»



«Рассмотрено»

Руководитель ШМО

________/Калукова В.В./


Протокол №

от « » августа 2015 года

«Согласовано»

Зам. директора по УВР

МБОУ «Сунчелеевская средняя общеобразовательная школа

имени академика Н.Т.Саврукова»

_________/Н.Ю.Степанова/

« » сентября 2015 года

«Утверждено»

Директор МБОУ

«Сунчелеевская средняя общеобразовательная школа

имени академика Н.Т.Саврукова»

__________/В.А.Борисов/

« » сентября 2015 года



РАБОЧАЯ ПРОГРАММА


учебного предмета «Чувашский язык и литература», 2 «а» класса

учителя начальных классов

Воркуновой Елены Николаевны, первой квалификационной категории

МБОУ «Сунчелеевская средняя общеобразовательная школа имени академика Н.Т. Саврукова»


Рассмотрено на заседании

педагогического совета

Протокол № от

« » августа 2015 г.



село Сунчелеево

2015



Умен калани

Чаваш челхи


Ĕç программине Пĕтĕмĕшле вĕрентĕвĕн патшалăх стандарчĕн федераллă компонентне (Федеральный компонент Государственного стандарта общего образования ) ; Тăван чĕлхе программи: чăваш шкулĕн 1-4 класĕсем валли/М.К.Волков, Л.П. Сергеев, Т.В.Артемьева, О.И.Печников. - Шупашкар: Чăваш Республикин вĕренÿ институчĕн издательстви, 2008. - 88с.) ,тата Пуçламăш шкулта чаваш челхи урокесене йĕркелесси: Меслетлĕх кăтартăвĕсем. /Шупашкар, 2007. тĕпе хурса хатĕрленĕ.

Программăна пурнăçа кĕртме тĕп кĕнеке вырăнне Чăваш Республикин Вĕренÿ тата çамрăксен политикин министерстви усă курма ирĕк панă Л.П.Сергеев. Т.В.Артемьева, А.Р.Кульева, Ю.С.Семенов авторсен «Чаваш челхи.2 класс» кĕнекине йышанна.

Чаваш челхине веренме султалакра 68 сехет уйарна (эрнере 2 сехет)

Веренту планенче иккемеш класра таван челхе верентме эрнере 4 сехет уйарна. Ку сехетсенчен челхене тата литература вулавне верентмелли уроксем валли 2-шер сехет пайласа пана.

Чаваш челхи.

Çамрăк ăрăва ăс-тăн парса ӱстерес ĕçре пуçламăш шкул пĕлтерĕшĕ калама çук пысăк.

Вĕрентӱ ăс-тăн пару никĕсĕ, унăн тĕп инструменчĕ - тăван чĕлхе. Тин çеç кĕнеке тытнă ачана ăнăçлă вĕрентсе ăс-тăн парасси чи малтан вăл хăйĕн тăван чĕлхипе тухăçлă усă курма пултарнинчен килет. Тăван чĕлхе - ӱсекен этеме çут тĕнчене кĕмелли алăкăн ылтăн çăраççийĕпе пĕрех.

Çак асамлă çăраççипе ача вĕренӱре туллин усă курма пултартăр тесен унăн пуплевĕпе шухăшлавне пур енлĕн аталантармалла. Кĕске тапхăртах ăна çăмăллăн вулама, тăнласа ăнкарма, шухăша пуплевре уçăмлăн палăртма, çырма хăнăхтармалла: вĕренӱ кĕнекине вăл хăй тĕллĕн вулайтăр, вĕрентӱçĕ каласа панине лайăх ăнланма, асăмлама, асăнлама пултарайтăр, çавăн пекех унăн калаçу хăнăхăвĕпе çыру мехелĕ çителĕклĕ пулччăр. Çакна тума шăпах ĕнтĕ тăван чĕлхене 1-4 классенче ятарлă программăпа туллин вĕрентни пулăшать.


Тăван чĕлхе вĕрентесси виçĕ пайран тăрать:

1)вулама-çырма вĕрентесси;

2)вулавпа çыхăнуллăн пуплеве аталантарасси;

3)пуплеве пур енлĕ аталантарнă май чĕлхе пулăмĕсемпе ансат паллаштарасси, пуплеве тишкерме вĕрентесси.

Çак виçĕ пая пуплеве аталантарас тĕллев пĕрлештерсе тăрать. Çапла вара, тăван сăмахлăха вĕрентни кирлĕрен те кирлĕ ăслайсемпе хăнăхусене аталантарса çирĕплетессипе тӱррĕнех çыхăнмалла. Çав ăслайсемпе хăнăхусем шутĕнче - ăнланса вуласси тата тăнласси, çыхăнуллă калаçасси, çырасси. Çавăнпа пĕрлех ачасене чĕлхе ăслăлăхĕпе литература пĕлĕвĕн ансат ăнлавĕсемпе паллаштарнă май вĕсен харпăр хăйĕн тата юлташĕсен пуплевне сăнас, чĕлхе илемне туйса ăна тарăнрах пĕлес туртăмне амалантармалла. Пĕтĕм халăх усă куракан литература чĕлхин сасă тытăмĕпе, сăмах пуянлăхĕпе, морфологи тата синтаксис мелĕпе паллаштарнă хушăрах вĕсене вырăнти калаçу уйрăмлăхĕсене курма та вĕрентмелле.

Ача пуплевĕнчи тĕп ĕç-хĕлсене (тăнлассине, калаçассине, вулассине, çырассине) аталантарса пынипе пĕрлех тăван чĕлхе вĕрентнĕ чух пуçламăш шкулта çакăн пек пысăк та пархатарлă тĕллевсене пурнăçламалла:

- вĕренекенсен çынлăх туйăмĕсене вăйлатмалла, пурнăçа юратма, ырра шанса тăма тата хăйсене та ырă кăмăллă, сăпайлă пулма хăнăхтармалла;

- ачасен таврари пурнăç, этемпе çут çанталăк çинчен мĕн пĕлнине анлăлатмалла;

- вĕрентӱ ĕç-хĕлне лайăхрах хăнăхтарса, унăн ăслайĕсене «алла илме» май паиалла; вĕренӱ вăхăчĕпе перекетлĕ усă курма, харпăр хăй тĕллĕн ĕçлессин ансатрах мелĕсене чухлама вĕрентмелле;

- тăрăшуллă та тимлĕ вĕренме, пĕлӱпе пурнăç тĕслĕхĕсен çăл куçĕпе - кĕнекепе кăсăкланма хăнăхтармалла.

Программăри вĕренÿ материалĕпе вĕрентÿ меслечĕсем ачасене çирĕп пĕлÿсемпе ăслайсем, кирлĕ хăнăхусем паччăр тесен дидактикăн тĕп принципĕсене асра тытса вĕренÿ ăнланулăхĕпе кăсăклăхне, çыхăнулăхĕпе тĕллевлĕхне ялан пурнăçласа пымалла.

Пуплеве пур енлен аталантарна май челхене ансат тишкерме, челхе аслалахен терминесемпе уса курма верентесси. Программăри вĕренÿ материалĕпе вĕрентÿ меслечĕсем ачасене çирĕп пĕлÿсемпе ăслайсем, кирлĕ хăнăхусем паччăр тесен дидактикăн тĕп принципĕсене асра тытса вĕренÿ ăнланулăхĕпе кăсăклăхне, çыхăнулăхĕпе тĕллевлĕхне ялан пурнăçласа пымалла.

Пуплеве пур енлен аталантарна май челхене ансат тишкерме, челхе аслалахен терминесемпе уса курма верентесси.

Маларах вереннине аса илсе сиреплетесси. Ачасен вулавпа сыру ханахевесене, сыханулла каласас, пуплеве танласа анланас мехелесене малалла аталантарасси. Пуплевен теп есе-хелепе сыхануллан тата весем сине таянса таван литература челхин пур сийесемпе те уса курма пелнине лайахлатасси, челхене тишкерме, лингвистикан ансат пелевесемпе уса курма верентесси.

Сыханулла пуплев.

Текст. Унан пайесене уйарасси, весене ят парасси. Верентусе ертсе пынипе калулла текстан планне тавасси.

Текста вуласа унан теп шухашне палартасси. Текстан петемешле тытаме: пусламаше, теп пайе, весе.

Хатер е ушканпа туна планпа уса курса текст тарах изложени сырасси.

Темисе е пер укерчек тарах тата пурнасра курни -илтни (вайасем, ачасен есе-хеле, сутсанталака санани., терле сере экскурсие кайни, ялти ватасене пулашни) синчен сыханулла калав йеркелесси., ун хыссан сочинени сырасси.

Харпар хай есе синчен кама та пулин (юлташа, асатте-асаннене) сыру сырса пелтересси.

Пуплев этикече. Самах вессен е сыру сырса ханана ченесси, саламласси. Сапайлах самахесемпе уса курасси. Телефонпа каласасси.

Сулепе асларах сынна чавашла сумласа ченмелли самахсем (пичче, аппа, инке, мучи, кинемей).

Ес хучесем. Класри е шкулти хасата заметкасем сырасси. Библиотекаран илсе вулана кенекесен списокне туса пыма пелесси.

Челхене ансатан тишкересси. Челхе пелевен терминесемпе паллаштарасси.

Самах тытаме.

Тымар тата аффикссем. Самах тавакан тата самаха улаштаракан аффикссем. Япалана пелтерекен самахсем сумне -са(-се), -лах(-лех), -у(-у) аффикссем хушанса пулна самахсене санасси. Пер тымартан пулна самахсене асархаса ушканласси, аса илсе каласси, сырасси (сыр-сыру-сырулах, кала-калав-калавса).

Япала яче.Унан пелтереше, ыйтавесем. Пайар ятсемпе пайар мар ятсем. Япала ячесем перрелле тата нумайла хисепсенче пулни. Весем ытти самахсемпе сыханна чухне терле аффикс йышанни, укем (падеж) термина асанмасар весен ыйтавесемпе аффиксесене пахса тухни.

Каманлах аффиксесем йышанна япала ячесем теп мар падежри перрелле хисепри (терминсене асанмасар) формисемпе пуплевре уса курасси (аттеме, аттемпе, асуна, ашшене, ашшепе т.ыт.те.)

Глагол.Унан пелтереше, ыйтавесем. Глагол вахачесем: хальхи вахат, пулас вахат, итрне вахат (кайрам, илтем, вулар, пелче).

Палла яче.Унан пелтереше, ыйтавесем. Вал япала ячепе тата глаголпа сыханни. Япала ячепе тата глаголпа сыханна палла ячесем весленменни. Перешкел е сывах пелтерешле палла ячесем (илемле, капар, хитрее, чипер).

Япала хисепне пелтерекен самахсем (перре, икке, саккар, вунна, перремеш, иккемеш, сиччемеш, вуннамеш).

Предложени. Калулла, ыйтулла тата хистевле предложенисем. Кашкарулла предложени. Предложенин теп членесем - подлежащипе сказуемай. Предложенин кесен членесем. Предложенисене кесен членсемпе анлалатасси.

Орфографипе орфоэпи. Э,е,а,ю,я сас паллисемпе уса курма пелесси. Вырас челхинчен йышанна самахсенче б,г,д,ж,з,ф,ц,щ сас паллисене терес вулама, сырма пелесси.

Самах тепенчи варам хупа сасса ике пер пек сас палли сырса палартасси: а)сарттан, теттем; б) пере, икке; в) ачашшан, хуллен; г) валли, хыссан.

Хуташ самахри ч уменчи(ль),(нь) хупа сасасен семселехне ятарласа палартманни: калча, мунча, панча.

С, ч сас паллисем хыссан ы е и сырасси: а) симес, чике,синче.

Уса е (л) сасапа петекен самах тепе сумне -ла,(-ле),- ла,(-ле) аффикссем хушанса пулна самахсенче ике пер пек сас палли (лл) сырасси: лаша-лашалла, ене -енелле; сухал-сухалла.

Нумайла хисеп аффиксенчи (с) сасса (вал уменхи(ш),(с) сасасемпе перпекленне теслехсем) терес палартасси:юлташсем, танташсем, чекессем.

Хальхи вахатри перрелле хисепри глаголсене терес каласси, сырасси: ташлатап, веренетеп, юрлать.

Таса та илемле сырасси

Сыру гигиенин ханахевесене сиреплетесси. Пер йер тарах сырма ханахтарасси. Каткас елкелле сас паллисемпе весен сыханавесене хавартрах, таса та илемле сырасси.



Программа тытаме

1 -меш класра вереннине аса илесси-3 сехет

Саса тата сас палли - 19 сехет


Самах. Япала яче - 10 сехет


Глагол - 15 сехет


Палла яче - 10 сехет


Предложени - 7 сехет


2 -меш класра вереннине петемлетесси - 4 сехет


2-мĕш класс пĕтерекен ачасен пĕлĕвĕсем, ăслайĕсемпе хăнăхăвĕсем.

Иккĕмĕш класран вĕренсе тухнă тĕле ачасем алфавитри сас паллисене, вĕсен пĕлтерĕшĕсене, уçă тата хупă сасăсен уйрăмлăхĕсене, сăмахри уçă сасă çине пусăм ӱкни-ӱкменнине, сасăсем хытă тата çемçе пулнине, сăмахсене пĕр йĕркерен теприне мĕнле куçармаллине пĕлмелле.

Вĕренекенсем çак ăслайсене хăнăхмалла:


35-40 сăмахлă текста каллиграфии тĕлĕшĕнчен тĕрĕс те таса, сас паллисене сиктерсе хăвармасăр, пăтраштармасăр пăхса çырма;


25-30 сăмахлă текста итленипе диктант çырма;


Сăмаха сыпăклама, пĕр йĕркерен тепĕр йĕркене тĕрĕс куçарма;


Çемçе хупă сасăсене çырура тĕрĕс палăртма, вăрăм хупă сасăллă сăмахсене (программăра кăтартнисене) тĕрĕс çырма;


Çын ячĕпе хушаматне,ашшĕ ятне, выльăхсемпе чĕр чунсен уйрăм ячĕсене, хула, ял, урам, юхан шыв ячĕсене пысăк сас паллипе пуçласа çырма;


Сăмахсен сасă тытăмне тишкерме (вĕсене сыпăклама, уçă тата хупă сасăсене, сасăсемпе сас паллисен йĕркине тата хисепне палăртма);


Япалана, унăн ĕçне, паллине пĕлтерекен сăмахсене ыйту лартса тупма;


Предложенин тĕп членĕсене - подлежащипе сказуемăя- тупма;


Ыйтусем тăрăх ансат предложении членĕсем хушшинчи çыхăнăва палăртма;


Предложение пысăк сас паллирен пуçласа çырма, ун вĕçне, интонацие кура, пăнчă, ыйту е кăшкăру палли лартма;


30-45 сăмахлă текст тăрăх ыйтусене хуравласа изложении çырма; пĕрлехи шухăшлă 2-3 предложени тума, вĕсене çырма.


Сăмахри сасăсене, вĕсен йĕркине палăртма, вĕсем уçă е хупă сасăсем пулнине калама;


Хытă тата çемçе сасăсене сăмахра та, уйрăмшарăн та тĕрĕс паллама, çырура палăртма;


Сăмахсене предложенирен уйăрса илме;


Пĕчĕк тата пысăк сас паллисене, вĕсен çыхăнăвĕсене, сăмахсене тĕрĕс, таса та илемлĕ евĕрлесе çырма;


Сăмахсемпе предложенисене (класс хăми е кĕнеке çинчен) çырса илме; çырнине тĕрĕслеме;


Уйрăм сăмахсене, 3-4 ансат сăмахлă предложенисене илтнĕ вĕççĕн тĕрĕс çырма;


Предложение пысăк сас паллипе пуçласа çырма, унăн вĕçĕнче пăнчă лартма;


Пĕр-пĕр темăпа çыхăннă 2-4 предложени туса калама.






Календарно-тематическое планирование по чувашскому языку 2кл


№ п\п

Урок теми.

Тема урока.

Оснащение

Ачасемпе ĕçлесси.

Характеристика деятельности учащихся.

Урок тĕллевĕсене лартса пурнăçласси.

Содержание урока.

Килти ес

Ирттермелли вăхăт.

Дата проведения

План

Факт

1 черек (18 сех.)

1-мĕш класра вĕреннине аса илни. (3 сех.)

1

Предложени. Сăмах. (с. 3-4)


Слайдсем

Предложенипе самах синчен 1-меш класра вереннине аса илесси. Сутсанталака, Таван сершыва юратма верентесси.

Пуплеве аталантарасси. Предложенири самахсем пер-перинпе шухаш тарах сыханса танине тавсарса илме ханахтарасси. Укерчек тарах сыханулла калав туса каласа парасси.

5- меш хан., стр.4

3.09


2

Сасă тата сас палли. (с.5-6)


Слайдсем

Сасасемпе сас паллисем синчен аса илесси. Вар-манти чер-чунсене сыхлама упрама верентесси.

Сасса уйарса илесси, сас паллипе палартасси. Саса тата сас пали уйрамлахне тупма верентесси, сиреплетесси. Пуплеве аталантарасси. Укерчек тарах сыханулла калав туса каласа парасси.

14-меш хан.

7.09


3

Сăмахсенче пысăкла сас палли çырасси. (с. 7-9)

Плакат

Самахсенче пысакла сас палли сырмалли синчен аса илесси. Хамар сер-шыври космо-навтсем синчен каласу иртте-ресси.

Самахсенче пысакла сас пали сырма ханахтарасси. Пуплеве аталантарасси.Ял, урам, хула, юханшыв ячесене, сын ятне, хушаматне, ашше ятне терес сырма ханахтарасси.

17-меш хан. (ике пайне сырса илмелле)




10.09


Сасă тата сас палли. (19 сех.)

4

Алфавит. (с. 10-13)


Слайдсем

Алфавит синчен аса илесси. Алфавит пурнасра мен тума кирлине анлантарасси.

Чаваш алфавичепе таранрах паллаштарасси. Алфавитри сас паллисен ячесене терес калама верентесси; харпар хайен выране пурри синчен пелтересси. Самахсене алфавит йеркипе сырма ханахтарасси.


25-меш хан., правила веренме (стр.10)




14.09



5

Алфавит


31-меш хан., алфавита пелмелле



6

Уçă сасăсемпе хупă сасăсем. (с. 13-16)


Таблица

Уса сасасемпе хупа сасасене аса илесси. Килти выльах- черлехсене юратмалли тата весене пахмалли синчен пелте-ресси.

Уса сасасемпе хупа сасасем синчен вереннине таранлатасси. Уса сасасемпе хупа сасасене танлаштарасси, пер перинчен терес уйарса илме ханахтарасси.

37-меш хан., правила(стр.13)






7

Уса сасасемпе хупа сасасем


42-меш хан., правила (стр.15)



8

Хытă уçă сасăсемпе çемçе уçă сасăсем. (с. 16-17)


Таблица

Хыта уса сасасемпе семсе уса сасасене аса илесси. Тупмалли юмахсемпе еслесси, вайа ирттересси. Вырас челхипе сыхану тытасси

Хыта тата семсе уса сасасемпе тепленрех паллаштарасси. Пуплеве аталантарасси. Сасасен уйрамлахне тупма ханахтарасси. Самахсене терес сырма верентесси.

46-меш хан., правила стр.17




9

Хытă хупă сасăсемпе çемçе хупă сасăсем.


Плакат

Хупа сасасене аса илесси. Пахча симессем синчен каласу иртте-ресси. Пирен тавралах урокепе сыхану тытасси.

Хупа сасасем самахра хыта тата семсе илтенме пултар-нине теплен веренесси, весене пер-перинчен уйарса илме тата терес сырма ханахтарасси.

54-меш хан.



10

Хытă хупă сасăсемпе çемçе хупă сасăсем.



59-меш хан.



11

Тереслев есе. Диктант. (тема «1-мĕш кл. вĕреннине аса илни»)

Метод. пособи

Сасасемпе сас паллисем синчен аса илесси. Вырас челхипе сыхану тытасси


1-меш класра вереннине аса илне темапа диктант сырасси.





12

Хытă уçă сасăллă сăмахсенче çемçелĕх палли (ь) çырасси. (с. 27-29)

Слайдсем

Хыта тата семсе уса сасасене аса илесси. Кил-суртра атте-анне-не пулашмалли синчен каласу иртте-ресси.

Хыта уса сасалла самахсенче (Ь) пали терес лартма,

сырма верентесси. Пуплеве аталантарасси.

Правила (стр.27).

78-меш хан.



13

Хытă уçă сасăллă сăмахра -ю-, -я- çырасси. (с. 30-31 )


Слайдсем

Хыта тата семсе уса сасасене аса илесси. Кашни ачан дневникесене тирпейле тытмалли синчен каласу ирттересси.

Хыта уса сасалла самахсенче хаш-пер хупа сасасем семсен илтеннине палартма -ю-, -я- сас паллисем уса курнине пелтересси, терес сырма ханахтарасси. Пуплеве аталантарасси.

86-меш хан.



14

Уйăракан çемçелĕх палли (ь) çырасси. (с. 32-33)


Слайдсем

Уйаракан семселех пали (ь) синчен аса илесси. Тетрадьсем синче илемле сырмалли синчен каласу иртте-ресси.

Самахсенче уйаракан палла терес сырма верентесси. Пуплеве аталантарасси. Уйаракан пала синчен юмах шутласа каларасси

92-меш хан.



15

Вăрăм хупă сасса икĕ пĕр пек сас палли çырса палăртни. (с. 33-36)

Слайдсем

Варамман илтенекен хупа сасасем синчен аса илесси. Вырас челхинчи прави-ласене аса илесси. Пыл хурчесем синчен каласу ирттересси. Пирен тав-ралах, вырас челхи урокесемпе сыхану тытасси

Варам хупа сасасене сырура терес палартма, сырма

верентесси, пуплевре терес уйарса илме ханахтарасси.

Нумайла хисепри глаголсене терес веслесе сырма верентесси.


97-меш хан.





16

Вăрăм хупă сасса икĕ пĕр пек сас палли çырса палăртни.


104-меш хан.



17

Тереслев есе. Диктант. Тема «Сасă тата сас палли».


Сасасемпе сас палли-сем синчен аса илесси. Илемле те терес сырма-лли синчен каласу ирттересси.

Сасасемпе сас паллисем синчен веренне ачасен пелулехне терес-лесси.





18

Вырăс чĕлхинчен йышăннă хăш-пĕр сăмахсене çырасси. (с. 39-42)


Электронный приложени

Янравла хупа сасалла самахсене аса илесси. Вырас челхипе сыхану тытасси. Хамар таврари халахан самахлахепе паллаштарасси.

Вырас челхинчен йышанна самахсене самахсене терес вулама, сырма ханахтарасси. Пуплеве аталантарасси. Чавашсен тата вырассен сын ячесене танлаштарасси.

115-меш хан.



2 черек (14 сех.)

19

Сăмах сыпăкĕ. (с. 45-47)


Электронный приложени

Вырас челхинчи правиласене аса илесси. Вырас челхипе сыхану тытасси

Сыпак самахан пелтерешсер пайе пулнине аса илсе самахсене уса саса тарах сыпаклама верентесси. Пуплеве аталантарасси.


127-меш хан., правила пелме (стр.46)




20

Сăмахсене пĕр йĕркерен тепĕр йĕркене куçарасси. (с. 48-50)


Электронный приложени

Уса сасасем синчен аса илесси. Пирен тавралах урокепе сыхану тытасси.

Самаха пер йеркерен тепер йеркене сыпак тарах кусарма ханахтарасси, правиласемпе паллаштарасси. Пуплеве аталантарасси.

137-меш хан., правила стр.49



21

Текст (с. 51-54)


Электронный приложени

Текст синчен мен вереннине аса илесси. Шыва кене чухнехи асархат-тарусемпе паллаштарасси. ОБЖ урокепе сыхану тытасси.

Текстан пайесемпе паллаштарасси, весене терес тупса уйарса илме ханахтарасси. Предложенисене шухаше тарах терес йеркелесе текст тума верентесси. Пуплеве аталантарасси.

146-меш хан.



22

Тереслев есе. Диктант (тема «Сасă тата сас палли».



Саса тата сас паллисем, сыпаксем синчен аса илесси. Илемле сырмалли синчен каласасси.

Самахсене пер йеркерен тепер йеркене кусарма пелнине, вы-рас челхинчен кене самахсене терес сырма пелнине тересле-сси. Пуплеве аталантарас-си.«Пирен кушак» ятла калав шухашласа тавасси.







Сăмах. Япала ячĕ. (10 сех.)


23

Кам? Мĕн? Ыйтуллă сăмахсем. (с. 55-64)


Электронный приложени

Чере тата черемар япаласем синчен аса илесси. Пирен тавралах урокепе сыхану тытасси. Сывлахла пулма, ана упрама верентесси.

Сене пуплев пайепе палаш-тарасси.Кам? Мен? Ыйтулла самахсем япалана пелтерни синчен пелтересси. Сына пелтерекен самахсен ыйтавепе ытти япаласен ыйтавен уйрамлахне катартасси.


155-меш хан.





24

Кам? Мĕн? Ыйтуллă сăмахсем.



160-меш хан.



25

Кам? Мĕн? Ыйтуллă сăмахсем.



174-меш хан.



26

Пĕр япалана пĕлтерекен сăмахсем. (с. 63-66)


Электронный приложени

Вырас, тутар челхинче пер япалана пелтерекен самахсене танлаштарасси. Вырас челхипе тата тутар челхипе сыхану тытасси.

Пер япалана пелтерекен самахсемпе паллаштарасси, терес ыйту пама ханахтарасси. Пуплеве аталантарасси.

179-меш хан.



27

Япала нумаййине пĕлтерекен сăмахсем.(с. 66-68)


Электронный приложени

Вырас, тутар челхинче нумай япалана пелтерекен самахсене танлаштарасси. Вырас челхипе тата тутар челхипе сыхану тытасси.

Нумай япалана пелтерекен самахсемпе паллаштарасси, терес ыйту пама ханахтарасси. Пуплеве аталантарасси.

186-меш хан.





28

Çын ячĕсене, хушамачĕсене, ашшĕ ячĕсене пысăк сас паллинчен пуçласа сырасси. (с. 69-70)

Электронный приложени

1-меш класра вереннине аса илесси. Куршесемпе тусла пуранмалли синчен каласу ирттересси.

Сын ячесене, хушамачесене, ашше ячесене пысакла

сас паллинчен пусласа сырма верентесси. Пуплеве аталантарасси.


191-меш хан., правила стр.70.



29

Выльăх -чĕрлĕх ячĕсене пысăк сас паллинчен пуçласа çырасси. (с. 72-76)


Плакат

Килти выльах-черлех-сене аса илесси.«Печек юлташ-семпе» тусла пуранмалли син-чен каласу ирттересси. Пирен тавралах уроке-пе сыхану тытасси

Выльах-черлех ячесене пысак саспаллинчен пусласа терес сырма верентесси, ачасен пелуллехне сиреплетесси. Пуплеве аталантарасси.

203-меш хан., правила стр.73



30

Хула,ял, урам, юхан шыв ячĕсене пысăк сас паллинчен пуçласа çырасси. (с. 76-81)

Слайдсем

Хамар таврари ялсемпе хуласен. ячесене аса илесси. Таван яла юратма, упрама верентесси. Курше ялсемпе тусла пуранма верентесси.

Хула, ял, урам ячесене пысак саспаллинчен пусласа

сырма верентесси. Пуплеве аталантарасси.

208-меш хан.



31

Хула, ял, урам, юхан шыв ячĕсене пысăк сас паллинчен пуçласа çырасси. (с. 76-81)




215-меш хан.



32

Тереслев есе. Диктант. (тема « Сăмах, япала ячĕ»).

Электронный приложени

Япала яче синчен аса илесси. Илемле сырма-лли синчен каласасси.

Япалана пелтерекен самахсем синчен, весене менле

сырмал-лине тереслесси. Пуплеве аталантарасси.




3 черек (20 сех.)

Глагол (15 сех.)



33

Мĕн тăвать? Мĕн тăваççĕ? ыйтури глаголсем. (с. 85-86)


Слайдсем

Есе пелтерекен самахсене аса илесси. Глаголсене уса курса сава сыр-ма верентесси. Таван саамах урокепе сыхану тытасси.

Япала есне пелтерекен самахсем синчен анлантарасси, весен ыйтавесемпе паллаштарасси. Глагол-самахан теп шухашне анлантарса парасси.Пуплеве аталантарасси.


230-меш хан.





34

Глаголсенче (ь) палли çырасси. (с. 87-89)


Слайдсем

(ь)-палли синчен аса илесси. Есчен пулма верентесси. Кил-суртра атте-аннене пулашмалли синчен каласу ирттересси.

Хальхи вахат форминчи глаголсене палартма, весене уйарса илме , терес сырма ханахтарасси.Пуплеве аталантарасси.

235-меш хан.



35

Глаголсенче (ь) палли çырасси. (с. 87-89)



Правиласене веренме.



36

Мĕн таваççĕ? ыйтури глаголсем. (с. 90-92)


Слайдсем

Вырас челхинчи глаголсем синчен аса илесси. Вырас челхипе сыхану тытас-си.Уроксене ва-хатла хатерле-мелли синчен каласу ирттерес-си.

Хальхи вахатри, нумайла хи-сепри глаголсемпе паллашта-расси. Весене терес уйарса илме, сырма ханахтарасси. Нумайла хисепри глаголсен весенче яланах ике -сс- сырма верентесси.Пуплеве аталантарасси.


249-меш хан.






37

Вĕреннине çирĕплетесси. (с. 93-94)

Закрепление.

Слайдсем

Глаголан теп ыйтаве-сене аса илесси. Кун йеркипе паллаштара-сси, пурнасра сиреп чунла пулма верентесси

Хальхи вахатри глаголсем синчен вереннине сиреплетес енепе терле ессеем тавасси. Пуплеве аталантарасси.


Карточкасем синчи ессеем.




38

Мĕн турĕ? Мĕн турĕç? ыйтури глаголсем. (с. 95-102 )


Схема

Хальхи вахатри глаголсен ыйтавесене аса илесси. Иртне вахатри, перрелле хисепри глаголсем синчен вереннине аса илесси. Пурнасра чеелех те кирле пулни синчен ка-ласу ирттересси. Амартура пултарулла пулма верентесси. Физкуль-тура урокепе сыхану тытасси.

Иртне вахатри глаголсемпе паллаштарасси, весене терес уйарса илме, ыйту лартма, уса курма, сырма верентесси. Пуплеве аталантарасси. Укечеке санаса

калав сырасси.


Правила веренме (стр.97)




39

Мĕн турĕ? Мĕн турĕç? ыйтури глаголсем.



257-меш хан.



40

Мĕн турĕ? Мĕн турĕç? ыйтури глаголсем.



268-меш хан.



41, 42,

Хирĕçле пĕлтерĕшлĕ глаголсем. (с. 103-106)

.

Слайдсем

Пирен тавралах урокепе сыхану тытасси.

Хиресле пелтерешле глаголсемпе паллаштарасси, весене анализласси, терес тупма тата сырма верентесси. Пуплеве аталантарасси.


276-меш хан.




43

Пĕрешкел е çывăх пĕлтерĕшлĕ глаголсем. (с. 107-111)

Слайдсем

Пирен тавралах урокепе сыхану тытасси. Укерчек тарах калав сырасси.

Сывах пелтерешле самахсемпе уса курма верентесси. Словарьте сывах пелтерешле самахсем тупма ханахтарасси.

286-меш хан.



44

Пĕрешкел е çывăх пĕлтерĕшлĕ глаголсем.


294-меш хан.



45

Пĕрешкел е çывăх пĕлтерĕшлĕ глаголсем.


Правиласене аса илме.



46

Тереслев есе. Диктант (тема «Глагол» ).


Диктант сырасси, тереслесси, йынашсене тупасси.

Диктант текстне илемле те терес сырма ханахтарасси. Глаголсене терес уйарса илме, сырма ханахтарасси.




Палла яче (10 сех.)




47

Япала паллине пĕлтерекен сăмахсене мĕнле? ыйту лартса тупасси. (с.117-122)

Слайдсем

Япаласен паллисене санласси, ыйтавесене ответлесси. Менле? Ыйтури самахсем синчен вереннине аса илсе сиреплетесси.

Пала ячесене уйарса илсе тупма ханахтарасси. Ыйтавесене терес калама, ыйтма, ответлеме верентесси. Пуплеве аталантарасси.


Праила веренме стр.117, 309-меш хан.




48

Япала паллине пĕлтерекен сăмахсене мĕнле? ыйту лартса тупасси. (с.117-122)


315-меш хан.



49

Япала паллине пĕлтерекен сăмахсене мĕнле? ыйту лартса тупасси. (с.117-122)


10 палла ячее сырма. Преринпе предложении туса сырмалла.



50

Тĕсе пĕлтерекен сăмахсем. (с. 122-)

Слайдсем

Палласем тарах япалине тупасси.

Япала паллине пелтерекен самахсене ыйттисенчен уйарма, весене тупма ханахтарасси.


322-меш хан.



51

Тĕсе пĕлтерекен сăмахсем. (с. 122-)


323-меш хан.



52

Çынна сăнлакан сăмахсем. (с. 127-128)

Слайдсем

Ханахтарусем пурнасласси. Пуплеве аталантарасси.

Сына санлама верентесси. Менле? ыйтури самахсене терес уса курма верентесси.

Астуса юлмалла (стр.128)



4 черек (16 сех.)

53

Хирĕçле пĕлтерĕшлĕ паллă ячĕсем (антонимсем). (с. 133-135)

Схема

Самахсенчен предложенисем тавасси. Вереннине сиреплетесси.

Япала паллине пелтерекен самахсем хиресле пелтерешле те пулма пултарассине анлантарасси, весемпе терес уса курма ханахтарасси, пуплеве аталантарасси.



349-меш хан.






54

Пĕрешкел пĕлтерĕшл паллă ячĕсем (синонимсем). (с. 135-139)

Презентаци

Сене материалпа еслени. Вереннине аса илсе сиреплетни.

Пуплеве аталантарасси. Перешкел пелтерешле палла ячесене тупма, терес уса курма ханахтарасси. Пер япалан терле паллине курма, весене пуплевре тупма ханахтарасси.


355-меш хан.



55

Тереслев есе. Диктант (тема «Паллă яĕч»)


Диктант сырасси. Пала ячесене тупасси.

Диктант текстне илемле те терес сырма ханахтарасси. Пала ячесене терес уйарса илме, сырма ханахтарасси.





Предложени (7 сех.)


56

Пуплеве предложенисем çине уйăрасси. (с. 140-143)


Текстри предложенисене уйарма веренни, весне панча, ыйту татат кашкару пали лартмал-лине аса илесси.


Предложении синчен петемешле анлантарасси. Предложенисем шухаше енчен пер-перинпе тача сыханни синчен верентесси.


371-меш хан.




57

Предложенин тĕп членĕсемпе кĕсĕн членĕсем. (с. 144-149)

Схема

Пуплеврен предложенисене уйарса илесси, теп членесене тупма ханахасси.

Предложенин теп членесем синчен петемешле анланта-расси, весем предложенин грамматика никесе пулнине чухласа илме верентесси.


376-меш хан.




58

Предложенин тĕп членĕсемпе кĕсĕн членĕсем. (с. 144-149)


Правила веренме стр.146



59

Предложени членĕ-сем хушшинчи çы-хăну.(с. 149-154)

Схема

Теп членсене аялтан йерсем туртса пала туни, весен ыйтавне каласа пани.

Предложенири самахсем пер-перинпе сыханса танине ыйту лартса тупма верентесси, пуплеве аталантарасси.


385-меш хан.



60

Предложени членĕ-сем хушшинчи çы-хăну.(с. 149-154)


396-меш хан.



61

Калуллă, ыйтуллă предложенисем. (с.155-156)

Слайдсем

Доска синче сырна текстра предложении-сене уйарни, ана чарану паллисем лартса сырса илни.

Кам е мен синчен каласа пел-терекен предложенисене уйар-са илме, унашкал предложе-ниисем хыссан панча лартма верентесси. Ыйтулла предло-жение пуплевре уйарса илме, ыйту пали лартма верентесси.

404-меш хан.. правиласене веренме.



62

Кăшкăруллă предложенисем. (с. 157-159)


Слайдсем

Предложении весенче кашкару пали лартасси. Кашкарулла предложенисене интонаципе терес вуласси.

Пуплевре кашкарулла пред-ложение уйарса илме, предло-жени весне кашкару пали лартма, унашкал предложе-нисене терес интонаципе вулама верентесси


408-меш хан.





63

Тереслев есе. Диктант (тема «Предложени» )


Предложени весенче панча, кашкару, ыйту пали лартнине тереслесси.

Диктант текстне илемле те терес сырма ханахтарасси. Предложенисене терес уйарса илме, сырма ханахтарасси.




2 - мĕш класра вĕреннине пĕтĕмлетесси. (4 сех.)


64

Сасăсемпе сас паллисем, алфавит çинчен вĕреннине аса илсе пĕтĕмлетесси. (с. 163-165)

Дидакт. материале

Алфавит синчен вереннине аса илсе петемлетесси.

Сасасемпе саспаллисем, сыпак, алфавит синчен вереннине аса илсе петемлетесси.


422-меш хан.



65

Япала ячĕ, глагол тата паллă

ячĕ çинчен вĕреннине аса илсе пĕтĕмлетесси (с. 165-173).

Презентаци

Хасем теллен еслени. Самахсене, кирле пек улаштарса, предложении тытамне кертни, пуплев пайесене палартни.

Япалана, есе, япала паллине пелтерекен самахсем синчен вереннине аса илсе петемлетесси.


429-меш хан.



66

Япала ячĕ, глагол тата паллă

ячĕ çинчен вĕреннине аса илсе пĕтĕмлетесси (с. 165-173).


443-меш хан.



67

Предложении çинчен вĕреннине аса илсе пĕтĕмлетесси. (с. 174-180)

Презентаци

Выранесене юри улаштарса пана предложенисене йеркелесе, калав сырни, ана ят пани.

Предложени синчен вереннине петемлетесси.

459-меш хан.



68

2-меш класра вереннине аса илесси.


Правиласене аса илме.




Умěн калани

Литература вулаве

Ĕç программине Пĕтĕмĕшле вĕрентĕвĕн патшалăх стандарчĕн федераллă компонентне (Федеральный компонент Государственного стандарта общего образования ) ; Тăван чĕлхе программи: чăваш шкулĕн 1-4 класĕсем валли/М.К.Волков, Л.П. Сергеев, Т.В.Артемьева, О.И.Печников. - Шупашкар: Чăваш Республикин вĕренÿ институчĕн издательстви, 2008. - 88с.) ,тата Пуçламăш шкулта литература вулавне йĕркелесси: Меслетлĕх кăтартăвĕсем. /Шупашкар, 2007. тĕпе хурса хатĕрленĕ.

Программăна пурнăçа кĕртме тĕп кĕнеке вырăнне Чăваш Республикин Вĕренÿ тата çамрăксен политикин министерстви усă курма ирĕк панă Т.В.Артемьева, О.И.Печников авторсен «Литература вулаве» 2 кл (2009 с ) кĕнеки, Г.В.Лукоянова, З.Н.Портнова, А.Р.Кульева авторсен хушма вулав кĕнеки «Шевле».

Чаваш литературине веренме султалакра 68 сехет уйарна ( эрнере 2 сехет). 2006 султа сиреплетне веренту планенче иккемеш класра таван челхе верентме эрнере 4 сехет уйарна. Ку сехетсенчен челхене тата литература вулавне верентмелли уроксем валли 2-шер сехет пайласа пана

Вулав - пуплевпе шухăшлава аталантармалли тĕп ĕç- хĕл. Пуçламăш классенче вулав пĕлтерĕшĕ уйрăмах пысăк, мĕншĕн тесен шăпах çак вăхăталла этемĕн ăс - хакăлпа кăмăл - сипет пахалăхĕсем, ĕç - хĕл тĕсĕсем никĕсленеççĕ. Вулав хăнăхăвĕсене аталантарасси халиччен ытларах класри тата класс тулашĕнчи вулав урокĕсенче пулса пырать.

Литература вулавĕ - пуçламăш классенче чĕлхене вĕрентес меслетлĕхре çĕнĕ ăнлав. Ку уроксене - вулавран литературăна куçмалли çул - йĕр вырăнне хураççĕ.

Вулав урокĕсенче ытларах ачаран пултаруллă вулакан тат итлекен хатĕрлессине тĕп вырăна лартнă пулсан, литература вулавĕн урокĕсен тĕллевĕ самай анлăланать, вăл вĕренекентен пултаруллă вулавçă хатĕрлессипе çыхăнса каять.


Литература вулавĕнче çак задачăсене лартатпăр, вĕсене пурнăçа кĕртес ĕç никĕсне хывса хăваратпăр:


o ача çитĕнсен мĕнпур этемлĕхĕн литература пуянлăхне ăнланма, хисеплеме, унпа киленме пултартăр;


o тĕнче литературин пÿлминче чăваш литературин тÿпи те пысăк пулнине ăнкартăр;


o хайлава ăнланса илме ăна хайланă пекех йывăррине асăрхатăр;


o кирек хăш хайлав та çыравçă пуçĕнче шăранса калăпланнă, шухăшласа кăларнă япала иккенне чухлатăр, хăй те хайлас ĕçе явăçма сĕмлентĕр;


o ача - пăча ăс - тăн тĕлĕшĕнчен çеç мар, чи малтан кăмăл - сипетпе туйăм - сунăм тăлăшăнчен тасалса пуянлантăр.


Литература вулавĕ пуçламăш шкулăн чи пысăк икĕ тĕллевне пĕрлĕхлĕн татса пама май парать:


· вулама тата кĕнекене юратма вĕрентет;


· литература хайлавне ăнланма тат унпа ĕçлеме вĕрентет.


Палăртнă тĕллевпе килĕшÿллĕн, тĕпрен илсен тата çак задачăсене татса памалла:


· ачасен харкам ÿсĕмне тивĕçтерекен литература хайлавĕсене вулас кăмăлне амалантарасси;


· хайлав хăнăхăвĕсене лайăхлатса, çивĕчлетсе парасси;


· хайлав тексчĕпе ĕçлемелли пуçламăш хăнăхусем калăпласси;


· хайлавсене туллин ăнланса ăса хывма вĕрентесси;


· илемлĕ хайлавсене ăса хывмамалли, асăмламалли мелсене (палăртуллă вулав, пăхмасăр калама вĕренесси, драмăласси, сăмахлă ÿкерчĕк, ăславлă каласа парасси) алла илесси;


· литература пĕлĕвĕн ансат «нлавĕсемпе паллаштарасси, вĕсен тĕслĕхĕсене текстра тупма хăнăхтарасси, чĕлхе илемне туйма, чухлама вĕрентесси;


· пурнăçри (çут çанталăкри, этемпе этем, этемпе çут çанталăк хутшăнăвĕнчи) илеме асăрхама, юратма хăнăхтарасси, чун -чĕрепе кăмăл - сипеттĕлĕшĕнчен тасарах пулма хавхалантарасси.




II класра ăса хывмалли ăслайсемпе хăнăхусем


II класра ăса хывмалли ăслайсемпе хăнăхусене çапларах палăртатпăр:

Вулав хăнăхăвěсем:

- тěрěс, ăнланса, пěр тикěссěн. самахсене вакламасăр вуласси;

- вулав хăвăртлăхě минутра 50 сăмахран кая мар пулмалла (ăшра вуланă чухне сăмах шучě 60 таран ÿсмелле);

- вуланă чух шухăша пăсмасăр, тěрěс чарăнусем туса сывлăш çавăрса ярасси;

- текстра паллакан тата палламан сăмахсене уйăрасси;

- хутсăр предложении пур тěсěсене те тěрěс интонаципе вуласси;

- пěлтерěшě тата шухăша кура текста хăвăрт е хуллен, сасса хăпартса е хăпартмасăр вуласси.

Текстпа ěçлесси.

- текст ятне ăнлантарасси;

- учитель ертсе нынипе текста, ěçсен йěркине кура, пěлтерěшлě пайсене уйăрасси, вěсене ят парасси (план тăвасси);

- ансат план тăрăх хайлава асăмласа каласа парасси;

- харкам шухăша текстри тěслěхпе çирěплетесси;

- учитель пулăшнипе хайлавăн тěп шухăшне палăртасси;

- юмаха, калава, сăвва пěр-пěринчен уйăрса илесси.

Пуплеве аталантарасси:

- текстра тěл пулакан çěнě сăмахсен пěлтерěшне уçăмлатасси;

- пулăма, сăнарсене сăнлама сăмахсен ретěнчен вырăнлăраххисене, витěмлěреххисене суйласа илесси;

- сăмахăн тÿрě тата куçăмлă нěлтерěшěсене палăртасси.

- чěлхе туйăмне çивěчлетесси;

- нумай пěлтерěшлě сăмахсен нěлтерěшěсене ăнкарма, сăмах пулăвне чухлама хăнăхасси.

Илемлě хайлава вуласа ăнланасси - ачасен кăмăл-туйăмне хускатассипе, аталантарассине, ăс-тăнне çивěчлетессине пěрлех - вěсенчен

вулавçă тăвас тěллеве пурнăçа кěртсе пырассипе тачă çыхăнса пырать. Çапла вара çак самантсене те шута илме тивет:

- илемлě литература хайлавěсемпе фольклор хайлавěсене, вěсен жанрěсене уйăрма вěренсе пырасси;

- хайлав тытăмне ăнланасси (композици, сюжет),

- сăнарсен ěçěсемпе хăтланăвěсене сăлтавласси:

- хайлаври сăнлăх тага сăнарлăх;

- палăртулăх хатěрěсене курма, вěсемпе усă курма хăнăхасси.

Программа тытаме


Шкул. ( 2сехет) Чи савăнăçлă кун. Хутла вĕренме тытăнакана.


Мĕн-ши вăл Тăван çĕршыв? (4 сехет) Савнă çĕр, Чăваш çĕршывĕ. Пирен çĕршыври хуласемпе ялсем. Тăван республика çыннисен

ĕçĕ- хĕлĕ. «Пирĕн ял (хула)» экскурси.

Халăх сăмахлăхĕ. (6 сехет) Тупмалли юмахсем. Пуплешÿ сăввисем. Çăварни юррисем.


Юмах ятăм юптартăм. (8сехет) Чăваш тата ытти халăхсен юмахĕсем, юррисем, ваттисен сăмахĕсемпе туптарусем.


Кĕркунне. (6 сехет) Кĕрĕн тĕрлĕ тапхăрне (пусламăшĕ, ылтăн кĕркунне, хура кĕркунне), чĕр чунсемпе

ÿсен-тăрансен пурнаçĕнчи улшăнусене сăнлакан калавсемпе савăсем. «Кĕрхи сăнсем» экскурси.

Хĕлле. (6 сехет) Хĕллехи çанталăк. Чĕр чунсемпе ÿсен-тăрансен хĕллехи пурнăçĕ. Çĕнĕ çула кĕтсе илни.

«Хĕл çитсен» экскурси.


Эпир - туслă ачасем. (6 сехет) Ачасен пурнăçĕпе ĕçĕ-хĕлĕ, вĕсем туслă пулни, пĕр-пĕрне пулăшни.


Ĕç телей те савăнăç кÿрет. (6сехет) Ĕç çинчен, тĕрлĕ професси çинчен, ĕçĕн пурнăçри пĕлтерĕшĕ, халăх пурлăхĕшĕн тăрăшни,

ĕç çынна телей кÿни çинчен çырна калавсемпе сăвăсем.

Тăван кил-йышра. (3 сехет) Пирĕн несĕлсем. Аннесемпе асаннесем, кукамайсемпе аппасем, вĕсен ĕçĕ-хĕлĕ. Аннесем

çинчен çырнă калавсемпе сăвăсем.

Килчĕ ырă çуркунне. (5 сехет) Чĕр чунсемпе ÿсен-тăрансен пурнăçĕнчи улшăнусем. Пăр кайни. Ачасен вăййи-кулли.

Аслисен çурхи ĕçĕсем. Космонавтика кунĕ. Космонавтсем çинчен.


Чĕр чунсем - пирĕн туссем. (8 сехет) Чĕр чунсем çинчен çырнă калавсем, сăвăсем, ваттисен сăмахĕсемпе туптарусем

(тупмалли юмахсем). Чер чунсене хÿтĕлесси, вĕсене пулăшасси.

Ÿсен-тăран тĕнчи. (4 сехет) Вăрман пурнăçĕ, ÿсен-тăран çинчен çырнă сăвă-юрă, калавсемпе халапсем.

Çу уйăхне кĕтĕмĕр. (4 сехет) Çуллахи çут çанталăк, уй-хирти тата пахчари ĕçсем çинчен çырнă калавсемпе

сăвăсем, тĕрленчĕксем.



Пусламаш шкултан веренсе тухаканан

пелмелле (анланмалла):

- веренне литература хайлавесен ятне, авторесене, теп содержанине;

пултармалла:

- кенеке элеменчесене уйарма (хуплашка, титул листи, тупмалли, укерчек, аннотаци);

- илемле хайлав текстне ашра анланса вулама (вулав хавартлахне шута илмесер);

- хайлаван темипе теп шухашне палартма;

- содержани каласа пама (текст калапаше пер страница сураран ытла мар);

- текста пелтерешле пайсене уйрма, текстан ансат планне тума;

- текст сине таянса печекке монолог аслама, весен, геройсене хак пама;

- савалла хайлавсене пахмасар каласа пама (суйласа илсе);

- сенне тема тарах самах весен печек текст аслама;

- тслех выренне фольклор хайлавесемпе уса курма (тупмалли юмахсем, ваттисен самахесем, юмахсем);

- илемле литература жанресене (юмах, калав, юптару), халах юмахесене тата литература юмахесене пер-перинчен уйарма;

- веренне материалтан суйласа терле тематикалла хайлавсен теслехесене асанма;

- туянна пелусемпе тата аслайсемпе практикара тата кулленхи пурнасра (тивеслс лару-тарура) уса курма:

· харкам теллен кенеке вулана чухне;

· вулана хайлава хаклана чухне;

· харкам теллен кенеке суйлана, унан содержанине кенеке элеменчесем сине таянса палартна чухне;

· терле информаци хатересемпе (словарьсемпе, справочниксемпе, энциклопедисемпе, электронла пособисемпе) еслене чухне.



Календарно-тематическое планирование по чувашскому языку (чтение) 2 класс.

№ п\п



Урок теми.


Оснащени




Ачасемпе ĕçлесси.




Урок теллевесене лартса пурнасласси


Килти ес


Вăхăт

План.

факт

1 черек (18 сех.)

Раздел 1. Шкула (2сех.)

1

А. Алка «Чи савăнăçлă кун», «Хутла вĕренме тытăнакана» (с. 3-7)

Сюжетла картинкасем

Юратнă шкул

илемě

- тěрěс, ăнланса, пěр тикěссěн, самахсене вакламасăр вуласси;

- вуланă чух шухăша пăсмасăр, тěрěс чарăнусем туса сывлăш çавăрса ярасси;

Палартулла велама, стр.3-5

4.09


2

И.Шухши «Чернил». (с. 8-10)


7.09


Раздел 2. Мĕн-ши вăл Тăван Çĕршыв (4 сех.)


3

П. Хусанкай «Савнă çĕр чăваш Çĕршывĕ»,

М. Юхма. «Чăваш çĕршывĕ» (с. 11-14)

Кенекесем, писатель портрече

Чăваш çěршывĕпе мухтанатпăр.


- текстра паллакан тата палламан сăмахсене уйăрасси;

- хутсăр предложении пур тěсěсене те тěрěс интонаципе вуласси;

Ыйтусем, стр.14.

Илемле вулама.



11.09


4

П.Хусанкай «Çĕршывăмăр пуçламăшĕ» , «Ялав» (с. 14-18)

Символсем.


- текст ятне ăнлантарасси;

- пěлтерěшě тата шухăша кура текста хăвăрт е хуллен, сасса хăпартса е хăпартмасăр вуласси

Илемле вулама, стр.14-17.

14.09


5

С. Тăваньялсем «Тăван чĕлхене ан манăр»,

Л. Мартьянова «Чăвашла» (с. 18-21)


Калава план тарах каласа пама, стр.19 (4-меш ес).



6

А. Трофимов « Асатте- асаннесен çырулǎхĕ», П.Хусанкай «Эпир пулнă , пур, пулатпар!» (с. 21-24)


- пěлтерěшě тата шухăша кура текста хăвăрт е хуллен, сасса хăпартса е хăпартмасăр вуласси

Савва палартулла вулама веренме, стр.21



Раздел 3. Керкунне (6 сех. )

7

П.Эйзин «Сывă пул çу кунĕ», В.Ямаш « Кĕр ирĕ». (72-74)

Кенекесем, писатель портрече

Керхи илем.


Çывǎх пĕлтерĕшлĕ сǎмахсене

тупма вĕренесси,

- палăртулăх хатěрěсене курма, вěсемпе усă курма хăнăхасси.

Савасене палартулла вулама



8

М. Трубина «Кĕр çитрĕ»,

Н. Сладков «Ылтăн çумăр».


- сăмахăн тÿрě тата куçăмлă пěлтерěшěсене палăртасси.



«Ылтан керкунне» темапа укерчек тума




9

Н. Теветкел « Симĕс хуралçă», Г. Харлампьев

« Эсир пакша курнă-и?» (с. 79-81)

Кенекесем, писатель портрече


- текстра тěл пулакан çěнě сăмахсен

пěлтерěшне уçăмлатасси;

81-меш стр. ессем



10

С. Сарпай «Хура керкунне», В Аптраман «Керкунне» (с. 82-84)

Кенекесем, писатель портрече


- текст ятне ăнлантарасси;

- учитель ертсе пынипе текста, ěçсен йěркине кура, пěлтерěшлě пайсене уйăрасси, вěсене ят парасси (план тăвасси);

84-меш страницари ыйтусем.



11

М.Илпек «Тăрнасем». (с. 85-87)

Кенекесем, писатель портрече


- пулăма, сăнарсене сăнлама сăмахсен ретěнчен вырăнлăраххисене, витěмлěреххисене суйласа илесси;

Калава рольпе вулама веренме.



12

К.Иванов «Кĕркунне», С.Аксаков « Хĕл ларас умĕн» (с.87-89)

Эл. пособийе


Кĕнекен тĕп пайĕсене, вĕсен ячĕсене (хуплашка, страницăсем, тупмалли) пĕлесси.

Вулама. Тавралахри улшанусем синчен каласа пама.





Раздел 4. Халǎх сǎмахлǎхĕнчен (6 сех. )


13

Тупмалли юмахсем. Пулмасла халапсем (с. 25-27)



Чăваш халăх саввисем, юррисем.

- текстра тěл пулакан çěнě сăмахсен

пěлтерěшне уçăмлатасси;

- илемлě литература хайлавěсемпе фольклор хайлавěсене, вěсен жанрěсене уйăрма вěренсе пырасси;

- пулăма, сăнарсене сăнлама сăмахсен ретěнчен вырăнлăраххисене, витěмлěреххисене суйласа илесси;

Тупмалли юмах шухашласа тупма.



14

Пуплешÿ сǎввисем.

К. Чуковский «Саванас» (с. 28-30)

Слайдсем


Вессер халап хайлама.



15

Сурхури юрри, Саварни юрри (с. 31-34)


Уяв синчен ваттисенчен пелме.



16

Хумма Çеменĕ «Çăварни чупни» (с. 33-35)


Вулама.



17

Н. Ыдарай «Чĕрĕп». Вǎйǎсем (с. 37-38)

Кенекесем


- сăмахăн тÿрě тата куçăмлă

пěлтерěшěсене палăртасси, челхе туйăмне çивěчлетесси;

Аслисенчен чаваш ваййисем синчен ыйтса пелме.



18

«Улапсем», «Асамат кĕперĕ» Юмах.




Стр. 39. вуланине каласа пама.



2 черек (14 сехет)

Раздел 5. Юмахсем (8 сех)

19

«Кинеми, мǎнукĕ тата чǎпар чǎх» Юмах. (с.43-46)



Чăваш халăх юмахĕсем.

- сăмахăн тÿрě тата куçăрамлă пěлтерěшěсене палăртасси,

-челхе туйăмне çивěчлетесси;

Вуланине кескен каласа пама.





20

«Çǎткǎн упа çурисем» Юмах. (с. 46-50)

Учебник

Чăваш халăх юмахĕсем.

- нумай пěлтерěшлě сăмахсен пěлтерěшěсене ăнкарма, сăмах пулăвне чухлама хăнăхасси.

Илемлě хайлава вуласа ăнланасси,

- ачасен кăмăл-туйăмне хускатассипе, аталантарассине, ăс-тăнне çивěчлетессине пěрлех

50-меш страницари ессеем.



21

Н. Иванов «Шиклĕ шǎши» (с. 50-54)





- вěсенчен вулавçă тăвас тěллеве пурнăçа кěртсе пырассипе тачă çыхăнса пырать. Çапла вара çак самантсене те шута илме тивет:

- хайлав тытăмне ăнланасси (композици, сюжет),

- сăнарсен ěçěсемпе хăтланăвěсене сăлтавласси:

Вулама. Калава ике пая пайлама.



22

«Çилпе хĕвел». Тетте- юмах» (с. 55-57)





«Тетте юмах» рольпе вулама.



23

«Сарă аист» китай халăх юмахĕ.(с.57-60)



Китай халах юмахе

61-меш стр. ессеем.



24

«Ухмах Иван» юмах.(с. 61-65)



- вěсенчен вулавçă тăвас тěллеве пурнăçа кěртсе пырассипе тачă çыхăнса пырать. Çапла вара çак самантсене те шута илме тивет:

- хайлав тытăмне ăнланасси (композици, сюжет),

- сăнарсен ěçěсемпе хăтланăвěсене сăлтавласси:

Вулама.



25

.Н.Карай «Çырлана кайсан».(с. 66-68)




Укерчексем тарах хайлава пайсем сине уйарма, юмахри ессене йеркипе аса илсе каласа пама.



26

Ю. Ярмыш «Кÿлĕ», А. Толстой «Пуртă» (с. 68-71)



- юмаха, калава, сăвва пěр-пěринчен уйăрса илесси.



Юмаха каласа пама.



Раздел 6. Эпир тусла та хавасла ачасем. (6 сех.)


27

П.Хусанкай «Шкул ачи», С.Иванов «Сапăрлăх синчен» (с. 90-93)

Кенекесем, писатель портрече

Ачасен туслăхě.


- сăнарсен ěçěсемпе хăтланăвěсене сăлтавласси:



Савва палартулла вулама.




28

А. Ковыль «Чарсăр автансем, В.Осеева «Алюшпа Кетерук». (с.93-97)

Кенекесем, писатель портрече

Йǎла - йеркесем çинчен мěн пěлетпěр?


- хайлаври сăнлăх тата сăнарлăх;

Санарсем тума. 97-меш страницари ес.



29

К. Чуковский «Лапарчак», «Сылтам алапа сулахай ала» юптару (с. 97-100)

Кенекесем, писатель портрече


- палăртулăх хатěрěсене курма, вěсемпе усă курма хăнăхасси.

«Юптару» каласа пама.



30

Н. Симунов «Пулара», О.Савандеева «Микула пичче кучченесе» (с. 100-107)

Кенекесем, писатель портрече


- палăртулăх хатěрěсене курма, вěсемпе усă курма хăнăхасси.

План тарах калав содержанина каласа пама.



31

А. Барто «Ват епле вал пулашать», Е. Афанасьев

«Кенттипе Миша» (с. 108-111)

Презентаци


- пěлтерěшě тата шухăша кура текста хăвăрт е хуллен, сасса хăпартса е хăпартмасăр вуласси.

Палартулла вулама.



32

И. Малкай «Çÿпçе», . В. Осеева «Кавак сулсасем» (с. 111-115)

Презентаци


- учитель ертсе пынипе текста, ěçсен йěркине кура, пěлтерěшлě пайсене уйăрасси, вěсене ят парасси (план тăвасси);

Палартулла вулама.



3 черек (20 сех.)

Раздел 7. Еç телей те саванаç кÿрет. (6 сех.)

33

И.Яковлев «Эпĕ сехет çĕмĕрни» (с. 114-116)

Кенекесем, писатель портрече

Ěçе юратасси, ěçěн пěлтерěшě

- харкам шухăша текстри тěслěхпе çирěплетесси;



Содержанине каласа пама.






34

Н. Иванов «Мухтанчак çерси» (с. 116-118)

Кенекесем, писатель портрече,

слайдсем

Чăваш халăх юмахĕсем

- ансат план тăрăх хайлава асăмласа каласа парасси;


План тарах юмах содержанине каласа пама.



35

И.Шухши «Куршанак çыпăçрĕ», В.Тимаков «Пыл хурчĕ» (с. 119-120)

Кенекесем, писатель портрече


- учитель пулăшнипе хайлавăн тěп шухăшне палăртасси;

Пуплеве аталантарасси:

- текстра тěл пулакан çěнě сăмахсен пěлтерěшне уçăмлатасси;

Савва пахмасар веренме.







36

И.Яковлев «Кулачă», К.Иванов «Есчен Нарспи» (с. 121-124)

Презентаци


- вуланă чух шухăша пăсмасăр, тěрěс чарăнусем туса сывлăш çавăрса ярасси;

- текстра паллакан тата палламан сăмахсене уйăрасси;


Савва веренме.



37

Н. Иванов «Пахча хуралси» (с. 125-129)

Слайдсем





38

А.Ковыль «Кĕтÿс» П.Яккусен«Катка Араслане» (129-131)

Кенекесем, писатель портрече



Калав содержанине каласа пама.



Раздел 8. Хĕлле. (6 сех.)


39

А. Алка «Юр çунǎ», Н. Шелепи «Юр» (с. 132-135)

Кенекесем, писатель портрече

Хěллехи илем

- сăмахăн тÿрě тата куçăмлă нěлтерěшěсене палăртасси.

- чěлхе туйăмне çивěчлетесси;


Савасене палартулла вулама веренме.




40

А.Алка «Çĕнĕ çул юрри», Н. Матвеев «раштав уйахе» (с. 135-139)


- нумай пěлтерěшлě сăмахсен пěлтерěшěсене ăнкарма, сăмах пулăвне чухлама хăнăхасси

Сава пахмасар веренме.



41

А. Пушкин «Хĕллехи каç», Хумма Çеменĕ «Хĕллехи вăрман» (с. 139-141)

Слайдсем, кенекесем


Илемлě хайлава вуласа ăнланасси ,

- ачасен кăмăл-туйăмне хускатассипе, аталантарассине, ăс-тăнне çивěчлетессине

140-меш страницари ес.



42

Г. Луч «Кукăр сăмса» (с.141-144)


Электрон. пособи


- илемлě литература хайлавěсемпе фольклор хайлавěсене, вěсен жанрěсене уйăрма вěренсе пырасси;

- хайлав тытăмне ăнланасси (композици, сюжет),


Калава тепер хут вулама.




43

Н. Сладков «Хĕл каçни» (с. 144-147)





Кайаксене хел касма пулашни синчен каласа пама.

44

В. Эктел «Юр пике» (с. 148-149)





Раздел 9. Тǎван кил-йышра. (3 сех.)

45

В. Д-Анатри «Юратнă анне», Б. Данилов «Хăш вăхăтра çывăрать-ши анне?» (с. 149-151)

Кенекесем, писатель портрече

Туслă çемьере пурăнма аван

- текст ятне ăнлантарасси;


Калава висе пая уйарма.




46

В. Сухомлинский « Ан кÿренсем, атте» (с. 152-153)

Элект. пособи


- пулăма, сăнарсене сăнлама сăмахсен ретěнчен вырăнлăраххисене, витěмлěреххисене суйласа илесси;

- сăмахăн тÿрě тата куçăмлă нěлтерěшěсене палăртасси.

Вулама.



47

В. Сухомлинский «Амăшĕ мĕншен макăрнă?» (с. 153-154)

Кенекесем, писатель портрече




Содержанине каласа пама.

Раздел 10. Килчĕ ырă çуркунне. (5 сех.)

48

Калина Малина «Тумла», Н. Матвеев «Пуш уйăхĕнче» (с. 155-158)

Элект. пособи

Чěр чунсене сыхламалла.

- чěлхе туйăмне çивěчлетесси;

Илемлě хайлава вуласа ăнланасси

Пуш уйахе килни синчен каласа пама.




49

Çуркунне çитрĕ.

К. Иванов « Çуркунне çитсен»(с. 159-160)

Кенекесем, сюжетла укерчексем


- илемлě литература хайлавěсемпе фольклор хайлавěсене, вěсен жанрěсене уйăрма вěренсе пырасси;

К.Иванов саввине веренме.



50

Н. Шелепи «Пар каять», Н.Сладков «Упа йенни» (с. 161-163)



- палăртулăх хатěрěсене курма, вěсемпе усă курма хăнăхасси.


Калав содержанине каласа пама.



51

А. Николаев «Сурхи саса», М. Козлов «Сур сескисем» (с 164-166)

Слайдсем


- хайлаври сăнлăх тата сăнарлăх;

Тупсамне тупма, вулама.



52

Н. Мартынов «Суркунне», А.Игнатьев «Пĕрремĕш аслати» (с. 166-168)

Кенекесем, укерчексем


Перремеш аслати синчен каласа пама.



4 черек (16 сех.)

Раздел 11. Чĕр чунсем - пирĕн туссем (8 сех.)



53

М. Пришвин «Тискер кайаксем», М. Волкова «Пăши пăрушĕ» (с. 169-171)

Укерчексем

Чěр чунсене сыхламалла.

- пулăма, сăнарсене сăнлама сăмахсен ретěнчен вырăнлăраххисене, витěмлěреххисене суйласа илесси;

Ыйтусем, стр.170.



54

Г. Луч «Ай, пакша!» Хв.Уяр «Пурăш» (с. 171-174)

Кенекесем, писатель портрече


- хайлав тытăмне ăнланасси (композици, сюжет),


Вулама, ыйтусемпе еслеме.



55

А. Хум «Кăткăсем» , Р.Сарпи «Улай» (174-175)



- сăнарсен ěçěсемпе

хăтланăвěсене сăлтавласси:


Килти йатта укерме, ун синчен каласа пама.



56

Г. Луч «Чĕкеçсем мĕншĕн сивĕннĕ?» (с. 176-179)

Кенекесем, писатель портрече


Пуплеве аталантарасси:

- текстра тěл пулакан çěнě сăмахсен пěлтерěшне уçăмлатасси;

Содержанине кескен каласа пама.





57

Г. Харлапьев «Юрă ăстисем», М Стельмах «Текерлĕк» (с . 179-181)



- сăмахăн тÿрě тата куçăмлă пěлтерěшěсене палăртасси.

- чěлхе туйăмне çивěчлетесси;

Илемлě хайлава вуласа ăнланасси


Вулама, ыйтусемпе слеме.





58

М.Пришвин «Çăмăлттай», К. Чуковский «Чăх чĕппи» (с. 182-185)





Автан укерме, унтан каласа пама.



59

Н. Эревет «Сар автан»,

В. Сухомлинский «Мăр-мăр кушак мĕнрен тĕлĕнне» (с. 185-188)

Кенекесем, писатель портрече


- юмаха, калава, сăвва пěр-пěринчен

уйăрса илесси.

Палартулла вулама.



60

Г. Харлапьев «Çырла пиçсен», Б. Заходер «Мулкач çури» (с. 187-193)



- юмаха, калава, сăвва пěр-пěринчен

уйăрса илесси.

Вулама.



Раздел 12. Усен- тǎран тĕнчи. (4 сех.)

61

Н.Матвеев «Пĕр йăхри йывăссем», Ç. Элкер «Юман» (с. 194-197)

Кенекесем


- юмаха, калава, сăвва пěр-пěринчен

уйăрса илесси.

Вулама,

хайлавсене танлаштарма.



62

Г. Орлов «Вăрманăн пĕрремĕш кучченĕçĕ»,

М. Волкова «Хурлǎхан, ан хурлан!» (с. 197-200)


Кенекесем, писатель портрече



- илемлě литература хайлавěсемпе фольклор хайлавěсене, вěсен жанрěсене уйăрма вěренсе пырасси;


Ыйтусемпе ессеем.



63

Р. Сарпи «Куле»,

Н. Сладков «Пулă тăвăнни» (с. 201-203)

Кенекесем, писатель портрече


Калаван содержанине каласа пама.



64

Г. Харлапьев «Çумăр»,

Н. Шупуссынни «Каç пулчĕ» (с. 203-206)



- хайлав тытăмне ăнланасси (композици, сюжет),

Савва палартулла вулама.



Раздел 13. Çу уйахне кĕтĕмĕр (4 сех.)

65

А.Алка «Малтанхи аслати», С. Асамат «Çумǎр ташши» (с. 207-209)

Учебник

Тăван тавралăха юратмалла.


- сăнарсен ěçěсемпе

хăтланăвěсене сăлтавласси:


Савасене палартулла вулама.



66

И.Гончаров «Аслатиллĕ çумǎр умĕн», Ç. Элкер «Çуллахи ир» (с. 210-212)

Учебник


- палăртулăх хатěрěсене курма, вěсемпе усă курма хăнăхасси.

Укерчек тума.



67

Ю.Силэм «Утǎ çинче вǎрманта» (с. 213-216)

Учебник


- илемлě литература хайлавěсемпе фольклор хайлавěсене, вěсен жанрěсене уйăрма вěренсе пырасси;

Текста планпа килешулле пайлама.



68

А. Костецкий «Утǎра»,

Г. Тал - Мǎрса «Хирте» (с. 216-218)

Учебник


Илемлě хайлава вуласа ăнланасси ,

- ачасен кăмăл-туйăмне хускатассипе, аталантарассине, ăс-тăнне çивěчлетессине

Сулла кенекесем вулама.





Тереслев диктанче.

Коля.

Коля - тирпейле ача. Вал шкулта лайах веренет. Унан кесйинче шура самса тутаре. Коля кесьене ытлашши япала чикмест. Саванпа унан кесйи яланах таса.

Юман.

Авал пирен тарахра юман йышла усне. Юманлах тене сав вырансене. Пысак юманлах хале сайра тел пулать. Юманран авалах терле япала туна. Юман хами карап тума кайна. Чаваш юманне те карап тума нумай турттарна. Хаш - пер юман пин сул таран пуранать.


Палан.

Паланан сулсисем сарлака та илемле. Чечеке - шура. Палан сулех усмест. Унан теши шура, семсе, самал. Палан лутра йывассем хушшинче хайне лайах туять.

Сурхи чечексем.

Пирен тавралах пуян та илемле. Асла Атал саралса юхать. Енеш хыр вармане аякранах куранать. Сурхи чечек сав тери хитре. Сара чапал кураке, сеспел илертет. Шура ланташ хай патне ченет.


Сывах тус.

Йыта сынншан чи сывах чер чун . Сурсерте йытта кулсе сурессе. Вал сунарсасене пулашать. Сершыв чиккине сыхлать. Кил - сурт таврашне хураллать. Сын йытапа тахсанах туслашна.

Йытасен сисемлехе сав тери лайах аталанна. Анчах йытасем начартарах курассе.




 
 
X

Чтобы скачать данный файл, порекомендуйте его своим друзьям в любой соц. сети.

После этого кнопка ЗАГРУЗКИ станет активной!

Кнопки рекомендации:

загрузить материал