План-конспект урока в 3кл. На тему 'Исем'

Яшел Үзән шәһәре

3 нче гимназиянең

2 категорияле татар теле

һәм әдәбияты

укытучысы: Халитова Л.Х

3 нче сыйныф (рус төркеме)

Р.З.Хәйдәрова дәреслеге буенча.

Тема: Исем

Максат: 1 Исем турында кыскача мәгълүмат бирү.

2 Рус теле белән татар теле арасындагы аерманы күрсәтү.

3 Татар телен йөрәнүгә кызыксыну уяту.

Җиһазлау: язылган иҗекләр һәм сүзләр, грамматик карточкалар,

рәсемле карточкалар, дәреслек.

Дәрес барышы

I Оештыру

а) Исәнләшү.

б) Число. Көн. (Укытучы әйтә)

в) һава торышы.

* - Бүген көн матурмы?

- Бүген кояш бармы?

- Бүген ¸ил бармы?

- Бүген яңгыр явамы?

* - Ә хәзер, балалар, күрсәтегез миңа:

- Җил ничек исә?

- Кояш ничек чыга?

- Яңгыр ничек ява?

- Укучылар ничек матур итеп утыралар?

II Актуальләштерү

а) Фонетик күнегү.

-- Балалар, {у} - {ү} авазы кергән иҗекләрне укып чыгабыз.

* Хор белән.

* Аерым-аерым (берничә укучы).

-- Хәзер, балалар, {у}-{ү} авазлары кергән сүзләрне укып чыгыйк. (Укыйлар)

Күлмәк, матур, бүрек, сатучы, тун.

-- Бик яхшы. Ә хәзер бу сүзләрнең русчага тәрҗемәсен искә төшерик. (Укучылар тәрҗемә итәләр)

-- Укучылар, бу сузләр белән матур ¸Җөмләләр уйлап карагыз әле. (Укучылар җөмләләр төзиләр)

-- Бик әйбәт. Хәзер, балалар, дәресебезне дәвам итәбез.

б) Теманы искә төшерү

- Укучылар, үткән дәрестә без сезнең белән ничәнче соравын өйрәндек.

әйдәгез, искә төшерик.

-- Ничәнче соравын кайчан кулланабыз? (Предметның тәртип буенча санын белер өчен кулланабыз).

- Мисаллар китерегез. (Беренче, бишенче, өченче, алтынчы һ.б)

-- Беренче, икенче,алтынчы саннары нинди сорауга җавап бирәләр? (Ничәнче?)

- Әйе, ничәнче соравына җавап булалар. Бу саннарның тамырларын табыгыз. (Бер, биш, өч, алты)

- Әйе, дөрес. Сез тамырларын таптыгыз. Кайсыгыз кушымчаларны әйтергә тели? (-енче -ынчы, -нче-нчы)

-- Дөрес. Димәк бу кушымчалар ничәнче соравына хас.

III Яңа материалны бирү

-- Укучылар тактага мисаллар язылган. (Мисалларны укып чыгам)

Бишенче өстәл, икенче кеше, алтынчы йорт, өченче бүлмә һ.б.

-- Бишенче, икенче, алтынчы, өченче сүзләре сан, өстәл, кеше, йорт, бүлмә нинди сүз төркеме? Әйдәгез, моны ачыклар өчен, бу сүзләрне русчага тәрҗемә итик һәм сорау биреп карыйк. (Укучылар тәрҗемә итәләр). (Бирелгән сүзләргә сорау бирәләр).

- Әйдәгез, укучылар рус теленнән чыгып искә төшерик әле, нәрсә соравы нинди сүз төркеменә хас. (Рус телендә нәрсә соравына исем җавап бирә).

- Әйе, бик дөрес. Безнеҗ бүгенге яңа темабыз исем.

-- Ә хәзер укучылар тактага карыйк. (Тактага рәсемнәр беркетелгән). Шул ясалган предметларны әйтеп чыгыгыз. (Укучылар әйтеп чыгалар).

- Укучылар, бу предметларны рус теленә тәрҗемә итегез. (Тәрҗемә итәләр).

-әйдәгез, бу предметларга рус телендә сорау бирегез. (Рус телендә сорау бирәләр).

-Әйе, дөрес. Әйтегез әле рус телендә кем һәм нәрсә сорауларын нинди предметларга әйтәбез.(Җанлы һәм җансыз предметларга).

-Әйе, бик дөрес.

- Хәзер, һәрберегезгә схема рәвешендә рәсемнәр таратам. Беренче өлешендә кем, икенче өлешендә нәрсә сораулары язылган. Әйдәгез, иң беренче булып, нәрсәләр ясалганны әйтеп китик. (Рәсемдәге предметларны татар һәм рус телендә әйтәләр)

- Дөрес. Әйдәгез укучылар, бу схеманың беренче өлешен карыйк. Сез бу рәсемне карагач, үзегез өчен нинди кагыйдә чыгара аласыз. Кайсыгыз әйтергә тели? (Татар телендә кем соравы кешеләргә карата гына кулланыла).

-Әйе, димәк кешеләрнең исемнәре, фамилияләре, кешене белдергән башка сүзләр кем? соравына җавап бирә.

- Хәзер, рәсемнең икенче өлешен карыйк. Сез бу рәсемне карагач, үзегез өчен нинди кагыйдә чыгара аласыз. Кайсыгыз әйтергә тели? (Нәрсә? соравына җансыз предметлар җавап бирә)

- Әйе, димәк кешедән башка предметларны белдергән сүзләр нәрсә? соравына җавап була. Укучылар, кош, үрдәк, һәм ат рәсемнәренә тукталыйк. Рус телендә бу сүзләргә нинди сорау кулланыр идегез?

(Кем?)

- Әйе, дөрес кем соравын кулланыр идегез. Ә татар телендә кошларга, җәнлекләргә нәрсә соравы кулланыла. (Берничә укучыдан кагыйдәне кабатлату).

Физминутка-күзләргә

IV Күнекмәләр

*Физминуткадан соң китап белән эшләү.

- Хәзер укучылар китапларны ачтык 56 бит. Бу биттәге кагыйдәне игътибар белән укып чыгыгыз. (укыйлар)

-Хәзер, укучылар группаларга бүленеп эшлиячәкбез. (4 группага бүләм).

1гр. Кешеләрне язалар.

2гр. Хайваннарны язалар.

3гр. Үсемлекләрне язалар.

4гр. Төрле предметларны язалар. (әзерләнергә 2-3 минут).

* Бу күнегүне эшләгәннән соҗ рәсемнәр таратыла һәм телдән эшлиләр.

-- Хәзер, балалар рәсемнән кем? һәм нәрсә? соравына җавап булган сүзләрне әйтеп чыгыйк. (Укучылар әйтәләр).

* Бу биремне эшләгәннән соң грамматик карточкалар таратыла. Биремне аңлатам.

- Укучылар, дәфтәрләрне ачтык, бүгенге числоны һәм теманы язып куябыз. Текстан бары тик кем? һәм нәрсә? сорауларына җавап булган сүзләрне генә күчереп язабыз. (Эшләгән эшне телдән тикшерәм).

* Бу биремне эшләгәннән соң йомгаклау өлешенә күчәм.

- Балалар, без бүген дәрестә бик күп исем темасына сөйләштек. Әйдәгез, искә төшерик:

-Исем нәрсәне белдерә?

- Татар теле белән рус теле арасында нинди аерма бар?

- Кем? соравына нинди предметлар җавап бирә?

- Нәрсә? соравына ниниди предметлар җавап бирә?

- Әйе, дөрес балалар. Татар телендә кем? соравын бары тик кешеләргә карата гына кулланабыз, ә нәрсә? соравын җансыз предметларга һәм җәнлекләргә карата гына кулланабыз.

V Өй эше.

- Дәрестә бик яхшы эшләдегез, әйбәт җавап бирдегез. (Билгеләр.)

- Көндәлекләрне ачабыз, өй эшен язабыз. 57нче бит 6нчы күнегү. (Өй эшен аңлатам.)

- Дәрес бетте. Сау булыгыз, балалар!