Учителю
ҚАзақ тілі пәнінен сабақ жоспарлары

ҚАзақ тілі пәнінен сабақ жоспарлары

Автор публикации: Каримова Д.Қ.

Дата публикации: 16.11.2015

Краткое описание:

предварительный просмотр материала

Сабақтың тақырыбы: Тіл және сөйлеу.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Тіл және сөйлеу туралы білімдерін тереңдету, байланыстырып сөйлеу дағдысын қалыптастыру. Сөйлеудің түрлерімен таныстыру.
Дамытушылық: Сөздік қорын молайту, қызығушылығын арттыру.
Тәрбиелік: Сөз мағынасын түсіне, әдеби тілде сөйлей білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ - жауап, мақалдың мағынасын ашу,
Көрнекілігі: суреттер, тапсырамалар, таблица,
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Жаңа сабақты сызбаларда берілген сұрақтар арқылы, пікірталас:
Тіл және сөйлеу не үшін қажет?
Ата - бабамыз бізге мұра етіп нені қалдырды?
Пікірталас барысындағы оқушылардың жауабын тыңдау.
2. Сөйлеу түрлерін таныстыру.
Сөйлеу
Ауызша Жазбаша
Әңгімелесу Сызу
Пікілесу сурет салу
Хабарласу Таңбалау
Кітап оқу хат жазу
3. Дәптермен жұмыс
Әрбір аяқталмаған сөйлемді оқып, оның астындағы берілген сөздердің біреуін ғана пайдаланып, сөйлемдегі ойды аяқта.
1). Жексенбіден кейін ________________________
( жыл, сағат, дүйсенбі)
2). Алманың ішінде әруақытта ________________________
( құрт, тұқымы, гүл)
3). Тау өзенінің ағысы ________________________
(ақырын, күлкілі, қатты)
4). Бүгіннен кейін ________________________
(биыл, ертең, былтыр)
5). Әкеден кейін ________________________
( немере, бала, шөбере)
6). Сағат тілі ________________________
( жоғарыдан төмен қарай, оңнан солға қарай, солдан оңға қарай қозғалады).
4. Оқулықпен жұмыс.
6, 7, 8 - жаттығуларды орындау.
ІV. Бекіту.
1. Сөйлеу не үшін қажет?
2. С. Торайғыровтың тіл туралы өлеңін оқып беру.
3. Тіл туралы мақал - мәтелдер сұрау.
V. Қорыту.
1989 жылдың 22 қыркүйегінде Қазақстан Республикасында « Тілдер туралы» заң қабылданып, қазақ тіліне « Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі» мәртебесі берілді. 1993 жылдың 28 - қаңтар күні ҚР - ның Конституциясы қабылданды. Онда «Қазақ тілі» болып бекітілді.
Тіл - ұлттың жаны, тіл - ұлттың асыл қазынасы - дей отырып бүгінгі сабағымызды анықтаймыз.
VІ. Үйге тапсырма.
VІІ. Бағалау.

Сабақтың тақырыбы: «Дыбыс және әріпті қайталаймыз»
Сабақтың мақсаты: 1. Дыбыстар және әріптер туралы 2 сыныпта алған білімін еске түсіру, қайталау дауыссыз дыбыстар айтылу ерекшелігіне қарай пысықтау;
2. Әр түрлі тапсырмалар орындату арқылы оқушылардың шығармашылығын дамыту;
3. Топпен жұмыстар арқылы ұйымшылдыққа, бірін - бірі тыңдай
білуге тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі: топпен жұмыс, «Ұқсастық пен даралық», «3 қадамдық сұхбат» стратегиялары (СТО бағдарламасының стратегиялары).
Көрнекілігі: сызбалар, деңгейлік тапсырмалар, суреттер.
Сабақтың барысы:
І Ұйымдастыру кезеңі
• Қызығушылықты ояту
Оқушылар топқа бөлінеді.
ІІ Өткенді қайталау
Дыбыстар мен әріптер туралы алған білімдерін сұрақ - жауап арқылы қайталау.
Тақтаға мынадай сөздер жазылады: дала, білім халық, қымыз.
Осы сөздерді құрап тұрған тек дауысты дыбыстар тізбегін жазу:
аа, іі, аы, ыы.
Мынадай сұрақ қойылады:
- Осы тізбектен қандай сөздер екенін білуге бола ма?
Енді сөздердің тек дауыссыз дыбыстарын көшіріп жазады:
Д... Л..., б... Л... М, Х... Л... Қ, қ... м... з.
- Бұл әріптер тізбегінен сөз құрастыруға бола ма?
Осы тапсырманы орындап болғаннан кейін, топ мүшелері өзара пікірлесе отырып, өз қорытындыларын айтады.
Мысалы, дауысты дыбыстар буын құрай алса, сөйлеу кезінде дауысты дыбыстармен қатар дауыссыз дыбыстардың да маңызы зор. Дауысты, дауыссыз дыбыстар бір - бірінсіз сөз құрай алмайды.
Сабақ басындағы қайталауға берілген тапсырма оқулық бойынша орындалады. Оқушылар көп нүктенің орнына керекті сөздерді қою арқылы сөйлемдерді ауызша толықтырады.
ІІ Мағынаны тану кезеңі
1 - жаттығуды орындап болғаннан кейін, жуан, жіңішке дауысты дыбыстар еске түсіріледі. Сөздегі дауысты дыбыстардың жуан, жіңішке болуына байланысты сөздердің де жуан, жіңішке айтылатынын естеріне түсіреді.
2 - жаттығуды орындау кезінде жаңа сөз жасап тұрған дыбыстардың қосындысынан «Оқу түбі - тоқу» деген мақал шығуы керек. Бір дыбыстың өзгеруінің өзінен сөздің мағынасы өзгеретіні түсіндіріледі.
3, 5 - жаттығу да бір дыбыстың өзгеруінен жасалған жаңа сөздерді табуға арналған. Оқушылар өзгерген сөздердің мағынасын түсіндіреді.
4 - жаттығуды орындау арқылы сөздерге дыбыстың талдау жасап, дыбыс пен әріптің айырмашылығын еске түсіреді.
ІІІ Бекіту
Жаттығулар орындалғаннан кейін топтарға тапсырмалар беріледі. Дауысты, дауыссыз дыбыстарды еске түсіріп, дауысты, дауыссыз дыбыстардың ұқсастықтары мен ерекшеліктерін «ұқсастық пен даралық» стратегиясы бойынша анықтау керек.
Сызбаны әр топ өздерінің қалауынша, әртүрлі формада сызуына болады.
Мысалы, үшбұрыштар, ашылған кітап, үй тәріздес, т. б.
Дауысты дыбыс
А, ә, о, ө, ұ, ү, ы, і, y, u,...
1. Созылып айтылады, кедергіге ұшырамайды.
2. Жуан, жіңішке.
3. Буын құрайды.
4. Екі дауысты дыбыс қатар келмейді.
Дауыссыз дыбыс
к, қ, м, н, ң, р, й,...
1. Созылмайды, кедергіге ұшырайды.
2. Қатаң, ұяң, үнді
З. Буын құрамайды.
4. Екі дауыссыз қатар келеді.
1. Дыбыс
2. Әріптік таңбасы бар
3. Сөз құрайды
4. Қазақ әліпбиін құрайды
5. Дыбыстың өзгеруі сөз мағынасын өзгертеді
Бастапқы шеңбердің ішіне дауысты, дауыссыз дыбыстардың айырмашылықтары, үшінші шеңберге ұқсастықтары жазылады.
• Ой толғаныс
«Егер дыбыстар мен әріптер болмаса...» деген тақырыпта эссе жазу.

ІҮ Бағалау
Ү Үйге тапсырма

1. Дыбыс пен әріп санында айырмашылығы бар сөзді көрсетіңіз

A) жаю
B) бару
C) келу
D) қалу

2. Дауыссыз дыбыстардың түрлерін анықтаңыз

А) қатаң, ұяң, үнді
В) үнді, қатаң, жіңішке
С) жуан, жіңішке, қатаң
D) қатаң, жуан, ұяң

3. Сұраулы сөйлем жасайтын -ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе қосымшаларының жазылуын көрсетіңіз

A) бөлек жазылады
B) бірге жазылады
C) басында жазылады
D) бас әріппен жазылады

^ 4. Бірнеше мағынада қолданылып тұрған сөздер қатарын анықтаңыз

A) бұрыш, аула
B) батыр, оқу
C) жақсы, жаман
D) өткір, жаңбыр

5.Түбір сөзге алдымен жалғанатын қосымшаны көрсетіңіз

A) жұрнақ
B) жалғау
C) буын
D) дыбыс

^ 6. Зат есімнің анықтамасын табыңыз

А) заттың атын білдіретін сөздер
В) заттың қимылын білдіретін сөздер
С) заттың сынын білдіретін сөздер
D) заттың санын білдіретін сөздер

7. Қимылды білдіретін сөздер қатарын белгілеңіз
A) жазып отыр, келді, барады
B) оқыды, тамақ, ойыншық
C) орындық, барды, кітап
D) бала, кісі, келе жатыр

8. «домалақ» сөзі сын есімнің қандай белгісін көрсететінін анықтаңыз

A) пішінін
B) түсін
C) дәмін
D) салмағын

9. «Қос» сөзін қандай сан есіммен ауыстыруға болатынын табыңыз

A) екі
B) бір
C) үш
D) төрт

10. Сөйлемнен бастауышты табыңыз

Далада жаңбыр жауып тұр.

А) жаңбыр
В) тұр
С) далада
D) жауып

Сабақтың тақырыбы: 2 сыныпта өткенді қайталау.Дыбыс және әріпті қайталаймыз.
И, й, у әріптерінің жазылуын қайталаймыз.
Сабақтың мақсаты: а/дыбыстар және әріптер туралы 2сыныпта алған білімін еске түсіру; 2 сыныпта и,й,у әріптерінің жазылуы туралы алған білім,біліктерін қайталау;
ә/дыбыстардың түрлеріне,ерекшелігіне қарай қандай түрлерге бөлінетінін пысықтау; б/Сөздік қорын дамыту,көру зейінін және есте сақтауды дамыту.Жалпы және қолдың білезігінің моторикасын дамыту.
Сабақтың әдісі: венн диаграммасы,топтастыру әдістері.
Сабақтың түрі:жаңа сабақ
Көрнекілігі:дыбыс түрлері көрсетілген сызба плакаттар
Сабақтың барысы:І.Ұйымдастыру бөлімі
Қызығушылықты ояту
Дыбыстар мен әріптер туралы алған білімдерін сұрақ-жауап арқылы қайталау.
Сөйлемдерді ауызша толықтыр:
Дыбыс дегеніміз....
Әріп дегеніміз......
Дыбыстар .....бөлінеді.
Дауысты дыбыстар деп...... айтамыз.
Дауыссыз дыбыстар деп ....айтамыз.
Қазақ тілінде.......әріп бар.
ІІ.Жаңа сабақ.Мағынаны тану.
Оқулықпен жұмыс.
1-жаттығу.
а/Сурет бойынша жұмыс.
ә/өлеңді оқу.Жуан және жіңішке айтылы тұрған сөздерді тап.
б/өлеңнің мағнасымен байланыстыры отырып,өз мектебің туралы әңгімеле.
Сергіту сәті «Ұшақ»
Қазір біз сіздермен қолымызды ұшынан саусақтың ортасына иыққа дейін (сырт жақ буын жағы) сипалаймыз. Кезектесіп екі қолды 3-4 рет.
Дәптер мен жұмыс.2-жаттығу.Әр сөзден жаңа сөз жасап тұрған дыбысты оқысаң,мақал шығады.Ол қандай мақал?
Оқу түбі тоқу.Мақалды сызба бойынша жазу.
Өз бетінше жұмыс.
3-жаттығу.
Өлеңді көшіріп жазу.
Бір дыбыстың өзгеруінен жасалған жаңа сөздердің астын сыз.
И, й, у әріптерінің жазылуын қайталаймыз.
1-жаттығу.
Өлеңді көшіріп жазу.
И,й әрпі бар сөздерді теріп жаз.
Өзіндік жұмыс.
Көп нүктенің орнына й,и, ый әріптерінің тиістісін қойып жаз.
Сергіту сәттері (есте сақтауын дамыту)
Орнымыздан тұрайық
Алақанды согайық
Бір отырып, бір тұрып
Біз тыныгып алайық
Дәптермен жұмыс.
4-жаттығу.
Берілген сурет атттарын жазып,дыбыстық талдау жасау.
Суретте:ою,коньки,портфель,фотоальбом.
Фонетикалық жаттығу.
- Еске түсіріп көрейік, үйрек ашуланғанда қандай дыбыс шығарады?
Ш-ш-ш, Ш-ш-ш, Ш-ш-ш, Ш-ш-ш
ІІІ.Қорытынды.
5-жаттығу
Көп нүктенің орнына й,и, ый әріптерінің тиістісін қойып жаз.

ІҮ.Үйге тапсырма.
3-жаттығу.
Әңгімені оқып,мазмұнын айт.
У дыбысы дауысты болып тұрған сөздерді бір бөлек,дауыссыз болып тұрған сөздерді бір бөлек көшіріп жаз.

Сабақтың тақырыбы: Э дыбысы.

Сабақтың мақсаты:а/Э әрпі орыс және өзге шет тілдерінен енген сөздерде ғана

қолданатынын түсіндіру;

ә/Ұқыптылыққа,жинақылыққа тәрбиелеу;

б/Балалардың сөздік қорын дамыту,толықтыру.Балалардың есту зейінін, дауыс ырғағын, қолдың ұсақ моторикасын дамыту;

Сабақтың түрі:жаңа сабақ.

Сабақтың әдісі:топтастыру,баяндау,жинақтау.

Сабақтың өтілу барысы:І.Ұйымдастыру бөлімі.

Балаларды сабаққа дайындау.

ІІ.Өткен сабақты пысықтау.

Үйге берілген тапсырманы тексеру,пысықтау.

ІІІ.Жаңа сабақ.

Терме диктант.

Төмендегі сөздердің ішінен э дыбысы бар сөздерді теріп жазу.

Елік,экспедиция,есерту,ереже,экспорт,кесіртке,энциклопедия.

«Жанұя» саусақ гимнастикасы

Оқулықпен жұмыс.

1-жаттығу.

Екі қатардағы сөздерді салыстырып оқу,сөздік жұмыс өткізу.

Фонетикалық жаттығу «Шақыру»

- Мен сендерді есімдеріңмен атаймын, өз есімдеріңді ести салысымен, Мен - деп жауап беріңдер.

Дәптер мен жұмыс.

Өз бетіндік жұмыс.

3-жаттығу.

Сөйлемдерді көшіріп жазу.

Э әрпі бар сөздердің астын сыз.

Сергіту сәттері .«Есте сақтауын дамыту»

Тербеледі агаштар,

Алдымнан жел еседі.

Кіп - кішкене агаштар,

Су құйганда өседі.

Топтық жұмыс.

4-жаттығу.

Мәтінді түсініп оқы.

Э дыбысы кездесетін сөзді тап.

Мәтіннің екінші бөлімін көшіріп жаз.

Дауыс күшін дамытуға арналған «Жел соғады» жаттығуы

Даламен біз жүріп келеміз, бізге күн сәуле түседі

Міне самал жел ақырын-ақырын есті в-в-в-

Кенеттен күшті жел соқты У-У-У.

5-жаттығу.

Адасқан әріптердің тиісті орындарын тауып,сөйлемдерді көшіріп жаз.

ІҮ.Қорытынды.

Ү.Үйге тапсырма

2-жаттығу.

Сөздерді көшіріп жазып,жазылуын есте сақта.

Экология,эмблема,экскаватор,экран,экватор.

Эмблема сөзіне дыбыстық талдау жасау.

ҮІ.Бағалау.

Сабақтың тақырыбы: Ф ф дыбысы және әрпі
Сабақтың мақсаты: а) білімділігі:оқушыларға Ф ф дыбысы мен әрпін таныту,оның сөз ішіндегі ерекшелігін мeңгерту
ә)дамытушылығы:сөйлеу мәнерін,оқушылардың байланыстырып сөйлеу дағдыларын,сөздік қорларын,топпен жұмыс жасау қабілеттерін дамыту
б)тәрбиелілігі:Отанын,елін,жерін сүюге тәрбиелеу. Ұқыптылыққа,сауатты жазуға,оқуға дағдыландыру
Сабақтың түрі: жаңа білім беру
Әдісі:сұрақ-жауап,әңгімелеу, ойын ойнату, мадақтау, СТО стратегиялары
Көрнекілігі: мазмұнды суреттер, дыбыстық белгілер, кеспе әріптер,буындар,үлестірмелер, интерактивті тақта,слайдтар
Пәнаралық байланыс: тіл дамыту,дүниетану
Сабақтың жүру барысы:

I.Ұйымдастыру кезеңі
А)Оқушыларды түгендеу,сабаққа дайындығын әзірлеу,тексеру.
Үлкенге де сіз,
Кішіге де сіз,
Сәлем беріп сіздерге
Бас иеміз біз.
Ә)Психологиялық дайындық жұмысы
-Балалар,бүгін біздің сабағымызға қонақтар келіпті. Демек бұл сабағымыз жай сабақ емес,ерекше сабақ болып өткелі тұр.
Келгенше қонақ ұялады,
Келген соң үй іші ұялады, - демекші, біз ұятқа қалмауға тырысайық.

Б) Ой ашар
Қайырлы таң,достым,
Қайырлы күн болсын
Сәрсенбінің сәті
Сәттілікке толсын
Біздің алар бағамыз
Кіл бестіктер болсын
Сабақта бір-бірімізге сәттілік тілейік.

II.Үй тапсырмасын тексеру.
А)Ой сергіту. «Сөз ойла,тез ойла» ойыны (В дыбысына сөздер ойлау)Үш топқа бөлініп жарысу.
Ә)Вокзал мәтінін тізбектеп оқыту.Түсініктерін сұрау.
Б)Өткен дыбыстарды еске түсіру,дауысты,дауыссыз екенін ажырату

III.Жаңа сабақ.
Қызығушылығын ояту
А)Жұмбақтар оқу,шешу.
1.Қыста дем алып,жазда тынбайды,
Көкке атылып жерге құлайды. (фонтан)
2.Өңкей сығай екі топта,
Таласып жүр бір допқа (футболшы)
3.Жасыл желек көгалда,
Бірде артқа,
Бірде алға,
Желаяқ көп бала
Таласып жүр бір шарға (футболшылар)
-Сонымен,сиқырлы әріптер әлемі бүгін бізді қандай дыбыспен таныстырды?
-Қәне,айтып көрейікші?-Ф-ф
-Қандай дыбыс?Неге дауыссыз дыбыс?
-Ф дыбысын қай үйге орналастырамыз?
Ф әрпінің баспа жне жазба түрімен таныстыру.
Ә)Ф әрпіне байланысты суретпен жұмыс

Ф дыбысы бар сөздерді суреттен табу,дыбыстық талдау жасау,оларды буынға бөлдіріп,Ф дыбысының сөздің қай жерлерінде кездесетінін оқушыларға анықтату.
Ф дыбысынан басталатын адам аттарына мысал ойлау
Ежелгі Отырар қаласында тұрған қазақтың математик ғалымы Әл-Фараби туралы айтып өту:
Әлемге аты тараған
Отырарда тұрағы
Әл-Фараби дана адам
Ілімнің сөнбес шырағы.

IV.Сергіту сәті
Футбол деген ойынға
Барлық бала құмар-ақ
Бірақ жолдың бойында
Доп теппеңдер қуалап
V.Кітаппен жұмыс.
А)ф дыбысы бар сөздерді оқып,сурет бойынша әңгімелеу.
Сөздерді буындап,тұтас оқуға үйрету,түсініксіз сөздерге талдау жасау,
Ә)Интерактивті тақтадан телефон түрлерін көрсету, өту.

Б)«Фабрикада» суретімен жұмыс жүргізу.
Тірек сөздерді пайдаланып сөйлемдер құрату.
Аяқкиімнің түрлерін анықтату.
VI.Жазу дәптерімен жұмыс.
А)Ф ф әрпінің жазба түрімен таныстыру.
Қос бүйірін таянып,тұратұғын қай әріп?
Ә)Ф әрпінің баспа,жазба түрімен таныстыру
Б)Тақтада жазылуын көрсету,түсіндіру
В) ф әрпін ауада жазып көріп,дәптерге жазу.

Сергіту сәті:
1,2,3
Бойға жинап күш
Қолға қалам аламыз
Әсем етіп жазамыз
Г)Дәптермен жұмыс,отыру ережесі.
Ғ)Бір жол кіші әріп,бір жол бас әріп.
VII.Шығармашылық тапсырмалар:
А)Сөздерді сызықшамен буынға бөліп көрсет,дыбыстардың астын дауысты,дауыссызға тән шартты белгімен көрсет.
Футбол,ферма,телефон,фабрика
Ә)Сөзде неше әріп бар екенін цифрмен көрсет:
Туфли ,фирма ,факс ,физика ,марафон .
Б)Қай әріпті жоғалттым? ойыны
Қай буынды жоғалттым? ойыны
В) «Адасқан әріптер» ойыны ф м а с б т к р о н е
VIII.Сабақты бекіту
«Жалғасын тап» ойыны.
Шарларға буындар жазылған.Шар ұстаған бала шарында жазылған буынның жалғасын табуы қажет.
IX.Сабақты қорытындылау.
-Сонымен қандай жаңа дыбыспен таныстық? -ф дыбысы қандай дыбыс? -ф дыбысы сөздің қай жерлерінде кездеседі?-ф дыбысы бар сөздерге мысал келтіру.
X.Марапаттау
XI.Үйге тапсырма:Ф дыбысы берілген бетті оқу.

Тақырыбы Ауызша және жазбаша тілде сөйлеу

Білімділік: Дыбыстардың жазылуы туралы білімдерін тереңдету, байланыстырып сөйлеу дағдысын қалыптастыру. Дыбыстардың түрлерімен таныстыру және әріптердің жазылу үлгісін еске түсіру
Дамытушылық: Сөздік қорын молайту, қызығушылығын арттыру.
Тәрбиелік: Сөз мағынасын түсіне, әдеби тілде сөйлей білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ - жауап, мақалдың мағынасын ашу,
Көрнекілігі: суреттер, тапсырамалар, таблица,
Оқыту нәтижесі
Топқа бөлу Сыныпты «Пазыл» арқылы топқа бөлу суреттің бетіне жуан, жіңішке сөздері, келесі бетіне әріптер жазылған.
Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті
Ынтымақтастық атмосферасы Жанымды менің жайнатып,
Баураған өзің, мұғалім.
Өзіңмен бірге таң атып,
Өзіңмен күліп шығар күн. Ұран бойынша оқушылардың психологиялық көңіл-күйін бақылағаннан кейін сабақты бастауға мүмкіндік жасаймын.
Үй тапсырмасын сұрау Өткен сабаққа байланысты сұрақтар қою
Өткен сабақты пысықтау «Миға шабуыл» Сөйлеу не үшін қажет?
Сөйлеу не арқылы жүзеге асады?
Сөйлеу
Ауызекі сөйлеу ----------------------------------Жазбаша сөйлеу
Үн арқылы берілетін сөйлеу ----------------Жазылып берілетін хабар
Жаңа сабақ 1-жаттығу Түсіндіру
Көп нүктенің орнына й, и, ый әріптерінің тиістісін қойып жаз.
Сұ ... йық зат, б ...ік ағаш, ...ір мү...із, с...мды зат, т...істі баға, бағалы с...лық, ала с...ыр, сұлу таб...ғат
Сый, тый сөздері қандай ережеге бағынбайды?
1-топ 1-жаттығу
Екі қатардағы сөздерді салыстырып оқы. Э, е дыбыстарының айтылуына көңіл бөл.
Экспонант, энциклопедия, эстон, эфир.
Егеменді, елбасы, елші
2-топ 2-жаттығу
Сөздерді көшіріп жазып, жазылуын есте сақта
Экология, экскаватор, экран, экватор, эстрада.
Э - дауысты дыбыс
3-топ 4 - жаттығу
Көшіру
4-топ 5-жаттығу
Эскимостар
Э дыбысы кездесетін сөзді тап.
Сергіту сәті Шөңге теру
Етік кию жоқ ойда, Астымда атым - таяғым,
Жалаң аяқ тоғайға Қайттым ізбен баяғы.
Жидек теріп барып ем, Қолым теріп бүлдірген,
Жүргізбейді шоңайна. Шөңге терді аяғым
Сабақты пысықтау 1. Жылт - жылт еткен, жылғадан өткен. (су)
2. Тәтті, тәттінің іші қатты, қаттының іші тәтті. (өрік)
3. Кішкентай ғана бойы бар, айналдырып киген тоны бар. (қой)
4. П - дан егер бастасаң,
Зоопаркте тұра алам.
Т - дан егер бастасаң,
Ойыңды сыртқа шығарам (піл - тіл)
5. Шыр - шыр етеді,
Ұстай алсаң сөйлеп кетеді. (телефон)
6. Аулада бар елде жоқ,
Дауылда бар, желде жоқ. (у әрпі)
Үй тапсырмасы 3 - жаттығу 19-бетте Күнделіктеріне жазады

Тақырыбы В дыбысы

Сабақтың мақсаты:
Білімділік: «В» дыбысының ұяң дауыссыз дыбыс екенін және орыс, тілдерінен енген сөздерде кездесетінін түсіндіру, білімдерін тиянақтау.
Дамытушылық: Тақырыпты игере отырып, оқушылардың сөйлеу дағдыларын дамыту, ойлау қабілеттерін арттыру, білімдерін айқын жеткізуге дағдыландыру.
Тәрбиелік: Әр түрлі әдістерді пайдалана отырып пәнге қызығушылығын арттыру, сыйластыққа, ұжымшылдыққа жұмылдыру.
Сабақтың түрі: Аралас.
Сабақтың көрнекілігі: Суреттер, плакаттар, сызбалар.

Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру:
а) Сәлемдесу.
б) Оқушылардың зейінін сабаққа аударту.
2. Үй тапсырмасын сұрау: 32 бет, 3 жаттығу.
3. Жаңа сабақ:

Плакатпен жұмыс: - Балалар, бүгінгі сабағымызда бота бізге бір тапсырманы жіберіпті. Сол тапсырманы біз орындасақ, бүгінгі біздің тақырыбымыз белгілі болады. Қанекей, барлығымыз назар аударайықшы!
Шарты: Тақтаға әріптері түсіп қалған сөздері бар суреттер ілінеді. Оқушылар жоқ әріпті тауып, жазады. Суреттің ортасында сұрақ белгісі тұрады. Барлық сұрақтың жауабы табылғаннан кейін, сұрақ белгісі алынып тастап, белгісіз әріп ілінеді.

Ережемен жұмыс: Балалар біз бұл сұрақтың жауабын таптық. Белгісіз әрпіміз «В» екен. Ал енді балалар біз сендермен «Нені білемін» деген жерге «В» дыбысы туралы нені білетінімізді жазайық. Балалар, «В» - ұяң дауыссыз дыбыс. Ол сөздің барлық буынында кездеседі. «В» дыбысы орыс және шет тілдерінен енген сөздерде қолданылады. Біз оны дауысты дыбыстардың көмегімен ғана дауыстап айта аламыз. Ол сөздің басында, ортасында, соңында кездеседі. Мысалы: вагон, аквариум, диван.
Көркем жазу: - Ал енді балалар мен тақтада сендерге «В» әрпінің бас және кіші әрпін жазамын. Сендер соны дәптерлеріңе жазып шығыңдар.

Жаттығумен жұмыс:
1 - жаттығу. Оқушыларға жаттығудың берілгенін оқу, салыстыру жұмыстарын жүргізу. 4 - жаттығу.

2-жаттығу
Мәтінмен жұмыс:
5 - жаттығу. Оқушыларға мәтінді оқытқызу. Шығармашылық жұмыс:
Оқушыларға сурет бойынша, керекті сөздерді қолданып әңгіме құрастыртқызу.
4. Сабақты бекіту: Оқушылардың бүгінгі тақырыпта алған білімдерін тиянақтау, қорытындылау.
Сұрақтарға жауап беру:
В дыбысы қандай дыбыс?
В дыбысы сөздің қай буынында кездеседі?
В дыбысы кездесетін сөздерге мысал келтір.
5. Қорытынды: Оқушылардан сабақта нені білгенін, нені үйренгенін және нені білгісі келетінін жазғызу.
6. Үйге тапсырма: 5 - жаттығу.
7. Бағалау: Оқушылардың бүгінгі сабақта алған білімдерін бағалау.

Сабақтың тақырыбы: Щ,Ч дыбыстары

Сабақтың мақсаты:

1. Оқушыларға щ,ч, дыбыстарының дауыссыз екендігін, орыс
тіліндегі сөздерде кездесетіндігін, оның айтылуы, жазылуы,
ерекшелігін таныта отырып алған білімдерін одан ары кеңейту.
2. Көркем жазуға, сауаттылыққа баулу.
3. Оқуға, білімге деген қызығушылықтарын арттыру,
ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ.

Сабақтың әдісі: СКТ, сұрақ, жауап, түсіндіру.

Көрнекілігі: Кеспе әріптер, қаптама, парақшалар

Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі

2. Психологиялық дайындық

Қазақ тілім-өз тілім, ана тілім,
Абай, Мұхтар сөйлеген дана тілім.
Қастерлейді ұл-қызың мәңгі сені
Болашағым, бақытым, дара тілім.

2. Үй тапсырмасы тексерілді.

ІІІ. Жаңа сабақты меңгерту.

1. - Тілдің қатысына қарай дауысты дыбыстар нешеге бөлінеді? ( жуан, жіңішке)

-Үн мен салдырдың қатысына қарай қандай дауыссыз дыбыс түрлері бар?

-(қатаң, ұяң, үнді)

-Біз қандай дыбыстарға ерекше тоқталып жатырмыз?

-Орыс тілінен енген сөздерде кездесетін дыбыстарға тоқталып жатырмыз.

2. -Балалар, суреттегі заттардың атын атайық.

-Щетка , чемодан.

-Енді, осы сөздер қандай дыбыстан басталып айтылып тұр?

-Щ,ч.

-Бүгінгі , сабақта че, ща, дыбыстары туралы білімдерімізді ары қарай толықтырамыз.

3. - Че, ща дыбыстары туралы не білеміз?

- СКТ бойынша дыбыстарды үн мен салдырдың қатысына қарай, айтылу , жасалу тәсіліне қарай, жасалу орны мен дыбыстау мүшелерінің қатысына қарай талдайды.

( Оқушылар тақтаға кезек-кезек жазып шығады)

Ч Щ

Бұл

1. Бұл Қатаң

2. Қатаң

Ызың

3. Шұғыл

4. Тіл алды Тіл алды

4. Көркем жазу.

Ч,ч-екі элементтен тұрады.

Щ,щ-

5. Оқулықпен жұмыс.
1. Сөздерді дұрыс оқып, көшіріп жаз.

Почта, чек, чемпион, карточка, щетка, плащ, учаске.

2. Осы сөздерді қатыстырып сөйлем құра.

1. Дүкеннен аяқ киім щеткасын сатып алдым.

6. Сергіту сәті. Қырғауыл боп ұшамыз, ұшамыз,
Түлкі болып қашамыз, қашамыз.
Қырғауылдай тапқыр боп, тапқыр боп.
Орнымызға қонамыз, қонамыз.
1. Сөйлемдерді оқып, ч,щ әріптері бар сөздерді көшіріп жаз.
2. Құрамында ч,щ әріптері бар сөздерге дыбыстық талдау.
Шығармашылық жұмыс.
4-жаттығу.
«Телефон» ойыны арқылы cабақты бекіту.
Сабақты қорыту.
-Бүгінгі сабақ сендерге ұнады ма ?
-Бүгінгі сабақта біз не білдік ?
Бағалау.
Үйге: «Щетканың пайдасы» тақырыбына әңгіме құру

Сабақтың тақырыбы: Ц ц дыбысы мен әрпі. Ч ч дыбысы мен әрпі
Сабақтың мақсаты: Ц ц және Ч ч дыбыстары мен әрпін танытып дауыссыз дыбыс екенін ұғындыру.
Сабақтың міндеті:
1. Сөздерді дұрыс буынға бөліп оқуға жаттықтыру.
2. Дыбысты, әріпті танумен қатар сөз, сөйлем құрай білуге, буындық, дыбыстық талдау жасай білуге үйрету арқылы сөздік қорларын, тіл байлықтарын, байқампаздықтарын дамыту.
3. Мамандық түрлеріне баулу, тәрбиелеу
Сабақтың көрнекілігі: алфавит, атауында ц дыбысы бар сөздер, постерлер, топқа бөлуге арналған геометриялық фигуралар
Сабақтың түрі: Жаңа сабақты меңгерту
Сабақтың әдістері: топқа бөлу, миға шабуыл, топпен жұмыс, топтық сұрақ,
Сабақтың барысы:
I. Қызығушылықты ояту
1. Ұйымдастыру
Оқушылармен амандасу
Сәлеметсіңдер ме, оқушылар!
Сәлеметсіз бе!
- Оқушыларды сабаққа дайындау
Оқу - құралдарының түгел болуына назар аудару
-Сабаққа зейіндерін аудару
2. Топқа бөлу
Түсті шеңберлер арқылы сынып оқушыларын 4 топқа бөлу
Сары түсті шеңбер - 1 топқа
Қызыл түсті шеңбер - 2 топқа
3. «Миға шабуыл» стратегиясы
Мақсаты: Сұраққа шапшаң жауап беруге үйрете отырып, өткен тақырыптарды қорыту
1 топ: Э дыбысына сөз құрау.
- Щ дыбысына сөз құрау.
2 - топ: «Дыбысқа саяхат» ойыны жоғалған дыбыстарды атау, сөзді оқу, сөйлем құрау.
... лектр, а... ы,... кран, тұ... ы.
Щетка(2 буын, 5 әріп, 6 дыбыс)
- Борщ(1 буын, 4әріп, 4 дыбыс)
- Сергіту сәті
II. Мағынаны тану
Мақсаты: Ц ц дыбысын таныту, артикуляциясын үйрету, жаңа сөздерді таныту
1) Ассоциация құру.
«Топпен жұмыс» стратегиясы
Мақсаты: жаңа ц және ч дыбыстары туралы білетін өмірлік білім - дағдыларын жетілдіру
Әр топқа Ц ц және Ч ч дыбыстарына қатысты суреттерді беру
1 - топқа: Цирк
2 - топқа: Циркуль
Әр топ өз алдарына берілген суреттерде берілген заттар туралы білгендерін айтады: Мысалы: Циркте клоундар өнер көрсетеді. Циркульді шеңбер салу үшін қолданады. Чемоданға адамдар жол жүргенде керекті заттарын салады. Чемпион - спорттық жарыстарда 1 орын алған адамдарды айтады.
2) Әріптердің жазылуымен таныстыру
Ц әрпінің жазылуы И әрпіне ұқсас. Жол астына екінші тармағы салынады. Кіші әрпі де кіші и әрпіне ұқсайды. Оның да тармағы болады.
Ч әрпі жолдың үстінен салынады. Бірінші тармағы ирек түрінде Ү әрпіне ұқсас салынады да астыңғы жолға жеткенде оңға шеңберше иіледі. Кіші әрпі бас әрпі секілді, тек жодың ішіне салынады.
Ал енді кітаптарыңа қарап, осы дыбыстарды орнын анықтаңдар.
3) Тақтамен жұмыс
Топ мүшелеріне берілген сөздерді тақтаға жазу ұсынылады. Сол сөздерге талдау жасайды.
4) Оқулықпен жұмыс
Мақсаты: ц, ч дыбыстарының дұрыс дыбысталуына көңіл бөлу, сауаттылыққа баулу
Бағандағы сөздерді жекелеген оқушыларға оқыту, мағыналарын ашу.
- Ц дыбысының орнын анықтау, суреттерін көрсету.
(ц дыбысы орыс тілінен енген сөздерде кездесетінің көрсету)
- «Цирк» әңгімесін мәнерлеп оқу. оқушыларға іштей және дауыстап оқыту. Әңгіменің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап алу.
- Әңгіме не туралы?
- Циркте нелер бар?
- Аю, ит не қылды?
5) Дәптермен жұмыс.
5) Мақсаты: Ц дыбысының жазылуын көрсету, дұрыс жазуға көңіл бөлу
а) Ц ц үлкен, кіші әріптерінің жазылуын көрсету.
ә) Үлгі бойынша 1-ші жолдарды бастырып жазу.

III. Рефлексия
1) Топтық сұрақ қою
Топ мүшелері бір - біріне тізбектей сұрақ қояды
1 - топ 2 топқа: 2 топ 1 топқа сұрақтар қояды.
2) Кері байланыс

Біз бүгін не істедік?
Топқа бөліндік
Сөздерге талдау жасадық
Буындарды біріктірдік

Бір - бірімізге сұрақ қойдық
Сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау

Сабақтың тақырыбы: Ц дыбысы мен әрпі.

Сабақтың мақсаты: Болашақ ұрпаққа терең білім мен өнегелі тәрбие беру.
Сабақтың міндеті: 1. Ц дыбысы мен әрпін таныстыру,ол арқылы берілген сөздерді оқу мен жазуды меңгерту.
2. Ц дыбысы қатысты жаңа сөздерді білдіру арқылы оқушылардың жалпы ой-өрісін, тілін дамыту.
Көрнекілігі: Ц дыбысының баспа,жазба түрлері,кеспе әріптер,дыбыстық белгілер,слайд
Әдіс¯тәсілдері: баяндау,ізденушілік, сұрақ жауап.
Сабақ жоспары:
І.Ұйымдастыру бөлімі. Сәлемдесу. Таңертеңгі жиын. II. Үй тапсырмасын сұрау . Қорытындылау. а) «Түскі ас» мәтіні. ә) Щ дыбысын қайталау. III. Жаңа тақырып. Балалар, бүгін бізге сайқымазақ келіп отыр. Ол сырттай сендерді бақылап,қарап, қадағалап отырады.Қане барлығымыз тыныш отырып, білгенімізді ортаға салайық. а) Жұмбақ жасыру. Аяғын жерге тірей қалып, Шеңбер сызды шыр айналып. (Циркуль)
ә) «Әріптер әлеміне саяхат» кітабынан өлең оқу.
Шеттен енген тек қана Сөзді бастап мен тұрмын Мен бармын цирк,цехта да Бас әрпі мен циркульдің. б) Суретті әліппемен жұмыс . VI. Оқулықпен жұмыс.

V.Сергіту сәті.
VI. Мәтін бойынша жұмыс. Тізбектеп оқу. Ассоциация құру.

Ой қозғау.
VII. Тіл дамыту жаттығулары. Ца-ца-ца цо-цо-цо Цу-цу-цу ци-ци-ци
VIII. Дәптермен жұмыс.
а) Ц- тіл алды,жуан,қатаң,дауыссыз дыбысты белгілейтін әріп. Қазақ тілінің төл сөздерінің құрамында кездеспейді. Орыс тілінен енген сөздермен халықаралық терминдерге тән.
Ц дыбыс сөздің басында,ортасында келеді.
ә) Ц әріпінің элементтерін анықтау,ауада көрсету.
б) тақтаға жазып көрсету(екі ырғақ, ілгекше).
в) дәптерде жазу.(бастыру көркем жазу,дыбыстық талдау).
XI. Қорытынды.
Яғни, бүгін қандай дыбыспен таныстық? (Ц)
Ц дыбысы қандай дыбыс? (дауыссыз)
X. Бағалау. Қуанышты хабарлама үлестіру.

Сабақ тақырыбы: Х, Һ дыбыстары.
Сабақ мақсаты:
Білімділігі: Х,һ дыбыстарының айтылуына назар аудартып, олардың айтылуындағы
ерекшелікті байқату, х,һ дыбыстары бар сөздердің мағынасын түсіндіру.
Дамытушылығы: Оқушылардың сөздік қорын дамыту.
Тәрбиелілігі: Сөздерді қатесіз, дұрыс, көркем жазуға үйрету, үнемі кітапханамен
байланыс жүргізуге тәрбиелеу.
Сабақ түрі: жаңа білімді меңгерту.
Сабақ әдісі: Сатылай кешенді талдау.
Көрнекілігі: интерактивті тақта, мазмұнды суреттер, х,һ дыбыстарының кестелері.
Жүрісі:
І. Қызығушылықты ояту.
- «Цемент» сөзіне ойлаған сөйлемдерін оқыту.
- Ц дыбысына дыбыстық мінездеме беру.
ІІ. Мағынаны тану.
1. - Қазір қай мезгіл?
- Күзде қандай өзгерістер болады? \жапырақтар сарғайып, түседі\.
2. - Орманға барып, осы жапырақтарды жинап қайтайық.
3. Оған бару үшін өлең оқып, жұмбақтар шешейік.
Қазақтың көне жерінде,
Айдаһар өмір сүріпті,
Патша боп көп жыл тұрыпты,
Күшсізді талай жалмапты.
Тіссізді талай қандапты...

Талай- талай қаһарман.
Жеңіспенен табысқан
Шыққан осы шаһардан.
- Ай- да- һар, қа- һар- ман сөздерінде үшінші, екінші буындарында қандай
дыбыс естіп тұрмыз. (Һ).
- Енді өлең- жұмбақ шешей ік.
Сәлем алып алыстан,
Туысыңнан таныстан.
Келетұғын «хат», «хабар»,
Қай әріптен басталар? (Х).
4. Ендеше бүгін Х,һ дыбыстары туралы білімдерімізді тереңдетеміз.
5. Оқулықпен жұмыс.
1-жаттығу. Сөздерді оқып, мағынасын түсіндіру. Х,Һ дыбыстарының айтылуына назар аудару. Айтылу ерекшеліктерін байқату.

Х
1. Бұл дауыссыз дыбыс.Себебі бұл дыбысты айтқанда өкпеден шыққан
ауа ауыз қуысында түрлі кедергілерге ұшырап,ауа қысылып шығады.
2. Үннің қатысына қарай-қатаң дауыссыз дыбыс.Себебі, ол тек қана
салдырдан тұрады.
3. Айтылу тәсіліне қарай-ызың дауыссыз дыбыс. Себебі, бұл дыбысты
айтқанда, дыбыстау мүшелері бір-біріне жуысып,ауа сүзіліп шығады.
4. Жасалу орнына қарай тіл арты дауыссыз дыбыс.
Һ
1. Бұл дауыссыз дыбыс.Себебі бұл дыбысты айтқанда өкпеден шыққан
ауа ауыз қуысында түрлі кедергілерге ұшырап,ауа қысылып шығады.
2. Үннің қатысына қарай-қатаң дауыссыз дыбыс.Себебі, ол тек қана
салдырдан тұрады.
3. Айтылу тәсіліне қарай-ызың дауыссыз дыбыс. Себебі, бұл дыбысты
айтқанда, дыбыстау мүшелері бір-біріне жуысып,ауа сүзіліп шығады.
4. Жасалу орнына қарай тіл арты дауыссыз дыбыс.
2-жаттығу. Өлеңді көшіріп жазу. Қарамен жазылған сөздердің астын сызып,
мағынасын түсіндіру.
- қ, һ дыбыстарының айтылу ерекшеліктерін байқату.
Қ
1. Бұл дауыссыз дыбыс.Себебі бұл дыбысты айтқанда өкпеден шыққан
ауа ауыз қуысында түрлі кедергілерге ұшырап,ауа қысылып шығады.
2. Үн мен салдырдың қатысына қарай-қатаң дауыссыз дыбыс.Себебі, ол тек қана салдырдан тұрады.
3. Айтылу тәсіліне қарай-шұғыл дауыссыз дыбыс. Себебі, бұл дыбысты
айтқанда, дыбыстау мүшелері бір-біріне қатты соқтығысып,ауа кілт үзіліп, шұғыл шығады.
4. Жасалу орнына қарай тіл арты дауыссыз дыбысы.
3-жаттығу. Сурет бойынша әңгіме жүргізіп,берілген сөздерден
сөз тіркесін құрап
жазу. Сұрақтарға жауап беру.
4-жаттығу. Топпен жұмыс.
Сөздерді түсініп оқу. Түсіндірме арқылы түсіндіру. Әр топ дыбыстық
талдау жүргізеді. \ халық, жаһан, қағаз сөздеріне\.
6-жаттығу. Берілгенін оқу. (Мектеп кітапханасымен байланыс).
- Кітапханада кітапты не арқылы таабсың?
- Кітап авторларының көрсеткішін пайдаланасың ба? (Бұл жөнінде кітапханашы апай әңгімелеп береді).
ІІІ. Шығармашылық жұмыс. Шеңбердің ішіндегі әріптерден Х,Һ әріптері бар
сөздер тауып жазу. Тапқан сөздердің мағынасын түсіндіру.
«Халық» сөзіне сөзсазындық (фонологиялық 1-саты) талдау жүргізу.
Халық. 1. Бұл сөз айтылу,жасалу,жазылу жолдарына қарай жуан буынды сөз.
Себебі,сөз құрамындағы дауысты дыбыстар жауан дауыстылар.
У. Сонымен күн кешкіріп қалды. Орманнан қараңғыда адасып қалармызү
жинаған жапырақтарымызды алып, үйімізге қайтайық.
УІ. Ой толғау.
Бүгін орманда не туралы айттық?
(Х, һ дыбыстары, олардың ерекшеліктері туралы).

УІІ. Үйге: 7-жаттығу.

сабақтың тақырыбы: Х, Һ дыбыстары

Мақсаты: Х,һ дыбыстарының айтылуына назар аудартып, олардың айтылуындағы ерекшелікті байқату, х, һ дыбыстары бар сөздердің мағынасын түсіндіру, алған білімдерін кеңейту.

Нәтижесі: Оқушылардың сөздік қорлары дамиды. Сөздерді қатесіз, дұрыс, көркем жазуға,үнемі кітапханамен байланысуға дағдыланады. Өмірмен байланысына мысалдар келтіреді

Қолданылытын әдіс-тәсілдер:«Көрнекілік» стратегиясы,Ойлан, тап, «Кілттік сөздер»әдісі, Миға шабуыл, «Лоси» әдісі

Сабақтың барысы:

Уақыт

Мұғалімнің іс- әрекеті

Оқушының іс- әрекеті

Қолданылған

Ресурстар

2мин

Ұйымдастыру кезең

Жағымды ахуал

Қазақ тілім-өз тілім, ана тілім,

Абай, Мұхтар сөйлеген дана тілім.

Қастерлейді ұл-қызың мәңгі сені

Болашағым, бақытым, дара тілім.

Құрал-саймандар түгелдеу

Оқушының іс-қимылы мен орындайды

Оқулықтар, АКТ

5мин

Топтық ереже құру топқа бөліну

-Қазір жылдың қай мезгілі?

-Қандай жеміс-жидек түрлерін білесің?

Үй тапсырмасын пысықтау.

Тапсырмалар критерийі:

1. -Ц әрпіне мысалдар кеелтір

2. -Ц қандай дыбыс?

3. «Ойлан,тап» 15-жаттығуда шеңбердің бағыты бойынша мақал құрастыр

Оқушымен ой бөлісу

Жеміс-жидектермен топқа бөлінеді

Алма
Апелсин
Банан
Құлпынай

Сыни ойлана отырып жауаптар алу

-Ц дыбысы бар сөздерді топ бойынша мысалдар келтіреді -дәптерден жазған сөздерді оқиды.

Тақырыбы: Мәтіннің тақырыбы
Мақсаты: Білімділік: Оқушыларға мәтіннің бөліктері туралы түсінік беру. Дұрыс құрылмаған мәтінді қайта құру арқылы сөйлемдердің байланысын көрсету. Мәтіннің тақырыбы мен ондағы негізгі ойды анықтау.
Дамытушылық: Оқушылардың өз бетімен жұмыс жасауы арқылы теориялық ойлауын, сөйлеу тілін дамыту.
Тәрбиелік: Ұйымшылдыққа, адамгершілікке, еңбекқорлыққа, көше тәртібін сақтауға тәрбиелеу.
Түрі: Жаңа сабақты меңгерту
Әдісі: Түрлендіру, талдау, жинақтау, ой қозғау, мағынасын ашу, жұптық жұмыс, ойын
Көрнекілігі: Интерактивті тақта
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру
ІІ. Ой қозғау
1. Дауыссыз дыбыстар нешеге бөлінеді?
2. Үнді дауыссыздарды ата?
3. Ұяң дауыссыздарды ата?
4. Қатаң дауыссыздарды ата?
5. Сөздерді талдау
ІІІ. Жаңа сабақ
ІV. Қызығушылықты ояту
Сандарды өсу ретімен қойсақ, бүгінгі сабақ тақырыбының аты шығады.

Нәтімегденен?
5 2 3 4 1 7 8 6 9 10 12 11 13

V. Проблемалық әдіс
Бақытжан мен Қазбек әңгімелесіп отыр еді. Бір кезде түтіннің иісін сезді. Орындарынан тұрып жан - жағына қарады. Көрші үйдің қорасы, өртене бастағанын көрді. Екеуі солай қарай жүгірді.
Өртке кінәлі кішкентай балалар болып шықты. Екі бала өртті сөндіруге кірісті.
Екі баланың ісіне ел риза болды.
1. Бұл тыңдағандарың не?
2. Мәтінде неше сөйлем бар?
3. Әр бөлік неден басталған?
4. Сөйлемдер бір - бірімен байланысып тұр ма?
5. Мәтінге қандай ат қоюға болады?
6. Мәтіндегі негізгі ой қандай?

Мәтіннің үш бөлімі болады:
Басы
Негізгі бөлімі
Соңы
Ереже
Мәтін - мағына жағынан өзара байланысты екі не одан да көп сөйлемнен құралады. Мәтінге ат қоюға болады.
VI. Кітаппен жұмыс
190 - жаттығу. Бірінші, екінші бағандағы сөйлемдерді салыстырып оқы.
Ара - жәндік. Оқушы құстың Ара - бал беретін қанатты
суретін салды. Апам тон тікті. жәндік. Ол гүл шырынымен
қоректенеді. Балды омартаға
жинайды.
Бірінші бағандағы сөйлемдерде не туралы айтылған? Екінші бағанда ше? Қандай айырмашылық байқадың?
Қай бағандағы сөйлемдердің орнын ауыстырып айтуға болмайды? Неге?

VII. Сергіту
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,»
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.

VIII. Адасқан сөйлемдер (ойын)
191 - жаттығу. Орны ауыстырылып берілген сөйлемдерден мәтін құра.
Бөлменің ауасы таза. Оның терезелері үлкен. Мынау - менің бөлмем. Оң жақта менің төсегім тұр. Сол жақта үстел, орындықтар қойылған.

IX. Ой қозғау
Өз бөлмелеріңді сипатта.

Мәтіннің үш түрі болады
Әңгімелеу (не істеді?)
Сипаттау (қандай?)
Пайымдау (неліктен?)
X. Тіл дамыту жаттығулары 192 - жаттығу Мәтінді оқып, оған ат қой.
Бұғы - сиырға ұқсас мал. Оның мүйізі бұтақша тармақтанып өседі. Олар суыққа төзімді. Қыс кезінде қарға батпай жүру қиын. Ал солтүстік бұғылары қарға батпай жүре алады. Сондықтан олар көлік ретінде пайдаланылады. Бұғылар мүк пен қынаны жейді. Қыста қуатты, жалпақ тұяғымен қарды теуіп жайылады.

XI. Шығармашылық жұмыс
1. Бұғы қандай жануар?
2. Бұғының қандай ерекшелігі бар?
3. Солтүстік бұғысы немен қоректенеді?

XII. Тіл дамыту жаттығулары
193 - жаттығу. Аталған тақырып және тірек сөздерді пайдаланып мәтін құра.
Тақырып: Көше тәртібі.
Тірек сөздер: көше қиылысы, көлік, бағдаршам, оң жақ, сол жақ, жаяулар жүретін жол.
Жол тәртібін білейік,
Аман - есен жүрейік!
Үйге: 193 жаттығу.
194 - жаттығу. Ауызша. Қайсысы мәтін екенін дәлелде.
Сейіт пен Досан - аңшылар. Аңшылар кеш оралды.
Екеуінің де бүркіті және Қынаның жапырақтары
тазысы бар. Олар қыста болмайды. Құрылысшылар
аң аулайды. үй салды.

Сөз ойла, тез ойла" (ойын)
Бір сөзден көп сөз ойла.
Бесбармақ

XIII. Қорыту
Мәтін дегеніміз не?
Мәтін неше бөліктен тұрады?
Әр жол қалай жазылады?
Мәтін неше түрге бөлінеді?
XIV. Бағалау

Қазақ тілі 3 сыныбы
Тақырыптар:
1) Мәтін жоспары
2) Мәтіннің түрлері
3) Мәтін тақырыбы

Мәтін жоспары
Сілтеме: жоспар
Мақсаты: Мәтін құрастыру, негізгі идеясын; ондағы негізгі ойды анықтау арқылы мәтінге жоспар құру; құрылған жоспар бойынша мәтін құрастыруды үйрету.
Күтілетін нәтиже: берілген жоспар, суреттер бойынша және белгілі бір жағдайға байланысты әңгіме құрау.
Сабақтың әдісі: «Араласып кеткен оқиғалар», «Авторға сұрақ қою», «Әңгімені бірлесе жазу» стратегиялары.

Психологиялық дайындық
Біз әдепті баламыз,
Біз ерекше боламыз.
Қонақтарды көргенде:
Сәлеметсіздер ме! - деп
Сәлемдесіп аламыз.
Геометриялық фигураларға жазылған сандарға байланысты топқа бөлу
Ой - толғаныс.
- «Менің мысығым» тақырыбына жазған мәтіндерін тыңдау

Жаңа сабақ
Қызығушылығын ояту
«Араласып кеткен оқиғалар» стратегиялары бойынша жұмыс істеу шағындау мәтін таңдап алынады. Мәтін бір бет қағазға жазылады, бөлімдер бойынша бірнеше бөлікке бөлініп қырқылады. Ол бөліктер партаның бетіне орындарын ауыстырып, араластырып, жайылып қойылады.
Оқушылар осы мәтіннің бөліктерін оқып, мазмұнына қарай тауып құрастырады. Әр топқа құраған мәтіннің мазмұнын айтқызуға болады.
Содан кейін осы мәтіннің әр бөлігіндегі негізгі ойды тауып, бір сөйлеммен жазу тапсырылады. Әр топтың жазғанын тыңдай келе, ішінен біреуі таңдап алынып, тақтаға жазылады. Міне, осылайша мәтін жоспарын құру дағдыларын қалыптастыру көзделеді.

Кіріспе.
Мағынаны тану кезеңі
1 - жаттығу. 49 бет
Мәтінді оқы. Мәтіндегі абзацтардың орны ауысқан. Абзацтарды дұрыс орналастыр.
1. Ботаның орамалын ұмытуы
2. Орамалын тауып алуы
3. Ұмытшақтығына ұялуы
2 - жаттығу 50 бет
Сөйлемдерді оқып, қандай қате жіберілгенін табу.
Құстарды қорғау керек, өйткені олар біздің қанатты достарымыз.
Көлдің жағасында балықшылар отыр.
Құстар күзде жылы жаққа ұшып кетеді.
Бұзау өрістен келе жатқан енесін көріп, мөңіреді.

Сергіту сәті.
Ой қорыту:
«Әңгімені бірлесе жазу» стратегиясы былай жүзеге асырылады. Әртүрлі тақырып жазылған бірнеше карточка болады, әр топ бір - бір тақырыпты таңдап алады.
Алдымен топ мүшелері тақырып бойынша қандай идеялар қамтылатынын топтастыру арқылы жазады.
Оқиға желісін анықтап алғаннан кейін, 1 - оқушы мәтіннің басталуын (кіріспе бөлім) жазады, 2 - оқушы болған оқиғаны жазады, яғни негізгі мәселеге тоқталады, 3 - оқушы мәтінді аяқтайды (қорытынды бөлім), 4 - оқушы оқиғаға өз көзқарсын білдіреді.
Өзін - өзі бағалау, жұптық бағалау, бағалау парағы арқылы бағалау

Тақырыбы диалог пен монолог

Сабақтың жалпы мақсаты: Оқушылар сөйлеудің диалогтік және монологтік түрлерінен алған білімдерін тиянақтайды, кеңейтеді.

Міндеттері:
1. Мазмұнға байланысты:
Сөйлеу барысында оқушылар диалог, монолог жөнінде білімдерін өз жұмыстарында қолдана алады. Өткен сабақтан алған білім - дағдыларын жүйелейді.

Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылармен сәлемдесіп, оқушылардың сабаққа қатысуын түгелдеу.
2. Үй тапсырмасын сұрау.

«Үш қадам сұхбат әдісі» арқылы үй тапсырмасын қорытындылау.

Мұғалім сөзі: - Балалар сендер сөйлеудің диалогтік, монологтік түрлерімен толық танысыңдар. Бүгінгі сабағымызда жұпта, топтағы әр түрлі тапсырмалар арқылы диалог пен монолог түрлерін қайталаймыз. Өйткені қайталау - оқу анасы.

І. Қызығушылықты ояту:
309 - жаттығу
Қожаның монологін мәнерлеп оқып, мәтінге ат қойыңдар. Диалогпен салыстырыңдар. Ата - ана туралы монолог жазыңдар.

ІІ. Мағынаны тану.
Кубизм страгтегиясы.
Тақырыпты жан - жақты қамтуға мүмкіндік туғызатын стратегия.
1. Суреттеңіз: Диалог пен монолог дегеніміз не? Мысалдармен дәлелде.
2. Салыстырыңыз: Диалог пен монологтың ерекшелігі неде? Дәлелде.
3. Қолданыңыз: Диалог, монолог құраңдар.
4. Ойыңызбен байланыстырыңыз: Әдебиет пәнінен өтілген шығармалардың ішінде диалог пен монолог бар ма? Еске түсіріңдер.
5. Саралаңыз: Монолог қалай жасалады? Өздерің құраңдар.
6. Талқыласаңыз: Берілген үзіндіден диалог пен монологты ажыратыңыз.

Көрнекілік әдісі арқылы диалог құрау. (6 топқа сурет беріледі)

Ой толғаныс: Өтілген бағдарламалық материалды жинақтап қорыту.
Әр топқа семантикалық кесте толтыру

Тақырыбы: Хат жазып үйренеміз.

Құзіреттілікке жеткізетін сабақтың мақсат-міндеттері:

1.Ақпараттық құзіреттілік: Оқушылардың шығармашылық қиялын жүйелеу, ойлау қабілеттерін жетілдіру. Оқушыларға өз бетімен қосымша ақпарат жинауға мүмкіндік беру.

2. Коммуникативтік: Жинақталған ақпараттар бойынша тақырып ашда тиімді әдістер іздей отырып, оны ашу жолдарын жан-жақты қарастыру.

3.Проблеманы шешу: Сабақта алған білімдерін, ақпараттарды іріктеп «хат жазып үйренудің» жолдарын іс-жүзінде дәлелдей білуге мүмкіндік беру.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақта қолданылатын педагогикалық технологиялар: сыни тұрғыдан ойлар дамыту.

Сабақтың әдісі: баяндау,сұрақ-жауап,тренинг.

Пәнаралық байланыс: әдебиеттік оқу

Оқыту құралдары: интерактивті тақта, жүрекшелер, хатқалталар.

Сабақтың өту барысы:

1.Ұйымдастыру бөлімі:

-Сәлеметсіздерме құрметті ұстаздар,оқушылар!

-Оқушылардың тыныштығын сақтап отырғызу.

-қанеки балалар ойлау қабілеттерімізді дамытып алуымыз үшін «Есімдер» атты психологиялық тренингімізді өткізіп жіберейік.

Шарты: кез-келген есім айтып сол есімнің қай әріптен аяқталатынын аңғарып, аяқталған әріптен басталатын есімдер айту.

-Енді сабаққа қатысуға дайынбызба оқушылар!

-Олай болса сабағымыздыбастайық!

2. Үй тапсырмасын тексеру:

-Оқушылардың алыстағы ағайын-туыстарына жазған хаттарын тексеру.

3.Өткен материялды қайталау арқылы жаңа материялды қабылдауға дайындық:

-Мына барлығымыздың парталарымыздың үстінде жатқан не балалар!

Ж : хат.

-Кімге жаздыңдар!

Ж: туыстарымызға, жақындарымызға т.б.

-Олай болса, мен сіздердің хаттарыңызды тыңдағым келеді!

Ж: барлық оқушыларға оқытамын.

-Сіздердің жақынндарыңыз сендердің хаттарыңызды асыға күтіп отырған болар. Мен бүгінгі сабақта мұғалім емес, пошташы қызметін атқарамын. Мен сендердің хаттарыңызды міндетті түрде жақындарыңызға жеткізуге уәде беремін.

4.Жаңа материялды түсіндіру.

1-жаттығу.

-слайдпен пошташының суретін көрсетемін.

-Көріп тұрғандарыңыз кім балалар!

-пошташы.

-пошташы дегеніміз кім!

Ж:әр оқушы өз ойларын айтады.

-өлеңді слайдпен шығарып қоямын да оқушыоарға хормен оқытамын.

-өлеңнен қандай қосымша мәлімет алдыңыздар балалар!

2-жаттығу.

-оқушылар мен сіздердің хаттарыңызды сөмкеме саоып жатқанымда кейбіреуіңіздің хатқалтаның сыртын дұрыс толтырмағандарыңызды байқадым.

-сондықтан да балалар мен сіздерге хатқалтаның сыртын сауатты толтыруға үйретемін.

-слайдпен шығарып таныстырамын.

Ж: хатқалтаның сол жақ бөлігіне кімге жаздың, сол кісінің толық мекен-жайы жазылады.Ал, оң жақ бөлігіне өздеріңіздің толық мекен жайларыңызды жазуларыңыз қажет.

-қазір оқушылар хатқалтаның оң жағын өзіміз жазып көрелік.

0903010

Ақсай қаласы

Теміржол көшесі, 25 үй, 11пәтер.

Даиров Тілектен .

Сергіту сәті.

Көшеменен келе жатыр пошташы

)олында бар өте ауыр сумкасы

Қане достар бәріміз көмектесейік

Ап-ауыр сумкасын көтерісейік.

Рахмет,балалар өте жақсы балалар екенсіңдер!

-Көмектеріңізге көп рахмет!

3-жаттығу.

Мен аздап демала тұрайын, ал сіздер 3-жаттығуды өзіндік жұмыс ретінде орындаңыздаршы, жарайма.

Жанар сүйікті ағасына хат жазған екен. Сол хаттың иесіне жежету ретін анықтап , дәптерлеріңізге жазыңыздар.

5.Жаңа материялды бекіту.

Оқушылар менің пошташы қызметінен мұғалім қызметіме ауысатын уақытым таяп қалды. -Менің сіздерге үлкен жүрек хатқалта сылағым келіп тұр.

Ал,мына кішкенежүрекшелерді барлығыңызға таратып беремін, сіздер қасыңыздағы отырған көршілеріңізге арнап хат жазыңыздар!

6.Қорытынды.

-Оқушыларды бағалап. Әр бағларына пікір айтамын.

7.Үйге тапсырма.

4-жаттығу. 60- бет.

Сабақтың тақырыбы : Сөз құрамын еске түсіреміз

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Қосымшалар жалғанғанда сөз мағынасы өзгеретінін түсіндіру; сөйлемнің сөздерден құралатынынын еске түсіру;

Дамытушылық: Жұрнақ пен жалғаудың бір бірінен айырмашылығын, туынды

түбірлес сөздер туралы білімдерін пысықтау;

Тәрбиелік: Еңбексүйгіштікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу;

Көрнекілік: қосымша тапсырмалар

Қолданылатын әдістер: Топтастыру, Қарама - қарсы элементтер, Соңғы сөзді мен айтамын, Бес жолды өлең стртегиясы

Сабақтың типі: жаңа сабақ

Сабақтың жоспары: І Ұйымдастыру кезеңі

а) Психологиялық дайындық

Арайлап таң атты,

Алтын сәуле таратты.

Жарқырайды қаламыз,

Жайнай түсті даламыз,

Қайырлы таң, балалар,

Күніміз сәтті өтсін!

ІІ Қызығушылығын ояту

Қай жұрнақты сөзге жалғасаң, тамақ атауы шығады?

-ба, -бе, -па, -пе, -ым, -ім, -м.

Мысалы: сүзбе,.

Әр топ кестені толтыру барысында 2 - сыныпта алған білімдерін жинақтап, кеңейте түседі. Кестенің екінші, үшінші бөлімдерін өздері толтырады.

Дыбыстар

Сөздер

Сөйлем

а - п - а - й

с - ы - н - ы - п

к - і - р - д - і

апай

сынып

кірді

Апай сыныпқа кірді

Жеке тұрғанда мағы-насы жоқ. Дыбыс-талады, әріппен таңба-ланады.

ІІІ Мағынаны тану

Әр топ төмендегі сөздердің бірнеше мағынасын тауып, топтастыру жасайды.

1- жаттығуда өлеңді көшіріп жазып, қарамен жазылған сөздердің түбірі мен қосымшасын табады.

Әдепті, үлкенге, ұятқа, сөзге, мұратқа, шындықты.

2- жаттығуда Сөздерді үлгі бойынша жазу.

3 - жаттығуды өзіндік жұмыс. Жеке жұмыс

Сергіту сәті:

Орнымыздан тұрайық, қолды белге қояйық,

Иіліп солға бір, иіліп оңға бір.

Алға қарай бір адым, артқа қарай бір адым,

Жоғары, тқмен қарайық, орнымызды табайық.

V Ой толғаныс:

Қарама - қарсы элементтер стратегиясы

Мысалы: қыс - жаз, күн - түн, жіңішке - жуан, биік - аласа, ыстық - суық

Оқушылар бұл сөздердің неге қарама - қарсы мағыналы сөздер деп аталатынын дәлелдейді.

Өткенді пысықтау

Балалар түбір мен туынды сөздерді салыстырып оқып, мағыналық айырмашылығын айтуы тиіс. Сөз мағыналарын танытқаннан кейін оған жалғанған жұрнақтарға назарын аудару қажет.

VI Үйге тапсырма: 4-бет 4-жаттығу тапсырылады.

Рефлекция

Бүгінгі сабақтан қандай жаңа мәліметтер алдыңдар?

Қандай сезімде болдыңдар?

Сабақ ұнады ма?

Кімнің жауаптары ұнады?

Сабақтың тақырыбы: Сөйлемді еске түсіреміз
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік мақсаты: Әр түрлі тапсырмалар арқылы оқушылардың тыныс белгілерінен алған білімдерін тиянақтау, оқушы білімін сарапқа салу, теориялық білімдерін практикалық тұрғыда тексеру, сауаттылықтарын арттыру.
2. Дамытушылық мақсаты: Түрлі тапсырмалар, танымдық ойындар арқылы оқушылардың есте сақтау қабілетін, ынтасын арттыру, ойлау қабілетін дамыту.
3. Тәрбиелік мақсаты: Орындалатын тапсырмалар арқылы оқушыларды елжандылыққа, еңбекқорлыққа, жылдамдыққа үйрету, тіл өнерін құрметтеуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдісі: Топтастыру, семантикалық карта, сұрақ - жауаптар
Көрнекілігі: қима қағаздар.

Сабақтың өтілу барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушыларды түгелдеп, кезекші мәліметтерін тыңдап, оқушы назарын сабаққа аудару.
Оқушылар, біз бүгін тыныс белгілерінен өткендерімізді еске түсіреміз.

Үй тапсырмасын бекіту.
"Мен бастаймын, сен жалғастыр" ойыны
1. Сөйлем аяқталған ….… (ойды білдіреді).
2. Сөйлем сөзден ………… (құралады).
3. Сөйлемдегі сөздер .… (бөлек жазылады).
4. Сөйлемнің бірінші …… (сөзі бас әріппен басталып жазылады).
5. Сөйлемнің соңына ……(нүкте қойылады).
6. Хабарлы сөйлемнен кейін ……… (нүкте қойылады).
7. Сұраулы сөйлемнен кейін ……… (сұрақ белгісі қойылады).

• Сөйлем аяқталған ойды білдіреді. Сөйлемнен соң нүкте (.), не сұрау белгісі (?), не леп белгісі (!) қойылады.
• Бірдеңенің жайын хабарлау мақсатымен айтылған сөйлемді хабарлы сөйлем дейміз. Хабарлы сөйлемнің соңына нүкте (.) қойылады
• Жауап алу мақсатымен айтылған сөйлемді сұраулы сөйлем дейміз.
Сұраулы сөйлемнің соңына сұрау белгісі (?) қойылады
• Адамның көңіл күйін, сезімін білдіретін сөйлемді лепті сөйлем дейміз. Олар көтеріңкі дауыспен айтылады. Лепті сөйлемнен соң леп белгісі (!) қойылады

«Мен тыныс белгісімін» қойылымы

Ілебай: Сен неге осы айғайлай бересің?
Сөйлемге қандай мағына бересің?
Жөн - жосығыңды түсіндірші,
Жазуда қандай жерде келесің?

Леп белгісі: Мен ылғи айғайлай бермеймін,
Қуана да, күле де білмеймін.
Кейде өкініп, ренжісем де,
Көбінесе - ақ көтеріңкі, көңілді жүрем.
Әр іске көңіл күйін білдіріп,
Табысымызға таңданып,
Шаттана күлем!
Сөйлемдерге көтеріңкі дауыс берем,
Сондай сөйлемдердің соңында келем.
Нүкен мен Нүкте
Нүкен: Ей, кішкентай ғана Нүкте!
Сенің осы керегің жоқ - ау түкке!
Керек болсаң айта қойшы,
Сырыңды менен бүкпе.
Нүкте: Мен сөйлемнің соңында тұрам,
Солында емес, оңында тұрам.
Сөйлемдердің жігін ажыратып,
Кідіріс белгісі орнында тұрам.

Оқулықпен жұмыс
- жаттығу
Өлеңді мәнерлеп оқып, сұраулы және лепті сөйлемдерді тап
Үйге тапсырма: «Тыныс белгілер әлеміне саяхат». Өздері қалаған тыныс белгісіне ертегі құрау.
- Жаттығу ( ауызша )
Таңдануды, қуануды білдіретін лепті сөйлемдерді тауып айт
- Жаттығу
Үйді құрылысшы салады ма? - Үйді құрылысшы салады.
- Керіктің мойны ұзын ба? - Керіктің мойны ұзын.
- Дәрігер ауруды емдейді ме? - Дәрігер ауруды емдейді.
Сергіту сәті
- жаттығу
Суреттер бойынша әңгіме құрау
1 - сурет Күні бойы доп ойнап шаршаған Еркін сабағына дайындалмастан ерте ұйықтап қалды. Сабаққа киетін киімдерін әзірлемеді.
2 - сурет Еркін таңертең кеш тұрды. Әр киімін әр жерден іздеп, әрең тапты.
3 - сурет Еркін сабаққа кешігіп келді. Ол бұл қылығына қатты ұялды.

Сәйкестендіру тесті
------------------------------ Қасқырдың төлі не?
------------------------------ Мал жайылды.
Хабарлы сөйлем ------- Жүйрік озады
Сұраулы сөйлем ------- Мысық қалай дыбыстайды?
Лепті сөйлем ----------- Өркенің өссін, қарағым!
------------------------------ Тау алыстан көрінеді.

Қорытынды
Білімді бекітуге арналған тест сұрақтары
1. Сөйлем айтылу мақсатына қарай нешеге бөлінеді?
А) 2 ә) 3 б) 4
2. Сұрауға жауап болып келетін сөйлемнің түрі
А) сұраулы ә) хабарлы б) лепті
3. Лепті сөйлем дегеніміз не?
А) білі және жауап алу мақсатымен айтылатын сөйлем
Ә) адамның көңіл - күйін, сезімін білдіретін сөйлем
Б) Бірдеңенің жайын хабарлау мақсатымен айтылған сөйлем
4. Нүкте қай сөйлемнің тыныс белгісі
А) лепті ә) хабарлы б) сұраулы
5. Өлең мазмұнына қарай жұмбақталып тұрған қандай тыныс белгісі екенін тап:
Қуану, ренжу, өкіну Ұранды да айтамын
Мақсатым соны сездіру Қарқындап барып қайтамын
А) нүкте ә) сұрау б) леп
6. Сұраулық мағына беретін сөзді белгіле
А) көтерді ә) неге б) айтпа
7. Сұраулық мағынада тұрған сөзді белгіле
А) барма ә) сүртпе б) бар ма
8. Сұраулы мағына беретін сөз сөйлем ішінде қалай оқылады?
А) бірқалыпты ә) бәсең дауыспен б) көтеріңкі дауыспен
9. Лепті сөйлем қандай мағына білдіреді?
А) сұраулық ә) лептік мағынаны ( өтіну, бұйыру, қуану, тілек, арман, сескендіру, ұран)
Б) біреу, бірнәрсе туралы хабарлау
10. «Тұр орныңнан!» деген лепті сөйлем қандай мазмұнды береді?
А) қуану ә) бұйыру б) ұран
11. Лепті сөйлемде лептік мағынаны білдіретін сөздер қалай оқылады?
А) көтеріңкі дауыспен ә) бірқалыпты б) бәсең дауыспе

Сабақтың тақырыбы: Сөйлем мүшелері
Сабақтың мақсаты:
а)Сөйлем мүшелері туралы түсінік бере отырып,оқушылардың ойлау қабілетін сабаққа деген қызығушылығын және негізгі мәселелерге аса көңіл бөлуге үйрету;.
ә) Түрлі әдістерді пайдалана отырып балаларды тапқырлық,жылдамдық,есте сақтау қабілеттерін арттыру,сөйлеу тілін жетілдіріп,шешендік өнерге баулу;
б) Сабақ барысында оқушыларды сауаттылыққа баулу;
Сабақтың түрі: Жаңа сабақты игерту.
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,тіл дамыту, топтастыру
Сабақтың көрнекілігі: плакат,кеспе қағаздар, қосымша материалдар.
Пәнаралық байланыс: әдебиет, орыс тілі
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға өткен сабақты қалай меңгергенін байқау үшін бірнеше сұрақтар қоямын
1. Сөйлемдер айтылу мақсатына қарай нешеге бөлінеді?
2. Хабарлы сөйлем дегеніміз не?
3. Сұраулы сөйлем дегеніміз не?
4. Лепті сөйлем дегеніміз не?
б) Жаңа сабақты түсіндіру.
Сөйлем мүшелері дегеніміз -сөйлем құрауға қатысқан толық мағыналы сөздер.

Сөйлем мүшелері құрамына қарай үшке бөлінеді.
Толық мағыналы бір сөзден болған мүшені дара мүше Күрделі сөзден, тұрақты тіркестен,шылаулы тіркестен болған мүшені күрделі мүше Кемінде екі не одан көп сөзден құралып,бастауыштық-баяндауыштық қатынастан тұратын,бір сөйлем мүшесінің қызметін атқаратын сөздер тобы үйірлі мүше болады.

Жаттығумен жұмыс: 34-жаттығу.Әр сөзді сөйлем мүшесіеің белгілерінен қарастырып,сөйлем мүшесі болып тұрғанын немесе сөйлем мүшесі болмай тұрғанын анықтаңдар.
Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.
1. Сөйлем мүшелерін тіл білімінің қай саласы қарастырады?
2. Сөйлем мүшелерін нешеге бөлеміз?
3. Сөйлем мүшелері құрамына қарай нешеге бөлінеді?
4. Сөйлем мүшесінің белгілері қандай?

Үйге тапсырма: 35-жаттығу..
Бағалау

Тақырыбы: Баяндауыш
Мақсаты: 1. Оқушыларға тұрлаулы мүшелерді ажырату, сөйлемде атқаратын қызметіне түсінік беру. Сөйлем мүшелері туралы білімдерін кеңейте түсу, таза, сауатты жазу дағдысын жетілдіру.
2. Оқушылардың ой - өрісін дамыту, өз ойын тез, әрі жүйелі жеткізуге дағдыландыру.
3. Оқушыларды өз ана тілін сүюге, құрметтеуге, тиянақтылыққа тәрбиелеу.
Түрі: бекіту
Әдісі: сұрақ - жауап, түсіндіру, ойын.
Көрнекілігі: «Болашақ баспалдағы», ту, жұлдызшалар, сызбалар.

Сабақ барысы
I. Ұйымдастыру кезеңі:
Психологиялық дайындық.
Қазақ тілім - өз тілім, ана тілім,
Абай, Мұхтар сөйлеген дана тілім.
Қастерлейді ұл қызың мәңгі сені
Болашағым, бақытым, дара тілім.
- Міне балалар, ғұлама кемеңгер ақындарымыздың тілі - туған тіліміз қаақ тілі сабағын бастаймыз.

II. Үй тапсырмасын сұрау:
38 - жаттығу. Өлеңді мәнерлеп оқу. Көп нүкте орнына бастауыштың қимылын білдіретін сөздерді қойып жазу.
- Бұлт қайтті?
- Бұлт ыдырап тарады.
- Жел қайтті?
- Жел қуып барады.
- Күн қайтті?
- Күн күлімдеп қарады.

III. Жаңа сабақ:
а) мақсат қою;
ә) тақырыпты хабарлау.
Бүгінгі сабақта біз сөйлемнің тұрлаулы мүшелері бастауыш және баяндауышқа байланысты білімдерімізді жалғастырамыз.
- Қазір қай ай?
- Желтоқсан.
- Желтоқсан айларындағы мерекелі күндерді атаңдаршы.
- 1 желтоқсан Тұңғыш Президент күнін атап кеттік. Желтоқсанның 16 - сы Тәуелсіздігіміздің 21 жылдығын тойлаймыз.
Әлем таныған тәуелсіз мемлекет ретінде болашаққа қадам басқан біздің еліміз дамыған, білімді ел болуы керек. Сондықтан да біз бүгінгі сабағымызда «Болашақ баспалдағымен» көтеріліп, «Білім шыңына» туымызды тігуіміз керек. Сонда біз өркениетті 50 елдің қатарына қосылуға өз үлесімізді қосамыз.
- Бұл баспалдақпен көтерілу үшін әр баспалдақтың тапсырмаларын бірлесе отырып, орындауымыз керек.

1 - басқыш: Қына тасқа бітеді,
Білім басқа бітеді -, деп аталады. «Қына» - шөп, таулы - тасты жерде өседі, ал зейін қойып алған біліміміз мәңгі есімізде қалады. Сондықтан да бұл болашақ баспалдағы осылай аталады.
Бұл басқышта:
Өтілген тақырыптарды бойынша сызба арқылы еске түсіріңдер, яғни қаншалықты естеріңде қалғанын анықтаймыз.

Ережені әр оқушыдан сұрау. Мысал келтіру.
Тұжырымдау: Жақсы, қына тасқа бітеді,
Білім басқа бітеді, - басқышында тақырыпты қаншалықты меңгергендеріңді көрсеттіңдер. (Басқышқа жұлдызша жапсырамын)

2 - басқыш: Күш - білімде,
Білім - кітапта, - деп аталады. Яғни, күштің бәрі білімде, білімді біз кітап арқылы игереміз, сол сабақты енді оқулық арқылы жүргіземіз.
40 - жаттығу.
1. Тапсырманы оқыту;
2. Жатқа жаздыру.
Торғай тоғайды ұнатады.
Тоғай торғайды қуантады.
3. Әр сөйлемдегі баяндауыштың астын 2 рет сыздыру.
4. Сөйлемді баяндауышсыз айтып көр, сонда қалай болғанын баянда.

42 - жаттығу.(ауызша)
1. Өлеңді мәнерлеп оқы;
2. Әрбір сөйлемдегі бастауышпен баяндауышты тап.
3. Баяндауыштар қай сөз табынан жасалған. Оларға сұрақ қою.

46 - жаттығу: Ребусты шешсең, төмендегі жұмбақтың шешуін табасың.
Жұмбақ:
Екі доп ауысты,
Бір шеңберді тауысты. (күн, ай, тәулік)

Тапсырма: Бастауыш, баяндауышты табу.
Күш - білімде,
Білім - кітапта, - («Болашақ» баспалдағының тапсырмасын орындап, келесі басқышқа жылжимыз. Жұлдызша қою.

3 - басқыш: «Жүйрік ойлы,
Тапқыр кім?» қаншалықты? Яғни, өзіміздің тапқыр ойға жүйріктіліктеріңді байқап көреміз. Ол үшін: жұмбақ шешеміз:
а) Өзім сөзден тұрамын,
біткен ойды құрамын (Сөйлем)

ә) Қоя салсаң бір тары,
Жаңалықты жеткіземін ( Хабарлы сөйлем) «тары»- нүкте

б) Ойды аяқтап орақ тұрады,
Жауап сөз қалап тұрады (Сұраулы сөйлем) «орақ»- сұрақ белгісі

в) Ұранды, шаттықты,
Өкініш, аптықты
Білдіріп ойын талайдың
Шарға ине қадаймын (Лепті сөйлем) «шарға ине»- леп белгісі
Жүйрік ойлы тапқырымыз кім болды?
Оқушыларды мадақтау. Жұлдызша қою.

4 - басқыш: Көп білсең
Шыңға жетерсің.
а) тақтадағы сөздерді оқыту: (жүзеді, жанады, ұшады, тігеді, көмектеседі, оқиды).
ә) Сөзге сұрақ қойып, сөйлем мүшесінің қайсысына жататынын анықтау.
б) Осы сөздерге қатыстырып, сөйлем құрап жаздыру.

Өлеңді аяқтау:
1) Далада қар борайды
Ақ мамыққа орайды
Мұз басады, қатады
Жып - жылтыр боп жатады.
2) Қар атып ойнайды,
Қызыққа тоймайды.
Аппақ қыс, ашық күн,
Ойнатпай, қоймайды.
Міне біз де «Болашақ баспалдағының» шыңы. - Бүгін біз өзіміздің біліміміздің арқасында «Білім шыңына» туымызды тіктік. Өркениетті 50 елдің қатарына қосылуға біз де өз үлесімізді қостық деп айта аламыз.

Қорытынды: Білімнің сырын ұғынып,
Шықтық білім шыңына.
Ұқыптылық пен зеректік,
Жеткізеді біздерді.
Жанасыл: Ғылымдардың сырына.

Дилара: Өзіңдікі - Елің де,
Өзіңдікі - жерің де,
Өзіңді - өзің өткен бақ,
Тәуелсіздік төрінде.

Ережені пысықтау, үйге тапсырма, бағалау.

Сабақтың тақырыбы: «Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері».
Сабақтың мақсаты:
а) білімділік: оқушыларға тұрлаулы мүшелерді ажырату, сөйлемде атқаратын қызметіне түсінік беру. Сөйлем мүшелері туралы білімдерін кеңейте түсу. Таза, сауатты жазу дағдысын жетілдіру.
ә) дамытушылық: оқушылардың ой - өрісін дамыту, өз ойын тез, әрі жүйелі жеткізуге дағдыландыру.
б) тәрбиелік: оқушыларды өз ана тілін сүюге, құрметтеуге, тиянақтылықа тәрбиелеу.
Сабақтың әдіс - тәсілдері: сұрақ - жауап, түсіндіру, ой қозғау, ойын.
Сабақтың көрнекілігі: семантикалық карта, тест тапсырмалары, төр түлік мал төлдерінің суреттері, сұрақтар, сөйлемдер жазылған парақтар.
Сабақтың типі: жаңа сабақ

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі. Келген қонақтармен амандасу.

- Амансың ба, Алтын Күн!

- Амансың ба, Көк Аспан!

- Амансың ба, Жер - Ана!

- Амансың ба, қонақтар,

Сіздерді көріп қуанам.

- Иә, балалар, біз әрқашанда келген қонақтарға қуаныштымыз.

ІІ. Ми гимнастикасы. Ширату.

Күннің шығуы - (таң ату)

Мектептегі 45 минут - (1 сабақ)

Мемлекеттің бас қаласы - (Астана)

Күшіңе сенбе, (біліміңе сен)

Денсаулық - (зор байлық)

ІІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1) Сабақтың ұранын еске түсіру:

Қазақ тілім - өз тілім, дана тілім,

Абай, Мұхтар сөйлеген дана тілім.

Қастерлейді ұл - қызың мәңгі сені,

Болашағым, бақытым қазақ тілім, - дей отырып, бүгінгі қазақ тілі сабағымызды бастайық.

- Балалар, біздің бүгінгі сабағымыз өзгеше өтеді. Біз қазір 3 ауылға бөлінеміз:Абай ауылы, Ыбырай ауылы, Жамбыл ауылы.

2) Ой қозғау.

- Абай деген кім ?

- Абай - ұлы ақын.

- Ыбырай деген кім ?

- Ыбырай - алғашқы ұстаз.

- Жамбыл деген кім ?

- Жамбыл - халық ақыны. (сөйлемдерді оқушыларға көрсету)

- Бұл сөйлемде нені байқадыңдар, балалар ?

- Сөйлемдегі екі сөздің арасына сызықша қойылған. Ол екі сөз де бастауыш.

- Дұрыс айтасыңдар. Бұдан қандай ереже шығады ?

- Бастауыш та, баяндауыш та зат есімнен жасалса, баяндауыштан кейін сызықша қойылады. Абай - ұлы ақын.

- Дұрыс айтасыңдар, кеше біз «Бастауыш пен баяндауыш арасындағы сызықша» деген тақырыпты өткен болатынбыз. Ендеше, әр ауылдың үй тапсырмасын қлай орындағанын тексерейік.

87 - бет. 53 - жаттығу.

Ребусты дұрыс шешсең, мақал шығады. Мұндағы бастауыш пен баяндауышты табыңдар. Олардың арасына неге сызықша қойылған ?

Ребустың жауабы: «Ел іші - алтын бесік»

3) Өткенді қайталау.

- Енді, балалар, бәріміз ауыл - ауыл болып жарысайық. «Бәйге» ойынын ойнайық.

1. Сөйлем дегеніміз не ?

2. Сөйлемнің қандай түрлерін білеміз ?

3. Сөйлем соңында қандай тыныс белгілерін қоямыз ?

4. Сөйлем мүшесі дегеніміз не ?

5. Қандай сөйлем мүшелерін білеміз ?

6. Бастауыш дегеніміз не ?

7. Баяндауыш дегеніміз не ?

8. Бастауыштан кейін қай кезде сызықша қоямыз ?

9. Зат есім дегеніміз не ?

10. Сын есім дегеніміз не ?

11. Сан есім дегеніміз не ?

12. Етістік дегеніміз не ?

ІҮ. Жаңа сабақ.

- Жақсы, балалар, енді жаңа сабағымызды бастайық. Дәптерді ашып, бүгінгі күнді және жаңа сабағымыздың тақырыбын жазып қойыңыздар.

- Балалар, айтыңдаршы, қазір қай жыл мезгілі ?

- Күз, бірақ біздің жақта қыс ерте басталады. Сондықтан да қар жауып, борандар да басталды.

- Ал енді, мына екі сөйлемге назар аударыңдаршы:

1. Қар жауды.

2. Бүгін жапалақтап қар жауды.

- Осы екі сөйлемде қандай ұқсастық бар ? Қандай өзгешелік бар ? (балалардың жауабы)

- Өте дұрыс. Екі сөйлемде де қар туралы айтылып, оның жауғанын білдіріп тұр. Айырмашылығы - бірінші сөйлем бастауыш пен баяндауыштан ғана тұрады. Ал екінші сөйлемде бастауыш пен баяндауыштан басқа да сөздер қолданылған.

- Демек, балалар, бастауыш пен баяндауыш - сөйлемнің тұрлаулы мүшелері. Тұрлаулы мүшелер сөйлемдегі негізгі ойды білдіреді. Түсінгенімізді бекіту үшін оқулықтағы 61 - жаттығуды ауызша орындайық.

1) Оқулықпен жұмыс. 90 - бет. 61 - жаттығу. (ауызша)

Мектепте асхана бар. Аспазшы тамақты дәмді пісірді. Балалар үзілісте асханаға келді.

90 - бет. 62 - жаттығу. (жазбаша)

Мәтінді тиісті тыныс белгісін қойып, көшіріп жаз.

Балалар Ақлима әжейге көмекке келді. Қыздар үй тазалады. Ұлдар отын жарды. Ақлима әжей балаларға риза болды.

Сергіту сәті

Жаңбыр жауар себелеп,

Тығылады көбелек.

Біз қолшатыр астында,

Би билейміз дөңгелеп.

2) Семантикалық картамен жұмыс. ( әр балаға жеке беріледСабақтың тақырыбы:

Тақырыбы Бастауыштан кейін қойылатын сызықша
Мақсаты:
- білімділік: оқушыларды тұрлаулы мүшелерді ажыратуға үйрету, сызықшаның бастауыштан кейін қойылатын жағдайлары туралы түсіндіру. Сөйлем мүшелері туралы білімдерін кеңейте түсу, бастауыш пен баяндауыштың қай сөз табынан жасалынғанын анықтауды үйрету;
- дамытушылық: оқушылардың ой - өрісін, танымдық, есте сақтау қабілеттерін, сөйлеу мәдениетін, тіл байлығын дамыту, көркем жазу дағдысын жетілдіру;
- тәрбиелік: оқушыларды ұйымшылдыққа, таза, сауатты жазуға, адамгершілікке, тапқырлыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Сайыс сабақ
Әдісі: түсіндіру, сұрақ - жауап, талдау, баяндау.
Көрнекіліктері: сызбалар, кестелер, үлестірмелі дидактикалық материалдар, слайд, бағалау парақшалары.

Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі:
а) сынып оқушыларымен сәлемдесу
ә) оқушыларды түгелдеу
б) сабаққа назарын аударту
в) сыныпты 3 топқа бөлу
І топ: Фонетика
ІІ топ: Лексика
ІІІ топ: Морфология

ІІ. Өткенді еске түсіру. «Бәйге» ойыны.
1. Бастауыш пен баяндауыштың сұрақтары.

2. Сөйлемнің айтылу мақсатына қарай түрлерін ата.

ІІІ. «Қызықты сөзжұмбақ»
Әліпби реті бойынша орналастырып, жаңа сабақтың тақырыбын табады.
24, 37, 11, 37, 15, 34, 1 - (Сызықша)

ІҮ. Ереже қорыту.
Әр топқа әдеби шығармадан үзінді беріледі. Оқушылар қай әдеби шығармадан алынған үзінді екенін және шығарманың авторын табуы тиіс. Оқушылар топта ережелерін қорытып шығарады. Бастауыш пен баяндауыш қай сөз табынан екенін ажыратып айтуы тиіс.
1. Ашу - дұшпан, ақыл - дос, ақылыңа ақыл қос. (Қазыбек би, шешендік сөз)
2. - Әуелеп ұшқан алты қаз,
Етің - шекер, сорпаң - баз!
Атайын десем оғым аз
Қонар болсаң жануар,
Міне - майдан, міне - саз. («Қыз Жібек», лиро - эпостық жыр, ауыз әдебиеті)
3. Жай жүргенде, оны ешкім де елемейді. Ән салса, ол өзін - өзі ұмытады, әннің әуеніне төңкеріледі. Ол - тәтті үнге бола жаралған адам. («Әнші», Ж. Аймауытов)
4. Араның ауа сусылдатқан ызыңы тыйылып, енді шаңқ - шаңқ еткен тажал дауыс шыға бастады. Тасқа тигендей тайып кеткен балта бірде Қабасақалдың тобығына қадала жаздады. Оның бар ойы - шынарды түбінен шалу. («Жүз жылдық жара», Ш. Мұртаза)
5. Аянның асыға күтетін шағы - күн ұясына қонған шақ. Күн ұясына қонды дегенше - ақ жүзі жадырап: «Келіңдер, мен бүгін кешегіден де қызық ертегі айтып беремін», - деп еліктіре жөнеледі. («Жусан иісі», С. Мұратбеков)

Ү. Жаңа сабақты бекіту.
198 - жаттығу.
1. Мәтінді оқып шығу.
2. Жаттығу мәтіндері 4 бөлікке бөлініп беріледі
3. Сызықшалы сөйлемдер көшіріп жазылады
4. Сызықшаның қойылу себебі түсіндіріледі
5. «Абайды білемін бе?» ой толғау
6. Мәтіннен тірек сөздерді тауып, синонимдік қатарын түзу.

а) Нақыл сөздер: «Кемеңгерлікті танудың үш жолы бар. Бірінші жолы - ойға салып пайымдау. Бұл - негізгі жол... Ал үшіншісі - тәжірибе жолы. Бұл - ең қиыны.» (Конфуций)
«Ақыл ісі - аңдау, қиял иесі - меңзеу, көңіл ісі - түю, толғау» (А. Байтұрсынов)

Назар аударыңыз! Жасырын мәтінді көру үшін сізге сайтқа тіркелу қажет.

Сабақтың тақырыбы: бастауыш

Сабақтың мақсаты:
1) Оқушыларға бастауыш туралы ұғым қалыптастыру, сөйлем ішінен таба білуге үйрету.
2) Байланыстырып сөйлеу тілін және сөздік қорын дамыту.
3) Шыншылдыққа, көркем жазуға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ - жауап
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта

Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
1. Оқушыларды түгелдеу
2. Сынып тазалығы, жеке бас тазалығы
3. Сабаққа әзірлігі
Сәлемдесу: Келіңіз, төрлетіңіз,
Үлкенге де сіз,
Кішіге де сіз,
Сәлемдесіп үлкенмен
Бас иеміз біз.

ІІ. Үй тапсырмасын пысықтау
- Cөйлем мүшелері дегеніміз не?
- Сөйлем мүшелері нешеге бөлінеді?
- Айдана жазды. Олар шықты. Сиыр ішті деген сөйлемдерге сөздер қосу арқылы сөйлем мүшелерінің санын көбейтіп жаз.

ІІІ. Жаңа сабақ
Балалар, біз жаңа сабағымызды бастамас бұрын «Сиқырлы сандар» ойынын ойнап, өткенді қайталайық. Сол арқылы тақырыбымызды ашамыз.

Қимыл, іс - әрекет иесін білдіретін сөзді бастауыш дейді. Бастауыштар кім?
кімдер? не? нелер? кімі? несі? деген сұрақтарға жауап береді. Мысалы: Жәния дайындалды. Боран соқты. Ауылдан әкесі келді.
Ендеше, балалар дәптерімізді ашып, күн ретін жазайық.
- Көркем жазу минуты
- Тақтамен жұмыс
22 - жаттығу
Сөйлемдерді көшіріп жаз.
Жел соқты. Бұлт қоюланды. Жаңбыр себеледі. Оқушы оқыды. Малшы бақты.
- Қарамен жазылған сөздердің астын сыз, оларға сұрақ қой.
23 - жаттығу
Сөйлемдерді оқып, көшіріп жаз.
Мұғалім түсіндірді. Лақ маңырады. Мұз қатты. Күн шықты. Сәкен оқыды.
Қимыл иесі болатын сөздердің астын сыз, оларға сұрақ қой.
ІҮ. Ой сергіту сәті
«Тез тауып, бөгелмей айт» ойыны
Шарты: Кез - келген сөздер оқылады. Ал, оқушылар сол сөзге бастауышты қойып, тез айтады.
Отыр, жасады, айтады, жүрді, ойнады т. б.
24 - жаттығу
Жұмбақтың шешуін тауып, жатқа жазу.
Дала тегіс сарғайды,
Шаруа қысқа қамданды.
Күн қысқара бастады,
Тауға тұңғыш қар жауды.
(Күз)
25 - жаттығу
Өлеңді көшіріп жазып, бастауышты тауып, астын сызу.
Төсегіне күн жатты,
Жердің бетін түн жапты.
Маужырады шың - құздар,
Көзін ашты жұлдыздар.
Жылқы жусап далада,
Қой ұйықтады қорада.
26 - жаттығу
«Адасқан сөздер» ойынын ойнай отырып, жаттығу жазу.
Арыстан ---------- боздайды
Түйе --------------- мөңірейді
Жылқы ----------- ақырады
Қой ---------------- кісінейді
Сиыр -------------- маңырайды
27 - жаттығу
Сұрақтарға бағанның оң жағындағы сөздерді пайдаланып жауап беру.
Ү. Сабақты қорыту

ҮІ. Үйге тапсырма
Сурет бойынша әңгіме құрау.
Ереже жаттау
ҮІІ. Бағалау

Сабақтың тақырыбы: Тұрлаулы мүшелер
Сабақтың мақсаттары:
білімділік: тұрлаулы мүшелер сөйлемнің негізін құрайтынын түсіндіру, сөйлемнен бастауыш пен баяндауышқа сұрақ қоя отырып табуды меңгерту.
дамытушылық: байланыстырып сөйлеу дағдыларын жетілдіру, шығармашылық қабілеттерін дамыту.
тәрбиелік: тапқырлыққа, ұқыптылыққа, отаншылдыққа, өз елін сүюге тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: тест, кесте, графопроектор, сызба.
Сабақта қолданылатын әдістер: сұрақ - жауап, түсіндіру, ой қозғау.
Сабақтың түрі: дәстүрлі
Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту.

Сабақтың барысы
І. Ұйымдастыру кезеңі
Қайырлы таң достым!
Қайырлы күн болсын
Тәуелсіздік туы
Мәңгі биік тұрсын
Біздің алар бағамыз
Кілең бестік болсын!

ІІ. Үй жұмысын тексеру:
ІІІ. Өткен сабақты қорыту
Тест
1. Сөйлемнің негізгі мүшесін тап:
а) мәтін
в) сөйлем
с) бастауыш
2. Баяндауыш деген не?
а) сөйлемнің негізгі мүшесі
в) бастауыштың іс - қимылын білдіреді
с) сөз
3. Құстар жылы жаққа қайтты. Осы сөйлемдегі бастауышты тап:
а) жылы
в) құстар
с) қайтты

Мұғалім: Балалар, өткен сабақ бойынша білімімізді тексердік, енді жаңа сабаққа көшейік.
Дәптермен жұмыс: күн реті, сынып жұмысы, тақырып
Жаңа сабақ (сабақтың мақсатын хабарлау)
Түсіндіру: Айша кеше кітапханаға барды.
1. осы сөйлемдегі кім? Не істеді? деген сұраққа жауап беретін сөздерді қалдырып оқыңдар. (кеше кітапханаға)
2. Не байқадыңдар?
3. Кім? Не істеді? деген сұрақтарға жауап беретін сөздер сөйлемнің негізін құрайды.

Негізгі бөлім: Сонымен сөйлем құрауға негіз болатын қандай сөздер екен?
Кім? Не? Не істеді? Не қылды? Қайтті? деген сұрақтарға жауап беретін сөздер - сөйлемге негіз болатын сөздер.
Кестемен жұмыс

Тұжырым: Сөйлем құруға негіз болатын сөздер сөйлемнің тұрлаулы мүшелері деп аталады, яғни бастауыш пен баяндауыш тұрлаулы мүшелер.
1 - жаттығу. Бастауыш пен баяндауыштан тұратын сөздерді сөйлем деп айтуға болатынын түсіндіру.
Сергіту сәті: (киіз үй құрастыру)
2 - жаттығу. ауызша.
3 - жаттығу. топтық жұмыс
4 - жаттығу. өзіндік жұмыс

Ойын: « Мен қандаймын?»
Сабақтан мен _____________
Жаман бала
Жақсылармен
Айтқан серттен
Үлкендерді
Айтқандарын
Көмектесем
Көріңдер, мен
Сабақты қорыту: Мен Қазақстанда тұрамын. Қазақстан - тәуелсіз ел.
(сөйлемдегі тұрлаулы мүшелерді тапқызу)
Үйге тапсырма: 5 - жаттығу, ереже.

Алғыс хат!
Ғылымның сырын ұғына
Шығыңдар білім шыңына
Ұқыптылық пен зеректік
Жеткізсін сендей өренді
Білімнің асқар шыңына, - деген тілекпен сабақта белсенділік көрсетіп отырған ұқыпты, зерек оқушыларды мадақтаймын.
Бағалау, мадақтау.

Сабақтың тақырыбы: Тұрлаулы мүшелер.

Мақсаты: Оқушыларға бастауыш пен баяндауыштан жасалған тұрлаулы

мүшелер туралы топтастырылған ұғымды қалыптастыра таныту.

Міндеті: 1. Оқушылардың білім дағдыларын арттыра ауызша және жазбаша

тіл байлығын дамыту. Байланыстырып сөйлеуін жетілдіру.

2. Ой - өрісін дамыту арқылы өз бетімен және шығармашылық

жұмыс жасауға бейімдеу.

3. Сауаттылыққа, ұқыптылыққа, ұйымшылдыққа, адамгершілікке,

үлкендерді құрметтеуге тәрбиелеу.

Түрі: аралас

Әдісі: сұрақ - жауап, талдау - жинақтау, өзіндік, шығармашылық.

Көрнекіліктері: сызба, топтамалар, суреттер.

Сабақтың барысы.

І. Ұйымдастыру.

Сабаққа әзірлік.

Психологиялық сәт: «Үлкенге де сіз,

Кішіге де сіз.

Бар адамды құрметтеп,

Бас иеміз біз.»

ІІ. Мотивациялық қозғалыс. (Үй тапсырмасын тексеру)

(балалардың жазған жұмыстарын тексеріп шығу, 2 - 3 балаға оқыту)

ІІІ. Өткенді пысықтау. (Білімдерін тексеру. Тест жұмысы)

1 Сөйлем нені білдіреді?

а) аяқталған ойды білдіреді.

ә) бірінші сөз бас әріптен басталады

б) соңына . не ?, не ! қойылады.

2 Мәтін неше түрге бөлінеді?

а) 3

ә) 4

б) 5

3 Сөйлем мүшелері нені білдіреді?

а) түбір сөздер

ә) толық мағыналы сөздер

б) мәндес сөздер

4 Қимыл іс - әрекет иесін білдіретін сөз не ?

а) зат есім

ә) етістік

б) бастауыш

5 Баяндауыш қай сұраққа жауап береді?

а) кім? не?

ә) не істеді? не қылды? қайтті?

б) қанша? неше?

- Тест жұмысын болған болсақ, дәптер жинағандай алдыға қарай әрқайсысың өз қатарың бойынша жіберіңдер.

ІV. Мақсат қою кезеңі. (сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау)

Балалар, бүгінгі сабағымыз әдеттегіден сәл өзгеше. Барлығымыз жақсы көңіл - күймен сабаққа қатысып, өздеріңнің білімдерің мен тәртіптеріңді көрсете жетістікке жетіңдер. Сабақ соңында кім сабақта белсенді және білімді болған балаға зерек, білімді, талапты, алғыр атағы беріледі. Олай болса барлығымыз білімімізді шыңдап көпке үлгі болуға тырысайық.

V. Ұйымдастырылған ізденушілік. (жаңа сабақ)

- Балалар, қазір жылдың қай мезгілі? (Қазір күз мезгілі)

- Күзден кейін қай жыл мезгілі келеді? (Күзден кейін қыс мезгілі келеді)

- Қыс айы қай айдан басталады? (Қыс желтоқсан айынан басталады.)

- Желтоқсан айының алғашқы бірі күні қандай атаулы күн? (ҚР Бірінші Президенті күні) - өте дұрыс айтасыңдар.

- Қыстың болғанын неден білеміз? (Қардың жауғанынан.)

Дәптерлерді ашайық,

Қолға қалам алайық.

Салақтықтан қашайық,

Әдемі етіп жазайық - деп дәптердің бір жолына қыс сөзін көркем жазайық.

А) Оқулықпен жұмыс: 60 - жаттығудағы суретке зер салайық. (тапсырманы оқыту, талдау)

Қар жауды. Бүгін жапалақтап қар жауды.

Сөйлемде не туралы айтылған? (екі сөйлемде де қар жауғанын хабарлап тұр.)
Қар жауды. - сөйлемнің тұрлаулы мүшелері. Ол бастауыш пен баяндауыштан тұрады. Тұрлаулы мүшелер сөйлемдегі негізгі ойды білдіреді.

Тұрлаулы мүшелер

Бастауыш

Қар

Баяндауыш

жауды

VІ. Жаңа білімді меңгеру.

А) Ауызша жұмыс: 61 - жаттығу (Сөйлемдерді оқып тұрлаулы мүшелерді тап. Неліктен тұрлаулы мүше екуенін түсіндір.)

Мектепте асхана бар. Аспазшы тамақты дәмді пісіреді. Балалар үзілісте асханаға келді. (Т.М. баст. пен баян. тұрады. Сөйлемдегі негізгі ойды білдіреді.)

Ә) Тақтамен, дәптермен жұмыс: 62 - жаттығу. Мәтіндегі тиісті тыныс белгісін қойып азу.

Балалар Ақлима әжейге көмекке келді. Қыздар үй тазалады. Ұлдар отын жарды. Ақлима әжей балаларға риза болды.

- Осы мәтінге ат қояйық?Не деп қоюға болады? («Көмекшілер, Қамқорлық»)

- Өте жақсы, жарайсыңдар! Үлкендерді сыйлап, құрметтеп жүру ол біздің міндетіміз.

VІІ. А) Сергіту жаттығуы.

Таң атты, Жаңбыр жауды,

Күн шықты. Жаңбыр қатты жауды.

Жел соқты, Жаңбыр басылды,

Жел қатты соқты. Күн шайдай ашылды.

Көрдіңдер ме балалар, сергіту өлеңімізде тек тұрлаулы мүшелерден жасалған.

Ә) Өздік жұмыс: 63 - жаттығу. Мақалды оқып оны талдау, мағынасын ашу. Түсініктемелер айту. Жатқа жазу. (хормен оқу, іштей оқып, 2 - 3 баладан сұрау)

1. Әкеге қарап ұл өседі.

Шешеге қарап қыз өседі.

2. Жаман жолдас жолда қалдырады.

- (ұлда, қызда әкесімен анасынан үлгі өнеге алып өседі, тәрбиеленеді; жаман жолдас қиыншылықта қайырылмайды, көмектеспейді)

Б) Шығармашылық жұмыс:

1. 3 қатарға тапсырма сурет бойынша тұрлаулы мүшеден тұратын сөйлем құрастырып жаз. (оқы, талда)

2. Шығармашылық диктант: Көп нүктенің орнына тиісті тұрлаулы мүшені қою арқылы сөйлемді көшіріп жазу.

1 Оқушылар .... . 2 ...... жазылды. 3 Қыс .... . 4 Есеп ...... .

Керекті сөздер: келді, хат, түсті, орындалды.

(балалардың жазғандарын оқытып жіберу)

VІІІ. Рефлексия: дид - қ ойын «Кім тапқыр?» 64 - жаттығу ауызша жұмыс.

Тапсырманы оқытып мағынасына қарай сөйлемдерді ретімен айту. Тұрлаулы мүшелерді тап.

Тырна түлкіге тамақ беріпті.
Құмыра түлкінің басына симапты.
Тырна түлкіні қонаққа шақырыпты.

Бұл қай ертегіден алынған үзінді? («Тырна мен түлкі»)
Ақыры не болды? (балалардың жауабын тыңдау, суретін көрсету)

ІХ. Қорытындылау: - Балалар, бүгін біз не үйрендік? Сөйлемнің қандай

мүшесімен таныстық? Оларды неліктен тұрлаулы мүшелер деп

айтамыз?

Х. Үйге тапсырма: 65 - жаттығу. 91 бет.

Балаларды мақтап зерек, білімді, алғыр, талапты болған балаларды атап айту. Бағалау.

⇧

⇩