План-конспект урока по якутскому букварю на тему 'Дифтонг ейдебулэ'

Букубаар иннинээ5и кэмнэ тыл дор5оонун туьунан эйдэбулу инэрии уруогун тиьигэ

Тема: Дифтонг эйдэбулэ.

Учуутал соруга: о5олор дифтонг туьунан эйдэбулу арыйалларыгар уэрэнэр дьарыгы тэрийии.

Уэрэнээччи соруга:

- аьа5ас дор5оон эссэ ханнык араастаа5ый?

- дифтону ханнык фишканан бэлиэтиибитий?

Тумугэ: Дифтонг диэн биир суьуэххэ икки тус-туспа дор5оон бииргэ силлэьэн тураллара.

Уруок хаамыыта

№

Уруок этааба

Учуутал дьарыга

Уэрэнээччи дьарыга

1

Тэрээьин чааьа

- Утуэ кунунэн! Уруокка бэлэммитин кэрунэбит. Кинигэбитин, ручкабытын суумкабытыттан хостоон бэлэмнэнэбит.

- Утуэ кунунэн!

2

Уэрэнэр тугэни тэрийии

1) Дуоска5а ынах уруьуйун ыйыыбын.

- Кэрун о5олоор, дуоска5а туох уруьуйдаммытый? Сэп, «ынах» диэн тыл моделын хайдах оноробутуй?

О5олору кытта ырытан дуоска5а оноробун.

Ынах

2) Таабырынары таайтарыы:

1. Кыьыннары-сайыннары харыйаны эккирэтэн куэ5унэн турар, харыйа5а маарыннаан эриэхэлээх, биьиги оскуолабыт тула сэргэстэьэн турар ханнык мас буоларый?

2. Муус манан дьуьуннээх, бып-бытархай «миигинэ суох ханнык да ас минньигэс буолбат!» диир баар уьу?

3. Урдугэр олорсон куэлунэн-эруьунэн устан, балыктыырга, бултуурга туьалаах тэрил баар уьу?

- Маладьыастар! Ити тыллары дуоска5а тахсан моделларын онорун.

Хайдах моделлыылларын сирдээн кэрэн кэмэлэьэбун.

О5олор фронтально улэлииллэр, ыйытыыга эппиэттииллэр. Учууталга модел онороругар кэмэлэьэллэр.

- Бэс

- Туус

- Тыы

1. Бэс

2. Туус

3. Тыы

3

Уэрэнэр соругу туроруу

- Маладдьыастар, аны билигин «биэс», «туос», уонна «тыа» диэн тыллары ырытан моделларын оноруохпут.

Тыллары быьааран биэрэбин.

- Тэтэрээппититигэр улэлиибит.

- Табылынна да? «Биэс» диэн тыл модела хайдах буолла?

- Ырытан кэрэбут. Хас суьуэхтэн турарый?

- Хас дор5оонноо5уй?

- Бастакы дор5ооно?

- Иккис дор5ооно?

- Уьус дор5ооно?

- «Бэс» уонна «биэс» диэн тыллар майгыннаьаллар эбит да5аны ырытан кэрдэхпутунэ ортотугар турар дор5оонноро туьунан иьиллэр эбит.

Тэтэрээттэригэр моделлаан онороллор

- Син биир бэс диэн тыл моделын курдук.

- Биир

- Ус

- бутэй дор5оон «б»

- ?

- Бутэй дор5оон «с»

4

Уэрэнэр соругу толоруу

- Аьа5ас дор5ооммут хас уонна ханнык араастаах этэй?

- Сэп, уонна кэрэрбут курдук эссэ биир баар эбит. Дифтонг диэн буолар. Ханнык фишканан бэлиэтэнэрин кинигэбитин 13 стр. арыйан кэрэбут.

Дифтонг фишкатын кэрдэрэбун.

- Аны билигин дифтону хайдах быьаарарга уэрэниэхпит. Туох уруьуйдаммытый кинигэ5э?

- «Уот» диэн тыл хас суьуэхтэн турарый?

- Дор5оонунан араардахпытына бастакы дор5ооно ханныгый?

- Уьуннук энээрэн иьиттэхпитинэ туох ханнык дор5ооннор иьиллэллэрий?

- Ол аата биир суьуэххэ икки аьа5ас дор5оон сэргэстэьэн турда5ына дифтонг буолар эбит.

Хаалбыт «биэ», «быа», «уэн» диэн тыллары биирдиилээн дуоска5а онороллор

- Кылгас аьа5ас дор5оон уонна уьун аьа5ас.

- Уот, биэ, быа, уэн

- биир

- Аьа5ас дор5оон/дифтонг

- ууу ооо

5

Бэйэ эйдэбулу сыаналаныы

- Бугун уруокка ханнык сана дор5оону биллибит?

- Туохха ыарар5аттыбыт? Дифтону быьаарарга чэпчэки ду? Хайдах билэбитий дифтонг диэн?

- дифтонг