7


  • Учителю
  • Рабочая программа по родному языку и литературе 2 класс

Рабочая программа по родному языку и литературе 2 класс

Автор публикации:
Дата публикации:
Краткое описание: Умĕн ăнлантарни. Çaмpäк äpäвa äc-тäнпapca ÿcтepec ëçpe пyçлaмäшшкулпëлтepëшë кaлaмa çукпысăк. Bëpeнтy äc-тäнпapy никĕcĕ, унăнтëпинcтpyмeнчë - тăвaнчĕлxe. Tинçeç кĕнeкe тытнă  aчaнa äнäçлä вëpeнтce äc-тäнпарасси чимaлтaнвăл xăйĕнтăвaнчĕлxипe тyxăçлă ycă кypмa пyлтapнинчeнкилeт. Tăвaнчĕлxe – ÿсекен  этeмe
предварительный просмотр материала

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение

«Альшеевская средняя общеобразовательная школа Буинского муниципального района Республики Татарстан»

Согласовано: «Утверждаю»

Зам. директора по учебной работе Директор школы

____________ Мельникова В.В. ___________ Афанасьев В.И.

« 21 » августа 2014г. Приказ № 146 от 27.08. 2014г.


Рабочая программа

по родному языку и литературе

во 2 классе на 2014-2015 учебный год

Учитель: Константинова В.Н.


Учебники: чаваш челхи, литература вулаве


Класс: 2


Автор учебника:Л.П.Сергеева,Т.В.Артемьева, А.Р.Кульева, Ю.С.Семенов; Т.В.Артемьева, О.И.Печников


Программа рассмотрена на заседании методического объединения,

протокол № 1 от «22 » августа 2014 г.



Рабочая программа составлена на основе следующих нормативных документов и методических рекомендаций:


1. Тăван чёлхепе литература вулавён тёслёх программисем: ча­ваш шкулён I-IV класёсем валли / М.К. Волков, Л.П. Сергеев, Т.В. Артемьева, О.И. Печников, А.Р. Кульева. - Шупашкар: Чаваш Республикин вёрену институчён издательство центрё, 2013. -80 с.

2.Учебного плана общеобразовательного процесса на 2014-2015 учебный год. приказ № 190 от 27 августа 2014 г.

3.. Учебник Л.П.Сергеева,Т.В.Артемьева, А.Р.Кульева, Ю.С.Семенов. Чаваш челхи 2 класс. 2012. Чув.кн.изд-во.

Т.В. Артемьева, О.И.Печников. Литература вулавĕ. 2 класс 2009 Чув. кн. Изд.

Умĕн ăнлантарни.


Çaмpäк äpäвa äc-тäн пapca ÿcтepec ëçpe пyçлaмäш шкул пëлтepëшë кaлaмa çук пысăк.

Bëpeнтy äc-тäн пapy никĕcĕ, унăн тëп инcтpyмeнчë - тăвaн чĕлxe. Tин çeç кĕнeкe тытнă aчaнa äнäçлä вëpeнтce äc-тäн парасси чи мaлтaн вăл xăйĕн тăвaн чĕлxипe тyxăçлă ycă кypмa пyлтapнинчeн килeт. Tăвaн чĕлxe - ÿсекен этeмe çут тĕнчeнe кĕмeлли aлăкăн ылтăн çăpaççийĕпe пĕpex.

Çaк acaмлă çăpaççипe aчa вĕpeнÿpe туллин ycä кypмa пyлтapтăp тeceн унăн пyплeвëпe шyxäшлaвнe пyp eнлëн aтaлaнтapмaллa. Këcкe тaпxäpтax äнa çäмäллäн вyлaмa, тäнлaca äнкapмa, шyxäшa пyплeвpe yçäмлäн пaлäpтмa, çыpмa xäнäxтapмaллa: вëpeнy róblame вäл xäй тëллëн вyлaйтäp, вëpeнтyçë кaлaca пaнинe лaйäx äнлaнмa, acäмлaмa, acäнлaмa пyлтapaйтäp, çaвäн пeкex унăн кaлaçy xäнäxäвëпe çыpy мexeлë çителĕклĕ пyлччäp. Çaкнa тyмa шäпax ëmë тäвaн чëлxeнe I-IV клacceнчe ятapлä пpoгpaммäпa туллин вëpeнтни пyлäшaть.

Täвaн чëлxe вëpeнтeccи виçë пaйpaн тäpaть: 1) вyлaмa-çыpмa вëpeнтeccи; 2) пуплев ëç-xëлëceнe (вyлaв, çыpy, калу. итлeв) вëpeнтeccи; 3) пyплeвe nyp eнлëн aтaлaнтapнä мaй чëлxe пyлäмëceмпe aнcaт пaллaштapaccи, пyплeвe тишкepмe вëpeнтeccи. Çaк виçë пaя пyплeвe aтaлaнтapac тëллeв пëpлeштepce тäpaть. Çaплa вapa, тäвaн cäмaxлäxa вëpeнтни киpлëpeн тe киpлë äcлaйceмпe xäнäxyceнe aтaлaнтapca çиpëплeтeccипe тyppëнex çыxäнмaллa. Çaв äcлaйceмпe xäнäxyceм шyтëнчe - äнлaнca вyлaccи тaтa тäнлaccи. çыxäнyллä кaлaçaccи, çырасси. Çaвäнпa пëpлex aчaceнe чëлxe äcлäлäxëпe литepaтypa пëлëвëн aнcaт äнлaвëceмпe, литepaтypäпa cäмaxлäx yнepë пeк пaллaштapнä мaй вëceн xapпäp xäйëн тaтa юлтaшëceн пyплeвнe cäнac, чëлxe илeмнe тyйca äнa тapäнpax пëлec тypтäмнe aмaлaнтapмaллa. Пëтëм xaлäx ycä кypaкaн литepaтypa чëлxин cacä тытäмëпe, cäмax пyянлäxëпe, мopфoлoги тaтa син-тaкcиc мeлëceмпe пaллaштapнä xyшäpax вëceнe выpäнти кaлaçy yйpäмлäxëceнe кypмa тa вëpeнтмeллe.

Aчa пyплeвëнчи тëп ëç-xëлceнe (тäнлaccинe, кaлaçaccинe, вyлaccинe, çыpaccинe) aтaлaнтapca пынипе пëpлex тäвaн чëлxe вëpeнтнë чyx пyçлaмäш шкyлтa çaкäн пeк пыcäк тa пapxaтapлä тëллeвceнe пypнäçлaмaллa:

- вëpeнeкeнceн çынлăх тyйäмëceнe вäйлaтмaллa, пурнăçа юратма, ыppa шaнca тäмa тaтa xäйceнe тe ыpä кäмäллä, cäпaйлä пyлмa xäнäxтapмaллa;

- aчaceм тaвpapи пypнäç, этeмпe сут çaнтaлäк çинчeн мëн пелнине aнлäлaтмaллa;

  • aчaceн çыxäнyллä тaтa cäнapлä шyxäшлaвëпe acнe, acäмлac xeвтинe aтaлaнтapмaллa;

  • вëpeнy ëç-xëлнe лaйäxpax xäнäxтapca, yнäн äcлaйëceнe «aллa lилме» мaй пaмaллa; вëpeнy вäxäчëпe пepeкeтлë ycä кypмa, xapпäp xäй тëллëн ëçлeccин aнcaтpax мeлëceнe чyxлaмa вëpeнтмeллe;

- тäpäшyллä тa тимлë вëpeнмe, кëнeкeпe кäcäклaнмa хăнăхтapмaллa.

Пpoгpaммäpи вëpeнy мaтepиaлëпe вëpeнтy мecлeчëceм aчaceнe çĕнĕ пĕлÿпе äcлaйceм, киpлë xäнäxyceм пaччäp тeceн дидaктикäн тëп пpинципëceнe acpa rытса вëpeнy äнлaнyлäxëпe кäcäклäxнe. çыxäнyлäxëпe тëллeвлëxнe ялaн пypнäçлaca пымaллa.


Пусламеш класри чаваш челхи урокесенче теллевесемпе задачасем саксем пулса тарассе:

-чаваш литература челхин орфографипе пунктуации тата орфоэпии нормисемпе паллаштарасси, весене майепен аталантарса пырасси;

-ачасене чаваш челхи грамматикин, фонетикипе лексика теорийен ансат никесепе паллаштарасси, челхе аслалахен анлав системине весен астаненче сиреплетесси;

вулама, сырма.грамматика материалне веренсе пына май ачасен пуплевне аталантарса пырасси;

Чаваш челхине вереннин содержанийе



2 класс



Сыханулла пуплев. Пуплевен пурнасри пелтереше. Текст. Ана темапа сыханман предложенисен пуххипе танлаштарасси. Текстан темине палартасси. Текста темисе пая уйарасси. Пысаках мар текста, унан пайесене ят парасси.

Укерчексемпе еслесси. Укерчексем тарах ыйтусене хуравласси, предложенисем тавасси. Весене сырасси. Ачасен пурнасепе сыханна темасемпе 4-5 предложенирен таракан печек калав тавасси.

Пуплев этикече. Сывлах сунни. Сывлах сунна чух уса куракан тараватлах самахесемпе самах майлашавесем. Паллашу самахесемпе предложенисем. Сапайлан тав тума пелесси. Сывпуллашу самахесем.

Ес хучесем. Ансат пелтеру хайласси. Юлташ патне сыру сырасси.

Алфавит. Сас паллисен ячесем тата йерки. Уса тата хупа сасасем. Хыта тата семсе сасасем. Пер-пер сас паллипе пусланакан самахсене словарьте шыраса тупма верентесси. Самахсене алфавит йеркипе вырнастарма ханахтарасси.

Япалана пелтерекен самахсем. Весене кам? тата мен? ыйтусем тарах тупасси.

Япала есне пелтерекен самахсем. Весене мен тавать? Мен таве? Мен туре? ыйтусем тарах тупасси.

Япалан тата унан есен паллине пелтерекен самахсем, весене менле? ыйту тарах тупасси.

Самахсене весен пелтерешесене кура ушканласси. Хиресле пелтерешле самахсем. Сывах пелтерешле самахсем. Тес ячесем. Сынна хаклакан самахсем.

Предложени. Пуплеври предложенисене уйарасси. Предложенин теп тата кесен членесем.

Пунктуаци. Предложени весне панча, ыйту тата кашкару паллисем лартасси.

Орфографи. Орфографи словарепе еслеме верентесси.

Хыта уса сасалла сыпак е саамах весенчи /л/, /н/ /т/ сасасене л,н,т сас паллисем хыссан семселех палли сырса палартасси: выльах, кукаль.

Уйаракан семселех палли сырасси: марье, тухья.

Варам хупа сасса ике пер пек сас паллипе палартасси.

Самаха пер йеркерен тепер йеркене кусарасси.

Сын ячепе хушаматне тата ашше ятне, выльахсемпе чер чунсен уйрам ячесене, хула, ял, урам, юхан шыв ячесене пысак сас паллирен пусласа сырасси.

Вырас челхинчен йышанна хаш - пер самахсене вырас челхинчи пекех сырасси.


Çыру.

Ал сыраве тата пичетлене текста сырса илесси (60-65 самах). Ушканпа туна планпа уса курса 80-90 самахла текст тарах туллии е кеске изложении сырма пелесси. Пер- пер сюжетпа сыханна темисе укерчек тарах тата пурнасра курни- илтни, экскурсисенче санани синчен ушканпа хатерлене хыссан калав йеркелесе (сочинении) сырма верентесси.

Ачасен харпар есе синчен кама та пулин (танташесене, сывах сыннисене) сыру сырма верентесси.

Классри е шкулти хасата, ача- пача хасат журналне терленчексем сырма ханахтарасси. Ансат пелтеру сырма пелесси.

Пуплев этикече. Сапайлах самахесем. Весемпе уса курасси. Сывлах сунни. Паллашасси. Сыв пуллашу самахесем. Тав тума, саламлама, касару ыйтма, ченме, ханана йыхравлама пелесси, вашават саамах хушма, япала ыйтса илме верентесси. Телефонпа каласасси.

Кенекепе еслесси. Кенеке пайесем: титул листи, ум саамах, тупмалли, весенче калани (хыс самах). Кенеке шалашне ун пайесем тарах анкарасси. Кененке ячее, авторе, анна терес сырса илесси. Хай теллен кирле кенеке суйласа илме, тупмалли тарах кирле калава е пая шырама ханахтарасси. Словарьсемпе, справочниксемпе, хасат- журналпа уса курма ханахтарасси.

Литература веренме хатерлесси. Илемле литература, аслалах тата публицистика стилесене уйарма, весен уйрамлахесене асархама ханахтарасси. Илемле литературан хаш- пер жанресене палласси: калав, сава, юмах, юптару, тупмалли юмах, ваттисен самахе, юра. Весен тулаш тата шалаш уйрамлахесене санама ханахтарасси.


Грамматика ханахавесем.

Челхене ансат тишкересси. Челхе пелевен терминесемпе паллашасси. Фонетика, графика, орфографии. Уса тата хупа, семсе тата хыта уса, семсе тата хыта хупа сасасем. Весене сырура палартасси.

Хыта уса сасалла самахри [л ],[н ],[т ] сасасене палартасси. Хуташ самахри [ч] уменчи [л ], [н ] сасасен семселехне ятарласа палартманни, с, ч хыссан ы е и сырасси. Э, с, ё, я, юс ас паллисемпе уса курма пелесси. Вырас челхинчен йышанна хаш- пер самахсенче б, г, д, ж, з, ф, ц, щ сас паллисене терес вулама, чырма пелесси.

Самаха сыпакласси, пер йеркерен тепер йеркене кусарасси.

Пайар ятсене (сын ячее, ашше ячее, хушамат, хула, ял, сырма, шыв, урам, выльах- черлехен уйрам ячесем) пысак сас паллирен пусласа сырасси.

Машар тата ике хут калакан самахсем, весене сырасси. Сапат, падеж формисене сырма пелесси.

Глаголан хальхи, иртне, пулас вахатри перрелле тата нумайла хисепри сапат формисене сырма пелесси.

Пала ячесен вайла тата танлаштару степенесен формисене сырасси.

Предложение пысак сас паллинчен пусласа сырма, предложени панча, ыйту пали, кашкару пали лартма пелесси.

Пер йышши членла предложенисенче чарану пали лартасси.

Самах. Тытаме тата пулаве.

Саамах тымаре тата аффикссем. Самах тавакан тата улаштаракан аффикссем. Пер тымартан пулна самахсем. Аффикссем хушанса сене самахсем пулни. Хутла тата машар самахсем. Самахсене ике хут калани.


Морфологи.

Япала яче. Пелтереше, ыйтавесем, перрелле тата нумайла хисепре пулни. Падежсем, пелтереше тата форми. Япала ячен весленеве. Япала ячесем каманлах аффиксесене йышанни.

Ес- хел. Пелтереше. Ыйтавесем. Вахачесем: хальхи, пулас, иртне. Глагол сапат тарах улшанни. Унан пурла тата сукла формисем.

Пала ячее. Пелтереше. Ыйтавесем. Перешкел е сывах, хиресле пелтерешле пала ячесем. Пала ячесен танлаштару тата вайла степень формисем.


Сапат ылмашавесем.Весене текстра тупасси, хаш падежрине катартма пелесси.

Синтаксис. Самах майлашаве. Предложении. Предложенири самахсен йерки, сыханаве. Ыйтулла тата ыйтусар предложенисем. Кашкаруллапредложени. Предложенин теп тата кесен членесем. Ансар тата анла предложенисем. Пер йышши членла предложенисем. Пер йышши членла предложенисем срюзпа тата союзсар сыханни.


2класс веркенсе тухна теле ачасем алфавитри саспаллисене, весен перлешевесене, уса тата хупа сасасен уйрамлахесене,самахри уса саса сине пусам укни-укменнине, сасасем хыта тата семсе пулнине, самахсене пер йеркерен теприне менле кусармаллине пелмелле.


Вěрентÿ меслечěсем, ачасен пěлěвне тěрěслесси 2 классем валли.

Кашни урокрах ачасене вĕренӱ кенекипе уса курма, кирлĕ темăна, правилăна, хăнăхтарăва хăвăрт шыраса тупма, хăнăхтарура мĕн хушнине йěркипе тума вěрентсе пымалла. Çавăн пекех вěсене хăйсем пурнăçланă хăнăхтару мěн тума кирлине, мěне вěрентнине ăнкарма хистемелле.


Веренекен сак аслайсене ханахмалла:

35-40 самахла текста каллиграфи телешенчен терес те таса, саспаллисене сиктерсе хавармасар, патраштармасар пахса сырма;

25-30 самхла текста итленипе (диктант) сырма;

самаха сыпаклама, пер йеркерен тапер йеркене терес кусарма;

самсе хупа сасасене сырура терес палартма, варам хупа сасалла самахсене терес сырма;

сын ячапе хушаматне, ашше ятне, выльахсемпе чер чунсен уйрам ячесене,хула ял,урам,юхан шыв ячесене пысак саспаллипепуслама сырма;

самахсен саса тытамне тишкерме;

япалана, унан есне,паллине пелтерекен самахсене ыйтаве тарах ушканлама;

предложенин теп членесене-подлежащипе сказуемая- тупма;

ыйтусем тарах ансат предложени членесем хушшинчи сыханава палартма;

предложение пысак саспаллирен пусласа сырма, ун весне, интонацие кура, панча, ыйту е кашкару палли лартма;

30-45 самахла текст тарах ыйтусене хуравласа изложени сырма, 2-3 предложенилле текст тума.


АЧАСЕНЧЕН II КЛАСРАН ВЁРЕНСЕ ТУХНА ТЕЛЕ КЁТЕКЕН РЕЗУЛЬТАТСЕМ

Пуплеве пур енлён аталантарна май чёлхене ансат тишкерме, терминсемпе уса курма вёрентесси

Харкамлах результачёсем:

- таван чёлхене хаклама, хисеплеме ханахса пыни;

  • кашни халахан хайён чёлхи пулнине, вал ыттисенчен уйралса танине анланни;

  • чёлхепе касакланма пуслани, харпар хай пуплевне лайахлатас камал-туйам амаланни.

Предметсен пёрлёхлё результачёсем:

  • пуламсене таранрах анланма вёренсе пыни;

  • анлавсене усамлама, ушканлама ханахса пыни;

- тишкеру-пётёстеру, танлаштару ханахавёсем сирёпленсе пыни.

Предметйн пайрам результачёсем:

- ачасем алфавитри сас паллисене, вёсен пёлтерёшёсене, уса тата хупа сасасен уйрамлахёсене, самахри уса саса сине пусам укни-укменнине, сасасем хыта тата семсе пулнине, самахсене пёр йёркерен теприне мёнле кусармаллине пёлни;

  • 35-40 самахла текста каллиграфи тёлёшёнчен тёрёс те таса, сас паллисене сиктерсе хавармасар, патраштармасар пахса сырма пултарни;

  • 25-30 самахла текста итленипе (диктант) сырма вёренсе пыни;

- самаха сыпаклама, пёр йёркерен тепёр йёркене тёрёс кусарма, семсе хупа сасасене сырура тёрёс палартма, варам хупа сасалла самахсене (программара катартнисене) тёрёс сырни;

- сын ячёпе хушаматне, ашшё ятне, выльахсемпе чёр чунсен уйрам ячёсене, хула, ял, урам, юхан шыв ячёсене пысак сас паллипе пусласа сырма пултарни;

  • самахсен саса тытамне тишкерме (вёсене сыпаклама, уса тата хупа сасасене, сасасемпе сас паллисен йёркине тата хисепне палартма) пёлни;

  • япалана, унан ё®не, паллине пёлтерекен самахсене ыйтавё тарах ушканлама пултарни;

  • предложенин тёп членёсене - подлежащипе сказуемая - туп-ма пёлни;

  • ыйтусем тарах ансат предложени членёсем хушшинчи сыха-нава палартма вёренни;

  • предложение пысак сас паллирен пусласа сырма, ун весне, интонацие кура, панча, ыйту е кашкару палли лартма пелни;

  • 30-45 самахла текст тарах ыйтусене хуравласа изложени сырма; 2-3 предложениллё текст тума пултарни.

Литература вулавё. Класс тулашёнчи вулав

Харкамлах результачёсем:

- самах искусствипе киленме веренсе пыни;

  • таван халах тата куршё халахсен культурине хисеплеме, пу-ринпе те тусёмлё те сурасулла пулма ханахса пыни;

  • илемле хайлавсем вулана-тишкерне май ачасен илем туйаме аталанни, весен илем пахалахесене аша хуни.

Предметсен пёрлёхлёрезультачёсем:

  • тёрлё хайлав тишкернё май хайсен тата ыттисен ёс-хёлне санама, хаклама ханахма пуслани:

  • вуласа е итлесе пёлнё информацие аса хывма, асамлама вёрен-се пыни;

  • машаршаран, ушканпа перле ёслеме - хайсем хушшинче рольсемпе ёссене уйарма, пёрлёхлё ёсён харкам пайне пурнаслама - вёренме пуслани.

Предметйн пайрам результачёсем:

  • вулав пахалахёсем сирёпленни, вулав тёсёсемпе мелёсене алла илсе пыни;

  • сасалла пуплевён пёлтерёшлё мелёсене (хавартлахё, янарав-лахё, кёвёлёхё) кирлё пек улаштарма вёренни;

- текст тишкерёвне малалла вёренсе пыни;

  • ансат жанрсене (юмах, калав, сава) пёр-пёринчен уйарса илмепултарни;

  • хаш-пёр илемлёх мелёсене (танлаштару, эпитет, метафора) курма-санама тытанни;

- литература пёлёвён ансат анлавёсемпе паллашни;

Аславла (творчествалла) сыру есесем

Программари таван челхе курсенче ятарласа аславла сыру урокесем палартна. Весем 2- меш класран пусласа ирттермелле.

Таван челхе урокесенче верентусе пуплеве хутшанма хавхалантаракан самантсемпе таташах уса курать пулсан, весене ачасен вереневепе, есе- хелепе, вайи-канавепе сыхантарать пулсан кашни веренекенех хайне сене кирек менле темапа та хавассанах сыханулла калавсем тума тытанать. Сака анна аславла сыру мехелне ала илме пулашать

Изложенисемпе сочиненисем сырма ханахтарас теллевпе ушканпа сутсе явмалли-сырмали ессеем ирттерни усалла. Кун пек ессене пурнаслана чух ачасем аслав есен аслайесене веренсе пырассе, каярахпа вара весемпе хайсем теллен уса курма пуслассе.

Аславла сыру есенче ачасем пуплев тата орфографии йанашесем ан туччар тесен кашни урокрах асархаттару есне тимлемелле, туна йанашсене шута илсе весене петерме сине тарса еслемелле. Сыру есне планлас умен, ачасем менле йанашсем тума пултарнине чухласа, кирле ханахтарусем ирттермелле. Изложенипе сочинении калапаше пусламаш классенче пысак пулмалла маар. Весене турех тасан сыртармалла, ике хут сыртарса пер урокран ытла тастармалла мар.



Ачасен пелевне тереслесси.

Программан кашни пайенче палартна материала менле веренсе пынине таташах тереслесе хакласа тамалла. Ачасен программара палартна аслайсем, ханахавесемпе пелевесемерипенех аталанса, сирепленсе пымалла. Пелусемпе аслайсене, ханахусене тереслене- хаклана чух верентусе саамах весен тумалли ханахтарусемпе, сыру есесемпе уса курать.

Словарь диктантенчи самахсен хисепе- 7 самах.

Тереслев диктантенчи самахсен хисепе 2 класра верену сулен пусламашенче 20-25 самах, весенче 30-35 самах.

Изложенисем, тепрен илсен, веренту есесем пулмалла.

Пусламаш классенче ирттерекен сочиненисем- петемпех веренту есесем, весемпе ачасен сыру ханахавесене хаклас теллевпе уса курмалла мар.

Кашни урокрах ачасене верену кенекипе уса курма, кирле темане, правилана, ханахтарава хаварт шыраса тупма, ханахтарура мен хушнине йеркипе тума верентсе пымалла. Саван пекех весене хайсем пурнаслана ханахтару мен тума кирлине, мене верентнине анкарма хистемелле.

Контрольные диктанты - 6,

Контрольное списывание -2

Проверочные работы - 3,

Развитие речи (изложение, сочинение) - 8,

Словарные диктанты периодически

Литература вулавĕ.

Вулав - пуплевпе шухăшлава аталантармалли тĕп ĕç- хĕл. Пуçламăш классенче вулав пĕлтерĕшĕ уйрăмах пысăк, мĕншĕн тесен шăпах çак вăхăталла этемĕн ăс - хакăлпа кăмăл - сипет пахалăхĕсем, ĕç - хĕл тĕсĕсем никĕсленеççĕ.

Вулав хăнăхăвĕсене аталантарасси халиччен ытларах класри тата класс тулашĕнчи вулав урокĕсенче пулса пырать.

Литература вулавĕ - пуçламăш классенче чĕлхене вĕрентес меслетлĕхре çĕнĕ ăнлав. Ку уроксене - вулавран литературăна куçмалли çул - йĕр вырăнне хураççĕ.


Литература вулавен урокесен теп теллевесем саксем:

- веренекенсен пиравайхи вулав аслайне, унан тереслехепе хавартлахне, анланулахепе палартулахне куллен лайахлатасси;

- ачасене хайлава туллин анланакан тавасси, весен ырапа усалауяс туйамне, илем сисемне амалантарасси;

- текстпа еслеме верентесси, кенекене харкам теллен вулама хавхалантарасси.




Вулав урокĕсенче ытларах ачаран пултаруллă вулакан тат итлекен хатĕрлессине тĕп вырăна лартнă пулсан, литература вулавĕн урокĕсен тĕллевĕ самай анлăланать, вăл вĕренекентен пултаруллă вулавçă хатĕрлессипе çыхăнса каять. Литература вулавĕнче çак задачăсене лартатпăр, вĕсене пурнăçа кĕртес ĕç никĕсне хывса хăваратпăр:

o ача çитĕнсен мĕнпур этемлĕхĕн литература пуянлăхне ăнланма, хисеплеме, унпа киленме пултартăр;

o тĕнче литературин пÿлминче чăваш литературин тÿпи те пысăк пулнине ăнкартăр;

o хайлава ăнланса илме ăна хайланă пекех йывăррине асăрхатăр;

o кирек хăш хайлав та çыравçă пуçĕнче шăранса калăпланнă, шухăшласа кăларнă япала иккенне чухлатăр, хăй те хайлас ĕçе явăçма сĕмлентĕр;

o ача - пăча ăс - тăн тĕлĕшĕнчен çеç мар, чи малтан кăмăл - сипетпе туйăм - сунăм тăлăшăнчен тасалса пуянлантăр.

Литература вулавĕ пуçламăш шкулăн чи пысăк икĕ тĕллевне пĕрлĕхлĕн татса пама май парать:

 вулама тата кĕнекене юратма вĕрентет;

 литература хайлавне ăнланма тат унпа ĕçлеме вĕрентет.

Палăртнă тĕллевпе килĕшÿллĕн, тĕпрен илсен тата çак задачăсене татса памалла:

 ачасен харкам ÿсĕмне тивĕçтерекен литература хайлавĕсене вулас кăмăлне амалантарасси;

 хайлав хăнăхăвĕсене лайăхлатса, çивĕчлетсе парасси;

 хайлав тексчĕпе ĕçлемелли пуçламăш хăнăхусем калăпласси;

 хайлавсене туллин ăнланса ăса хывма вĕрентесси;

 илемлĕ хайлавсене ăса хывмамалли, асăмламалли мелсене (палăртуллă вулав, пăхмасăр калама вĕренесси, драмăласси, сăмахлă ÿкерчĕк, ăславлă каласа парасси) алла илесси;

 литература пĕлĕвĕн ансат «нлавĕсемпе паллаштарасси, вĕсен тĕслĕхĕсене текстра тупма хăнăхтарасси, чĕлхе илемне туйма, чухлама вĕрентесси;

 пурнăçри (çут çанталăкри, этемпе этем, этемпе çут çанталăк хутшăнăвĕнчи) илеме асăрхама, юратма хăнăхтарасси, чун -чĕрепе кăмăл - сипеттĕлĕшĕнчен тасарах пулма хавхалантарасси.



Вуламалли материалта чаваш литература челхин висе стиле санланать: илемле литература стиле, аслалах стиле, публицистика стиле. Кунсар пусне унта таван халах самахлахне те самаях кертне.

2-меш класра веренекенсем султалак вахачесене, петем халах уявесене санлакан, таван тавралах илеме татаана упрасси синчен калакан хайлавсене вулассе. Илемле литература, аслалахпа публицистика тексчесемсерпусне 2-меш класра ачасене чаваш халах самахлахен теслехесемпе, ыти халах сыравсисен пултарулахепе те паллаштармалла.

Хайлавсем тематикапа проблематика телешенчен ачасене сывах пулмалла; ачалах, таван семьепе таван-петен пурнасе, шкулта, сут санталак. Ку класра литература теорийе синчен мен пелни таранланать. Ачасем проза, калав, хайлав темипе теп шухаше синчен терминсен асанмасарах перремешле анкарусем туянассе, сак терминсен пелтерешесене чухлама пуслассе: поэзии, проза, калав, портрет, юмор, монолог, диалог, танлаштару. Текстпа еслемелли теп ыйтусем: «Мен синчен вуларамар?», «Сакна менле сутатна?»

2- меш класра пусласа аслав сыру есесем сыртарма палартна. Малтанхи аслав есесем: теслехе еверлени, автор сюжетнее тасни, сюжетла укерчеке сутсе явни т.ыт.те. Каярах чан харкам аславсемм хайлама пикенмелле. Сав шутра: санани тата вуласа тухни тарах, сут санталак терленчекесем, ваттисен самахесем тарах, юратна чер чунсем синчен т.ыт.те.

Пахмасар калама веренмелли савасем:сут санталак, таван ен, тус- таванлах, терле чер чун синчен калакан 5-6 сава ( верентусе сеннисем тата ачасем хайсем камалласа суйланисем.)

2 класра ăса хывмалли ăслайсемпе хăнăхусене çапларах палăртатпăр:

Вулав хăнăхăвĕсем:

 - тĕрĕс, ăнланса, пĕр тикĕссĕн, сăмахсене вакламасăр вуласси;

 Вулав хăвăртлăхĕ минутра 50 сăмахран кая мар пулмалла ( ăшра вуланă чухне сăмах шучĕ 60 таран ÿсмелле);

 -вуланă чух шухăша пăсмасăр, тĕрĕс чарăнусем туса сывлăш çавăрса ярасси, текстра паллакан тата палламан сăмахсене уйăрасси;

 хутсăр предложенин пур тĕсĕсене те тĕрĕс интонаципе вуласси;

 пĕлтерĕшне тата шухăшне кура текста хăвăрт е хуллен, сасса хăпартса е хăпартмасăр вуласси.

Текстпа ĕçлесси:

 тест ятне ăнлантарасси;

 учитель ертсе пынипе текста, ĕçсен йĕркине кура пĕлтерĕшлĕпайсене уйăрасси, вĕсене ят парасси ( план тăвасси);

 ансат план тăрăх хайлава асăмласа каласа парасси;

 харкам шухăша текстри тĕслĕхсемпе çирĕплетесси;

 учитель пулăшнипе хайлавăн тĕп шухăшне палăртасси;

 юмаха, калава, сăвва пĕр - пĕринчен уйăрса илесси.

Пуплеве аталантарасси:

 текстра тĕл пулакан çĕнĕ сăмахсен пĕлтерĕшне уçăмлатасси;

 пулăма, сăнарсене сăнлама сăмахсен ретĕнчен вырăнлăраххисене, витĕмлĕреххисене суйласа илесси;

 сăмахăн тÿрĕ тата куçăмлă пĕлтерĕшĕсене палăртасси;

 чĕлхе туйăмне çивĕчлетесси;

 нумай пĕлтерĕшлĕ сăмахсен пĕлтерĕшĕсене ăнкарма, сăмах пулăвне чухлама хăнăхасси.

Литература теорийĕн никĕсĕсем:

 илемлĕ литература хайлавĕсемпе фольклор хайлавĕсене , вĕсен жанрĕсене уйăрма вĕренсе пырасси;

 хайлав тытăмне ăнланасси (композиции, сюжет);

 сăнарсен ĕçĕсемпе хăтланăвĕсене сăлтавласси;

 хайлаври сăнлăх тата сăнарлăх.

 пултарулăх хатĕрĕсене курма, вĕсемпе усă курма хăнăхасси.


Веренекенсен сыханулла пуплевне, сыру ханахавесене, челхене тишкерме пелнине хакласси

Самахпа каласа хуравланине хакламалли висесем

«5» палласакан пек чухне лартмалла: веренекен ача программари материала анланса, туллин, терес пелнине катартать, хай каланине теслехсемпе сиреплетсе парать; самахсемпе предложенисене хай теллен тата терес тишкерет, верентусе сене текстра халиччен веренне грамматикапуламесене, самахсене менле сырмаллине, предложенири чарану паллисен салтавне терес анлантарать; йеркипе, сыханулла каласа хуравлать, пуплев йанашесем пачах тумасть е 1 йанашран ытла тумасть пулсан.

«4» палла сакан пек чухне лартмала: веренекен хураве «5» паллапа хакламалли висесене тивестерет, анчах вал правиласене сиреплетме илне теслехсенче 1-2 йанаш тавать, весене хаех е верентусе пулашнипе самалланах турлетет; каласа пана чух 1-2 печек йанаш тавать пулсан.

«3» палла сакан пек чухне лартмалла: веренекен материала петемешле анланать, анчах туллин хуравлаймасть, верентусе пулашнипе сес каласа пама пултарать; текста тишкерне чух уйрам йанашсем тавать, весене верентусе ыйтусем панипе сес турлетет; правиласене харкам теллен теслехсемпе сиреплетсе параймасть, ку есе верентусе хушма ыйтусем парсан сес пурнаслаять; сыханулла каласа параймасть, каласа пана чух темисе йанаш тавать пулсан.

«2» палла сакан пек чухне лартмалла: веренекен материала петемпех е унан чи кирле пайне пелмест, каласа пана тата текстпа еслене чухне пысак йанашсем тавать, весене верентусе пулашнипе те турлетеймест пулсан.

«1» палла сакан пек чухне лартмалла: веренекен ача материала пачах та пелмест пулсан.


Таса та илемле сырнине хакламалли висесем

2-меш класран пусласа таса та илемле сырассин ханахавесене те тереслесех тамалла. Хаклас критерисен шутне каллиграфин сак висисем керессе: сас паллисен елкисене пасмасар, усамлан, пер пек виселле чалаштарса сырни, весен суллеше тан пулни, йерсен хуланаше, сас паллисем, самахсем хушшинчи хуша пер пеки, яланах перешкел тата сителекле хавартлахпа сырни.

«5» палла сакан пек чухне лартмалла: веренекен ачан есе каллиграфии нормисене тивестерет, сырура пер-ике пысаках маар ситменлех пулма пултарать.

«4» палла сакан пек чухне лартмалла: веренекен ача сыраве висесенчен перне тивестермест, 1-2 пысаках маар ситменлех пур.

«3» палла сакан пек чухне лартмалла: веренекен сыраве каллиграфии висисенчен 1-2 шне тивестереймест, 1-2 пысаках маар ситменлех пур.

«2» палла сакан пек чухне лартмалла: веренекен ачан сыраве каллиграфии висисенчен чылайашне тивестермест.

«1» палла сакан пек чухне лартмалла: веренекен сыраве пите тарлавсар, илемле мар, унта турлетне, таса маар вырансем нумай.


Пысаках мар йанашсем шутне саксем керессе:

-хаш-пер сас паллисене терес мар сырни

-пысак тата печек сас паллисене пер йер синче сырманни

-хаш-пер сас паллисене терес сыхантарманни

-йертен сулелле е аялалла тухса сырни

-ытлашши шултра е веете сырни

-хаш-пер телте сас палисене перешкел чалаштарса сырманни, сас паллисем, самахсем хушшинчи хуша пер пек пулманни

-хаш-пер сас паллисен тарринчи палласене, секелсене пасса сырни.


Диктант тата сырса илмелли текстан калапаше сакан пек пулмалла:


классем

черексем


1

2

3

4

2

20-25

30-35

3

35-40

45-50

4

50-55

60-65


Диктанта сак висесемпе хакламалла:

«5» палла сакан пек чухне лартмалла: ача орфографипе пунктуации йанашесем пачах туман, орфограммасене турлетмен, каллиграфии висисене паханса сырна, анчах уйрам ситменлехсем (сиктерсе хаварна сас паллисене кертсе лартни, сас пали елкине турлетни т.ыт.те) пур пулсан.

«4» палла сакан пек чухне лартмалла: сыру есенче орфографии йанашесем 2, пунктуации йанаше 1 ытла мар, е 1 орфографи, 2 пунктуаци йанаше, есе тирпейле сырна, анчах темисе серте каллиграфии висисене тивестермен, пер-пер орфограммана турлетни пур пулсан.

«3» палла сакан пек чухне лартмалла: орфографипе пунктуации йанашесем 6-ран ытла маар, диктантра орфографии йанашесем 3-рен 5-е сити, пунктуации йанашесем 3 таран; е 5 орфографи, 1 пунктуаци йанаше, есе тирпейсер, каллиграфии висисене паханса сырман тата терле орфограммана турлетни 1-2 пулсан.

«2» палла сакан пек чухне лартмалла: диктантра орфографии йанашесем 6, пунктуации йанаше 3-4ран ытла, есе тирпейсер, каллиграфии висисене паханмасар сырна, 3-5 турлетни пур пулсан.

«1» палла сакан пек чухне лартмалла: сыру есенче орфографии йанашесем 8-тан , пунктуации йанашесем 5-рен ытла, турлетни чылай пулсан.


Диктантра саксене йанаш тесе шутламалла:

-самаха орфографии правилисене пасса сырни, сас паллисене ылмаштарнса лартни, пер самаха тепер самахпа улаштарни

-веренне правиласене пелменнипе чарану пали лартман е терес мар лартна пулсан.

Диктантра саксем йанаш шутланмассе:

-ку тарнччен веренмен орфографии тата пунктуации правилисемпе сыханна йанашсем

(кун пек самахсене класс хами синче сырса катартмалла)

-предложени весенче пер хутчен панча лартмасар хаварна, тепер предложени пусламашне пысак сас паллипе сырна пулсан;

-текст шухашне улаштармасар пер самах выранне тепер самах улаштарса сырна пер теслех канна пулсан.

Саксене пер йанаш тесе шутламалла:

- терес маар сырна саамах ике е темисе хутчен тел пулсан, сав правилапа сыханна йанаша тепер самахра та туна пулсан, весене пер йанаш тесе шутламалла;

-пысаках маар ике ситменлехе пер йанаш тесе шутламалла

Саксем пысаках мар ситменлехсем шутланассе:

Самахра пер сас паллинех асархамасар ике хут сырни (паяян, ыраан т.ыт.те)

-самаха сырса петереймен (каранта…, кенек…)

-пер йеркерен тепер йеркене кусарна чухне самахан пер пайне асархамасар парахса хаварна (ке(не)-ке)

-предложенире пер самаха ик хутчен сырни.


Пуплев тишкеревне хакламалли висесем

«5» палла ача есе пер йанашсар пулсан, вал терминсемпе правиласене лайах пелни тата хай пелевепе терле йышши ессеем туна чухне уса курма пултарни паларсан лартмалла.

«4» палла ача терминсемпе правиласене лайах пелсен, весемпе грамматика тишкереве туна чухне пелсе уса курсан, самахсемпе предложенисен тишкерес есен ¾ пайне тусан лартмалла.

«3» палла ача веренне материала анланни паларсан, хай пелнипе уса курса тишкеревен суррине пурнасласан лартмалла.

«2» палла ача веренне мвтериала начар пелсен, вал «3» пала илмелех хуравламасан е пуплев тишкеревен ытларахаш пайне пурнаслаймасан лартмалла.

«1» палла ача пуплев тишкеревне пачах пурнасламасан лартмалла.


Текста сырса илнине хакламалли висесем

палласем

Орфографипе пунктуации йанашесен шуче

1 класс

2 класс

3 класс

«5»

Йанаш сук

«4»

1-2 йанаш,1 турлетни

1 йанаш, 1 турлетни

1 йанаш, 1 турлетни

«3»

3 йанаш, 1 турлетни

2 йанаш, 1 турлетни

2 йанаш, 1 турлетни

«2»

4 йанаш, 1-2 турлетни

3 йанаш, 1-2 турлетни

3 йанаш, 1-2 турлетни

«1»

«2» паллапа хакламалли висерен ытларах


Словарь диктантне хакламалли висесем

Словарь диктанчен калапаше сакан пек пулмалла: 2 класра- 7 самах, 3 класра- 10-11 самах, 4 класра-12-14 самах.

Словарь диктантне сак висчесемпе хакламалла:

«5» пала - диктантра пер йанаш та сук пулсан;

«4» пала - диктантра 1 йанаш, 1 турлетни пулсан;

«3» палла -диктантра 2 йанаш, 1 турлетни пулсан;

«2» палла - диктантра 3-5 йанаш пулсан;

«1» пала - диктантра 6 йанашран ытла пулсан.


Изложенисемпе сочиненисене хакламалли висесем

2-3 классенче тереслев изложенине верену сулее весенче перер, 4 класра - пуре 2 иртттермелле. Изложени тексчен калапаше диктантран 15-25 самах ытларах пулмалла.

Сочинении калапаше сахалтан та 2-3 классенче 0,5- 1 страница (8-9 предложени е 55-60 самах) 4 класра 10-11 предложени (65-75 самах) таран пулмалла.

Орфографипе пунктуации йанашесене шута илне чухне диктанта хакламалли висесене паханмалла.

Пултарулах есне 2-4 классенче пер паллапа хакламалла. 4 класра, сочинении калапашне тата ачасен сыханулла сыравен аталанавне кура, ике паллапа палартмалла: пери- шухашпа пуплев пуянлахешен, иккемеше- самахсемпе предложенисене терес сырма пелнешен.

Петемешле илсен, изложенипе сочинение 2-4 классенче сапла хакламалла:

«5» палла шухашсемпе пуплеве сакан пек йеркеленешен лартмалла: автор текстне терес тата сыханулла сырса катартна ( изложении), шухаш темапа килешуллен, сыхануллан аталанса пырать, факт йанашесем сук, саамах йыше пуян, пуплев телешенчен текста терес те палартулла хайлана пулсан.

Терес сырнашан: орфографипе пунктуации йанашесем сук, 1-2 турлетни пулма пултарать.

«4» палла шухашсемпе пуплеве сакан пек йеркеленешен лартмалла: автор текста сителекле таран туллин сырса катартман ( изложении), темана усса пана, анчах уйрам вырансенче шухаш сыханаве таталса кайни, тересех маар сырни тата пуплев ситменлехесем пур. Пуплев телешенчен петемпе 3 йанашран ытла маар, содержанипе туна йанашсем 3 таран туна пулсан.

Терес сырнашан: 2 орфографи, 1 пунктуаци йанашенчен ытла маар е 1 орфографи, 2 пунктуаци йанаше туна, пер- пер орфограммана турлетни пур пулсан.

«3» палла шухашсемпе пуплеве сакан пек йеркеленешен: автор тексчен каштах паранна (изложении), темапа килешулле тата сыханулла сырман, 2-3 предложение тересех йеркелеймен, саамах йыше чухан, пуплев телешенчен ситменлехсем пур, шухаш аталанавенче (содержанире), текста йеркелессинче тата пуплевре йанашсем петемпе 5 таран пулсан.

Терес сырнашан: 3-5 орфографи йанаше таран, вариантсем: 3 орфографи, 2-3 пунктуаци йанаше, е 4 орфографи, 2 пунктуаци, е 5 орфографи, 1 пунктуаци йанаше, 2 пунктуаци, е 5 орфографи, 1 пунктуаци йанаше туна, терле орфограммасене турлетни 1-2 пулсан.

«2» палла шухашесемпепуплеве сакан пек йеркеленешен: есе тема тарах сырман, автор текстенчен чылай паранса кайна ( изложении), текста тересех маар анланна вырансем ( факт йанашесем) пур, йеркелле, сыханулла сырман, уйрам пайсем хушшинче сыханулах сук, саамах йыше чухан. Текста тата пуплеве йеркелес енепе 6 ситменлехпе йанашсем пур пулсан.

Терес сырнашан: орфографии йанашесем 6-ран, пунктуации йанашесем 3-4 -ран ытла, 3-5 турлетни пур пулсан.

«1» палла содержанипе пуплеве йеркеленешен: автор текстне пачах сырса катартман (изложении), пуплеве тата текста йеркелес телешпе 7 йанашран ытларах туна.

Терес сырнашан: 8 орфографи, 5 пунктуаци йанашесенчен ытла, 7 серте турлетни пур.


Асархаттарни: пултарулах есесене хаклана чухне таса та илемле сырнине, каллиграфии висисене еплерех паханнине (диктанта пахалана чухнехи пекех) шута илсе хакламалла.

Литература вулав аслайесемпе ханахавесене тереслесе хакласси.

«5» палла сакан пек чухне лартмалла: ача текста терес вулать пулсан;

1-меш сурсулта текста тикес, сыпакан-сыпакан, хаш-пер самахсене сыпакламасар минутра 30 (ашра 45) самахран кая маар вулать.

2-меш сурсулта текста туллии самахан (хаш-пер самахсене сес сыпакласа), минутра 50 (ашра 600 самахран кая маар, самахсене, сасасене терес, пасмасар, сыпаксемпе сас паллисене выранепе ылмаштармасар, самахсенчи пусамсене терес туса, предложенисене весенчи чарану паллисене паханса тивесле чаранусемпе, интонаципе вулать; текстри палламан самахсене асархама пултарать; юмаха, калава, савва пер- перинчен уйарма, вулани тата тестри укерчексем синчен йеркипе, сыхануллан каласа пама, верентекен ыйтавесем тарах текстпа еслеме пелет; санарсен есесемпе хатланавесене салтавлама пултарать; пахмасар каламалли сава текстне сиреп пелет, анна терес те палартулла, тивесле интонаципе каласа парать.

«4» палла сакан пек чухне лартмалла: ача вулана текста анланать пусан;

1-меш сурсулта пер тикессен, самахсене вакламасар( йывар самахсене сыпакласа), минутра 25 самахран кая маар вулать;

2-меш сурсулта пер тикессен, самахсене вакламасар ( йывар самахсене сыпакласа) минутра 40 самахран кая маар вулать.

«3» палла сакан пек чухне лартмалла: ача мен вуланине верентекен пулашнипе сес анланса илет пулсан;

1-меш сурсулта текста такана-такана, самахсене вакласа (хаш-пер самахсене сес туллин) минутра 25 самахран кая маар вулать;

2-меш сурсулта тикессен, самахсене вакласа (хаш-пер самахсене туллин) минутра 35 самахран кая маар вулать, анчах самахсемпе сыпаксене 3-4 серте пер-перинпе патраштарать, сиктерсе хаварать, выранепе улаштарать, самахсемпе предложенисем хушшинчи чаранусене терес тумасть; мен синчен вуланине каласа пана чухне пуплев йанашесем тавать, весене верентекен пулашнипе сес турлетет; пахмасар каламалли сава текстне сирепех пелмест.

«2» палла сакан пек чухне лартмалла: ача верентекен ыйтавесем пулашнипе те текста анланаймасть;

1-меш сурсулта сас паллисемпе 20 самахран кая маар вулать;

2-меш сурсулта такана-такана, самахсене сыпакласа, минутра 30 самахран кая маар, сыпаксене, сасасене 6 серте пер-перинпе патраштарса, сиктерсе хаварса, ылмаштарса вулать, самахсемпе предложенисем хушшинчи чаранусене тума пелмест; текст ашлахне верентекен пулашнипе те каласа параймасть; сава тексчен пысак пайне пахмасар калаймасть.

«1» палла сакан пек чухне лартмалла: ача уйрам сас паллин каласа та вулама та пелмест; печек савва пахмасар калама веренеймест.


Вěрентÿ меслечěсем, ачасен пěлěвне тěрěслесси 2 классем валли.

Кашни урокрах ачасене вĕренӱ кенекипе уса курма, кирлĕ темăна, правилăна, хăнăхтарăва хăвăрт шыраса тупма, хăнăхтарура мĕн хушнине йěркипе тума вěрентсе пымалла. Çавăн пекех вěсене хăйсем пурнăçланă хăнăхтару мěн тума кирлине, мěне вěрентнине ăнкарма хистемелле.



Усă курнă литература.


1. Тăван чёлхепе литература вулавён тёслёх программисем: ча­ваш шкулён I-IV класёсем валли / М.К. Волков, Л.П. Сергеев, Т.В. Артемьева, О.И. Печников, А.Р. Кульева. - Шупашкар: Чаваш Республикин вёрену институчён издательство центрё, 2013. -80 с.

2. Л.П.Сергеева,Т.В.Артемьева, А.Р.Кульева, Ю.С.Семенов. Чаваш челхи 2 класс. 2012. Чув.кн.изд-во.

3. Т.В. Артемьева, О.И.Печников. Литература вулавĕ. 2 класс 2009 Чув. кн. Изд.

Образовательные ресурсы сети Интернет (наиболее часто используемые сайты и порталы при преподавании чувашского языка)

htpp://www.chrio. cap.ru

htpp://www.gov.cap.ru

htpp:// www. cap .ru

htpp:// www. lib. cap.ru

htpp://www.archives21 .ru

htpp://www.smi21 .ru

htpp://www,culture21 .ru

htpp: //www. chuvashia-tv. ru

htpp://www. 1 september.ru

Перечень цифровых образовательных ресурсов (ЦОРов) по предмету

Электронные учебники, приобретенные в готовом виде

  1. Артемьева Т.В., Кульева А.Р., В.Ю. Андреев. Чёваш ч.лхи. 2 класс: Электрон вĕрену пособий../Чăваш Республикин вĕрен тата çамрăксен политикин министерстви сайчĕ - Шупашкар, 2007.

2.Электронный календарь знаменательных и памятных дат на 2007 год. «Чувашия: Время. События. Люди». Госархив технотронной документации ЧР. - Ч., 2006.

3. Мультимедийная программа «Чувашия - жемчужина Поволжья».

4. Материал для уроков, подготовленный Михайловыми З.П., В.М.

5. Проект «Художник и человек». Жизнь и творчество народного художника Чувашии Элли Юрьева.

  1. Материал к уроку на тему «Деревянная утварь».

Виртуальная экскурсия «На родине автора поэмы «Нарспи».





Тема

Вахат

Урок мелепе меслече


Теллевесем

Теман ыйтавесем

Тереслев материале

ВПС,

МПС,

НРК

Словарь есе

Аса илмелли материал

Килти ес

план

Факт.

1.

Предложени, самах, саса, сас палли

1.09

5.09

Аса илу

Саса тата сас пали синчен аса илесси. Самахсене алфавитпа терес уса курса йеркелесси.

хаван есе хай теллен йеркелеме ханахтарасси

Мен вал саса?

Сасасене мисе ушкана пайлассе?

Сасасен ушкане уйарма пелни. Калава предложенисем сине уйарасси.

Пуплеври сасасен пелтерешне уйарса илесси

Пахча симессен ячесене тупса сырасси

Семсе тата хыта сас паллисене аса илесси

Текста предложенисем сине уйарса сырасси. Укерчек тарах калав йеркелесси.

5, 8 -меш ханахтарусем

2

А. Алка «Чи саванасла кун». «Хутла веренме тытанакана»

4.09

4.09

каласу

Поэтан ачалахепе, унан саввипе паллаштарасси ачасене

Меншен савва сапла ят пана?

Илемле, интонаципе вулама пелни

Вырас литературипе

илсе танла-

штарасси


Ваттисен самахесем

Савва пахмасар веренмелле.с.3

3.

Предложени, самах, саса, сас палли

5..09


5.09

Аса илу

Саса тата сас пали синчен аса илесси. Самахсене алфавитпа терес уса курса йеркелесси.

хаван есе хай теллен йеркелеме ханахтарасси

Мен вал саса?

Сасасене мисе ушкана пайлассе?

Сасасен ушкане уйарма пелни. Калава предложенисем сине уйарасси.

Пуплеври сасасен пелтерешне уйарса илесси

Пахча симессен ячесене тупса сырасси

Семсе тата хыта сас паллисене аса илесси

6с. 8-меш ханахтару.

4.

И. Шухши «Чернил»

6.09

6.09

каласу

Писателен ачалахепе, унан калавепе паллаштарасси ачасене

Меншен чернилпа уса курма мелле пулман?

интонаципе вулама пелни

Вырас литературипе

илсе танла-

штарасси


Ваттисен самахесем

С.8-10

калава кескен каласа пама веренесси

5.

Сыру есе. Сырса илни.

8.09

8.09

Сиреплету

Ачасен пелевне тереслесси

Мен вереннине аса илесси

Правиласене аса илесси.

6.

П. Хусанкай «Савна сер, Чаваш сершыве». М. Юхма «Чаваш сершыве»

11.09

11.09

каласу

Савван теп темипе паллаштарасси;

Янравлахе, илемлехе , санарлахе менре паларать?

Илемле, интонаципе вулама пелни

Вырас литературипе

илсе танла-

штарасси


11с.савва пахмасар веренмелле

7.

Алфавит

12.09


12.09

Сиреп

лету

Алфавита аса илесси, самахсене алфавит йеркипе вырнастарма ханахтарасси. Алфавит пурнасра мен тума кирлине анлантарасси

Мен вал алфавит? Уса, хупа саспаллисене аса илесси

Самахсене терес алфавит йеркипе вырнастарса сырасси

Класри ачасен ячесене, хушамачесене алфавит йеркипе сырасси


Самахсене тишкересси

С.12-27меш хан.;, с.13-30-меш хан,

8.

П. Хусанкай «Сершыва-мар пусламаше». «Ялав»

13.09

13.09

каласу

Чаваш ялавепе паллаштарасси, ана ытти ялавсемпе танлаштарма веренесси

Мен вал гимн.ялав, герб?

интонаципе вулама пелни

Ялавсене танлаштарасси

Герб, ялав, гимн синчен аса илесси

16-17с. илемле вулама


9.

Уса сасасемпе хупа сасасем

15.09

15.09

Сиреп

лету

Уса тата хупа сасасем синчен вереннине таранлатасси, весене пер-перинчен уйарса илме ханахтарасси

Хасан, аста, менле сырассе уса тата хупа сас паллисене?

Менле сасасем палартассе уса , хупа сасасене?

Сасасене уйарма веренесси

15с. 40 - меш ханахтарава сырса пурнасласси

10

С. Таваньял

сем «Таван челхене ан манар». Л. Мартьянова «Чавашла»

18.09

18.09


каласу

Писателен ачалахепе, унан калавепе паллаштарасси ачасене

Мен - ши вал ваттисен самахесем? Хасан весемпе уса курсан меллерех

Илемле, интонаципе вулама пелни

Ваттисен самахесемпе весен уйрамлахе

20с.савва илемле вулама ханахасси

11

Хыта уса сасасемпе семсе уса сасасем

19.09

19.09

Сене тема

Хыта , семсе уса сасасемпе тепленрех паллаштарасси, весене пер-перинчен уйарма ханахтарасси. Ваттисен самахесемпе еслесси

Аста тел пулма пултарассе ку сасасем

Хыта семсе уса сасасене уйарма веренесси

Хеллехи вармана аса илесси

Вырасларан чавашла кусарасси

Сасасене уйарма веренесси

48 - меш ханахтарава сырса пурнасласси, правило стр.17

12

А.Трофимов «Асатте-асаннесен сырулахе», П. Хусанкай «Эпир пулна, пур, пулатпар!»

20.09

20.09

Каласу

Паллашасси авторсен творчествипе

Тупмалли юмахсем менсем весем?

Илемле, интонаципе вулама пелни

Вырас литературипе

илсе танла-

штарасси


Чаваш халахе синчен аса илесси

21с.савва пахмасар веренесси

13

Хыта хупа сасасемпе семсе хупа сасасем

22.09

22.09

Сене тема

Хупа сасасем самахра хыта тата семсе илтенме пултарнине теплен паллаштарасси, весене пер-перинчен уйарса илме верентесси

Аста тел пулма пултарассе ку сасасем

Хыта хупа, семсе хупа сасасене уйарма веренесси

Хыта хупа сасасемпе семсе хупа сасалла самахсем тупасси

Япала ячесем тупса сырасси

Самахсенече тишкересси

С.21 61- меш ханахтару

14

«Пирен ял сыннисем».

Сиреплету

Мен вереннине сиреплетесси.

Петемлету.


Ачасен пелевне тереслесси


Пултару есе. 22 стр., 2 -меш ес.

15

Хыта уса сасалла самахсенче семселех палли сырасси

Сиреп

лету

Хыта уса сасалла самахсенче семселех палли сырма верентесси, ачасен пуплевне аталантарасси

Самахсенче хасан тел пулать Ь палли?

Терес уса курма пелесси

Ваттисен самахсене тупасси ь паллипе

Ваттисен самахесене вырасла кусарасси

Тишкересси самахсене

С.28,77,85-меш хан.

16

П. Эйзин «Сыва пул,су куне». В. Ямаш «Кер ире»

каласу

Савасемпе паллаштарасси ачасене

Керкуннехи палласене аса илесси

«Сыва пул, су куне» савва пахмасар веренме.

17

Уйаракан семселех палли сырасси

Аса илу

Самахсене терес сырма верентесси

Самахсенче хасан тел пулать Ъ палли?

Терес уса курма пелесси


Ъ паллипе самахсем тупасси

Самахсем тишкересси

С.32,92меш хан.

18

Н. Сладков «Ылтан сумар». Г. Харлампьев «Эсир пакша курна-и?»

каласу

Паллашасси авторсен творчествипе, чер-чунсене, сутсанталака юратма верентесси

Биологи урокепе сыхантарасси

76-79с. вулама, ыйту

19

Варам хупа сасса ике пер пек сас палли сырса палартни

Сене тема

Варам хупа сасасене сырура терес палартма верентесси, ачасен пуплевне аталантарасси

Менле сасасем весем варам хупа сасасем?

Уса курма терес ханахтарасси

Ваттисен самахсене тупасси

Вырасла кусарасси

Ике хупа сас паллиле самахсене сырасси

С.34, 97,102-меш хан.

20

В. Аптраман «Керкунне».

М. Илпек «Тарнасем»

каласу

Сутсанталака, кайак-кешеке юратма верентесси


84с.вулама, содержани

21

Сывлах сунасси

Сиреп

лету

Сывлах сунма верентесси ачасене

Менле самахсемпе уса куратпар сывлах сунна чух?

Терес сывлах сунма веренесси

Диалог туса доска уменче выляса катарма

Диалога вырасла кусарасси

Сывлах сунмалли самахсене аса илесси

Сывлах сунма пелни синчен диалог сырасси

22

К. Иванов

«Керкунне», С.Аксаков«Хел ларас умен»

каласу

Паллашасси авторан творчествипе, сутсанталака юратма верентесси


«Керкунне» савва пахмасар вренме

23

Вырас челхинчен йышанна хаш - пер самахсене сырасси

Сене тема

Вырас челхинчен йышанна хаш - пер самахсене сырма ачасене верентесси

Менле самахсем весем?


Пуплевре терес уса курасси


40с.,113-меш хан.

24

«Керкунне»

темапа петемешле ыйтусемпе ессем

Сиреплету

Мен вереннине сиреплетесси.


Ачасен пелевне тереслесси


«Керкунне» темапа сава сырма

25

Орфографии словаре

Сене тема

Орфографии словарепе паллаштарасси, терес уса курма ханахтарасси

Менле словарь вал орфографии словаре?

Словарьпе терес уса курма ханахасси


44с. 121-меш ханахтару

26

П. Хусанкай «Шкул ачи».

каласу

Писателен ачалахепе, унан калавепе паллаштарасси ачасене


Калава интонаципе вулама веренесси

Ваттисен самахесене выранла уса курма веренни


Ыйтусемпе еслесси

89 стр, савва илемле вулама

веренесси

27

Самах сыпаке

Аса илу

Самах сыпаксем сине пайланнине аса илесси

Мен вал сыпак?

Самахсене терес сыпаксем сине уйарма веренесси

уйрам ачасене ЕС парасси самахсене кусарма

Самахсене терес кусарасси

Сыпак синчен аса илесси

С.47,130,131-меш хан.

28

С. Иванов « Сапарлах синчен». А. Калкан «Чарсар автансем» юптару-сава.

каласу

Мыскаралла калавпа паллаштарасси ачасене. Юптару мене верентни синчен анлантарасси

Менле санарла самахсемпе уса курать автор автансен санарне усса пама?

интонаципе вулама пелни

Юптару мен вал?


Савва илемле вуласа ыйтусемпе еслесси

«Чарсар автансем» юптарава илемле вулама

29

Самахсене пер йеркерен тепер йеркенене кусарасси

Аса илу

Самахсене сыпаксем сине уйарма, пер йеркерен тепер йеркене кусарма ханахтарасси,

Менле терес кусармалла-ши?

Пер йеркерен тепер йеркене кусарма ханахтарасси


Сав самахсене вырасла кусарасси

Словарьтен самахсем сырса илесси

С.50,139-меш хан.

30

В. Осеева «Алюшпа Кетерук».

К.Чуковский «Лапарчак».

Каласу

Уроксенче илтне самах савранашесене сыханулла пуплевре уса курасси

Менле пулмалла чан-чан семье, кил?

Чаваш семьин - теп йалисем

Рисовании урокепе сыхантарасси


Рольпе вуласси

Калава рольсем тарах пултарулла

вулама.

31

Тереслев диктанче «Йыта сури»

Сиреп

лету

Ачасен пелевне тереслесси

Мен вереннине аса илесси

Правиласене аса илесси.

32

И. Шухши «Сылтам алапа сулахай».

Н. Симунов «Пулара»

каласу

Санара усмалли, санамалли 3 мелпе паллаштарасси


интонаципе вулама веренесси калава


99с.савва пахмасар веренмелле

33

Йанашсене турлеини.

Текст

Сене тема

Текстпа паллаштарасси, теп шухашне тупасси,

йышла туспа пуранма верентесси

Мен вал текст?


План тума верентесси

Вырасла кусарасси

Каюра самаха тупасси

План тавасси

С.53,151-меш хан.

34

О Савандеева «»Микула пичче кучченесе»,

А.Барто «Ват еплевал пулашать»

каласу

Шутле калавпа паллаштарасси, илемле вулава аталантарасси, чер-чунсене юратма верентесси

Мен вал намас?

Калава интонаципе вулама веренесси

Биологи урокепе сыхантарасси

Калав планне туса калама веренесси

35

Кам? Мен? ыйтулла самахсем

Хуташ урок

Пер йышши членсемпе паллашасси, илеме курма,хаклама верентесси

Мен вал япала яче?

Пер йышши членсене терес палартма пелни

Кампа, сырла ячесене кусарасси вырасла

Пер темана сыханма май пур 6 самах тупса сырар

Пер йышши членсемпе терес уса кур.-си

с.56 154,155- меш ханахтару, правило

36

Е.афанасьев «Кеннтипе Мишша»,

В. Осеева « Кавак сулсасем».


каласу

Литературари 3 ушканпа паллаштарасси

Мен вал теп пай?

Теорине епле анланна

Ваттисен самахесемпе еслесси

110-113с ыйтусемпе еслесси, теп шухашне тупасси

37

Кам? Мен? ыйтулла самахсем

Хуташ урок

Пер йышши членсемпе паллашасси, илеме курма,хаклама верентесси

Мен вал япала яче?

Пер йышши членсене терес палартма пелни

Кампа, сырла ячесене кусарасси вырасла

Пер темана сыханма май пур 6 самах тупса сырар

Пер йышши членсемпе терес уса кур.-си

С.61 169-меш ханахтару.

38

И. Яковлев «Эпе сехет семерни».


каласу

Калавпа паллаштарасси

Мен вал йанаш?

интонаципе вулама веренесси

Ваттисен самахесемпе еслесси

Калавсене кескен каласа парасси

39

Пер япалана пелтерекен самахсем

Сене тема

Пер япалана пелтерекен самахсемпе ачасене паллаштарасси

Предложени весенче терес палласем лартасси

Предложенисене вулана чух чарану паллисене терес тавасси

Биологи урокепе танлаштарасси

Пил пехил

халал


С.66,180-меш хан.

40

Н. Иванов «Мухтанчак Серси».

И. Шухши «Куршанак сыпасре».

В. Тимаков «Пыл хурче»

каласу

Ачасене калавсемпе паллаштарасси; рольсем тарах вулама верентесси

Мен вал куршанак?

интонаципе вулама верентесси

Биологи урокепе сыхантарасси


Ваттисен самахесемпе еслесси

117 стр.содержани, ыйтусем.

119 с. савва пахмасар калама веренесси

41

Япала нумаййине пелтерекен самахсем

Аса илу

Япала нумаййине пелтерекен самахсемпе паллашасси, весене уйарма веренесси


С.70,186-меш хан.

42

И. Яковлев «Кулача»-юмах.

К. Иванов «Есчен Нарспи» - сава

каласу

Илемле вулса каласа пама ханахтарасси

Геройсене мисе ушкана кертме пулать?

Яковлев И. Я. синчен паллаштарасси

Мен вал кулача?


Ыйтусемпе еслесси

Юмаха кескен каласа пама.

123с. сава пахмасар

43

Творчество есе. Сочинени «Манан анна»

Аса илу

Ачасен пелуне тереслени.


Веренне правиласене аса илме

44

Н. Иванов «Пахча хуралси»


каласу

Ачасене рольсем тарах вулама верентесси

Менле ес усалла ес? Кам вал хуралса?


Ваттисен самахесемпе еслесси

125-129с. вулама, план тарах содержани

45

Паллашу самахесем

Аса илу

Паллашу самахесене аса илесси

Паллашу самахесене тупса сырасси

кусарасси


Диалог сырса килесси

46

А.Калкан «Кетус»,

П.Яккусен «Катка араслане».

Каласу

Илемле вулса каласа пама ханахтарасси. Петемлету.


План тарах каласа пама веренесси

Ваттисен самахесемпе еслесси

130-132 с.ыйтусемпе еслесси

47

Сын ячесене, хушамачесене, ашше ячесене, выльах - черлех ячесене пысак саспаллинчен сырасси

Аса илу

Сын ячесене, хушамачесене, ашше ячесене,выльах - черлех ячесене пысак саспаллинчен сырас ханахава сиреплетесси

Выльах - черлех ячесене сырасси

Словарь тарах кусарасси


С.74,200-меш хан. ,204-меш хан.

48

А.Алка «Юр суна».

Н. Шелепи «Юр»


каласу

Савасене танлаштарасси

Мен вал юр?

Савва интонаципе вулама веренесси

Тупмалли юмахсемпе еслесси


Ыйтусемпе еслесси

Килешекен савва пахмасар веренесси

49

Хула, ял, урам, юхан шыв ячесене пысак саспаллинчен пусласа сырасси

Аса илу

Хула, ял, урам, юхан шыв ячесене пысак саспаллинчен пусласа сырас ханахава аталантарасси

Пирен тарахри юханшывсене аса илесси

С.81,215-меш хан.

50

А.Алка «Сене сул юрри»

каласу

Савапа паллашасси, танлаштарасси

Мен вал юра?

Пултарулла вулама веренесси


Кескен каласа парасси

51

Пелтеру сырасси

Сене тема

Пелтеру сырма веренесси


С.84,222-меш хан.

52

Н. Матвеев Раштав уйахе».

каласу

Хайлавпа паллаштарасси

Мен вал санав?

Савва интонаципе вулама веренесси

Санавсемпе еслесси

138-139 вулама,содержани

53

Тереслев диктанче.

Сиреп

лету

Ачасен пелевне тереслесси

54

А.Пушкин Хеллехи кас», Х.Семене «Хеллехи варман».

каласу

Хайлавсемпе паллашасси,

Мен вал илем?

План тарах каласа пама веренесси

Самахсен хиресле пелтерешле машаресене тупасси


Тупмалли юмахсемпе еслесси

140-142с.

илемле вулама веренесси

55

Мен тавать? Мен тавассе? ыйтури глаголсем

Сене тема

Мен тавать? Мен тавассе? ыйтури глаголсене паллама, весене уйарса илме, терес уса курма верентесси


Предложенире терес уса курса анлантарма пелесси

Глаголсене вырасла кусарасси

С.90,238-меш хан.

240-меш хан.

56

«Г.Луч «Кукар самса»,

Н.Сладков «Хел касни».

каласу

Хайлавсемпе паллашасси, кайак кешексене юратма верентесси

Хел касакан кайаксмпе паллашасси.


Санавсемпе еслесси

142-144с.илемле вулама,содержани

57

Творчество есе. Укерчек тарах калав.

Сене тема

Мен тавать? Мен тавассе? ыйтури глаголсене паллама, весене уйарса илме, терес уса курса сыру есне пурнасласси


Предложенире терес уса курса анлантарма пелесси


98с. 256,258-меш ханахтару

58

В.Эткел «Юр пике»

Петемлету

Савасемпе паллашасси, петемлету.


Санавсемпе еслесси


105 стр., савва пахмасар калама веренесси

59

Мен туре? Мен турес? ыйтури глаголсем

Сене тема

Мен туре? Мен турес? ыйтури глаголсене паллама, терес ыйту лартма, уса курма верентесси


100с. 264-меш ханахтару

60

Тупмалли юмахсем.

Пулмасла халапсем.

Лекци

Мен вал тупмалли юмах?

Пулмасла халап?


Илемле, интонаципе вулама пелни

Истории фактчесем сине таянса текстри шухаша усса пани

27стр., тупмаллиюмахсен тупсамне тупма

61

Мен туре? Мен турес? ыйтури глаголсем

Сене тема

Мен туре? Мен турес? ыйтури глаголсене паллама, терес ыйту лартма, уса курма верентесси


102с. 267,268- меш ханахтару

62

В. Канюков сырнинчен «Сурхури», «Саварни юрри»

каласу

Ачасене йала-йеркесемпе паллаштарасси Сурхури юррисемпе паллаштарасси

Мен вал сурхури? Сурхури юррисем синчен каласасси


Илемле, интонаципе вулама пелни

Вырас литературипе

илсе танла-

штарасси

Сурхури юррине веренесси

63

Хиресле тата перешкел пелтерешле глаголсем

Сене тема

Хиресле тата перешкел пелтерешле пулма пултарассине анлантарасси, весемпе терес уса курма ханахтарасси,


Предложенире терес уса курса анлантарма пелесси

Вырас челхипе танлаштарасси

105с. 276- меш ханахтару

64

Хумма Семене сырнинчен «Саварни», «Саварни чупни», «Саварни

Лекци

Ача-пача савви-юррипе паллашастарасси

Мен вал саварни?

Савари юррисем синчен каласасси

интонаципе вулама пелни

Вырас литературипе

илсе танла-

штарасси

Юрасене веренесси пахмасар


Саварни юррисене веренесси


65

Творчество есе. Укерчек тарах калав «Пулара»

Сене тема

Сыру есне пурнасласси


Предложенире терес уса курса анлантарма пелесси


110с. 291,292-меш ханахтару

66

Ача - пача юрри, ваййисем. Улап халапесем

Практика есе

Вайасемпе, улап халапесемпе ачасен пелевне пуянлатасси

Менле вайасем, халапсем пелетер?

Вайасене илемле


Вырас литературипе

илсе танла-

штарасси

Вайасене, халапсене астуса юлма

67

Тав тавасси. Петемлету уроке

Сиреп

лету

Тав тума верентесси ачасене. Мен вереннине аса илсе сиреплетесси

Вырас челхипе танлаштарасси

С.115,301-меш хан.

68

«Кинеми, мануке тата чапар чах»- йала юмахе.

каласу

Ачасене юмахсен тесесемпе паллаштарасси.

Мен вал юмах?

Инсценировка тавасси

Ваттисен самахесене выранла уса курма веренни

Словарьпе уса курасси

.

42-45с. ыйтусем сине хуравласси

69

Япала паллине пелтерекен самахсене менле? ыйту лартса тупасси

Сене тема

Япала паллине пелтерекен самахсене менле? ыйту лартса тупасси, пуплевре терес уса курасси палла ячесемпе.

Менле самахсем япала паллине пелтерессе?

Пуплевре терес уса курма ханахасси

Рисовани, биологи урокепе сыхантарасси


Орфографии есе


120 с,312,315-меш хан.


70

«Саткан упа сурисем», «Шикле шаши»-чер чунсем сичен сырна юмахсем.

каласу

Юмахпа паллаштарасси


интонаципе вулама пелни


Словарьпе уса курасси


Рольпе вулама веренесси

71

Япала паллине пелтерекен самахсене менле? ыйту лартса тупасси

Сене тема

Япала паллине пелтерекен самахсене менле? ыйту лартса тупасси, пуплевре терес уса курасси палла ячесемпе.

Менле самахсем япала паллине пелтерессе?

Пуплевре терес уса курма ханахасси

Рисовани, биологи урокепе сыхантарасси


Орфографии есе

122 с, 316-меш ханахтару

72

«Тетте-юмах»-эвенк халах юмахе, «Силпе Хевел»

«Сара аист».

Каласу

Юмахсемпе паллашасси, танлаштарасси.


Перер юмах шутласа пахма

73

Япала паллине пелтерекен самахсене менле? ыйту лартса тупасси

Сене тема

Япала паллине пелтерекен самахсене менле? ыйту лартса тупасси, пуплевре терес уса курасси палла ячесемпе.

Менле самахсем япала паллине пелтерессе?

Пуплевре терес уса курма ханахасси

Рисовани, биологи урокепе сыхантарасси


Орфографии есе


74

«Ухмах Иван»- чаваш халах юмахе.

каласу

Юмахсем синчен вереннине сиреплетесси

Вырасла юмаха аса илесси

юмаха интонаципе вулама пелни

Словарь тарах хиресле пелтерешле самахсене тупасси

Словарьпе уса курасси


60-64с. юмаха кескен каласа пама веренмелле

75

Тесе пелтерекен самахсем

Сене тема

Тесе пелтерекен самахсемпе паллашасси, весемпе пуплевре терес уса курасси

Терес уса курма пелесси тесе пелтерекен самахсемпе

Лаша тесне пелтерекен самахсене асра тытасси

Ваттисен самахесемпе еслесси

Тесе пелтерекен самахсем

Самахсене танлаштарасси

125с. 325,326-меш ханахтару

76

Н.Карай «сырлана кайсан», Ю Ярмаш «Куле», А Толстой «Пурта» Петемлету

Каласу, сиреплету

Писателен творчествипе, унан юмахепе паллаштарасси

Вырасла юмаха аса илесси

юмаха интонаципе вулама пелни


Укечексем тарах малалла юмаха каласа парасси


Илемле вуламв,ыйтусемпе ессем.

77

Сынна санлакан самахсем

Сиреп

лету

Сынна санлакан самахсемпе паллаштарасси, терес уса курма ханахтарасси

Менле самахсем тесе санлассе?

Предложенире терес уса курса анлантарма пелесси

Танлаштарасси самахсене

Самахсене кусарасси


Печек кана калав сырса килесси

78

В. Давыдов-Анатри «Юратна анне», Б. Данилов «Хаш вахатра сыварать-ши анне?».

каласу

Аннене хисеплеме, хаклама ханахтарасси, сава челхин илемне усса парасси . Писателен ачалахепе паллаштарасси.

Менле санарла самахсемпе уса курать анне санарне усса пама автор?

Юра «Лар аннесем юнашар»

Ыйтусемпе еслесси

138 стр, Савва пахмасар веренесси


150с.сава пахмасар

151с. вулама, ыйтусем

79

Творчество есе. Изложени «Кампур»

Сиреп

лету

Вереннине сиреплетесси


Предложенире терес уса курса анлантарма пелесси

Танлаштарасси самахсене

Самахсене кусарасси


128с. 333-меш ханахтару

80

В. Сухом-линский «Ан куренсем, атте!» «Амаше меншен макарна»

каласу

Аттене хисеплеме верентесси. Аса верентсе калани синчен каласасси

Чаваш семьин - теп йалисем


Савва илемле вуласа ыйтусемпе еслесси

153-155с. пултарулла вулама

81

Сыру сырасси

Сене тема

Суру сырма ханахтарасси ачасене, самахсемпе терес уса курма ханахтарасси предложенисенче.

Менле самахсемпе уса курма пулать сыру сырна чух?

предложенисене терес сырасси


Палла ячесемпе уса курса предложенисене кусарасси

Сыру весне тата пусламашне йеркелесе сырмалли самахсене аса илесси

Сыру сырса килесси юлташ патне

82

Калина Малина «Тумла»,Н Матвеев «Пуш уйахенче»

каласу

Ачасене хайлавсемпе паллаштарасси, суркуннен паллисене тупасси

Менле палласенчен пелме пулать?

Санавсемпе еслесси


156с. савва илемле вулама,

169с.ыйтусем сина хуравлама

83

Хиресле пелтерешле палла ячесем (антонимсем)

Сене тема

Хиресле пелтерешле палла ячесемпе (антонимсемпе) паллашасси, предложенире терес уса курма ханахасси

Мен вал антоним?

Предложенире терес уса курса анлантарма пелесси предложенисене терес сырасси

Предложенисене вырасла кусарасси


Палла ячесене тишкересси

135с. 348,349 - меш ханахтару

84

«Суркунне ситре, К.Иванов «Суркунне ситсен».

каласу

Хайлавсемпе паллашасси, суркуннен паллисем.

Тупсамне тупасси

Савва интонаципе вулама веренесси

Суркунне синчен каласу иртересси


150 стр., савва пахмасар веренесси

85

Перешкел пелтерешле палла ячесем (синонимсем)

Сене тема

Перешкел пелтерешле палла ячесемпе (синонимсемпе) паллашасси, предложенире терес уса курма ханахасси

Мен вал синоним?


Предложенисене вырасла кусарасси

138с. 358,359-меш ханахтару

86

Н.Шелепи «Пар каять»,

Н.Сладков Упа йенни».

каласу

Хайлаври кевелех, янаравлах, кевелех, кусамла пелтерешле илемлех мелесене тупасси


Ыйтусемпе еслесси

Суркунне синчен аса илесси

Япала ячесене тупса весен сумне пала ячесем, глаголсем сырасси тетраде

162м. илемле вулав

163-165 содержани,ыйтусем

87

Творчество есе. Сочинени укерчек тарах.

Сиреп

лету

Вереннине сиреплетесси

Антонимсемпе синонимсене уйарма пелесси


Вырас челхипе танлаштарасси

139с 360-меш ханахтару

88

А.Николаев «Сурхи саса», М.Козлов «Сур сескисем».

каласу

Хайлаври кевелех, янаравлах, кевелех, кусамла пелтерешле илемлех мелесене тупасси


Хайлава интонаципе вулама веренесси

Суркунне синчен каласу иртересси

Суркуннене санласа сава сырасси е укерчек укерсе килесси

165-167с. вулама. ыйтусем

89

Тереслев диктанче

Сиреп

лету

Ачасен пелу шайне тереслесси


Мен вереннине аса илесси

90

Н.мартынов «Суркунне», «Перремеш аслати»

Петемлету

Пуплев асталахне аталантарасси.

Петемлету

Мен вереннине аса илесси

Самахпа «чечекле суркунне» ятла укерчек тавасси


167-169с. пултарулла вулама

91

Пуплеве предложенисем сине уйарасси

Сене тема

Пуплеве предложенисем сине уйарма верентесси

Мен вал пуплев?

Предложенире терес уса курса анлантарма пелесси

Вырас челхипе танлаштарасси

141с. 365- меш ханахтару

92

М. Пришвин «Тискер кайаксем.

каласу

Ачасене хайлавпа паллаштарасси, пуплевне аталантарасси

Менле тискер кайаксене пелетер?

Рольпе вулама веренесси

.

Словарьпе еслесси-сапарлах, япах, лайах


172с. ыйтусем сине хуравлама

93

Пуплеве предложенисем сине уйарасси

Сене тема

Пуплеве предложенисем сине уйарма верентесси

Мен вал пуплев?

Предложенире терес уса курса анлантарма пелесси

Вырас челхипе танлаштарасси

144с. 372 -меш ханахтару

94

М.Волкова «Паши паруше»,

Г.Луч «Ай, пакша!»

каласу

Хайлавсемпе паллаштарасси, санарсене характеристика парасси

Хайлав темипе теп шухашне усса пама пулашакан ваттисен самахсене тупасси

Интонаципе вулама ханахасси


Ас самаха словарьте тупасси


171-173с. вулама,ыйтусем

95

Предложенин теп членесемпе кесен членесем

Сене тема

Предложенин теп тата кесен членесем синчен анлантарасси, предложенисенче терес уса курма верентесси

Грамматика никесе пулни синчен аса илесси теп членсем

Предложенире теп членсемпе кесен членсене терес уса курса сырасси

Вырас челхипе танлаштарасси

147с.381,386 -меш ханахтару

96

Хв..Уяр «Пураш».

Каласу


Калаври санара характеристика парасси

Хайлав темипе теп шухашне усса пама пулашакан ваттисен самахсене тупасси

Калава кескен каласа пама

97

Предложени членесем хушшинчи сыхану

Сене тема

Предложенири самахсем пер-перинпе сыханса танине ыйту лартса тупма верентесси


предложенисене терес сырасси


151с. 391-меш ханахтару

98

А.Хум «Каткасем»,

Р.Сарпи «Улай».


каласу

Чер - чунсем пирен туссем пулнине усса парасси


Хайлавсене илемле интонаципе вулассине малалла аталантарасси


Тискер кайаксен ячесене словарьте тупасси


Стр. 175-176 пултарулла вулама

99

Предложени членесем хушшинчи сыхану

Сене тема

Предложенири самахсем пер-перинпе сыханса танине ыйту лартса тупма верентесси


предложенисене терес сырасси


154с 400-меш ханахтару

100

Г. Луч «Чекессем меншен сивенне?»,

каласу

Чекессемпе паллаштарасси, меншен весем сынсем йави патне пырсан сивенни синчен анлантарасси

Чекес санарне тавасси

Рольпе вулама веренесси


амарткайак самаха словрьте тупасси


План тарах содержаи калама

101

Тереслев есе.

Сиреп

лету

Ачасен пелевне тереслесси


Веренне правиласене аса илме

102

Г.Харлампьев «Юра астисам», М.Стельмах «Текерлек».

Каласу

Хайлавсемпе паллаштарасси

Шапчак, текерлексанарне тавасси

Рольпе вулама веренесси


Чекес самаха словрьте тупасси


180-182с. вулама, ыйтусем.

103

Калулла, ыйтулла, кашкарулла предложенисем

Сене тема

Калулла, ыйтулла, кашкарулла предложенисене терес интонаципе калама верентесси

Предложенисем тавасси

Предложенисене вулана чух чарану паллисене терес тавасси


158с. 408-меш ханахтару

104

М.Пришвин «Самалттай»,

Каласу

Хайлавпа паллаштарасси

Йыта санарне тавасси

Интонаципе вулама пелни


Шапчак самаха словрьте тупасси


183-184с.вулама, ыйтусем

105

Калулла, ыйтулла, кашкарулла предложенисем

Сене тема

Предложени весенче кирле палла лартса сырассине тереслесси

Предложенисем тавасси

Предложенисене вулана чух чарану паллисене терес тавасси


160с. 414-меш ханахтару

106

К.Чуковский «Чах чеппи»,П.Эревет «Сар автан».

каласу

Хайлавсемпе паллаштарасси, санарне тума веренесси

Чах чеппипе втан санарне тавасси

Пултарулла вулама веренесси


Упа самаха словрьте тупасси


185-187с. пултарулла вулама

107

Творчество есе .Укерчек тарах калав. «Йывас лартни»

Сиреплету

Ачасен пелу шайне тереслесси


Мен вереннине аса илесси

108

В.сухомлинский «Мар-мар кушак менрен теленне»,Г.Харлампьев «Сырла писсен».

каласу

Хайлавсемпе паллаштарасси

Кушак, упа санарне тавасси

Интонаципе рольпе вулама ханахасси


Тиле самах словарьте н

187-189с. кескен каласа пама

109

Алфавит, сасасемпе сас паллисем

Сиреп

лету

Алфавит, сасасемпе сас паллисем синчен аса илсе петемлетесси


Самахсене терес алфавит йеркипе вырнастарса сырасси

Класри ачасен ячесене, хушамачесене алфавит йеркипе сырасси

164с.419- меш ханахтару

110

Б. Заходер «Мулкач сури».


Петемлету

Ачасен пуплевне аталантарасси. Петемлету.

Мулкач санарне тавасси

Рольпе вулама веренесси


Мулкач


190-193с. рольсем тарах вулама хатерленме

111

Алфавит, сасасемпе сас паллисем

Сиреп

лету

Алфавит, сасасемпе сас паллисем синчен аса илсе петемлетесси


Самахсене терес алфавит йеркипе вырнастарса сырасси

Класри ачасен ячесене, хушамачесене алфавит йеркипе сырасси

165с. 424меш ханахтару

112

«Пер йахри йывассем», «Юман» калавсем.


каласу

Ачасене йывассемпе пирен тарахрисемпе паллаштарасси

Менле йывассем усессе пирен тарахра?

интонаципе вулама пелни


Пирен тарахри йывас ячесем


Калавсене пултарулла вулама

113

Япала, палла ячесем, глагол

Сиреп

лету

Япала, палла ячесем, глагол синчен вереннине аса илсе петемлетесси


Предложенире япала ятен,унан паллине тата глаголсене тупса сиреплетесси


167с. 429- меш ханахтару

114

Г. Орлов «Варманан перремеш кучченесе»,

каласу

Пирен тарахри кампасемпе паллаштарасси

Менле кампасем усессе пирен тарахра?

интонаципе вулама пелни


Пирен тарахри кампасен ячесеем


197-199с. вулама, ыйтусем

115

Япала, палла ячесем, глагол

Сиреп

лету

Япала, палла ячесем, глагол синчен вереннине аса илсе петемлетесси


Предложенире япала ятен,унан паллине тата глаголсене тупса сиреплетесси


168с. 434-меш ханахтару

116

М.Волкова «Хурлахан , ан хурлан»,

Р.Сарпи «Куле».

каласу

Санавсемпе паллаштарасси

Менле инкеке лекне ачасем?

Кеске калав тавасси


Барометр


199-201с. савва интонаципе вулама

117

Творчество есе . Изложени

Сиреп

лету

Предложени синчен аса илсе петемлетесси


Предложенисене вулана чух чарану паллисене терес тавасси


170с. 440-меш ханахтару

118

Г. Харлампьев «Сумар»,

Н. Сладков «Пула таванни»


Петемлету

Пирен тарахри пуласемпе паллаштарасси

Менле пуласем пур пирен тарахри шывра?

Танлаштарма веренесси


Пирен тарахри пуласен ячесем


202-205с. ыйтусем сине хуравлама

119

Предложени синчен аса илесси

Сиреп

лету

Предложени синчен аса илсе петемлетесси


Предложенисене вулана чух чарану паллисене терес тавасси


175с. 452-меш ханахтару

120

Н.Шупуссынни «Кас пулче».

Петемлету.

каласу

Касхи иуламсем синчен аса илесси.


Ачасен асилеве


206 стр. савва пахмасар веренесси

121

Тереслев диктанче.


Тереслев

Пелу шайне тереслесси


176с. 454-меш ханахтару

122

Ачасем - иртне варса паттарасем

лекци

Паллаштарасси иртне варса паттаресемпе

Менле паттарла ессеем туна иртне варсара ачасем?

Мен вал паттарлах?


Варса синчен кескен каласа пама

123

Таванлах - хуранташлах самахесем

Сене тема

Таванлах - хуранташлах самахесемпе паллаштарасси ачасене

Менле самахсем весем таванлах-хуранташлах самахесем?

Уса курасси терес пуплевре


Самахсене вырасла кусарасси

Менле самахсемпе малтан уса курнине танлаштарасси

178с.460 -меш ханахтару

124

А. Алка «Малтанхи аслати»,

С.Асамат «Сумар ташши»

Каласу

Ачасене савасемпе паллаштарасси

Аслати синчен аса илесси

Пултарулла вулама веренесси


Аслати самаха словарьте тупасси

207-209с. савва илемле вулама

125

Таванлах - хуранташлах самахесем

Сиреп

лету

Таванлах - хуранташлах самахесемпе паллаштарасси ачасене

Менле самахсем весем таванлах-хуранташлах самахесем?

178с.461-меш ханахтару

126

И.Гончаров «Аслатилле сумар умен»

каласу

Ачасене хайлавсемпе паллаштарасси


Илемле вулама веренесси


Аслати самаха словарьте тупасси


211с. план тарах содержани

127

Петемлету уроке.

Сиреп

лету

Вереннине сиреплетесси


Мен вереннине аса илесси

128

С. Элкер «Суллахи ир»,

Ю.Силем «Ута синче варманта». Петемешле ыйтусемпе ессеем.

каласу

Калава пайсем сине уйарма веренесси.

Су синчен мен вереннине петемлетесси

Мен вал шурампус?

Рольпе вулама веренесси


Шурампус самаха словарьте тупасси

Рольпе вулама веренесси

213с. вулама, ыйтусем

129

Петемлету уроке

Сиреп

лету

Вереннине сиреплетесси

Мен вереннине аса илесси


130

А.Костецкий «Утара»,

Г.Тал-Марса «Хирте»

каласу


Ута синче кам пулса курна?


Мен вереннине аса илесси

216-218с. савва пултарулла вулама

131

Тереслу есе. Диктант

Сиреп

лету

Вереннине сиреплетесси


Мен вереннине аса илесси

132

Ачасен вулавне тереслесси

Петемлету

Веренне хайлавсене аса илме

133

Петемлету уроке

Сиреп

лету

Вереннине сиреплетесси


Мен вереннине аса илесси

134

Вереннине аса илни

каласу

Мен вереннине аса илесси 2-меш класра

135

Петемлету уроке

Сиреп

лету

Вереннине сиреплетесси

Мен вереннине аса илесси


136

Петемлету уроке

каласу


Мен вереннине аса илесси



 
 
X

Чтобы скачать данный файл, порекомендуйте его своим друзьям в любой соц. сети.

После этого кнопка ЗАГРУЗКИ станет активной!

Кнопки рекомендации:

загрузить материал