Дүниетанудан ашық сабақ. Песчан ауылының өсімдіктері мен жануарлары. Туған жер туралы жазылған

Сабақтың тақырыбы: Песчан ауылынын өсімдіктері мен жануарлары.

Сабақтың мақсаты: Песчан ауылы ондағы өсімдіктер мен жануарлар әлемі туралы түсініктерін қалыптастыру. Ойлау, сөйлеу, шығармашылық қаблеттерін дамыту. Табиғатты қорғауға баулу.

Сабақтың түрі: жұптық ,сахналау

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, талдау-жинақтау

Сабақтың көрнекілігі: оқушылардың суреттері.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру1 минут

Күннің шыққаны жақсы ма? (күнді бейнелейді)
Жақсы! (алақандарын соғады)
Желдің соққаны жақсы ма? (желді бейнелейді)
Жақсы! (алақандарын соғады)
Достарыңмен жүргефяфяфян жақсы ма? (адымдайды)
Анаңды құшақтаған жақсы ма? (өздерін құшақтайды)
Жақсы! (алақандарын соғады)
Туған өлкеде жақсы ма? (құшақтарын жаяды)
Жақсы! (алақандарын соғады)
Үйіміз бар жерде жақсы ма? (үйді бейнелейді)
Жақсы! (алақандарын соғады)
Биде айналған жақсы ма? (айналады)
Жақсы! (алақандарын соғады)
Қазақстандық болған жақсы ма?
(бас бармақтарын көрсетеді)

Өткені қайталау: 2 минут

1.Ауа температурасын өлшейтін құрал. Жауабы: Термометор

2. Көкжиек дегеніміз не? Көз жететін кеңістік.

3.Көкжиек сызығы дегеніміз не? Кеңістіктің астасқан жерін айтамыз.

4.Көкжиек тұстарын анықтайтын құрал. Компас (құбылнама)

5. Көкжиек тұстары: Батыс, Шығыс, Оңтүстік, Солтүстік

6. Өсімдіктер 3-ке бөлінеді: Ағашты, Бұталы, Шөптес

Жаңа сабақты ертегімен ашу:

Ертегі:

Ерте, ерте, ертеде ме, бәлкім осы күндері ме. Кең даланың төрінде, песчан деген ауылда бір қария өмір сүріпті. Қарияның -таңғажайып алмасы және қоңыраугүл, гүлкекірек, қалампыр, сарғалдақ, әсем деген немере қыздары мен тықшанбек деген немере ұлы болыпты. Олар кең далада емін еркін тату-тәтті өмір сүріпті. Қарияның қыздары көктем шыққанда құлпырып, ұлы болса қорек жинау шаруашылығына кіріседі екен.

Сұрақ қою: Бұл ертегі не туралы деп ойлайсыңдар? Оны қайдан білдіңдер?

Жаңа сабақтың тақырыбы мен мақсатын айту.3 минут

Дәптерге, тақтаға жазады.

Ал таңғажайып алмасын ыдыста айналдырып балаларына тапсырма беріп отырады екен.Алманы айналдыра отырып.ол мынандай сөздерді айтыпты:

-Алма,алма айнал кәне ,көрсет бізге туған жерді.

(1 слайд алманы айналдыру,туған жер слайд. Тақырып жазылған)

1 тапсырма Үй тапсырмасы Песчан ауылы туралы10 минут

Өткен сабақта «Жас ғалымдар», «Жас дәрігерлер», «Жас экологтар» орталықтарына бөліп , бүгінгі сабағымыздың тақырыбына үйде қысқаша мәлімет іздеп келіндер деп айтқан едім.Қазір сөз кезегін «Жас экологтарға» береміз.

Жас экологтар:

-Туған жеріміз туралы қысқаша түсінік береді.

Мәлімет:1745 жылы бізідң ауыл аумағында казачья станица деген ауылы құрылады.Песчан деген атауы Ертіс жағалауы құмды болғасын Песчан деген атау беріледі.Сол кезде Песчан ауылы күзгі жәрменкесімен әйгілі болды.Жәрменкеде түрлі төрт-түлік ,ыдыстар,маталар сатылды.Ертіс жағалауына үлкен пароходтар тоқтап, өздеріне керек заттарын сатып алып жүрді.1932 жылы Выдрин Василий Сергеевич Песчан ауылын басқарып көп еңбек атқарады.Қазіргі уақытта Песчан ауылы көркейіп келе жатыр.Біз болашақ ұрпақтар ауылымыздын көркейуіне ат салысу керекпіз.

-Туған жер туралы өлең оқып береді.

-Сурет салып келу керек еді

2 тапсырма

Қария балаларының білімін одан сайын жетілдіру үшін алмасын тағы да айналдырып,былай дейді екен:

-Алма,алма айнал кәне .Туған жеріміздің жануарлары мен өсімдіктерін көрсет бізге.

Жануарлар туралы

Жас ғалымдар:

-Песчан ауылының жануарларын (су қойма жануарлары) айтып шығады

-гербарийлерді көрсету

Жас дәрігерлер

-Песчан ауылының өсімдіктерін айтып шығу

-гербарийлерді көрсету.емдік,улы өсімдіктерді айтып шығу10 минут

3 тапсырма

-Қария балаларының дайындаған ақпараттарын тыңдай отырып,мынандай сұрақ қояды екен:

Қаржылық сауаттылық : Емдік өсімдіктерді өз мезгілінде жинап алып пайдалануға бола ма?

Түймедақ пен Итмұрын ,Қарақат өсімдігі туралы мұғалім өзі айтады. Шай итмұрын өсімдігінен.5 минут

4 тапсырма

-Шайды ішіп алған қарияның көңілі көтеріліп билеп кеткесі келеді.Ол өзінің балаларын биге шақырады.

4)Сергіту сәті.Тақтада разминка2 минут

5 тапсырма Топтық жұмыс.Білімді бекіту

Қария билеп- билеп шаршап кетеді ,алмасын бір айналдырып жібергенде

мынандай хаттар келіп түседі. Хатта тапсырмалар мен ойындар болады. Ал өзі демалуға кетеді.

7 минут 1 хат Оқушыларға парақтар таратылып беріледі.Үстінде бүгінгі тақырыптын бөлімдері жазылған .Мысалы: өсімдіктер соның астына өсімдіктердің атын жазады бірақта бір бірлерінін жазғанын қайталамайды.Парақты бір біріне таратып отырады.

-Өсімдіктер

-Жануарлар

-Туған жер туралы мақал- мәтел

-Емдік өсімдіктер

-Улы өсімдіктер

- Табиғатты қорғау үшін қандай өз үлесінді қосар едің?

2 хат .Ойын: «Песчан ауылында нені кездестіруге болады?»Кездестірсен қолды жоғары,кездестірмесен -отыру 2 минут

Көртышқан,аю,пицца ,қасқыр,бөдене, көбелек,кактус,бүркіт,шегіртке,кәмпит,ара,піл туймедақ,құмырсқа,жираф,жолбарыс,бауырсақ,жауынқұрты,2 минут

3 хат .Ойын «Сұрақтар айтысы»Сұрақтарды таңдап алады. 5 минут

1.Өзі ширақ ,өзі қу ,жүрген жері айқай -шу (Түлкі)

2.Жылқы сүтінен жасалатын сусын (Қымыз)

3.Мысық неген дыбыссыз ,бұқпантайлап жүреді? (Тырнақтарын табанына жиырып алады.

4.Терісі бағалы аңдарды неге қыс мезгілінде аулайды?(Терісі қыста қалың болады)

5.Кірпі мен аю қыста не істейді?(ұйқыға кетеді)

6.Бұл-бұл құйрығын үсітіп алуы мүмкін бе?(Жоқ,ол жылы жаққа ұшып кетеді)

7.Түкті, өзі жасыл ,жапырақ арасында жүреді,аяғы көп болса да ,жүгіре алмайды? (Жұлдызқұрт)

8.Ақ аюлар итбалықтарға шабуыл жасаған кезде неге мұрындарын алдыңғы аяғымен жауып алады? (Көзге түспес үшін ,өйткені оның тұмсығы қара түсті.Оның аппақ денесі мен аппақ қардан мұрны жақсы көрінеді)

6 тапсырма Енді балалар жаңа сергіту сәтінде кірпі күшті биледі ме ?

-Иә

-Ал енді қазір билегісі келмей қалды .Ол адамдарға ренжулі.Кірпі балалар сендерге мынандай жағдайяттарды тапсырып .Соны сахналап , қорытыңды жасаңдар дейді.

1-жағдаят:

• Алақай !Біз ормандамыз.енді қатты айғайлап,музыка тыңдауымызға болады.(Қорытыңды :қатты музыка мен айғай -шу ормандағы жануарларды шошытады).

2-жағдаят.

Балалар серуеннен кейін пакетті бұтаның астына лақтыра салды да,былай деді: «Бәрібір оны топырақтағы ұсақ организмдер шірітіп жібереді.»

3-жағдаят.

Бұтаның үстіндегі ұяны қыз бала көрді.Балалардың әрқайсысы үлкен жұмыртқаларды ұстап көргілері келді,бірақ қолдарына алмады.

7 тапсырма:Атамыз жақсы демалып алғаннан кейін немерелене өте қатты риза болады.

-Қалай ойлайсыңдар неге аталарын сендерге риза болып отыр.

-Біз барлық тапсырманы орындадық.Сол үшін риза болған шығар.

-Дұрыс айтасыңдар.Атамыз сиқырлы алмаларын немерелеріне сыйлайды.Немерелерін жақсы көретінін айтып,сендерге туған жер туралы ,Песчан ауылы туралы өсиет фильмді көрсетуді өтінеді. 5 минут.

Рефлексия:Сабақты жақсы түсінген болса алманын суретін себетке жабыстыру

Орташа -гүлдерді вазаға жабыстыру.

Түсінбесе -шықпау

Үй тапсырмасы:

Жұппен беру.Шөл даладағы жануарлар мен өсімдіктер.

Бағалау: Оқушылар өзін-өзі және өз тобындағы оқушыларды бағалайды. Мұғалімнің қортынды бағасы

-

5)Сұрақ -жауап әдісі.Әр жұп 1 сұрақтан дайындап өз жұптарынын атын атап сұрақ қояды.(Сұрақты

Жас ғалымдар орталығы

1жұптың сұрағы: Бөденелер шалғында неге көп болады деп ойлайсыздар?

Себебі, ол жерде азық көп.

Ол өз жауларынан тығылады.

Бөдене өсімдік тұқымымен және жәндіктермен қоректенеді.

2 жұптың сұрағы: Шырмауық не себепті шырмалып өседі деп ойлайсыздар?

Аты айтып тұрғандай шырмалып өсетіндіктен.

Себебі, ұзын болып өсетіндіктен шығар.

Жоғары өрмелеп өсуінен

3 жұптың сұрағы: Шалғынның өсімдіктері неліктен жасыл болып тұра береді деп ойлайсыздар?Неліктен өсімдіктердің бойлары бйік және аласа болып өседі?

Себебі, ол жерде ылғал көп болады.

Топырағы құнарлы болғандықтан .

Мұғалімнің дайындаған сұрағы:Қалай ойлайсындар осы шалғындағы жан-жануарлар ,өсімдіктер,жәндіктер бір бірімен өзара байланыста болама? Қалай?

(Иә болады. Бүркіт тышқанды жейді өйткені тышқан дәні бар өсімдіктерді жеп құртады,ал жәндіктер гүлдерді тозандырып өсімдіктредің тұқымын бір жерден екінші жерге шашады.Құстар артық жәндіктерді жейді егер де оларды жемесе жәндіктер көбейіп өсімдіктерді құртады.Көртышқан жауынқұрттары жерді қазып жердің тыныс алып тұруына мүмкіндік береді. Сонда өсімдіктер көп өседі.)10 минут

Ойын: «Шалғынды жерде нені кездестіруге болады?»Кездестірсен қолды жоғары,кездестірмесен -отыру

Көртышқан,аю,қасқыр,бөдене, көбелек,кактус,бүркіт,шегіртке,кәмпит,ара,піл туймедақ,құмырсқа,жолбарыс,бауырсақ,жауынқұрты,2 минут

6)Оқулықпен жұмыс.Түсініп оқып шығу .Тақырыпты бекіту.

Коллаж жасату.Топтық жұмыс 5 минут

7) Проблемалық сұрақ:

Қазіргі кезде шалғын жерлер азайып кетті және шалғынның көптеген өсімдіктері мен жануарлары жойылып барады . Сіздер оны қалай қалыпқа келтірер едіңдер?

Бірінші: Малға шөп шабуды және мал жаюды уақытша тоқтату.

Екінші: Экологтарға жерінің құнарлылығын неге азайып кеткенін тексерту.

Үшіншіден: Насекомдар өсімдіктердің көбеюін көп үлес қосады, ол жерде жәндік тер (аралар, қоңыздарды) көбейту керек деп ойлаймыз.

Рефлексия: «Алты қалпақ»

Ақ қалпақ: Бүгінгі тақырып не туралы болды? Бүгінгі тақырып шалғындағы өсмдіктер мен жануарлар туралы болды.

Қара қалпақ: Бүгінгі тақырыпта не ұнамады?

Сары қалпақ: Бүгінгі тақырып несімен ұнады?

Қызыл қалпақ: Сабақта қандай сезімде болдың? Мен өзімді сол шалғында жүрген сияқты сезімде болдым.

Жасыл қалпақ: Тақырыпқа не қосар едің? Мен бүгінгі тақырыпқа адам өміріне қауіпті өсімдіктердің болатыны туралы қосар едім.

Көк қалпақ: Тақырыптан қандай үлгі алдың? Мен бүгін шалғанның, өсімдіктердің, жануарлардың жойылып кетпеуіне жол бермеу керектігін түсіндім.

У вас на партах лежат цветки. Если вы отлично запомнили тему луга, возьмите цветок зелёного цвета, если не очень - жёлтого, если вообще не запомнили, то красного. Прикрепите их на доску.

(Таким образом, учитель отчётливо увидит насколько хорошо дети усвоили материал)

Үй тапсырмасы:Жұппен беру.Песчан ауылының жері, өсімдіктері мен жануарларын зерттеу.

Оқулықпен жұмыс. 50 беттегі «Шалғын өсімдіктері мен жануарлары» мәтіні.

Мәтінді барлығы іштей оқып шығады. Мәтіннен шалғын өсімдіктері мен жануарларын, жәндіктерін топтастырады.

Жұппен жұмыс: Оқығандарын бір-біріне түсіндіру.

Топқа бөлу: Фишкалар арқылы топқа бөліну.

1 топ: «Винж»

2-топ: «Тасбақа»

3-топ: «Нруто»

№1. Тапсырма беру: Постермен жұмыс.

1 топ: «Винж» тобының тапсырмасы: Шалғын өсімдіктері.

2 топ: «Тасбақа» тобының тапсырмасы: Шалғын жануарлары мен жәндіктері.

3-топ: «Нруто» тобының тапсырмасы: Адамдар шалғынды не үшін пайдаланады?

Постерді қорғау:

Сергіту сәті: «Аяқпенен топ-топ».

№2. Тапсырма беру: «Бетпе- бет» әдісі.

Әр топ бір-бір сұрақ дайындайды және өз топтарының шінен бір тілшіні тағайындайды. Тілші «Тіліші» ретінде басқа топқа сұрағын қояды.

Мыс: Бірінші тілші өзін таныстырады. Екінші қай телеарнадан екенін айтады да сұрағын қояды.

1топтың сұрағы: Бөденелер шалғында неге көп болады деп ойлайсыздар?

Себебі, ол жерде азық көп.

Ол өз жауларынан тығылады.

Бөдене өсімдік тұқымымен және жәндіктермен қоректенеді.

2 топтың сұрағы: Шырмауық не себепті шырмалып өседі деп ойлайсыздар?

Аты айтып тұрғандай шырмалып өсетіндіктен.

Себебі, ұзын болып өсетіндіктен шығар.

Жоғары өрмелеп өсуінен болар.

3 топтың сұрағы: Шалғанның өсімдіктері неліктен жасыл болып тұра береді деп ойлайсыздар?

Себебі, ол жерде ылғал көп болады.

Топырағы құнарлы болғандықтан .

№3. Тапсырма. Проблемалық сұрақ:

Қазіргі кезде шалғын жерлер азайып кетті және шалғынның көптеген өсімдіктері мен жануарлары жойылып барады . Сіздер оны қалай қалыпқа келтірер едіңдер?

Бірінші: Малға шөп шабуды және мал жаюды уақытша тоқтату.

Екінші: Экологтарға жерінің құнарлылығын неге азайып кеткенін тексерту.

Үшіншіден: Насекомдар өсімдіктердің көбеюін көп үлес қосады, ол жерде жәндік тер (аралар, қоңыздарды) көбейту керек деп ойлаймыз.

Емдік шөптер:

1.Бақбақ өсімдігі көптеген ауруларды емдеуге пайдаланады. Ол дененің ыстығын басып, ісікті қайтарады. Өтті айдауға көмектеседі.

2. Қалампыр - тіс ауруына, безгекке қарсы қолданады, гүлінен эфир майы алынады.

3. Сарғалдақ - улы және емдік болып бөлінеді.

4. Бөдене медицина саласында - демікпе, созылмалы өкпе ауруын, туберкулезді, созылмалы гастрит, асқазан ауруын, өт іріктелетін қалта ауруы мен өт жолдарын, жүрек-қан тамырларының жетіспеушілігін, бронхит, қан аздық, сәуле ауруларын емдеуде қолданылады.

Қаржылық сауаттылық : Емдік өсімдіктерді өз мезгілінде жинап алып пайдалануға бола ма?

Рефлексия: «Алты қалпақ»

Ақ қалпақ: Бүгінгі тақырып не туралы болды? Бүгінгі тақырып шалғындағы өсмдіктер мен жануарлар туралы болды.

Қара қалпақ: Бүгінгі тақырыпта не ұнамады?

Сары қалпақ: Бүгінгі тақырып несімен ұнады?

Қызыл қалпақ: Сабақта қандай сезімде болдың? Мен өзімді сол шалғында жүрген сияқты сезімде болдым.

Жасыл қалпақ: Тақырыпқа не қосар едің? Мен бүгінгі тақырыпқа адам өміріне қауіпті өсімдіктердің болатыны туралы қосар едім.

Көк қалпақ: Тақырыптан қандай үлгі алдың? Мен бүгін шалғанның, өсімдіктердің, жануарлардың жойылып кетпеуіне жол бермеу керектігін түсіндім.

Үй тапсырмасы:

Жұппен беру.

1 жұп: Адам ағзасына бөдененің пайдасы.

2 жұп: Оның етін, жұмыртқасын қандай ауруларға пайдаланады.

3 жұп:Қызыл кітапқа енгізілген өсімдіктер.

4 жұп:Қызыл кітапқа енгізілген жануарлар.

5 жұп:Дәрілік өсімдіктер.

6 жұп:Адам өміріне қауіпті улы өсімдіктер туралы жазу.

Бағалау: Оқушылар өзін-өзі және өз тобындағы оқушыларды бағалайды. Мұғалімнің қортынды бағасы.

Кері байланыс: «2 жұлдыз, 1 ұсыныс» Сабақтан алған әсерлерін стикерге жазып

«Білім ағашына» ілу.