Бөлу және жай бөлшек

Сабақтың тақырыбы: «БӨЛУ ЖӘНЕ ЖАЙ БӨЛШЕК»

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға жай бөлшек, үлес, алым, бөлім уралы түсініктер беру. Оқушыларды екі натурал санның бөліндісін жай бөлшек түрінде жаза білуге және натурал санды жай бөлшек түрінде жаза білуге үйрету. Жай бөлшек ұғымымен оқушыларды таныстыру, есептер шығаруда қолдана білуге үйрету

Тәрбиелік: Оқушыларды төзімділікке, жауапкершілікке, шығармашылыққа тәрбиелеу.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту, өз бетінше жұмыс жасауға дағдыландыру. Деңгейлеп оқыту арқылы оқушылардың есептерді шығарудағы логикалық ойлау қабілеттерін, есте сақтау және зейін қою қабілеттерін дамыту. Деңгейлік тапсырмаларды орындау арқылы өзіндік ізденістерін қалыптастыру.

Сабақтың түрі: сайыс сабақ.

Сабақтың көрнекілігі: слайд, карточка.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: топпен жұмыс, ұжымдық жұмыс, әңгімелесу, сөйлесу.

Сабақтың жоспары:

• Ұйымдастыру

• Үй тапсырмасы "Қайталау - оқу айнасы"

• Жаңа сабақты түсіндіру

• "Білім көзі кітапта" (кітаппен жұмыс)

• Сабақты пысықтау

• Сабақты қорытындылау

• Үйге тапсырма

• Бағалау

10) Қандай сандар 2-ге бөлінеді? - Жазылуы жұп сандармен аяқталатын натурал сандар 2-ге бөлінеді.

10) Қандай сандар 5-ке бөлінеді? - Жазылуы 0 цифрмен немесе 5 цифрмен аяқталатын натурал сандар 5-ке бөлінеді

10) Қандай сандар 9-ға бөлінеді? - Цифрларының қосындысы
9-ға бөлінетін натурал сандар 9-ға бөлінеді

20) Жай сандар деп қандай сандарды атайды? - 1-ге және өзіне ғана бөлінетін натурал сандарды жай сандар деп атайды

20) Құрама сандар деп қандай сандарды атайды? - Екіден көп бөлгіштері бар натурал сандар құрама сандар деп аталады

20) Қандай сандарды жұп сандар, тақ сандар деп атайды? - 2-ге бөлінетін натурал сандарды жұп сандар деп атайды.
2-ге бөлінбейтін натурал сандарды тақ сандар деп атайды.

30) Құрама санды жай көбейткіштерге жіктеу деген не? - Құрама санды жай көбейткіштерге жіктеу - оны тек қана жай cандардың көбейтіндісі түрінде жазу.

30) Қандай сандар берілген сандардың ЕҮОБ деп аталады ? - Берілген натурал сандардың ЕҮОБ деп сол сандардың әрқайсысы бөлінетін ең үлкен натурал санды айтады.

30) Берілген натурал сандардың ЕКОЕ деп қандай санды атайды ? - Берілген натурал сандардың әрқайсысына еселік болатын ең кіші натурал санды сол сандардың ЕКОЕ деп атайды.

Жаңа сабақ

« Білім көзі кітапта » (кітаппен жұмыс)

І - топ.

№ 188. Ауызша есепте:

ІІ - топ. №189. Мына сандардың үлестерін тап (ауызша)

1. 12, 26, 48- дің үлесін; = 6, 13, 24

2. 20, 30, 40, 50-дің үлесін; = 2, 3, 4, 5

3. 6, 9, 15, 18, 21-дің үлесін; = 2, 3, 5, 6, 7

4. 200, 300, 400, 600-дің үлесін. = 2, 3, 4, 6

ІІІ - топ. №190. бөлшектерінің әрқайсысын оқып шығып, оның әрқайсысының бөлімі мен алымын ата, олардың нені білдіретінін түсіндір.

№191. 1) Үштен екі; 2) қырықтан елу бір; 3) бестен үш; 4) тоғыздан екі; 5) он бірден жеті; 6)жүзден жиырма үш бөлшегін түрінде жаз.

№193. 1) Бөлшек түрінде жаз: 7:12; 1:100; 23:15; 86:27; 105:91; 211:10.

2) бөлшектерінің әрқайсысын бөлінді түрінде жаз

№192. Бір қарбыз тең 10 бөлікке бөлінген. Осы бөліктердің 1, 3, 6, 8, 9-ы қалай аталады? Алынған бөлшектерді жаз және оқы

№194. Мына шамалардың жартысын және ширегін тауып, кестені толтыр

№195. Өлшем бірліктері арасындағы байланысты пайдаланып, х-тің орнына үлестермен мәндерін қой

1 м = 10 дм 1 дм = x м

1 м = 100 см 1 см = x

1 кг = 1000 г 1г = х кг

1 теңге = 100 тиын 1 тиын = х теңге

1 доллар = 100 цент 1 цент =х доллар

№196. 1 кг тоннаның қандай бөлігін құрайды? 5кг, 47кг, 277кг, 913кг-ды тонна есебімен жай бөлшек түрінде жаз.

№197. метрде қанша сантиметр бар? теңгеде қанша тиын бар? килограмда қанша грамм бар? сағатта неше минут бар?

теңге сағ

№198. Сыныпта 36 оқушы бар, оның -сі қыздар, қалғаны ұлдар. Сыныпта неше қыз, неше ұл бар?

Ж/бы: 24 қыз, 12 ұл

№199. Шаршының периметрі 8 см. шаршының бір қабырғасының ұзындығын бөлшекпен жаз.

Ж/бы:

№200. Өзіндік жұмыс 15минут болды. Сабақтың қандай бөлігі өзіндік жұмыс өткізуге жұмсалды?

Ж/бы:

№201. Жолдың ұзындығы 105 км, оның бөлігіне асфальт төселген, қалғаны қара жол. Қара жолдың ұзындығы неше километр?

№202. Амалдарды орында

№203. Тік төртбұрыштардың қандай бөліктері боялған. Бөлшек түрінде жаз.

Ж/бы:

№204. 1) 13:7; 85:89; 111:25; 39:39; 138:145; бөліндісін бөлшек түрінде жаз және оқы.

2) бөлшегін бөлінді түрінде жаз.

Ж/бы: 1)

2)

№205. АВ кесіндісі 6 тең бөлікке бөлінген (10-сурет). АD, CN, CB кесінділері АВ кесіндісінің қандай үлесі болады?

№206. 3, 8, 12, 20, 34 сандарын бөлімдері 7, 9, 15, 29 сандары болатындай бөлшек түрінде жаз.

Ж/бы:

№207. 1) 4 см, 27 мм, 5 дм метрдің қандай үлесі;

2) 6 г, 28 г, 500 г килограммның қандай үлесі;

3) 1 мин, 3 мин, 15 мин, 30 мин сағаттың қандай үлесі?

Ж/бы:

№208. Оқушы кітапты 7 күнде оқып бітірді. Ол 2 күнде, 4 күнде, 5 күнде кітаптың қандай бөлігін оқыды?

Ж/бы:

№209. Алматы төңірегінде 144 түрлі құс байқалған, оның 54-і Алматы төңірегінде қыстайды.Алматы төңірегінде байқалған құстардың қандай үлесі басқа жаққа ұшып кетеді?

№210. Әрбіреуінде 4 л-ден су бар 22 шелек мұзға айналғанда судың бүкіл көлемі өседі. 1 л су мұзға айналғанда оның көлемі қандай үлеске өседі?

№211. 80 т қант қызылшасынан 12 т қант алынады. Алынған қант қызылшаның қандай үлесі болады?

№212. Шамалардың қосындысын есепте:

І - топ

ІІ - топ

ІІІ - топ

С

№213. Кестенің бос орындарын толтыр:

Бөлінгіш

Бөлгіш

Бөлінді

Алым

Бөлім

Бөлшек

8

15

8 : 15

8

15

54

7

54 : 7

54

7

35

93

35 : 93

35

95

121

204

121 : 204

121

204

65

81

65 : 81

65

81

№214. 1) 7, 9, 12 сандарын бөлімі 3, 5, 11 және 33 болатын бөлшек;

2) 6 санын алымы 6, 12, 18, 24 болатын бөлшек

3) 5 санын бөлімі 8, 12 болатын бөлшек түрінде жаз.

№215. 1) Бір ай жылдың қандай бөлігін құрайды? 3 ай; 5 ай; 6ай; 10 ай ше?

2) Бір күн аптаның қандай бөлігін құрайды? 2 күн, 3 күн, 4 күн ше?

Ж/бы:

2) 1 күн ; 2күн ; 3күн ; 4 күн

№216. CD кесіндісінің ұзындығы 15 см. AB кесіндісінің ұзындығы 7 см, EF кесіндісінің ұзындығы 9 см. AB және EF кесінділері CD кесіндісінің қандай үлесін құрайды?

С 15 см D

A 7 см B

E 9 см F

Ж/бы:

№217. Тік төртбұрыштың ұзындығы 12 см. Ені ұзындығынан 4 есе кіші. Ені ұзындығының қандай бөлігі? Тік төртбұрыштың периметрін тап.

12 : 4 = 3 cм

Ж/бы: 30 см

Р=2(a+b)=2(12+3)=30см

№218. Тік төртбұрышты егістік жердің ені 400 м, бұл оның ұзындығының - індей. Осы жердің бөлігіне бидай егілген, бөлігіне жүгері егілген. Қалған ауданға басқа дақылдар егілген. Басқа дақылдар егілген ауданды тап.

Ж/бы: 36 га

№219. 8 қанат киіз үй шеңберінің ұзындығы 19 м, оның есігінің ені 1 м. Есігінің ені киіз үй шеңберінің қандай бөлігі? Бір қанатының ұзындығын жай бөлшекпен жаз.

№220. Талғат Мұсабаев 1998 жылы 29 қаңтарда ғарышқа ұшып, ғарыш кеңістігінде 208 тәулік болды. Оның 30 сағатын ашық ғарыш кеңістігінде өткізіп, «Мир» станциясында жөндеу жұмыстарын жүргізді. Талғат Мұсабаев ғарышта болған барлық уақытының қандай бөлігін ашық ғарыш кеңістігінде өткізді?

1 сағ = 24 тәулік

208 тәулік = 30 сағат

№221. Теплоход 93 км қашықтықтағы айлаққа бару үшін 2 сағат ағыспен, қалған уақытты ағысқа қарсы жүзеді. Теплоходтың жылдамдығы 19 км/сағ, ағыс жылдамдығы 2 км/сағ. Теплоход жолдың қандай бөлігін ағысқа қарсы жүздеді?

19 км/сағ + 2 км/сағ = 21 км/сағ

21 км/сағ * 2 сағ =42 км (ағыспен)

93 км - 42 км = 51 км (ағысқа қарсы)

№222. 100 кг магнитті теміртастан 72 кг темір алынады. Магнитті теміртастың қандай бөлігі темір?

№223. Теңдеуді шеш: