7


  • Учителю
  • Открытый урок по геометрии на тему 'Ұқсастық түрлендіруі' (9-сынып)

Открытый урок по геометрии на тему 'Ұқсастық түрлендіруі' (9-сынып)

Автор публикации:
Дата публикации:
Краткое описание:
предварительный просмотр материала

Қостанай қаласындағы №20 орта

мектептің математика пәнінің мұғалімі

Әмір Гүлбадан Сейілханқызы


Пән: Геометрия.


Сынып: 9


Сабақтың тақырыбы: Ұқсасатық түрлендіруі.Гомотетия.


Сабақтың мақсаты: Теориялық алған білімдерін есеп шығару барысында қолдану дағдысын ,біліктілігін қалыптастыру,теориялық білімді практикамен ұштастыру.


Тәрбиелік мақсаты: Мамандыққа бағдарлау,пәнге қызығушылығын арттыру.Білімді күнделікті өмірмен байланыстыру,табиғатта және техникада кездесетін ұқсасатық түрлендірулерін көре білуге үйрету.


Дамытушылық мақсаты: Ұқсастықтың қасиеттері мен анықтамасын өлшеу жұмыстарын жүргізу барысында қолдану дағдыларын жетілдіру,білімі мен біліктерін деңгейлі тапсырмалар орындау барысында қолдануға дағдыландыру,тақырып бойынша ең негізгісін анықтауға үйрету.


Сабақтың түрі: Кіріктірілген практикалық сабақ.

Пән аралық байланыс: Технология пәні,география,физика,ауыз әдебиеті


Сабақтың барысы: Кіріспе.(2 мин)

Математика сабағында,әсіресе геометрияда оның қолданбалы сипатын ұғыну маңызды.Теориялық білімдердің күнделікті өмірде қолданылуы қызықты,әрі өндірістегі еңбекпен танысуға,оны бағалай білуге мүмкіндік береді.Кәсіби мамандықтың қыр-сырын тануға,мамандыққа машықтануға үйретеді.Бүгінгі сабақта біз сіздермен бірігіп өлшеу жұмыстарын тиімді пайдалана отырып, тігіншілік мамандығының қыр-сырымен танысамыз, киімнің алғашқы пішімін іскерлікпен, шеберлікпен орындауды көзбен көреміз және орындаймыз.


Сабақтың көрнекілігі: Сызғыш, циркуль, калька қағазы немесе мата, қайшы, түрлі-түсті бор, мультипроектор.


Сабақтың

кезеңдері

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

1.Ұйымдастыру.

2 мин

а)Сәлемдесу,оқушыларды түгелдеу.

б)Психологиялық дайындық жаттығуы.

в)сыныпты 3 топқа бөлу,жетекшілер тағайындау

Сабаққа дайын болуы,оқу құралдарын дайындайды.

2.Тірек білімдерді еске түсіру арқылы сабақты өтуге дайындау.

Сұрақ-жауап әдісі.


5мин

а)Мультипроекторда жазылған ең өзектілерді тақырып бойынша көрсете отырып,сабақты актуальдау.

Сұрақтар:

-Жазықтықтағы фигураларды түрлендіру дегеніміз не?

-Оның негізгі түрлерін ата.

/ бұру, параллель көшіру,осьтік және центрлік симметрия/











-Ортақ қасиеті қандай?

(нүктелердің ара қашықтығы өзгер мейді)

-Бұдан басқа қандай түрлендіруді білесіңдер?

(ұқсастық түрлендіру мен гомотетия)



Анықтама: Жазықтықтағы әрбір Анүктесі үшін ОА сәулесінің бойында жататын және


ОА1: ОА=k

Шартын қанағаттандыратын А1 нүктесін А нүктесіне гомотетиялы нүкте деп атайды.Ал жазықтықтың бұл түрлендіруін гомотетия деп атайды. Мұнда О-гомотетия центрі, ал k- гомотетия коэффициенті (ұқсастық коэффициенті) деп аталады.

Гомотетиялы нүктелер бейнеленген мына суретте

ОА1= болғандықтан k= .

Егер Ф фигурасының әрбір нүктесі О нүктесіне қарағанда Ф1 фигурасына гомотетия болса, онда Ф фигурасы Ф1 фигурасына гомотетиялы деп аталады.


-Ортақ қасиеті қандай?

/нүктелердің ара қашықтығы өзгермейді/

-ұқсастық коэффиценті дегеніміз не?

k >О болуы керек.

k=1 болғанда нүктелердің ара қашықтықтары өзгермейді.

А1В1= k*АВ

k -ұқсастық коэффициенті

Оқушылар тірек білім бойынша кезекпен жауап береді.


Өмірмен байланысты мысалдар келтіреді.


Суреттер арқылы түрлендірудің қай түрге жататынын анықтайды.

Әрқайсысына жеке анықтамасын береді.


3.Білімдері мен шеберліктерін практикалық жағдайда қолдану.

17 мин


Топтарға практикалық тапсырмалар және орындау сипаттамалары таратылады.

1-топ.Кеуде қиығының өлшемін гомотетия түрлендіруі бойынша кішірейтуді орындау.

Практикалық тапсырма №1

Киімнің бір өңірі берілген. Гомотетияның көмегімен осы өлшемді кішірейту керек. Гомотетия коэффиценті k, гомотетия центрі О.

1-шарт: Гомотетия центрі геометриялық фигураның ішкі аймағында.

2-шарт: Өлшемді беретін негізгі нүктелерді тауып, оларды А,В,С,Д,Е,Ғ нүктелерімен белгіле.

3-шарт: Кішірейтілген өлшемді гомотетия түрлендіруін пайдаланып алыңдар.

4-шарт: Табыңдар: k=?.

2-топ.Көйлек жағасының қиындысын геометриялық салу бойынша орындау.

Практикалық тапсырма №2.

Жағаға арналған бөліктің қиық үлгісін салу.(«волана-спираль»)



Архимед спиралі туралы қосымша мәлімет беру.(пән мұғалімі)


Геометриялық салуды орындай отырып;

1-шарт: R=3,5см, шеңбер сыз. Ұзындығы L=2ПR1 болатын АД диаметрін сыз.

2-шарт: А нүктесін центр етіп, R2=2R1 тең жарты ышеңбер сыз.(Ол Д нүктесінен сағат тіліне қарсы бағытта) ҰзындығыL=2ПR2.-ге тең.

3-шарт: R3= 4R2 жарты шеңбер, т.б....

Жағаның ені 14см аспау керек.. Жағаның ұзындығы 133см.

4-шарт: Сызылғаг үлгіні қиып, спираль формалы жағаны көрсет.

Практикалық жұмыс №3

Көйлек жеңінің манжетінің пішімін қию.

Жеңнің төменгі жиегінің ұзындығын өлше. Бұл шеңбер ұзындығы L=2Пr, r-шеңбер радиусы r=, r=, онда П3,14.

Радиусы r=, центрі О1 шеңбер сызыңдар.

r1 =r+14см болатын радиусы r1 концентрлі екі шеңбер сызыңдар.Сонда екі шеңбердің О және О1центрлері сәйкес келулері керек.Сондықтан ол шеңберлер гомотетиялы,яғни ұқсас.14 см- шеңбер сақинасының ені.Концентрлі шеңбердегі сақинаны қиып, жең аузы волан-желбіршегін аламыз, ол соңында жең аузы жиегіне тігіледі

Практикалық жұмыс №4

3-топ.Үшбұрыштың ұқсастығын пайдаланып.аяқ жетпейтін қашықтықтағы мұнараның биіктігін табу.


Оқушылар тапсырмалары бойынша топпен жұмыс істейді де,әр топтан бір оқушыдан шығып жұмыстарын тақтада қорғайды.



Қосымша сұрақтарға жауап бере отырып,тапсырмалары бойынша сүйенген анықтамаларды,қасиеттері тұжырымдайды.



Ілікті шеңбер.(біріне - бірі жалғасатын шеңбер)


Жаға осы үлгімен сызылып дайын үлгі қалың сызықтар бойымен қиылады.


Жағаның және жеңнің дайын болған үлгісі.



Концентрлі екі шеңбер

4.Тақырып бойынша білімді тексеру.

10 мин

а)Екі нұсқамен тест таратылады.

(тестік тапсырмалар соңында берілген)

б)Тақтада карточкадан деңгейлік есептерді орындату.

№1.

QR=2 см, PPQR=11см, P1Q1+P1R1=?см

2. Бірде баласы әкесімен аулады қыдырып жүрді, алдында ғана жауған жаңбырдан аулада су жиналған болатын. Ауладағы мұнараның жиналған судың ортасында қалғанын көрген бала әкесінен-«Бұл мұнараның биіктігі қандай?» деп сұрады. Әкесі:- «Жарайды, біз бұл мұнараның ұзындығын жиналған жаңбыр суымен-ақ өлшейік. Мен өз бойымның биіктігін 180 см дейін. Ал көзімнің қандай биіктікте екенін анықтайық. Егер 170 см деп алсақ, қателеспеспіз. Ал менің қадамым 90см. Енді су сәулесінен мұнараның бейнесін толық көрінгенше жылжимын, сонда мен тұрған жер судан 3 қадам. Бұл судан мұнараға дейін 30 қадам. Ендеше мұнараның биіктігі қандай?»


Тесті орындайды.Өз ара тексереді.

Тақтадағы есепті түсіне отырып дәптерге жазады.


Суретті пайдаланып мұнараның биіктігін оқушылар есептейді.

5.Қорытындылау.

3 мин

а) (Өткен өмірден хат).

Б.з.б 4 ғасырда Милеттік Фалес ешқандай өлшеу құралдарынсыз АЛЫП ПИРАМИДАның биіктігін есептегені туралы аңыз әңгіме бар.Ол ұзын таяқ алып,оны жерге қадайды.Күн тас төбеге көтерілгенде таяқтың ұзындығы қанша болса,көлеңкесінің де ұзындығы сонша болған.Ал пирамиданың көлеңкесі қанша болса,көлеңкесінің де ұзындығы сонша болған.Міне,есептеулер ертеден-ақ ұқсастық қасиетімен жүргізілген.Осыны кім қалай түсінді, жауап беріңіздер

б)Сабақтағы жауап берген оқушылар-белсенді қатысқандар аталып,бағаланады.


Ойларын қорытып,бүгінгі сабақта не меңгергендерін ортаға салады.

6.Үйге тапсырма

3 мин

Тақырыпты қайталау.

Оқулықтан:№ 445,№447 есептер

Қосымша есеп:

Ағаш көлеңкесі- 10,2 м, Адамның бойы-1,7 м

Адамның көлеңкесі-2,5 м

Ағаштың биіктігі қанша?

Тақтаға тапсырмаларды жазады.


Күнделікке жазады.

7. Рефлексия

3 мин

Оқушылардың өтілген сабақтар бойынша пікірін талдау:

а)Бүгінгі сабақта не ұнады?

б)Тақырып бойынша не түсінікті болды?

в) Нені түсінбедің?

с) Сабақ қиын болды ма?

д) Әлде қызықты ма?

е) Практикада қолдануға дайынсың ба?

ж)Тігінші мамандығы туралы пікірің қандай?

Оқушылар сабақтан алған әсерлерін ортаға салады.

Қостанай қаласындағы «Большевичка» тігін цехы туралы қысқаша мағлұмат айтады.

Тігіншілік мамандығы туралы пікірін ортаға салу, мамандықтың қоғамдағы алатын орыны талдайды.

І- нұсқа.

1.Ромбының неше симметрия осі бар?

А.1 В.3

С.2 D.2;4

2.Параллелограмның неше симметрия центрі бар?

А.1 В.∞

С.2 D. жауабы өзге

3.В(4;-1) нүктесіне Ох - ке қатысты симметриялы В'нүктесінің координаталарын табыңдар.

А. В' (-4;-1) В. В' (4;1)

С. В' (-4;1) D. В' (4;-1)

4. х ' = x + m , у ' = у + 3 формуласымен берілген параллель көшіру кезінде А( 0;3) нүктесі А ' (-2 ; n) нүктесіне көшеді.m және n -ді табыңдар.

А.m=-2; B. m=2; n=17

C. m=2; n=3; D. m=0; n=3

5. AB=2cm,CD=6cm,AB||CD.AB және CD кесінділері гомотетиялы бола ма?

A.болады B.болады,әрі болмайды

C. болмайды D.жауабы өзге

6.∆ ABC ~∆ A1B1 C1,< A=45 ,< B=35 ,

A.80 B.90

C.100 D.110

7.AD- ∆ABC үшбұрышының биссектриясасы.AB=7 cm,AC=8cm,DC=4 cm.BC-ны табыңдар.

A.60/7 см B59/7 см.

C.58/7 см D.57/7 см

8.∆MNP ~ M1N1P1 және тең бүйірлі үшбұрыштар.<�������

���������

���������


�����������

�������������������������������

����������

������������������

�����������������������������

�����

�������

������������������������������������������������������������������

������������

�����������

����������������������������������������������������������������������

��;n=4 В.m=-3;n=2

C.m=3;n=2 D.m=-3;n= -2

5.PQ=5см, RT=12см,PQ║RT.PQ және RT кесінділері гомотетиялы бола ма?

А.болады В.болады,болмайды

С.болмайды D.жауабы өзге

6.∆АВС ~ ∆ А1В1С1,< А=480,< В=360,< В1=360.< С1-ді табыңдар.

А.960 В.940

С.920 D.900

7. МК- ∆ MNP-ның биссекриясасы.MN=5см,МР=6см,NK=2,5см. NP-ны табыңдар.

А.5,5см В.6см

С.6,5см D.7 см

8.∆ MNP ~ M1N1P1,< М=320, < N=480, < N1=480 < P1-ді табыңдар.

А.700; В.800;

С.900; D.10

Өткізілген сабақты талдау.

Мұғалімнің аты-жөні: Әмір Гулбадан Сейілханқызы.

Тақырыбы: Ұқсастық түрлендіруі. Гомотетия.

1.Сабақтың алдына қойылған негізгі міндеттер:

А) Білімдік. Сабақтың өту барысында оқушылардың пән бойынша білімдерінің негізін қалау,теориялық алған білімді іс-жүзінде іскерлікпен қолдана білуін қамтамасыз ету.Сол себепті практикалық тапсырмалар орындатуға басты назар аударылып отыр. Олар анықтамалар мен тұжырымдамалар, теоремалар мен формулаларды нақты түрде қолданады, орындайды, нәтижесін көреді, есептеу дағдысы жетілдіріледі.

Б) Дамытушылық. Сабақтың өту үрдісі геометрия пәнінің өміршеңдігі мен оның қолданбалылығына, өз бетінше теориялық білімді жүйелеп, өндірісте есептеулерді жүргізуді үйрету.

В) Тәрбиелік. Математика сабағы, әсіресе геометрия пәнінің қолданбалы сипатқа ие екені өте маңызды. Оқушыларға күнделікті өмірде оны қалай қолданатынымыз, қай кезде қолданатынымыз қызықтырады. Сондықтан сабақты геомериялық салуларды орындай отырып, тігінші мамандығында ерекше орын алатынын көрсету. Келтірілген практикалық тапсырмаларды орындай отырып мамандық туралы түсінік алады, еңбек адамдарын құрметтеуді біледі, мамандықты сүйеді.

Оқушылардың әрекетін ұйымдастыру сабақтың оқыту, дамыту және тәрбиелеу мақсаттарына сәйкес болды. Осы пәнге қызығушылғын қалыптасты. Геометриядан алған білімдерін қайталуға, сызба жұмыстарын жүргізуге , нақты өлшемдерді алу үшін ұқыптылыққа, жауапты түрде қарай білуге дағдыланды.

2. Осы міндеттердің орындалу барысы сабақ үрдісінде жоспарланған бойынша өзгермей,жүйелі түрде жүзеге асты.

3.Сабақта қолданылған әдіс-тәсілдер; Кіріктірілген сабақ түрінде ұйымдастырылып отыр. Біріншіден 9-сыныптағы оқушылар негізгі мектеп бітірушілер болып табылады, сол себепті ары қарай 10-сыныпты жалғастырмай кәсіптік мамандық беретін арнайы оқу орынына барғысы келетіндер болады. Осы себептен сыныптың ерекшелігі мен ондағы оқушылардың жас ерекшелігі ескерілсе, екіншіден мамандыққа баулу жұмыстары пәндік сабақта жүзеге асып отыр.

А) Осы тұрғыдан алып қарағанда сабақты өткізуде сыныптың мүмкіндік деңгейі, оқушылардың көңіл-күйі және сабаққа әзірлігі есепке алынды.

4. Сабақ кезеңдерінде уақыт бөлінді, ол өз жоспарым бойынша орындалды.

Сабақты жалпы бағалау

1. Оқушылар сабақта белсенді түрде жұмыс істеді, әр кезеңде қызығушылық басым болды.

2. Практикалық тапсырмалар орындау арқылы шығармашылықпен жұмыс істеуге жағдай туғызылды.

3.Тұтастай сыныпта және жекеленген оқушыларда қиындықтар туындады?

4.Балалармен жұмыс істеу барысында өз сабағыма қанағаттандым.

5.Сабақтың қарқыны белсенді болды, оқушылардың қызығушылығы сабақтың өн бойында сақталды.




 
 
X

Чтобы скачать данный файл, порекомендуйте его своим друзьям в любой соц. сети.

После этого кнопка ЗАГРУЗКИ станет активной!

Кнопки рекомендации:

загрузить материал