Учителю
«Теңдеудің шексіз әлемі». сабақ жоспары 6 сынып

«Теңдеудің шексіз әлемі». сабақ жоспары 6 сынып

Автор публикации: Кулумбетова Г.А.

Дата публикации: 16.10.2015

Краткое описание:

предварительный просмотр материала

Кулумбетова Гульбарам Аркабаевна

Астана қаласы, №38 мектеп-лицей, математика пәні мұғалімі

Математикадан ашық сабақ. 6 сынып «Теңдеудің шексіз әлемі».

«Маған бар уақытымды саясат пен теңдеуге тең бөлуіме

тура келеді. Бірақ, меніңше теңдеудің маңызы көбірек,

себебі бір саясат өмірдің сол кезеңіне ғана жарайды,

ал теңдеу мәңгі-бақи, қолданысы шексіз ».

Альберт Эйнштейн.

Сабақтың мақсаты келесі міндеттерді шешу болып табылады:

- білімділік: оқушылардың тақырып бойынша білімдерін қорытындылау, білім-білік дағдыларын тексеру, теңдеу шешуде ережелерді пайдалану.

- дамытушылық: пәнаралық байланыс арқылы математика сабағына қызығушылықтарын, логикалық ойлау қабілеттерін дамыту .

- тәрбиелілік: сабақ барысында әртүрлі тапсырмаларды орындауда өз бетімен жұмыс жасау дағдыландыру, тек өзінің біліміне ғана емес, сонымен қатар топ жетістігіне деген жауапкершілік деңгейін жоғарылату.

Қажетті заттар :

Тапсырмалармен үлестірмелі қағаздар:

/тест - деңгейлік 1-4 нұсқада, шығармашылық жұмыс есептері/1-2нұсқада/, жұп сандар мен тақ сандар жазылған қағаздар/топқа бөлу үшін/, үй тапсырмасы,жауаптер кестесі/, презентация, интерактивтік тақта,

оқушылардың белсенділігін бақылап отыратын арнайы кесте тақтада ұяшықтарымен-стикер жабыстыру,

санына қарай жетон беру/20 жетон/, нақыл сөздер, шексіз жиынды бейнелейтін мысал-суреттер/құстар,шарлар,гүлдер,жануарлар,мұражайлар,т.с.с

Сабақ жоспары /кезеңдер мен уақыт өлшемдері/

Кіріспе - мұғалімнің бастау сөзі; 3 мин; /I-II/
Ауызша есептеу, ережелерді қайталау; 5 мин; /III/
Өзін-өзі тексеру - есептер шығару арқылы қайталау, бекіту. Пәнаралық байланыс арқылы аталған тақырыптың маңыздылығын түсіндіру 11 минут;
Сергіту кезеңі; 1 мин
Жұппен шығармашылық жұмыс.8 мин.
Білім-білктерін тексеру. Тест жұмысы. Оқушылардың бағалау. 10 мин
Қосымша /тарихқа шолу,ойлан,тап есебі, модулі бар теңдеу/;
Үй тапсырмасы - 1 мин;
Сабақты қорытындылау - 1 мин;

Сабақ барысы. I. Ұйымдастырушылық кезеңі

- сабаққа дайындық; - оқушылар үстелдерге орналасады. - сабақтың тақырыбын және мақсатын хабарлау;

Мұғалім сөзі: Ұлы оқымысты Альберт Эйнштейн былай деген екен: «Маған бар уақытымды саясат пен теңдеуге тең бөлуіме тура келеді. Бірақ, меніңше теңдеудің маңызы көбірек, себебі бір саясат өмірдің сол кезеңіне ғана жарайды, ал теңдеу мәңгі-бақи , қолданысы шексіз». Сондықтан, бүгінгі сабақ «Теңдеудің шексіз әлемі » деп аталады. Сабақ барысында теңдеу тақырыбы бойынша білімдеріңді қорытындылап және көрсетулерің қажет. Дәптерге бүгінгі күнді және сабақ тақырыбын жазып қойыңдар.

II. Ауызша есептеу, ережелерді қайталау

№ 1

III. Өзін-өзі тексеру - есептер шығару арқылы қайталау, бекіту.

Пәнаралық байланыс арқылы аталған тақырыптың маңыздылығын түсіндіру

А КЕЗЕҢІ

Кім жылдам?

Кейбір көбелектер құстар сияқты қыстауға кетеді. Солтүстік Америкадан оңтүстік Америкаға ұшып кету үшін үш мың км-ден астам арақашықтықты өткереді. Осы көбелектердің атын тап. Ол үшін мына теңдеуді шеш. Дөңгелектерге сәйкес әріптерді жазып шық.

Жауап: Монарх. Жүздеген, мыңдаған санымен бұл көбелектер ағашта алуан түрлі әдемі, көркем гүлдер не жапырақтар құрастырады.

В КЕЗЕҢІ

№1

№2 Оқушы ұқсас қосылғыштарды біріктіруді орындап, сосын теңдеудің сол жағында «+», «-» таңбаларын өшіріп тастапты. Тексеріп, орнына келтір.

жауаптар:

№3

- Теңдеудің сол жағында қандай қосылғыштар жинақталған?

Оқушылар: Теңдеудің сол жағында ұқсас қосылғыштар жинақталған.

- Берілген теңдеуді шешу үшін алдымен не істеу керек?

Оқушылар: Ұқсас қосылғыштарды біріктіру.

№4

- Жақшаны ашуда қандай заңдылықтарды қолдандыңдар?

Оқушылар: Қосу мен азайтуға қатысты үлестірімділіу заңы.

- Егер жақша алдында «+» таңбасы болса , нәтижесі қалай болады?

Оқушылар: Егер жақша алдында «+» таңбасы болса, таңба мен жақшаны алып тастап, ішіндегі қосылғыштарды өз таңбасын өзгертпей жазып шығамыз.

- Егер жақша алдында «-» таңбасы болса , нәтижесі қалай болады?

Оқушылар: Егер жақша алдында «+» таңбасы болса, таңба мен жақшаны алып тастап, ішіндегі қосылғыштарды өз таңбасын өзгертіп /қарама-қарсы таңбамен/ жазып шығамыз.

№5 Келесі теңдеуді қандай әдіспен шешуге болады?

Оқушылар: Теңдеудің бір жағынан екінші жағына қосылғыштарды көшіру арқылы.

- Теңдеудің бір жағынан екінші жағына қосылғыштарды қандай таңбамен көшіру керек?

Оқушылар: Теңдеудің бір жағынан екінші жағына қосылғыштарды қарама-қарсы таңбамен көшіреміз.

СЕРГІТУ Қаламдарыңды қойыңдар, кішкене демалайық.

«Көз»

Көздеріңді жұмыңдар.

Көздеріңді ашыңдар.

Жыпылықтатыңдыр.....

Көздеріңді ашыңдар.

«Ұзын тұмсық»

Мұрындарыңның ұшына қараңдар.

Үстелдегі оқулықтарыңа қараңдар.

Терезеге, алысқа көз салыңдар...

- Сабақты жалғастырайық.

С КЕЗЕҢІ

Шығармашылық жұмыс. Жауабы: Ерекше белгілер: дөңгелек бетті, көгілдір көзді, бұйра қоңыр шашты, тік ұзын мұрынды, жіңішке ерінді, қара мұрты бар. Дұрыс шығарған осындай жауап алыну

керек.

1 нұсқа. Белгілер:

Бет пішімі: Теңдеуді шеш: х+4-3=2х;

а) 10,7; сопақ в) 5,79; ұзынша

б) 1; дөңгелек г) 1,3; ат жақты

Көз түсі:

Теңдеуді шеш: 6-4у-1=у+3.

а) 20,4 - жасыл; в) -0,4 - көгілдір;

б) 16,1 - қой көзді; г)15,4 - қара.

шашы:

Теңдеуді шеш: 3х-4+2х=6+2х-4.

а) 1,1; тік,қара в) 2,9; тақыр

б) 2; бұйра, қоңыр г) 11,9;бұйра,қара

мұрын пішімі:

Теңдеуді шеш: 1,5х - 1,15 = 1,1.

а) х = 2,25; картоп тәрізді в) х = 2,16; қырлы

б) х = 0,75; үлкен г) х = 1,5; ұзын, тік

ерні:

Теңдеуді шеш: 2,7у + 5,31у - 2,81у - 2,6 = 0.

а) у = 2; бантик в) у = 5; толықша

б) у = 0,5; жіңішке г) у = 2,5; жиектері иілген

Ерекше белгілер:

Бір санды 2,5 есе үлкейтті, сосын берілген санның жартысын алып тастады, нәтижесінде берілген саннан 1,99-ға көп сан шықты. Берілген санды тап.

а) 2; ашық түсті мұрт

в) 1,4; кішкене қара мең

б) 7,96; сол жағында қалы/меңі/ бар

г) 1,99; қара мұрт

2 нұсқа Белгілер:

Бет пішімі: Теңдеуді шеш: 7-3а+4а-9=0.

а) 10,7; сопақ в) 5,79; ұзынша

б) 2; дөңгелек г) 1,3; ат жақты

Көз түсі:

Теңдеуді шеш: 9х-3+5=х+3х.

а) 20,4 - жасыл; в) -0,4 - көгілдір

б) 16,1 - қоңыр; г)15,4 - қара.

шашы:

Теңдеуді шеш: 8,6х-3,7=7,6х-5.

а) 1,1; тік,қара в) 2,9; тақыр

б) -1,3; бұйра, қоңыр г) 11,9; бұйра,қара

мұрын пішімі:

Теңдеуді шеш: -7-4х=-7х+5.

а) х = 2,25; картоп тәрізді в) х = 2,16; қырлы

б) х = 0,75; үлкен г) х = 4; ұзын, тік

ерні:

Теңдеуді шеш: 50-7у-16=3у-16.

а) у = 2; бантик в) у = 5; толықша

б) у = 5; жіңішке г) у = 2,5; жиектері иілген

Ерекше белгілер:

Бір санды 35 есе үлкейтті, сосын берілген санның жартысын алып тастады, нәтижесінде берілген саннан 2,98-ге көп сан шықты. Берілген санды тап.

а) 2; ашық түсті мұрт

б) 7,96; сол жағында қалы/меңі/ бар

в) 1,4; кішкене қара мең

г) 1,49; қара мұрт

Д КЕЗЕҢІ

«Ауа райын болжаушы құстар». Әлемде жазғы уақытта ауа райын қатесіз болжайтын құстар бар екен. Бұл құстардың атауы мысалда жасырылған Теңдеуді шешіңдер. Жауапты әріптермен алмастырсаңдар осы құстардың атауын білесіңдер.

IV. Білімдерін тексеру, бағалау. Тест жұмысы. /деңгейлік/

Теңдеуді шешу тақырыбын кім қаншалықты түсінгенін анықтайық. Үстелдеріңде тапсырмалар жатыр. Жауабын кестеге толтырыңдар. Бірің біліміңді тақтада көрсетуіңе болады. Жауаптар:

№

А1

А2

А3

В1

В2

В3

С1

С2

С3

1 нұсқа.

2 нұсқа.

3 нұсқа.

4 нұсқа.

1 нұсқа.

Теңдеуді шешіңдер:

А1. 9х=-180; 1) 20; 2) -20; 3) 3; 4) -2.

А2. -12+5а=8; 1) 4; 2) -4; 3) 0,8; 4) 2.

А3. 4у+3у=14; 1) 14; 2) -7; 3) 2; 4) 7.

В1. 3(х+5)=х-3; 1) 9; 2) -9; 3) 3; 4) 4.

В2. 5х-6+х=24; 1) 10; 2) 6; 3) -6; 4) 5.

В3. -(4х-2)=-6; 1) 2; 2) -2; 3) 4; 4) 8.

С1. (х-2,5)(х+7)=0; 1) 2,5; -7; 2) -2,5; 7;

3) -2,5; -7; 4) 2,5 ; 7.

С2. 1) 0; 2) 8; 3) 7; 4) -7.

С3. 1) -10; 4; 2) 10; -4; 3) 3; 7;4) -3; 4.

2 нұсқа.

Теңдеуді шешіңдер:

А1. 49:с=-7. 1) 7; 2) 1; 3) -7; 4) 2.

А2. -15+3а=9; 1) -3; 2) 8; 3) 2; 4) -2.

А3. 4у+5у=18; 1) 2; 2) -2; 3) 9; 4) 3.

В1. 2(х-3)=х+4; 1) 3; 2) -2; 3) 0,3; 4) 10.

В2. 4х+х-7=8; 1) -3; 2) 4; 3) 3; 4) 0,2.

В3. -(7у-4)=-17; 1) 0,4; 2) -3; 3) 3; 4) -5.

С1. (у-0,2)(у+8)=0; 1) -0,2; 8; 2) 0,2; -8;

3) 0; -8; 4) 0,2; 0.

С2. 1) 20; 2) 0; 3) ; 4) -21.

С3. 1) 14;- 4; 2) -14; 4;

3) 14; 4; 4) 5; 3.

4 нұсқа

Теңдеуді шешіңдер:

А1. 56:к=-8;

1) 7; 2) 8; 3) -9; 4) -7.

А2. -9+4а=7;

1) 4; 2) -4; 3) -2; 4) 0,5.

А3 5к+к=30;

1) -5; 2) 6; 3) 5; 4) -6.

В1. 5(у-1)=у+23;

1) -1; 2) 7; 3) 18 ; 4) -7.

В2. 2х-9+2х=15;

1) -3; 2) 6; 3) 3; 4) 1,5.

В3. -(8х+1)=-25;

1) 3; 2) -3; 3) 1; 4) -4.

С1. (а-1,3)(а+10)=0;

1) -1,3; 10; 2) 1,3; 10;

3) -1,3; -10; 4) 1,3; -10.

С2.

1) 0; 2) -28; 3) 2; 4) 1.

С3.

1) -19; 1; 2) -19; -1;

3) 19; -1; 4) 19;1

3 нұсқа

Теңдеуді шешіңдер:

А1. 8у=-240;

1) -30; 2) 30; 3) -3; 4) 3.

А2. -10+2а=16;

1) 3; 2) -13; 3) -3; 4) 13.

А3. 2х+6х=32;

1) 4; 2) -4; 3) 5; 4) -5.

В1. 6(х-2)=х+8;

1) -5; 2) 4; 3) 3; 4) -4.

В2. 3х+3-х=7;

1) 2; 2) -2; 3) -5; 4) 5.

В3. -(5у-3)=-2;

1) -1; 2) 3; 3) 1; 4) 2.

С1. (к-1,7)(к+9)=0;

1) 9; 1,7; 2) -1,7; 9;

3) 1,7; -9; 4) -9;-1,7.

С2.

1) 1,5; 2) -3,2; 3) 3,2; 4) -1,5

С3.

1) 12; -4; 2) -12; -4;

3) 12; 4; 4) -12; 4.

- Өздеріңе болжанған бағаны қойыңдар . Кімде қандай баға «5», «4», «3», «2».

- Жарайсыңдар.

V. қосымша

Теңдеудің пайда болу тарихына шолу . (экранда Франсуа Виеттің суреті).

Қазіргі әріптік таңбалау теңдеуді жазудың ұзақ тарихи дамуының нәтижесінен пайда болды. Келесі үш кезеңді атап өтуге болады:

а) теңдеуді сөзбен жазу; б) сөздерді қысқаша түрінде және белгілеуге қолданған арнайы әріптер арқылы жазу; в) таңбалық жазу

Француздің оқымыстысы Франсуа Виет (1540-1603), өзіне дейінгі қолданылған таңбаларды негізге ала отырып, есептерде белгісіз шамаларды бір әріптермен, белгілі шамаларды басқа әріптермен белгіледі. Алгебралық таңбалау Декарт, Ньютон, Эйлер және басқа оқымыстылардың еңбектерінде кездескен. Бірыңғай таңбалау математиканың дамуының жылдамдығына әсерін тигізді

№1 «Ойлан, тап». Біздің планетада мыңдаған алуан түрлі құстар мен жануарлар өмір сүреді. Келесі теңдеуді дұрыс шеше отырап, нәтижесінде сондай бірәдемі құстардың бірінің атауын оқисыңдар.

Мұғалім: Бұл құстар топпен жүргенді ұнатады. Сондықтан тобырмен өмір сүреді. Пингвиндерді Оңтүстік жер шары жағалауында, Австралия, Жаңа Зеландия, Америка тіпті Африкада көруге болады.

Берілген теңдеуге мұқият қарап шығыңдар:

- Жоғарыдағы теңдеулерден қандай айырмашылығы бар?

Оқушылар: Бұл теңдеулер модульмен берілген.

- Модульмен берілген теңдеулерді қалай шешуге болады? Теңдеуді шешуді қандай ұғымдар, ережелер қажет болады?

Оқушылар: Модуль деген не? Модульдің анықтамасы.

- Модуль деген не , еске түсірейік.

Оқушылар: Санның модулі деп санақ басынан бастап А(а) нүктесіне дейінгі арақашықтық.

Мысалы: шешімі жоқ

Теңдеуге қайтып оралайық та, оны дәптерге шығарайық. Кім тақтаға шығарғысы келеді?

Жауап: 1) 4 және -4; 2) 5және 1; 3) шешімі жоқ

Үй тапсырмасы. Теңдеуді шешіп, кестені толтыр.Жауабын келесі сабақта айтасыңдар

-0,6

-0,25

800

1,5

124

жауап: Сәтбаев - әсем қалам.

VIII. Сабақтың қорытындысы

Теңдеудің түрлері әлемде шексіз көп. Біз бүгін кейбірін ғана қарастырдық. Алдағыда тағы да басқа түрлерімен танысатын боламыз.

Мысалы:

«Көмегі арқылы теңдеудің

Небір мәселені шешті ол:

Ыстықты да болжады, тасқынды да.

Шынымен, оның танымы - тамаша!»

⇧

⇩