Ашық сабақ . 6-сынып

Тақырыбы: « Тіл- аса қадірлеп ұстайтын байлығымыз»

Мақсаты: Оқушыларға ана тілін білудің маңызын

түсіндіру. Ана тілі туралы жазылған ақындардың

өлеңдерін мәнерлеп оқи білуге дағдыландыру.

Туған ана тілін сүйіп, оны құрметтеуге тәрбиелеу.

Көрнекілігі: 1. Бес арыстың портреті.

2. қанатты сөздер жазылған плакаттар: «Ана тілі жоқ жерде ұлт жоқ.

Мұғалім: Халықтың тәуелсіздігінің ең басты белгісі оның ана тілі, ұлттық мәдениеті. Өзінің ана тілі, ұлттық мәдениеті жоқ ел - өз алдына мемлекет болып өмір сүре алмайды.Дүниедегі барлық халық тәуелсіздікке ұлттық қадір - қасиетін, мәдениетін, ана тілін сақтап қалу үшін ұмтылады.Сондықтан кез келген мемлекет өзінің территориялық салт - дәстүрін, ана тілін айрықша қорғайды. Ал біздің Қазақстан Республикасында ана тілі - қазақ тіліне мемлекеттік статус берілген. Ал, Қазақстан тәуелсіз ел болып қалсын десек, онда ең алдымен ана тілін дамытуға күш салғанымыз жөн. Ана тілін дамыту, қорғау дегеніміз біз өз ана тілімізде таза сөйлеуіміз керек және оны жақсы біліп, туған анамыздай сүюіміз керек. Мемлекеттік әнұран орындалады.

Тіл дегеніміз-

Жанерке: Халықтың тарихта қалуы тіліне байланысты. Тіл -халықтың жаны, сәні, тұтастай кескін-келбеті, болмысы.

Адамдық мұратка жеткізетін ана тілі мен ата дәстүрі. Біздің осындай халықтық қасиетті мұрамыз -ана тіліміз!

Қазақ тілі - дүние жүзіндегі ең бай, беделді де, бейнелі тілдердің бірі.

Өткірдің жүзі,

Кестенің бізі,

Өрнегін сендей сала алмас, - деп ұлы Абай атамыз таңырқап тағзым еткен де осы қасиетті тіліміз.

Ана тілі халық өсіп, өркендесе дамиды да, халық жоғалса құриды.

Аружан: Қазақстан - ұлан-байтақ мемлекет. Өз бауырына 100-ден аса ұлттарды сыйғызып отыр. Олар Қазақстан Республикасының Ата заңы бойынша тең құқықты, тәуелсіз адамдар.

Әр халық өз тілінде сөйлеуге, оқуға құқығы бар. Сол халықтармен достықта, бірлікте өмір сүрейік.

Қазақ тілі - қазақ халқының ана тілі. Қазақ тілі - қазақ халқы үшін әдебиет, мәдениет, ғылым мен білім, оқу - ағарту тілі.

Әнел: Қазақстан Республикасының Жоғары Кеңесі қабылдаған Қазақстанның Тіл туралы заңына сәйкес қазақ тіліне мемлекеттік мәртебе 1989 жылдың қазан айында берілді.

«Еліміз тәуелсіздік алғаннан кейін 1997 жылы 11 шілдеде Қазақстан Республикасының Парламенті «Тіл туралы» жаңа заңын қабылдады. «2007 жылы - мемлекеттік тіл жылы» деп жарияланды.

Толғанай. 22 қыркүйек - Қазахстан Республикасы халықтарының тілдер мерекесі. Ең алдымен, бұл барша елге ортақ жалпы халықтық мереке, барлық ұлт өкілдеріне көрсетілген құрмет.

Қазақстанда 100-ден астам ұлт өкілдері тұрады, әрбір ұлттың ең үлкен, ең негізгі анасы туған тілі болып саналады.

Ана тілі - әрбір ұлттың, ұлыстың мақтанышы, көзінің қарашығындай көретін қазынасы, асыл мұрасы.

Зейнеп. Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан халкына Жолдауында «Қазақстан бүкіл әлемде халқы үш тілді пайдаланатын мәдениетті ел ретінде танылуға тиіс. Бұлар: қазақ тілі - мемлекеттік тіл, орыс тілі - ұлтаралық қатынас тілі және ағылшын тілі - жаһандық экономикаға ойдағыдай кірігу тілі» делінген. Тек қазақ жұрты ғана емес, барша қазақстандықтар осы үш тілді өзара ұштастырып, өз орнымен қолдана білулері қажет.

Соның ішінде, ен алдымен ел егемендігінің көрінісі, құндылығының бірі болып саналатын мемлекеттік тілді - қазақ тілін меңгеру - баршамыздың міндетіміз.

Мұғалім : Әсем әуенді қабыл алыңыз.

Хор: Анамның тілі

Ануар

Тағдырыңды тамырсыздың індетінен қалқала!

Әр адамда өз анасынан басқа

Жебеп жүрер, демеп жүрер арқада

Болуы керек құдіретті төрт ана:

Туған жері - түп қазығы, айбынды

Туған тілі - сатылмайтын байлығы

Туған дәстүр салт - санасы - тірегі,

Қадамыңа шуақ шашар үнемі.

Және туған тарихи еске алуғақаншама

Ауыр әрі қасіретті болса да.

Төрт анаға әнін жалғай алмаған

Пенделердің басы қайда қалмаған

Төрт анасын қорғамаған халықтың

Ешқашан да бақ жұлдызы жанбаған

Қасиетті бұл төрт ана - тағдырыңның тынысы

Төрт ана үшін болған күрес - күрестердің ұлысы.

Аружан

Ана тілім, дана тілім - бақытым

Қазақ тілін білу менің парызым.

Тілім менің ұмытылмас тірлігім,

Кім біледі тіліміздің тағдырын.

Алаңдатты тіл тағдыры бүгінде,

Сен болмасан болар ертең күнім не?

Қазақ тілін сүйемін мен жаныммен

Қазақ болып қалу үшін түбінде.

Қазақ тілім бас иемін мен саған

Тілге деген болу керек кең талғам.

Мемлекеттік тілімізді сыйласақ,

Қазақ тілі біздер үшін жаралған.

Әнел

Тіліміздің тарихы бар қол жетпес,

Айтсаң оның тарихына сөз жетпес.

Өткеніне тіліміздің көз жүгіртсек,

Тіліміздің тарихы бар сан жетпес.

Тіл деген қасиетті ұғым екен,

Қазақ тілі жырлайтұғын жырым екен,

Ұмытпайық тілімізді ешқашан.

Қасиетін сақтайтұғын сырым екен.

Тілім саған әрқашан да бас иемін,

Бар ғой сенің бойында қасиетің,

Тіліміз деп әрқашан мақтан тұтқан,

Ұмытпайық бабалардың өсиетін.

Жанерке

Қуан далам!Қуанатын күн бүгін!

Серпіп таста,мұңды жүрек түндігін!

Тіл туралы Заңым енді күшінде,

Паш еткендей кескен жаңа кіндігін!

Қуан бабам!Қуанатын күн бүгін!

Халық жауы атандың-ау сол үшін,

Ғұмырыңды құрбан етіп жолында ар.

Зейнеп

Қуан анам!Ұстазыңнан сүйініп,

Сәтіңде көп кеткен кейде түңіліп.

Ақ сүтіңмен бойға біткен тіліңді

Пір тұтамын мен алдыңда иіліп.

Қуан балам!Туған тілдің киесі

Жебер сені болғаныңа иесі.

Тек мұнымен бітпейтінін ұғып өс,

Дүниеде тіршіліктің күресі.



Толғанай

Мұғалім:

Туып өскен Торғайдың даласында

Қайран елі-қазағы санасында,

Тілі үшін жазықсыз жапа шеккен

Арысың кім, ойланбай табасың ба?

Оқушылар:Ыбырай Алтынсарин:

Мұғалім: Ыбырай Алтынсарин туралы не білеміз? Оқушылар өз білгендерін ортаға салады.

Мұғалім:

Елім деп,тек алып соққан жүрегі

Ахметтей ағасына іні еді.

Қазақ тілін терең зерттеп, танытқан.

Ғұламаның есімін кім біледі?

Оқушылар: Ахмет Байтұрсынов

Мұғалім : Ахмет Байтұрсынов туралы не білеміз? Оқушылар өз пікірлерін ортаға салады.Ал қазақтың мақал-мәтеліне сөз берелік.

Мақал - мәтелдер сайысы:

1-топқа Зейнеп,Жанерке, Ануар

1.Тіл тас жарады, тас жармаса ... (бас жарады).

2.Дәлелсіз сөз ... (желмен тең).

3.Ине көзінен сынады, ... (шешен сөзінен сынады).

4.Піл көтермегенді, ... (тіл көтереді).

5.Сөз тапқанға ... (қолқа жоқ).

6.Жеті жұрттың тілін біл, (жеті түрлі ілім біл).

7.Шебердің қолы ортақ, ...(шешеннің тілі ортақ).

2-топқа Әнел, Аружан, Толғанай

1.Бал тамған тілден ... (у тамған).

2.Тауды,тасты жел бұзар, ...(адамзатты сөз бұзар).

3.Жақсы сөз ... (жарым ырыс).

4.Жақсы байқап сөйлер, ... (жаман шайқап сөйлер).

5.Тіл қылыштан ...(өткір).

6.Ана сүті бой өсіреді, ана тілі ...(ой өсіреді).

7.Жыланның уы тісінде, адамның уы ...(тілінде).

Қорытынды:

Бүгінгі ашық тәрбие сағатымыз аяқталды.