Внеклассное мероприятие на тему Моя гордость - моя Казань

ГБОУ «Заинская школа №9»

Внеклассное мероприятие

Мероприятие подготовила и провила:

учитель дефектологи

I квалификационной категории

Ахметзянова Р.В.

ТАТАРСТАН БАШКАЛАСЫ БУЕНЧА СӘЯХӘТ

ПУТЕШЕСТВИЕ ПО СТОЛИЦЕ ТАТАРСТАНА

Цель мероприятия:

1. Учить детей фантазировать, импровизировать, развивать творческие и художественные умения.

2. Развивать организаторские навыки, умения обсуждать проблемы сообща, принимать коллективные решения.

3. Воспитывать у учащихся уважительное отношение к истории столицы Татарстана.

Предварительная подготовка : листы бумаги, ручки, карандаши, благодарственнные письма, грамоты, призы, шары на каждого ученика, класс разбивается на творческие группы, им даются задания:

Ход мероприятия.

(Слайд 1 с видом Казани)

Тукталыш 1 Остановка 1(Слайд 2)

КАЗАН ГАЕПЛЕМЕ?

ВИНОВАТ ЛИ КОТЕЛ?

Ведущий 1:

Казан кайчандыр чик буе крепосте булган. Борынгы заманда "каз ан" сүзләре чикне, чик буен аңлаткан.

Бер риваятьтә болай сөйләнелә:

Хан кызына әмер бирде:

- Кызым, сүзем тыңла, - диде, -

Менә бу алтын казанны

Су буена син илт инде.

Алтын казан авыр иде,

Сылукайның кулы талды.

Елга ярына җиткәч кенә

Суга төшеп ул югалды.

Ведущий 2:

Когда-то Казань была пограничной крепостью. В древности слова «каз ан» означали начало границы, пограничье.

Одна из легенд гласит:

Повелел своей дочери хан:

«К той реке снеси ты казан,

Не простой тот казан, золотой,

Ты держи его верной рукой…»

И красавица к речке сбежала,

Крепко-накрепко пальчики сжала.

Но слишком тяжел был котел,

Миг - из рук и под воду ушел.

Вопрос:

• Риваять буенча, казан төшеп киткән елга ничек атала?

Как называется река, в которую, по преданию, упал котел?

Тукталыш 2 Остановка 2 (Слайд 3)

КУРКЫНЫЧ ЕЛАННЫ НИЧЕК ҖИҢГӘННӘР

КАК ПОБЕДИЛИ ЛЮТОГО ЗМЕЯ

Ведущий 1:

• Казан туграсын игътибар белән кара әле. Анда нәрсә сурәтләнгән? Син ничек уйлыйсың, ни өчен?

Внимательно рассмотри герб Казани. Кто на нем изображен?. Подумай, почему?

...Идел буеның матурлыгына сокланып йөргәннән соң, Сәен патша шушында шәhәргә нигез салырга уйлый.

...Шунда кинәт күк караңгылана, җир селкенә башлый. Куркыныч аңдаhа кешеләр өстөнә ташлана. Аңа ияреп башкалары да ояларыннан чыгалар. Каяндыр батыр егет пәйда була да, еланнарны сихерле түгәрәк эчендә калдырып, тирә - ягына чыбык - чабык өеп, ут төртеп, ут төртеп яндыра.

Бу, әлбәттә, риваятҗ кенә. Ә менә элек Кремль калкулыгында еланнарның күп булуы - чып - чын дөреслек.

Ведущий 2:

...Любуясь на Волгу с прибрежных вершин, Чудо - город построить решил царь Саин.

...Задрожала земля, небосвод потемнел:

Аждаха - лютый змей на людей налетел.

С ним другие ползли, смерть и ужас несли.

Тут нашелся батыр удалой,

Змея он обвел чертой колдовской,

Тростником тот круг обложил,

Вмиг поджег и разом спалил.

Это, конечно, легенда. Но то, что на Кремлевском холме было много змей, - это сущая правда.

Тукталыш 3 Остановка 3 (Слайд 4)

ТАШ ӘКИЯТ

КАМЕННАЯ СКАЗКА

СИН БЕЛӘСЕҢМЕ:

Ведущий 1:

- Кремльнең төп манарасы Спас икәнен;

- исеме кайчандыр аның янында торган Спас чиркәве исеменнән алынганын;

- кайчандыр әлеге манараны тик торучы телләре тирәсендә циферблаты әйләнеп йөргән гадәти булмаган сәгәть бизәгәнен;

- ә соңрак анда сукканда манараны алсу төскә манучы сәгать урнаштырылуын.

ЗНАЕШЬ ЛИ ТЫ:

Ведущий 2:

- что главная башня кремля - Спасская?

- что свое название башня получила от Спасской церкви, которая находилась примерно на том же месте?

- что когда-то эту башню украшали необычные часы, циферблат которых вращался вокруг неподвижной стрелки?

- что позже на ней были установлены часы, при бое которых башня стала озаряться малиновым светом?

Ведущий 1:

Нинди манара күренә еракта,

Сөембикә дигәнме ул?

Гүзәл дә соң! Безне әсир итте!

Ә риваятьчә болай булган ул.

Сөембикә, гүзәл ханбикә,

Әсир итте чиберлеге Явыз Иванны.

Патша өйләнергә була аңа,

hәм Казанга чапты гаскәр белән.

Булдырмас өчен сугышны

Патшага манара төзергә кушты ул.

hәм шуннан сикерде җиргә Сөембикә,

Теләмәде аның хатыны булырга.

Ведущий 2:

А это что за башня вдалеке?

Не та ль, которую зовут Сююмбике?

Нас красотой и статью покорила.

А по легенде вот как дело было.

Сююмбике, прекрасная царица,

Красой Ивана Грозного пленила.

Решил царь на красавице жениться

И на Казань пошел военной силой.

Чтобы войну от града отвести,

Она царю велела башню возвести.

И прыгнула с вершины башни той,

Не став Ивана Грозного женой.

Вопросы:

Ведущий 1: Манара ничә катлы?

Ведущий 2: Сколько ярусов (ступней) имеет башня?

Ведущий 1: Риваятьтә сөйләнгәнчә, манаранның катлары ничә булса, шуның кадәр көндә төзесәләр, аны төзүгә ничә көн киткән?

Ведущий 2: Сколько дней, по преданию, возводили башню, если строили

её столько же дней, сколько построено ярусов?

Тукталыш 4 Остановка 4 (Слайд 5)

ШӘҺӘР ҮСӘ АЛАМЫ?

МОЖЕТ ЛИ ГОРОД РАСТИ?

Ведущий 1:

Казан кайчандыр Кремльдән башланган булган. Ул вакытта шәhәрне җәяүләп тә йөреп чыга алган булыр идең.

Казан үскән-үзгәргән.Бүген шәhәр 100,50 hәм хәтта 10 ел элекке кебек тә түгел. Татарстан башкаласында яңадан-яңа урам, мәктәп, кибет, парклар барлыкка килә. Әмма син шәhәр үзәгендә кабатланмас тарихи шәhәр бистәләрен дә күрә аласың.

Анда да кран,

Монда да кран!

Гөж килә урам!

Ник мин тик торам?

Мендем кранга,

Карадым алга,

Бастым педальгә.

Эшләде кран,

Елмаеп торам.

Күтәртәм кирпеч,

Туктап тормыйм hич!

Эшлим ялт та йолт,

Салдым зур бер йорт!

Ведущий 2:

Когда-то с Кремля начиналась Казань. Тогда ты без труда смог бы обойти город пешком. Казань росла, меняла свой облик, Сегодня город не такой, как 100, 50 и даже 10 лет назад. В столице Татарстана появляются новые улицы, школы, магазины, парки. Но в историческом центре города ты можешь увидеть и старинные городские кварталы, которые сохраняют свой первозданный, неповторимый вид.

Мне сказал отец однажды,

Что у нас строитель каждый.

И водитель, и учитель

На своем рабочем месте

Новый город строят вместе.

Скоро вырасту, тогда

Буду строить города.

Ведущий 1:

Үз йортыңны төзе.

Ведущий 2:

Построй свой дом по точкам.

. . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . .

Тукталыш 5 Остановка 5 (Слайды 6,7)

СИНЕ ЯРАТА ТОРГАН УРАМ…

УЛИЦА, КОТОРАЯ ЛЮБИТ ТЕБЯ…

Ведущий 1: Күпчелек казанлылар hәм башкала кунаклары өчен Бауман урамы иң яраткан урамнарына әйләнде. Элек ул Зур Проломная урамы дип аталган булган. Монда драмтеатр, кинотеатрлар, унлаган кибет, уңайлы кафелар урнашкан.

Ведущий 2: Для многих казанцев и гостей столицы любимым уголком стала улица Баумана, в старину - Большая Проломная. Здесь расположены драматический театр, старейшие кинотеатры города, десятки магазинов, уютные кафе.

Ведущий 1:

СИН БЕЛӘСЕҢМЕ:

- Бауман урамының бердәнбер җәяүлеләр урамы икәнең;

- Монда патшабикә Екатерина II нең чын каретасын hәм атаклы опера җырчысы Федор Шаляпинга куелган hәйкәлне күрә алуыңны.

Ведущий 1:

ЗНАЕШЬ ЛИ ТЫ:

-Что улица Баумана - единственная пешеходная улица города?

- Что здесь ты можешь увидеть настоящую карету императрицы Екатерины II и единственный в мире памятник знаменитому оперному певцу Федору Шаляпину?

• Син инде Казаннын бердәнбер җәяүлеләр урамын беләсең. Бу...

Ты уже знаешь единственную пешеходную улицу Казани. Это…

Тукталыш 6 Остановка 6 (Слайд 8)

АТЛЫ ТРАМВАЙЛАРДАН - МЕТРОГА

ОТ КОНКИ ДО МЕТРО

Ведущий 1: Ә шәhәрнең башка урамнарын автобус, троллейбус, трамвай кебек шәhәр транспортыннан башка күз алдына да китереп булмый.

Ведущий 2:

Жизнь других улиц города нельзя себе представить без городского транспорта: автобусов, троллейбусов, трамваев.

Ведущий 1: Кроссвордны чишеп син казанлыларны hәм Казан кунакларын 100 елдан артык нинди шәhәр транспорты йөртүен белерсең.

Ведущий 2: Отгадай кроссворд, и ты узнаешь, какой вид городского транспорта возит казанцев и гостей столицы уже более

100 лет.

Т

Р

А

М

В

А

Й

1. Искиткеч вагон! 1. Удивительный вагон!

Уйлап карагыз үзегез: Посудите сами:

hавадагы рельсларын Рельсы в воздухе, а он

Куллары белән тоткан. Держит их руками. /троллейбус/

2. Арбасы бар, аты юк, 2. Пьет бензин, как молоко,

Тәртә-мазар заты юк; Может бегать далеко.

Тоткасына кулың тисә, Возит грузы и людей,

Атны да узып китә. Ты знаком, конечно, с ней./машина/

3. Баш өстендәге җирне 3. Где встречается такое,

Бар кайда күргәнегез? Что земля над головою?/метро/

4. Көн дә, төн дә йокысызмын, 4. Я глазищами моргаю

Күземне ачам, йомам. Неустанно день и ночь.

Машиналарга, сиңа да Я машинам помогаю

Ярдәм итмәкче булам. И тебе хочу помочь./светофор/

5. Бензин белән туклана, 5. Что за чудо этот дом:

Көче йөз атка тора. Пассажиров много в нем,

Үзе дүрт аяклы, резин тояклы, Носит обувь из резины

Эче тулы кеше. И питается бензином?/автобус/

Ведущий 1: Күпчелек зур шәһәрләрдә метро бар. Метрода поездлар җир асты коридоларында- тонелларда йөриләр. Татарстан башкаласында да метрополитен эшли.

Ведущий 2: Во многих больших городах есть метро. Поезда метро ходят в подземных коридорах- тоннелях. В столице Татарстана тоже действует метрополитен.

Тукталыш 7 Остановка 7 (Слайд 9)

ШӘҺӘР СУЛЫКЛАРЫ

НА ГОРОДСКИХ ВОДОЕМАХ

Ведущий 1: Татарстан башкаласының елга- күлләре - шәhәрнең байлыгы hәм бизәге.Татарстан башкаласы гүзәл Идел елгасының сул ярына урнашкан. Әлеге елга буенча көн саен Казанга унлаган суднолар килә. Казан елга порты шәhәрне Балтыйк, Ак, Каспий, Азов hәм Кара диңгезләр белән бәйли.

Ведущий 2: Реки и озера столицы Татарстана - настоящее богатство и украшение города. Столица Татарстана раскинулась на левом берегу красавицы Волги. Ежедневно по этой реке в Казань прибывают десятки судов. Казанский речной порт связал город с Балтийским, Белым, Каспийским, Азовским и Черным морями.

Ведущий 1: Казансуда кышын яхшы.

Кар таулары, чаңгы, чана.

Таудан шуып төшәсең

hәм ак карга чумасың.

Казансу елгасы - Татарстанда дәүләт табигать hәйкәле дип игълан ителгән 33 елганың берсе.

Ведущий 2: Хорошо зимой на Казанке,

Снежные горы, лыжи да санки.

Катишься с горы на салазках,

А кругом бело, словно в сказке.

Казанка является одной из 33 рек Татарстана, объявленных государственными памятниками природы. (Слайд 10)

Ведущий 1: Шәhәрнең нәкъ үзәгендәге Болак елгасы безне үзенең салкынча суы hәм фонтаннары белән сөендереп тора. Элек аның буенча көймәләр йөргән. Сәүдәгәрләр товарларын шәhәр диварына кадәр көймәләрдә китерә торган булганнар. Болак ярларында ел саен ярминкәләр гөрләгән.

Ведущий 2: В самом центре города радует своей живительной прохладой и искрящимися фонтанами Булак. В старину эта река была судоходной. Купцы доставляли товары по ней прямо к городским стенам. По берегам Булака шумели ежегодные ярмарки.

Ведущий 1: Кабан күле шәhәребезгә тагын да ямь өсти. Әлеге күл ярында җилкәнле көймәгә охшаган бина тора. Ул - Г.Камал исемендәге Татар дәүләт академия театры.

Кабан күленә багышланган риваять тә бар.

Шул вакыт ханнар, вәзирләр качтылар,

Барча малны ушбу күлгә сачтылар.

Сачтылар алтын - көмешнең hәммәсен,

Ягъни "безнең мал кешегә калмасын".

Ведущий 2: Особое очарование придает городу озеро Кабан. На берегу этого озера ты можешь видеть необычное здание, похожее на парусник. Это татарский государственный академический театр им. Г.Камала.

Об этом озере существует легенда.

Ханы и визири прежде, чем удрать,

Все добро успели в воду побросать.

Золото, рубины, жемчуг, серебро,

Чтобы не досталось людям их добро.

Ведущий 1: Татарстан башкаласының елга - күлләре - шәhәрнең байлыгы hәм бизәге. Ни өчен?

Ведущий 2: Реки и озера столицы Татарстана - настоящее богатство и украшение города. Почему?

Тукталыш 8 Остановка 8

ҖАВАБЫН ТАП!

РАЗГАДАЙ - КА!

«Казан» кроссвордын чиш.

1. Татарстан урманнарында яшәүче кыргый җәнлек hәм Казан күле исеме.

2. Казанның бердәнбер җәяүлеләр урамы.

3. Сан.

4. Риваять буенча, хан кызы кайсы елгага казанын төшереп җибәргән?

5. Казан шәhәре туграсында нәрсә сурәтләнгән?

Реши кроссворд «Казанский».

1. Дикое животное лесов Татарстана и название казанского озера.

2. Единственная пешеходная улица Казани.

3. Кто изображен на гербе города Казани?

4. В какую реку, по преданию, ханская дочь уронила казан?

5. Какой вид городского транспорта передвигался когда-то с помощью лошадей?

6. Сколько ярусов имеет башня Сююмбике?

К А Б А Н

Б А У М А Н А

З М Е Й

К А З А Н К А

К О Н К А

С Е М Ь

Ведущий 1:

Кадерле дус! Кайда гына яшәсәң дә - Казандамы яки берәр Татарстан шәһәре яисә авлындамы - шуны исеңдә тот: Казан синең туган шәһәрең.

Монда сине яраталар һәм көтәләр!

Ведущий 2:

Дорогой друг! Где бы ты ни жил - в Казани, в другом городе или поселке Татарстана - помни, что Казань - твой родной город. Здесь тебя любят и ждут.