- Учителю
- Ашық тәрбие сағаты: '13 жас' (7 сынып)
Ашық тәрбие сағаты: '13 жас' (7 сынып)
Бала: Сүйінші! Сүйінші! Уа , халайық. Дүниеге сәби келді! Сәби келді.
(Шашу шашып сахнаға аналар шығады. Сахнаға ана шығады. Қолында бөбегі. )
Әже: Құлыным! Жасың ұзақ, жалың биік болсын. Сүп-сүйкімді болған түріңнен сол! Тфәй, тфәй! Ғұмырымды жалғаған қуанышым сол! Мен өзіңді күміс теңге салып шомылдырдым, жаны күмістей таза болсын дедім. Тұзды суға шомылдырып, төзімді болсын дедім. Жастығыңның астына айна-тарақ салып, сұлулыққа құмар болсын дедім. Кітап салып, білімді , саналы болсын дедім. Бесігіңе 7 киім жаптым, бауырмал, мейірбан болсын дедім. Несібең мол болсын деп, түбегіңе тәтті салдым. Ата-анаңның үмітіп ақтап, жақсы азамат болып өссең деймін. Мінекей, анаңа берейін.
Ана: Балапаным, өмірің мәнді, бауың берік, Денің сау болып, үлкен азамат бол! Сен менің бауыр еті баламсың. Саған бар дүниедегі жақсылықты тілеймін. папаң мен мамаңның сүйкімді құлыншағы болып өсші, жаным. Сен келіп, шаңырағымыз шуаққа толды, шаттыққа бөленіп жатырмыз. Исің қандай! Үйдің іші жұпарға толды. Бауырларың мен ата-әжең сен келді деп, қуанып жатыр. Ал, канекей, бесігіңе бөлейін. Тәтті ұйқыңа бата ғой, .......
Той, той, той!
Ананың құрсағынан басталатын,
Ең бірінші қуаныш басталатын,
Той - «құрсақ тойы»!
Анадан шыр етіп туылған күн,
Кіндігі жібек жіппен буылған күн,
Той - туған күн, тойы!
Рәсім - «кіндік кесу» жарасты ғой,
Жас нәресте бөленсе бесікке -той!
40 күнде қырық рет түлеткенде,
40 қасық сумен тәнді нұр еткенде,
Той - «қырқынан шығару»!
Бала: Балалар, мында келіңдер! Бәтима әже немересінің иткөйлегін тастайын деп жатыр.
Бала: Оооо! Тәттіге тоятын болдық қой!
Бала: Бәтима әженең қолы мол кісі. Иткөйлекке ақшаны көп салатын шығар. Алақаным қышып еді. Бұйырса, табыс табатын болдым ғой.
Қыз: Иткөйлектің ақшасын жақсы нәрсеге жұмсау керек. СЕн өзі иткөйлектің не екенін білімісің?
Бала: Иткөйлек деген көйлекке оралған кәмпиттер.Басқа не?
Қыз: Білмемесң тыңда. Иткөйлек деген сәбидің қырықына шыққанша киген көйлегі. Оны ертеде иттің мойнына байлаған. Кім қуып жетсе, жүлдені сол алады. Иткөйлегі тасталмаған баланың итмінезі қалмайды деп, осы ырымды жасаған.
Бала: Сол үшін ақша шығарып, балаларға таратып беретінін түсінбеймін.
Бала: Ата ана бізді жақсы адам болсын дейді. Сол үшін бізден еш нәрсесін аямайды. Біздің бәріміздің де иткөйлегімізді тастаған ғой.
Бала: Қызық! Жүр кеттік, балалар, Бәтима әженің баласы жақсы бала болсын, иткөйлегін қуысайық! (Бәрі сахнадан шығады)
«Бесік басында»
Бар тыныштық ұқсайды жер бетіне
ұйқыдағы сәбидің келбетіне
ояту былай тұрсын рұқсатта жоқ
ұйықтап жатқан ұлымды тербетуге
ұйықта ұлым, ұйықта қасыңдамын
керек емес дүниенің асылдарың
бар бақыт байлық мен үшін
сенің келіп мойынама асылғаның
танауыңнан айналайын сүртілмеген
тамағыңнан айналайын бүлкілдеген
не дейсің сен бұртыйып айтшы маған
қытықтаған жүректі бір тілменен.
Алғашқы қадам басып, қаз тұрғанда,
«Тұсау кесу» айналар той - думанға.
Қыз: Қыздар , жеңгемнің бөпесі қаз тұрып жүр. Тұсауын кесейін деп едім. Тұсау кесіп білетіндерің бар ма?
Бала: Мен білем. Көрдім дегенім ғой.
Қыз: Ер бала бізде тұсау кеспейді ғой. Тұсауды кез келген адам кеспейді. Мінезі, ісі, жүріс-тұрысы ұнамды жас адам кеседі. Бөпе болашақ өмірде сол кісіге ұқсасын деп . ырым етеді. Тұсау кесетін адам бөбекке сый дайындайды.
Бала: Баланың мамасы да көп сый дайындайды. Сақина салады. Бұзау немесе лақ атайды.
Қыз: Мен жиенімнің тұсауын кестім. Онда былай деп өлеңдетеді.
Қаз-қаз, балам, қаз балам,
Қадам бассаң мәз болам.
Күрмеуіңді шешейін,
Тұсауыңды кесейін.
Қаз-қаз, балам, қаз, балам,
Тақымыңды жаз, балам.
Қадамыңа қарайық,
Басқаныңды санайық.
Қаз-қаз, балам, жүре ғой,
Балтырыңды түре ғой.
Тай-құлын боп шаба ғой,
Озып бәйге ала ғой.
Қаз баса ғой, қарағым,
Құтты болсын қадамың!
Өмірге аяқ баса бер,
Асылардан аса бер.
Жүгіре қойшы, құлыным,
Желбіресін тұлымың.
Елгезек бол, ерінбе,
Ілгері бас, шегінбе.
Мұсылман ата- ананың міндет тойы,
Одан кейін жасалар сүндет тойы,
Оқушы атанатын мектеп барып,
Қуантқан ата-анасын әріп танып.
Тауысып «әліппені»жүрдек оқыр,
Сол күні «тілашардың» болатыны анық.
Өмірдің бір белесін болдырған шақ,
Санасын нұрлы ақылмен толтырған шақ.
Мекетеп формасымен 10 бала шығады. Асық ойнап жатады. Қыздар доп ойнап.
Қыз інісін ертіп сахнаға шығады.
Бала: Бұл кім? Сенің інің ба?
Қыз: Иә. Мектепке алып келе жатырмын.
Кішкентай бала: Кеше біздің үйде той болды.
Балалар: Не той?
Қыз: Тілашар той.
Бала: тілашар деген не?
Қыз: Тілашар деген той. Інім мектепке барғанға, үйге ағайын- туғанды жинап, той жасадық.
Таудай болсын талабың,
Ашылсын тілің, қарағым.
Оқу сіңіп санаңа,
Жарқырай берсін қабағың.
Мақтанышы бола біл.
Ата менен анаңның! - деп тұнық, ақ ниеттен батаны тілегін берді.
«13- те - отауға ие» деген қазақ,
Балиғатқа бас болдырған шақ ...
Бүгін міне «Мүшел той» - үлкен той!
Кең дүние, төсіңдң аш, мен келемін,
Алынбаған ақым бар сенде менің.
Бұйрат құмдар - бұйығып шөлдегені,
Бура бұлттар- бусанып терлегенім.
Аспанындай кей сәтте күрсінемін,
Жас талындай жауқазын бүршік едім.
Кең дүние, керемет қалпыңменен
Жүрек болып кеудеме кірші менің.
Байтақ ел, балауса тау, бозаң далам,
Секілді бәрі менен көз алмаған.
Кең дүние, кенде етсең сыбағамнан,
Шырылдаған сәбидей мазаңды алам.
Былдырлаған тіліңнен! Балбыраған жүзіңнен! Тәп-тәтті күлкіңнен! Міне сен