Ашық шара: «Ұлыстың ұлы күні-Наурыз»

АУДАНДЫҚ АШЫҚ ШАРАЛАРДЫҢ СЫРТТАЙ БАЙҚАУЫ

«ҰЛЫСТЫҢ ҰЛЫ КҮНІ-НАУРЫЗ»

Атырау облысы, Жаңа Қаратон кенті, №23 жалпы орта білім беретін мектептің информатика пәнінің мұғалімі Абатқызы Анаргул

Тақырыбы: «Ұлыстың ұлы күні-Наурыз»

Мақсаты: Оқушыларға Ұлыстың ұлы күні туралы және дүниежүзі халықтарының Наурыз мерекесін тойлауы туралы толық мағлұмат беру, халқымыздың салт - дәстүрін, әдет - ғұрпын үйрете отырып, "Наурыз" қазақтың ұлттық мейрамы екенін ашып көрсету.

Түрі: тәрбие сағаты

Көрнекілігі: нақыл сөздер жазылған плакат, слайдтар, ұлттық киімдер, ұлттық тағамдар .

Тәрбие сағатының жүрісі:

• І. Наурыздағы салт-дәстүрлер

• ІІ. Ән, би.

• ІІІ.Сұрақ - тапсырмалар

• ІV.Ұлттық дастархан мәзірі

Кіріспе:
Құрметті ұстаздар, қадірлі қонақтар! Ұлыстың ұлы күні - Наурыз мейрамы құтты болсын!
Наурыз - көнеден келе жатқан мейрам. Күні бүгінге дейін жер шарындағы көптеген халықтардың дәстүрлі мейрамына айналған.
«Наурыз» сөзі - біріншіден, «жаңа күн», дегенді білдіреді, екіншіден, аспан денелері өздерінің бастапқы нүктелеріне келіп, күн мен түн теңеледі, сондықтан жаңа жыл ретінде тойланатын думанды халықтық мейрам, үшіншіден, ай аты. Барлық бастама, ұлы істі ырымдап халық осы күні бастаған. Сол себепті бұл күнді «Ұлы істің ұлы күні, яғни Ұлыстың ұлы күні» деп атаған. Наурыз - бақыттың бастамасы, жақсылықтың жаршысы, өмірге нұр сыйлаған, сезімге гүл сыйлаған, халық қастерлейтін күн.
Ұлыстың ұлы күні құтты болсын, ағайын!

1-жүргізуші.

Наурыз келді, жайраң қақты таң күліп, Жап-жасыл боп кетті дүние жаңғырып. Жақсылыққа жаршы болған Наурызым- Сен өмірдің көктемісің мәңгілік.

2-жүргізуші.

Қауышып қайта оралған наурызға,

Ерніміз әрез тиді сары уызға.

Науалап нәр құйылып, нұр жүгірді,

Ағарып бара жатқан қанымызға.

Қақ жарып әділдіктің қара қылын,

Келдің бе гүлге оранған Жаңа Жылым.

«Ақтабан щұбырынды-Алқакөлмен»

Жалғашы Арал, Семей аралығын.

1-жүргізуші.

Жаңа жыл, кел, төрлет,

Ел достығын өркендет.

Мол болсын ырс,құт,

Болсын елде тыныштық.

Құтты болсын Наруыз той,

Құлпырып тұр қыр мен ой.

Күн мен түні теңелді,

Жер шуаққа кенелді.

2-жүргізуші.

Қырдан бүгін бу ықты,

Қуды жерден суықты.

Құтты болсын мерекең,

Наурыз айы туыпты,

Әне, Наурыз келеді.

Құлпырады жер енді.

Наурыз: Көкпеңбек дала, туымдай аспан көгілдір,

Көк кілем төсеп, көк койлек киген өңір дүр,

Бәйшешек гүлге қылтиған жанын елітіп,

Жадырап қалар көңілді күндей көңіл бір.

Кел Наурызға, пейілін көр қазақтың,

Бұл күн біле білгенде ғажап тым!

Ақ ұсынған ақ шәлілі әжелер,

Наурыз күн-білі білгенге ғажап тым!

Әжелер шығып шашу шашады.

Наруызды арнайы безендірілген таққа отырғызады.

І бөлім.

Наурыздағы салт-дәстүрлер.

Қазағымның салт-дәстүрі жаңғырған

Тәлімді ой сынағы, тәрбие көзі қалдырған

Салт-дәстүрді ардақтайық ағайын.

Қазақ атты үлкен-кіші балдырған.

2-жүргізуші. Оқушылардан көрініс.

1-жүргізуші. Дана халқымыз «Батамен - ел, жаңбырмен жер көгереді» деп бекерге айтпаған ғой. Қанекеи, Наруыз тойының ақ батасын сұрайық.

Асан ата: Ақ мол болсын,

Қайда барсаң жол болсын,

Төрт түлік ақты болсын.

Ұлыс береке берсін,

Бәле - жала жерге енсін.

Ұлы халқым тоқ болсын,

Көйлектері көк болсын

Қайғы-уайым жоқ болсын.

Қуаныштарың көп болсын.

ІІ бөлім. Ән, би.

ІІІ бөлім. Ата-салтың қазағың.

Наурыз: Бізге Қыдыр бабамыз бірнеше тапсырмалар беріп жіберіпті. Барлығымыз соны шешіп көрсек қайтеді.

1-жүргізуші. Қазақтың түрлі-түрлі дәстүрі бар,

Оның сырын ашқанға жұрт қызығар.

Жауаптарын таба ма екен балалар,

Сол себептен (сіздерге қоятын сұрақтар бар).

Сұрақтар :

1) Наурыз төл дегенді қалай түсінесің? (Наурыз төлі)

2) Наурыз көже қалай жасалады? (7 немесе 9 тағам түрі)

3) Наурызша деген қандай мағына береді?

(Наруыз айында жұп-жұқа қиықша қырбық жауған қар

4) Сүттен жасалатын тағамды ата? (құрт, ірімшік, қатық,қаймақ т.б)

5) Наурыз айында ұшып келетін көктем құсы қалай аталады? (наурызкөк)

6) Наурыз айында бірінші өсетін өсімдік? (бәйшешек)

Тапсырмалар:

1) Наурыз күні дастархан үстінде қандай тағамдар болуы керек? (Жауабы: Наурыз көже, бауырсақ, жеті нан, қазы-қарта т.б.)

2) Жыл басының алғашқы сүті қалай аталады? (уыз)

3) Қыдыр ата қай күні адамдар арасына келетін болған? (Жауабы: 21 наурыз)

4) Ертеде жеті жігіт жеті шырақ жағып, ауылды аралайды екен. Неліктен? (Жауабы: Жаманшылық ескі жылмен кетсін деген ниетпен жеті шырақ жағып ауылды аралаған.)

5) Наурызнама - деген не? (шат - шадыман, ойын-сауық )

6) Ұлттық ойындарды ата? (алтыбақан,ауыдарспақ, қыз қуу, ат жарыс, теңге алу, ақсүйек,тоғазқұмалақ)

2-жүргізуші: Уа халқым! Қазір өздеріңізге ақ батасын беріп, өнегелі өсиетттірін айту үшін ел басына күн туып, ерлер етігімен су кешкен, жау жағадан алып, бөрі етектен шалған алмағайып заманда халықтың бірлігімен тұтастығына ерең еңбек сіңіріп, түнектен шығар дол нұсқап көшбасшысы болған өз бабаларымыз асу бермес Төле би, қазып айтқан Қазыбек би, әділ үнді Әйтеке билеріміз келе жатыр.

Төле би: Сұрасаң бата берейін,

Үстем болсын мерейің!

Ықыласпен қол жайсаң,

Ақ тілекті төгейін,

Дастарханың мол болсын,

Абыройың зор болсын!

Қазыбек би: Өрендерің ер болсын,

Көре алмаған бағыңды,

Сындыра алмаған сағыңды

Бетін басып жер болсын!

Әйтеке би: Жарылқа Алла қабыл ет,

Жарылқаудың қамын ет!

Ізет, абырой, бақ-дәулет

Қызыр қарап, бақ қонып

Жақсылық үшін қызмет ет!

1-жүргізуші: Берген баталарыңыз қабыл болсын!

Наурыз: Қайран елім,білсейші осы нарқыңды,

Байлық деп пайдасы жоқ ойыңды.

Алатаудай болсадағы асыл тас.

Кімнен сатып ала аласың салтыңды?!

ІVбөлім. Ұлттық дастархан мәзірі

1-жүргізуші:

Наурыз шаттық әніміз,

Салтанатты сәніміз.

Ән салып жас-кәріміз.

Би билейміз бәріміз.

2-жүргізуші:

Наурыз құтты болсын,

Дендеріміз сау мықты болсын!

Наурыз тойы келе берсін,

Барлық халық бақытты бола берсін!

Еліміздің несібесі көп болсын.

Халқымыз көбейіп тоқ болсын!

Қош сау болыңыздар халайық,

Көріскенше күн жарық болсын!

Қорытынды: Сонымен кешіміз өз мәресіне жетті. Келесі сөзді тәрбие ісінің меңгерушісіне береміз.

Ән қосып, «Қара жорға» биін билеу, сабақты аяқтау.